COLOFON Dit informatieblad van de Computer Club Schagen e.o. verschijnt maandelijks, met uitzondering van de zomermaanden. Verspreiding aan leden, sponsors en tijdens de clubmiddag op de leestafel. Bestuur Voorzitter :Loet Leenders (loetleen@multiweb.nl) 0224-214513 Secretaris: Chris van Weerdenburg (cjm.weerdenburg@quicknet.nl) 06 22326358 Penningmeester: :Henk Vosse (h.m.vosse@hccnet.nl) 0224-212699 Algemeen lid : Henk van Luijk 0224-212416 Algemeen lid : Jan v.d. Kommer 0226-411699 Jaargang 21 - Nummer 5 -nov 2011 met o.a.: - Tips & Trucs - Synchroniseren met SyncBack Redactie Redacteur : Chris van Weerdenburg 06 22326358 Lay-out : Loet Leenders(loetleen@multiweb.nl) 0224-214513 : Gebr.Luiderstr 8, 1742 SL te Schagen Zaal Commissie Henk van Luijk : vluijk@quicknet.nl 0224-212416 Henk Vosse : h.m.vosse@hccnet.nl 0224-212699 Algemeen Secretariaat : Piet Blokkerstraat 75, 1742 RX te Schagen E-mail : ccschagen@quicknet.nl WWW : http://www.computerclubschagen.nl Bankrekening : 84.78.48.337, Fortis Bank Schagen Opzeggingen : vóór 1 sept Contributie : Jaarabonnement volwassenen 29,00 en per extra gezinslid 6,00 Jeugdleden t/m 17 jaar 16,00 Locatie : De Blokhut, Loet 10 te Schagen 0224-215959 Inschrijvingsnr. K.v.K. Alkmaar 637052
Inhoud Van de bestuurstafel... blz. 4 Tips & Trucs.... blz. 5 Synchroniseren met SyncBack... blz.12 Agenda... blz. 19 Van de Bestuurstafel Het is al weer november. De avonden worden langer dus meer tijd voor onze hobby. Voor we het in de gaten hebben is het alweer het eind van het jaar. Mocht het een echte winter gaan worden met ijs en of sneeuw dan kunnen we in ieder geval contact houden met de buitenwereld via het internet en wie weet wel onze boodschappen thuis laten bezorgen die we op het internet besteld hebben. De Secretaris Kopij voor eind van de maand inleveren. Het kan dan nog in aanmerking komen voor plaatsing in het eerstvolgende nummer. Bij voorkeur per e-mail en in platte tekst (neem voor meer informatie contact op met de redactie).de redactie aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor de inhoud van de artikelen en daaruit voortvloeiende gevolgen. Het is toegestaan artikelen uit deze uitgave te vermenigvuldigen onder bronvermelding. - 3 - - 4 -
Tips & Trucs Duidelijke opdrachtprompt met kleurtjes. De opdrachtprompt is voor sommige taken een krachtig hulpmiddel. Helaas ziet de opdrachtprompt er nog net zo uit als in de tijd van DOS: zwart met witte letters. Hebt u moeite met het lezen van de letters in de opdrachtprompt? Met een paar kleine handelingen, kunt u de kleuren eenvoudig zelf bepalen. Ga naar menu Start / Alle programma's / Bureau-accessoires en klik met de rechtermuisknop op Opdrachtprompt. Kies vervolgens Eigenschappen en open het tabblad Kleuren. Hier kunt u de kleuren van letters, achtergrondkleur en van pop-up tekst aanpassen. Open het tabblad Lettertype om het formaat en het lettertype te wijzigen. Is alles naar wens, dan drukt u op de knop OK. Opdrachtprompt wordt in het vervolg in de nieuwe opmaak geopend. Verborgen updates in Windows. Van Windows Update merkt u meestal pas iets als een herstart nodig is. U kunt er echter ook voor kiezen om een melding te krijgen voordat er updates worden aangebracht. Dan hebt u niet alleen inzage in welke er zijn, het is dan tevens mogelijk om bepaalde updates tijdelijk of permanent over te slaan. De melding dat er nieuwe updates zijn, activeert u door links onderin op het Windows-pictogram te klikken en dan te gaan naar Alle programma's / Windows Update. Kies vervolgens Instellingen wijzigen en verander Belangrijke updates in Naar updates zoeken, maar laat mij bepalen of ik ze wil downloaden en installeren. Zodra er in het vervolg updates zijn, verschijnt er automatisch een pictogram in het systeemvak en een ballon met de tekst Er zijn nieuwe updates beschikbaar. Klik erop en u ziet welke belangrijke en optionele updates er zijn. Klik op een blauwe link om de belangrijke of de optionele updates te zien. Mocht u een update in de lijst willen uitstellen of overslaan, klik er dan met rechts op en kies Update verbergen en Windows Updates zal niet meer vragen of u deze wilt aanbrengen. Vergist u zich, rechtsklik dan opnieuw op een update en kies Update herstellen. Specifieke updates kunt u zo dus eenvoudig voor onbepaalde tijd negeren. Ook als er geen melding in het systeemvak te zien is, kunt u trouwens de beschikbare updates controleren via een klik op het Windows-pictogram / Alle programma's / Windows Update en dan eventueel nog op Naar updates zoeken. Rechtsklik om een update te verbergen. Uiteraard is het erg belangrijk om inzicht te hebben in updates die u in de loop der tijd hebt overgeslagen. Klik hiertoe in de linkerkolom van Windows Update op Verborgen updates herstellen en u ziet een overzicht. Zet een vinkje voor de update(s) die u alsnog wilt aanbrengen en klik op Herstellen. In de volgende ronde zal Windows Update ze gewoon weer meenemen. Met vinkjes kiest u verborgen updates die weer mogen meedoen. PC START MET PIEPJES Wellicht is het u nooit opgevallen, maar uw pc laat altijd wat piepjes horen tijdens het opstarten. Die piepjes horen bij een diagnostische test en ze geven aan dat de pc functioneert of wat er eventueel misgaat. Mocht uw systeem problemen bij het opstarten ondervinden, dan wordt er doorgaans een foutmelding op uw beeldscherm getoond. Als uw pc zodanig slecht functioneert dat er niet eens iets op het beeldscherm kan worden getoond, dan kunnen de piepjes u vertellen wat er precies aan de hand is. Zolang er één piepje klinkt, is er niets aan de hand, het is de melding dat alles normaal functioneert. Hoort u meerdere piepjes, dan is het tijd om uit te zoeken wat er mis is. Op de website PCHell vindt u een handig overzicht waarin u kunt opzoeken welke boodschap de piepjes aan u overbrengen. Tijdens het opstarten laat uw pc altijd één piepje horen. Als u er meer hoort, is er iets niet goed met uw systeem! - 5 - - 6 -
Ongevraagde herstart. Het is ook u ongetwijfeld wel eens overkomen: u was bezig op de pc, liet hem heel even achter omdat u snel wat anders moest doen en toen u weer achter de monitor plaatsvond, zag u alleen het bureaublad terwijl er niets meer open stond. Kortom: uw computer was in de tussentijd opnieuw opgestart. In zo'n situatie wordt vaak direct gedacht aan een defect, maar eigenlijk bent u getuige geweest van de werking van een veiligheidsmaatregel. De Windows Update-functie van Windows zorgt ervoor dat Windows altijd is voorzien van de laatste verbeteringen en beveiligingsupdates, zodat u geen risico's loopt. Om deze updates te installeren, moet Windows echter wel opnieuw worden opgestart. U krijgt hier een melding van, maar als u lang genoeg achter de pc vandaan bent, start Windows vanzelf opnieuw op. U kunt dit voorkomen, maar houd er wel rekening mee dat het besturingssysteem deze updates installeert voor uw eigen bestwil. - 7 - Klik op Start / Configuratiescherm en vervolgens op Systeem en beveiliging. Klik nu onder Windows Update op Automatische updates in- of uitschakelen en vervolgens op het uitklapmenu onder Belangrijke updates. Kies hier voor Updates downloaden maar laat mij bepalen of ik ze wil installeren. Klik ten slotte op OK. Voortaan bepaalt u zelf of en wanneer er updates worden geïnstalleerd, maar u zult dit dus wel zelf moeten onthouden. Windows Update zorgt ervoor dat uw pc opnieuw start. Dat kan vervelend zijn, maar het is wel belangrijk! Bestanden verwijderen. Lukt het u niet om bepaalde bestanden van uw computeren te deleten? Dit is een 'probleem' dat zich voor het eerst voordeed bij Windows Vista en dat ook bij Windows 7 nog altijd aanwezig is. Het woord 'probleem' hebben we tussen aanhalingstekens gezet, omdat het in werkelijkheid niet om een bug of fout gaat maar om een beveiligingsoptie van Windows. Deze beveiliging zorgt ervoor dat bepaalde bestanden niet kunnen worden gewist door iemand die niet de eigenaar van de betreffende bestanden is. U kunt dit eenvoudig herstellen. Klik met de rechtermuisknop op het bestand of op de bestanden en kies voor Eigenschappen. Klik nu op het tabblad Beveiliging en vervolgens op het tabblad Geavanceerd. Als u nu op het tabblad Eigenaar klikt, ziet u wie de eigenaar is van het bestand. Door vervolgens Bewerken te kiezen, kunt u een andere gebruiker aanwijzen als eigenaar, bijvoorbeeld de accountnaam waarmee u bent ingelogd. U zou de betreffende bestanden nu zonder probleem moeten kunnen verwijderen. Als u niet de eigenaar van een bestand bent, bestaat de kans dat u het niet kunt verwijderen. Ander programma. Iedereen heeft zo zijn eigen voorkeuren en dat geldt ook bij het werken met de pc. Zo bent u ongetwijfeld gewend aan het feit dat tekstbestanden worden geopend met Kladblok en uw mp3- en videobestanden met uw favoriete mediaspeler. Het is - 8 -
dan ook vervelend wanneer bepaalde bestanden ongevraagd in een heel ander programma worden geopend. Althans: het lijkt alsof dit ongevraagd gebeurt, want in veel gevallen is dat niet zo. De mogelijkheid bestaat namelijk dat u een programma hebt geïnstalleerd en tijdens de installatie niet hebt aangegeven dat u er geen bestanden aan wilt koppelen. Gelukkig kunt u dit vrij eenvoudig weer herstellen. Blader in Windows Verkenner naar een bestand dat u graag aan een ander programma wilt koppelen. Klik met de rechtermuisknop op dit bestand en kies Eigenschappen. Vervolgens klikt u op de knop Wijzigen, die u naast de optie Openen met kunt vinden. Er verschijnt nu een lijst met aanbevolen programma's, maar als het programma dat u zoekt hier niet tussenstaat, kunt u op Bladeren klikken om het gewenste programma alsnog te vinden. Vink vervolgens Dit type bestand altijd met dit programma openen weg en klik daarna op OK. Het bestand is nu weer aan het programma van uw keuze gekoppeld, net als alle andere bestanden van hetzelfde type. Na de installatie van een nieuw programma kan ineens blijken dat bepaalde bestanden aan de software zijn gekoppeld, zonder dat u dat wilt. Gratis office-pakket. Veruit de meeste zakelijke Windows-gebruikers werken met Microsoft Office. Betekent dit dat u dit pakket ook op uw thuiscomputers installeert, met behulp van een dure licentie? Nergens voor nodig. Als u OpenOffice op uw computer installeert, hebt u Windows 7 uitgebreid met een volwaardige set office-programma s die nauwelijks onderdoen voor de onderdelen van Microsoft Office. OpenOffice bestaat uit Writer (tegenhanger van Word), Calc (tegenhanger van Excel), Impress (tegenhanger van PowerPoint), Draw (tegenhanger van Photoshop/Paint) en Base (tegenhanger van Access). Alles uitpakken! In Windows 7 is ook zip-ondersteuning ingebouwd, maar lang niet alle compressieformaten worden erdoor - 9 - ondersteund. Daar kunt u maar beter snel verandering in brengen, zodat u ook zonder problemen bestanden kunt openen waarvan de naam eindigt met een extensie als tar, gzip, arj of rar. Een goed programma hiervoor is 7-Zip. Dit betreft open-sourcesoftware en het kan dus gratis worden gebruikt. BACK-UPS 1. Voorkomen in plaats van genezen. Houd uw harde schijf goed in de gaten om te voorkomen dat u back-ups nodig hebt. Bijna alle harde schijven, ook externe, bewaken zelf hun 'gezondheid'. Zo houden ze bijvoorbeeld het aantal sectoren bij dat is verplaatst vanwege schijfproblemen (Reallocated Sectors) of dat onherstelbare fouten heeft (Uncorrectable Sectors). Deze zogeheten SMART-waarden kunt u uitlezen met programma's als SpeedFan of CrystalDiskInfo. Ook in het BIOS van uw computer kunt u vaak een SMART-controle inschakelen. SMART geeft alleen een indicatie, maar als uw harde schijf achteruitgaat, kunt u alles op tijd overzetten of klonen naar een nieuwe schijf. Voorkom dat u uw back-ups nodig hebt. 2. Opgeruimde back-up Zorg dat back-ups sneller worden gemaakt en geen onnodige rommel bevatten, door uw computer opgeruimd te houden. Afhankelijk van de instellingen worden bij een back-up allerlei zaken gekopieerd waar u niet zo nodig een back-up van hoeft. Daardoor duurt het back-uppen misschien te lang of kunt u minder back-ups bewaren. Gebruik het ingebouwde Schijfopruiming van Windows of speciale programma's als CCleaner om uw pc op te schonen. Andersom is het trouwens verstandig eerst een back-up te maken als u echt rigoureus gaat opruimen, zodat u die nog hebt als er bij de opruiming iets misgaat. Verwijder rommel voor snellere en kleinere back-ups. 3. Hoe eerder hoe beter! Bent u deze tips aan het lezen en bedenkt u zich dat u helemaal geen back-ups hebt? Ga dan gelijk aan de slag om wel een back-up van uw belangrijkste documenten, foto's enzovoort te maken. Al kopieert u alleen even handmatig uw belangrijkste bestanden naar - 10 -
een usb-stick, het is beter dan niets. Dat kan in veel gevallen door met rechts te klikken op een map of bestand, vervolgens op Kopiëren naar en tot slot op de naam van de usb-stick. Dit is natuurlijk een open deur, maar het zal u maar gebeuren dat uw sollicitatiebrief, scriptie of trouwfoto's verloren gaan doordat u geen (extra) back-up hebt. Een eenmalige back-up is nog altijd beter dan geen back-up. 4. Gratis back-upprogramma's Er zijn tal van gratis back-upprogramma's. Open in Vista of Windows 7 het menu Start en typ Back-up om het ingebouwde programma op te roepen. Een beperking in Vista is dat u geen mappen kunt selecteren, maar alleen bestandstypen. Kiest u in Windows 7 voor Zelf bepalen, dan kunt u behalve de standaardmappen ook andere mappen opgeven. Gebruikt u Windows XP of voldoet de ingebouwde back-up niet, dan zijn er vele alternatieven. Gratis voorbeelden zijn Comodo Backup, EASEUS Todo Backup Home en Cobian Backup. Welk programma u ook gebruikt, controleer of alle gewenste mappen en/of bestandstypen in de back-up zijn opgenomen. Controleer of alle gewenste mappen in de back-up zijn opgenomen. 5. Back-up of synchronisatie? Sommige back-upprogramma's kunnen ook synchroniseren en sommige synchronisatieprogramma's kunnen back-uppen. Let daarop, want synchronisatie is geen back-up! Als bij synchronisatie de 'back-up' (de gesynchroniseerde kopie) beschadigd raakt of verwijderd wordt, gebeurt dat ook met het origineel. Bij back-uppen beïnvloedt de back-up natuurlijk niet het origineel. Bij een back-up programma verdwijnen hooguit bestanden als u oudere back-ups overschrijft. Maar doorgaans kunt u bij de back-up instellingen een aantal bestandsversies laten bewaren of pas na bepaalde tijd laten overschrijven. Als u toch per se een synchronisatieprogramma wilt gebruiken voor back-ups, moet u ontzettend goed letten op de instellingen. Let op het verschil tussen back-uppen en synchroniseren. Synchroniseren met SyncBack Wie op twee (of meer) computers werkt, weet hoe lastig het kan zijn om steeds de laatste versie van belangrijke bestanden op beide pc's te hebben. Gelukkig is er software die u tijd en moeite bespaart. Wij togen aan de slag met SyncBack. Om bestanden rechtstreeks over te zetten tussen uw pc's, moeten ze deel uitmaken van een thuisnetwerk. U kunt ook een usb-stick als tussenstap gebruiken, maar dat is erg omslachtig. Deze workshop veronderstelt dat uw pc's elkaar in het netwerk kunnen 'zien' en dat mappen gedeeld zijn. Als dat nog niet zo is, moet u op zoek gaan naar een van de vele workshops over thuisnetwerken bouwen die ooit zijn verschenen in Computer Idee. Het programma SyncBack is geschikt voor zowel synchronisatie als backups maken. Bij synchronisatie wordt de inhoud van twee mappen hetzelfde gehouden. Als u op de ene pc een bestand aanpast of verwijdert, gebeurt dat ook op de andere pc. Een backup is eenrichtingsverkeer: u kopieert bestanden naar een andere pc of bijvoorbeeld naar een externe harde schijf. De bron en het doel bij synchronisatie of backups kiest u in SyncBack helemaal zelf. U kunt met SyncBack ook een map op uw pc synchroniseren met een mp3-speler of een backup maken naar een ftplocatie (externe harde schijf via ethernet verbonden met router verbonden). Stap 1 Download Syncback. http://www.2brightsparks.com/downloads -int.html Pak het zip-bestand na het downloaden uit en start het installatiebestand. De installatie wijst zichzelf. Als u de knop Voltooien ziet, moet u even alle vakjes leegmaken voordat u op die knop klikt. SyncBack is nu geïnstalleerd. Stap 2 De mappen die u wilt synchroniseren, moeten zijn gedeeld en er moet in geschreven kunnen worden via het netwerk. Als dit nog niet het geval is, rechtsklikt u op de map en kiest u Delen en beveiliging. Markeer onder Delen en beveiliging beide selectievakjes. Stel dat u de favorieten van Internet Explorer op een pc en op een laptop wilt synchroniseren. Dan moet u op beide pc's - 11 - - 12 -
de map 'C:\Documents and settings\gebruikersnaam\favorieten' delen. Gebruikersnaam moet u daarbij vervangen door uw naam in het Startmenu van Windows XP. Stap 3 Start SyncBack en klik op Ja om meteen uw eerste profiel te maken. Zo'n profiel bevat alle instellingen voor een synchronisatie of backup. Selecteer de optie Synchronisatie en klik op OK. Typ daarna een naam voor het profiel en klik op OK. U ziet nu het dialoogvenster waarin u de eigenlijke instellingen kunt opgeven, met in de titelbalk de opgegeven naam voor het profiel. Standaard is onder Ik wil graag... reeds de juiste optie geselecteerd voor het identiek houden van twee mappen. Het eerste wat u moet doen is de Bron opgeven. Klik op het knopje met de map, rechtsboven. Stap 4 Kies de gewenste map in het dialoogvenster Map selecteren en klik op OK. U kunt de map op deze pc selecteren onder Deze computer of onder Mijn netwerklocaties. Klik nu op het knopje voor Doel en kies de map op de andere pc. De map op de andere pc selecteert u onder Mijn netwerklocaties. Die pc moet wel aan staan om het profiel te maken en te testen. Kijk eventueel onder Volledig netwerk als de gedeelde map nog niet automatisch is gevonden. Nadat Bron en Doel zijn ingesteld, klikt u op OK om het profiel te bewaren. Stap 5 SyncBack vraagt nu of u direct een simulatie wilt uitvoeren. Klik op Ja om het profiel te testen. U krijgt dan een overzicht van de verschillen tussen de twee mappen. Zo kunt u testen wat er gebeurt als u de synchronisatie nu zou uitvoeren. Klik op Doorgaan Simulatie om verder te gaan. U kunt profielen ook achteraf testen. Daarvoor selecteert u het profiel in het programmavenster van SyncBack en kiest u in het menu Taak de optie Gesimuleerd uitvoeren. Stap 6 Nu moet u ervoor zorgen dat dit profiel geregeld automatisch wordt uitgevoerd. U kunt dat bijvoorbeeld laten doen bij het opstarten van Windows. Een woord vooraf: taken inplannen kan - 13 - normaliter alleen als u een wachtwoord hebt ingesteld voor uw gebruikersaccount. Deze beperking kunt u opheffen, maar veiliger is het om een wachtwoord in te stellen. Klik met de rechtermuisknop op het profiel en kies Planning. Klik op Ja en geef vervolgens via de knop Ja of Nee aan of u de beperking op lege wachtwoorden wilt opheffen. Klik op OK voor het instellingenvenster. Stap 7 Als uw gebruikersaccount een wachtwoord heeft, klikt u eerst op het tabblad Taken op de knop wachtwoord instellen en voert u daar het wachtwoord in. Op het tabblad Schema stelt u in op welke momenten de synchronisatie moet worden uitgevoerd, zoals Bij aanmelden of Bij opstarten. Aanvullende opties geeft u op op het tabblad Instellingen. Wilt u meer informatie over wat een bepaalde instelling doet? Klik dan op het vraagteken in de titelbalk van het venster en daarna op de instelling. Klik op OK als alles naar wens is ingesteld. Stap 8 Synchroniseren van mappen met een andere computer werkt natuurlijk alleen als beide computers aan staan. Om te voorkomen dat u steeds foutmeldingen krijgt als dat niet het geval is, moet u de geavanceerde instellingen aanpassen. Klik met de rechtermuisknop op het profiel en kies Wijzig. Klik op de knop Expert voor uitgebreidere instellingen. Op alle tabbladen die dan beschikbaar zijn, kunt u 1001-zaken instellen, maar het gaat ons nu om het onderdrukken van foutmeldingen. Klik daarvoor op de tab Div. en maak onder Log Bestand het bovenste vakje leeg. De taak wordt nu uitgevoerd als beide computers ingeschakeld zijn, maar als de andere computer uit staat wordt u niet lastig gevallen door meldingen. Om zelf op een willekeurig moment het log te bekijken, klikt u met de rechtermuisknop op het profiel (zie Stap 7) en kiest u Bekijk Log. Stap 9 In mappen die u synchroniseert, kunt u niet zomaar bestanden verwijderen. Bij het synchroniseren wordt een bestand dat u uit de bron hebt verwijderd, namelijk weer teruggezet vanuit het doel en - 14 -
omgekeerd. Bij het voorbeeldprofiel zou u een Favoriet dus niet permanent kunnen verwijderen. Het grote voordeel van synchroniseren is dus dat u bestanden op twee locaties kunt toevoegen óf bewerken en er na synchronisatie op beide locaties over beschikt. Als u per se bestanden wilt verwijderen, moet u dat - tussen twee synchronisaties in - op beide locaties doen. Het kan simpeler, maar dan moet u telkens dezelfde pc als 'hoofdlocatie' hanteren. Eventueel kunt u bijvoorbeeld de Bron als hoofdlocatie gebruiken en instellen dat bestanden die daaruit worden verwijderd ook uit het Doel worden verwijderd. Ga daarvoor naar het tabblad Uitgebreid. Selecteer het keuzerondje Verwijder bestand uit doel. Klik op OK om dit te bevestigen. Besef hierbij goed wat u als Bron en als Doel hebt ingesteld, zodat u niet in de verkeerde richting verwijderingen overneemt! Stap 10 SyncBack biedt nog meer mogelijkheden, bijvoorbeeld synchronisatie of backup naar een ftp-server, compressie van bestanden bij het maken van een backup en filteren op bepaalde bestanden of mappen. Handig is ook dat u twee of meer profielen combineert tot een groep. Klik op de knop Nieuw, selecteer de optie Groep en klik op OK. Voeg vervolgens de gewenste profielen toe aan de groep door ze van het vak linksonder naar het vak rechtsonder te verplaatsen. Voor de complete groep kunt u een planning instellen. Agenda Clubmiddagen: Datum Themaprogramma 5 nov Grote schoonmaak in Windows 19 nov Adobe Photoshop Elements 10 3 dec Website maken met Studio Webdesign 5 17 dec Windows 8 zelf uitproberen 31 dec Geen clubmiddag ivm Oudjaar Heeft U ideeën of wensen, laat het ons weten! Let op! De themaprogramma s zullen steeds aanvangen om 14.00 uur en duren ongeveer een half uur tot drie kwartier; na een korte pauze wordt er dan op één PC vervolgd met onderwerpen voor beginners. N.B. Thema-planning onder voorbehoud De clubmiddagen vinden plaats in de grote zaal van "De Blokhut", Loet 10 te Schagen, tel.: 0224-215959. Vanaf 13:30 uur tot 16:30 uur. Kop thee... à eur0,80 Kop koffie... à 0,80 Frisdrank... à 0,80 Jus d'orange... à 1,00 Chips... à 0,60 Koek / snoep... à 0,60-15 - - 16 -