Inzet van mediation* 1073 probleemanalyses mkb: 204 arbeidsconflicten bij 6 weken, 52 x advies voor mediation (25%), 11 x opgevolgd, 41 x niet (20%-80%!), 7 x deskundigenoordeel. Gemiddelde start van mediation: dag 88 Bron: Onderzoek Inge Speller, b.a. Publicatie in voorbereiding.
Interventieadviezen bij arbeidsconflicten (n=204) Mediation 52x (25%) Via curatieve sector 52x (25%) Geen 35x (17%) Psychologische hulp 26x (13%) Overige 39x (19%) Let op Kennelijk geen meerdere adviezen tegelijk
Motivering om van mediation af te zien (n=41) Gesprek wg-wn is voldoende 12x Afwijzing wg afwijzing werknemer Afwijzing wg en wn 11x 1x 2x Kantonrechter ) Vakbond/advocaat ) 15X (juridisering) Tussenkomst CWI )
Enkele uitgangspunten Stecr-ww Terugdringen van het verzuim als gevolg van arbeidsconflicten Aandachtspunt: De termen ziek of niet-ziek worden niet genoemd
Definitie arbeidsconflict Kort:.in een arbeidsorganisatie hebben partijen een conflict als ten minste een van hen vindt dat de ander aar dwarsboomt of ergert met betrekking tot een van de drie A s Zeer ruime definitie, voor wie bedoeld?
Een arbeidsconflict is primair een probleem van wg en wn, de zelfwerkzaamheid en het zelfoplossend vermogen dienen gestimuleerd te worden. Nadruk op de eigen verantwoordelijkheden van betrokkenen. Hoe doe je dat?
Zo veel mogelijk de-medicaliseren; -als er geen medische beperkingen zijn moet de b.a. dit, ondanks het conflict, aangeven, -als de w.n. onmogelijk kan direct kan hervatten kan afkoelingsperiode ingelast worden. Hoe wordt de-medicalisering bereikt? Lukt dat?
Afkoelingsperiode (1) (=uitzondering) Doelen: -gelegenheid geven voor bezinning, -voorkomen van verdere escalatie, -tijd en ruimte creëren voor interventieplan. - wat is de juridische status van verlofadvies? - alternatief advies: per.. zijn er geen medische beperkingen meer en zou de werknemer kunnen hervatten
Afkoelingsperiode (2) het inlassen, of geven, van een afkoelingsperiode zonder activiteiten is onvoldoende Welke activiteiten, hoe stimuleer je dat? Voorbeeld: ik adviseer wg om wn te benaderen voor een concrete afspraak, daarbij valt te overwegen om een onafhankelijke gespreksleider in te zetten..
Advies; verantwoordelijkheid bij partijen leggen en kiezen uit de volgende opties: -partijen proberen er zelf uit te komen, -proberen met maatregelen binnen het bedrijf het conflict te reguleren, -deskundige ondersteuning van buitenaf -niets doen, -uit elkaar gaan. Aandachtspunt: kun je een (gezamenlijke) keuze maken als je een conflict hebt?
Een tussenstap naar een beschouwing De aap in ons Waarom we zijn wie we zijn (blz. 155-156) Frans de Waal 2005 (ISBN 90-254-2345-0) Meer subtiele manieren om contact te stimuleren kunnen worden waargenomen als chimpaseemannetjes zich na een confrontatie niet met elkaar verzoenen. Soms zitten ze een paar meter bij elkaar vandaan alsof ze wachten tot hun tegenstander de eerste zet doet. Het ongemak tussen hen blijkt duidelijk uit de manier waarop ze alle kanten opkijken naar de lucht, het gras, hun eigen lichaam-
terwijl ze angstvallig oogcontact vermijden. Zo n impasse duurt soms wel een half uur of langer, maar kan door een derde partij doorbroken worden. Een vrouwtje benaderd dan een van de mannetjes en loopt, nadat ze hem een tijdje heeft gevlooid, langzaam naar de andere. Als het eerste mannetje haar volgt, loopt hij vlak achter haar zonder ook maar een moment naar het andere mannetje te kijken. Soms kijkt het vrouwtje om, om te kijken of het mannetje haar volgt, waarop ze terug kan lopen om hem aan zijn arm te trekken wanneer hij dat niet doet.
Als het vrouwtje dicht bij het andere mannetje gaat zitten, gaan beide mannetjes haar vlooien, elke aan een kant,.tot ze gewoon wegloopt en hen achterlaat zodat ze elkaar kunnen vlooien. De mannetjes hijgen, sputteren en smakken luider dan voor het vertrek van het vrouwtje, geluiden waarmee ze uiting geven aan hun enthousiasme voor het vlooien. Zulk bemiddelingsgedrag wordt mediation genoemd en stelt mannelijke rivalen in staat om elkaar te benaderen zonder eigen initiatief te nemen, zonder oogcontact te maken en misschien zonder gezichtsverlies.
Zou het bij ons ook zo werken? - partijen staan niet gelijk in de rangorde - elkaar niet meer zien zitten - de ander is altijd de schuld - zelf de impasse niet meer kunnen doorbreken - ontdooien door veel aandacht voor beiden door een neutrale derde - pas als het goed voelt, kun je het samen oplossen
Beschouwing De Stecr-werkwijzer; expertmodel: - oorzaak-gevolg, analytisch, adviezen zijn gewenst. Gedragsmodel: - de oplossing van een probleem heeft weinig, of niets, te maken met de oorzaak, -betrokkene heeft weerstand tegen adviezen.
Suggesties: binnen redelijke grenzen! - de-medicalisering: evenveel aandacht aan de medische klachten als aan het conflict - geeft beide partijen evenveel aandacht, met respect voor hun standpunten en belangen (ook al is dat niet goed invoelbaar!) - adviseer pas als er commitment is over de probleemdefinitie - controleer of partijen het advies accepteren
Doel: De ICAM- vragenlijst(1)*, een hulpmiddel? - inventarisatie conflictsituatie en conflictgedrag - vergroten inzicht van betrokkenen in de eigen conflictsituatie - bevorderen probleemoplossend denken en handelen van betrokkenen (vlooien en bij de hand nemen) * Interactief Conflictanalyse Model. In ontwikkeling.
De ICAM- vragenlijst (2) De plaats: - complementair aan de medische diagnostiek, - handreiking o.a. ten behoeve van de afkoelingsperiode.
De ICAM- vragenlijst (3) De werkwijze: - investeer tijdens het spreekuur in de (advies)relatie, - stel advies uit en laat vragenlijst invullen, - (telefonisch) contact met wederpartij, vraag medewerking voor vragenlijst, - stel termijn waarop vragenlijst ontvangen moet zijn.
De vragenlijst 17 (gelijke) vragen aan wn en wg over: - het ervaren probleem, - de belangen, - het conflictgedrag, - de rol van derden, - het oplossingsgerichte gedrag, - de ervaren sociale steun, - visie op de toekomst, - onderhandelingsbereidheid.
Enkele voorbeelden van vragen: - Spreekt u nog met de ander, zo neen kunt u vertellen waarom niet. Zo ja, met welk doel? - Wat heeft u tot nu toe zelf ondernomen om het probleem op te lossen? - Hoe belangrijk is het voor u dat het probleem wordt opgelost? - Wat zou het voor u betekenen als het probleem niet wordt opgelost? - Wat is er naar uw mening nu voor nodig om het probleem op te lossen. Wat zou de ander kunnen/moeten doen, en wat kunt u zelf nog bijdragen?
De ICAM- vragenlijst (4) Advisering: - bespreek antwoorden (telefonisch), met als doel overeenstemming over het probleem zoals door betrokkenen zelf ervaren wordt, - aparte aandacht voor medisch advies en reïntegratieadvies, - betrek zo veel mogelijk de eigen oplossingen van betrokkenen in het advies.
De bijdrage de rol van de VA M.i. een lastige positie met een te beperkte taakomschrijving (Ziek of niet ziek? Valt uitval te verwachten bij hervatting onder gelijke omstandigheden?). Volg de Stecr-ww t.a.v. de-medicalisering en geef ook aandacht aan de conflictsituatie. Neem de ruimte om in overleg met de BA, een adviesrol te spelen in het reïntegratieproces
Bij welke conflictdiagnose(s) pas je mediation toe? Mediation is geen antibioticum Het advies werkt i.h.a. pas als er gemeenschappelijke belangen zijn, beide partijen enige bereidheid hebben om water bij de wijn te doen en als partijen voldoende vertrouwen in het advies hebben