JIJ& magazine IKmaart DIT IS EEN UITGAVE VAN ONS TWEEDE THUIS 2015
JIJ& IK De dag dat ik dit voorwoord schrijf is het 17 graden en schijnt de zon volop. Je ruikt het voorjaar. Heerlijk! Het voorjaar tekent zich ook door alle vormen van nieuw leven. Mooi gekleurde bloemen komen uit de grond en in de wei dartelen de pas geboren lammeren alweer rond. Het kan haast niet toepasselijker dat ook juist nu daadwerkelijk aan een nieuwe fase begint. Om mee te kunnen in het nieuwe zorglandschap wil de relatie tussen client, familie en begeleider nog meer gaan faciliteren. We gaan op zoek naar een nieuwe balans tussen wat mensen, die wij begeleiden zelf kunnen en willen doen en waar wij ondersteuning kunnen bieden. We willen daarbij naar een situatie toe waarin we zo min mogelijk last hebben van regels en bureaucratie. We willen met het werk bezig zijn waar we eigenlijk voor zijn gegaan toen we hier kwamen werken. Om die relatie tussen client en begeleider zoveel mogelijk te steunen hebben we zelforganisatie ingevoerd. Langs die weg willen bereiken dat die regellast ook daadwerkelijk afneemt, op een verantwoorde manier natuurlijk. We gaan meer beslissingsbevoegd en dus ook meer verantwoordelijkheid geven aan begeleiders en teams die dagelijks het werk doen, waar voor is. De eerste week van maart 2015 zal ik niet snel vergeten. Ons Tweede Thuis organiseerde de kickoff bijeenkomsten voor alle medewerkers. Jij & ik organiseren het zelf. Zeg maar een nieuwe leven voor Ons Tweede Thuis, zodat we ook straks gewoon weer hele goede zorg kunnen gaan leveren, zoals iedereen dat van gewend is. Met veel lef en uiterst professioneel hebben een aantal medewerkers de organisatie van de kick off zelf ter hand genomen (JIJ&IK organiseren het zelf). Een goed voorbeeld van hoe je mensen meer vanuit hun talenten kunt inzetten. stapt daarmee in een volgende fase van haar bestaan, terwijl er aan de doelstelling niets verandert. Ons Tweede Thuis is er voor alle mensen met een verstandelijke beperking in de regio. En die spreeuwen dan, die op de voorkant staan?, hoor ik u denken. Een zwerm spreeuwen past bij het mooie voorjaar het kunnen er duizenden zijn en staat symbool voor zelforganisatie. Het is fascinerend om te zien hoe zo n zwerm beweegt als één lichaam. Daar is geen vergadering of overleg aan voorafgegaan. Het zit in hun natuur. En in die van ons, daar ben ik van overtuigd. IN BEELD 04 04 Zelforganiserende teams neem de regie 08 Participatie familie: meer betrokken 12 Meer-teams aan het werk 14 Serious game voor meer empathie 18 Zelforganisatie op Westwijk 19 Amstel-Meer nieuwe stijl 20 Ken jezelf en je cliënt 22 Adviespunt gaat extern 23 Training herkennen licht verstandelijke beperking 26 Vrijwilliger op de Spil 28 Levensbeschouwing 02 maart 2015
INHOUD KORT NIEUWS 17 24 VASTE RUBRIEKEN 06 06 06 07 07 09 09 11 11 17 21 25 27 Nationale gedichtendag Burgemeester op dagcentrum westwijk Gift RICOH voor Middelpolder Beethovenlaan Aalsmeer 12 ½ jaar Nationale voorleesdag Regeling kosten Voor niets een dagje uit Teamcoaches Eerste ervaringen Vanuit de centrale cliëntenraad Voor de collegebanken Inboedelverzekering Regiomanagers 02 10 13 16 17 23 24 25 30 32 Van de directie Midden in de samenleving De week van Yvette Tervoort Kalender Column cliënt Column medewerker Werken bij BW Re-integratie Cefara In memoriam Producten in beeld maart 2015 03
Beetje burgerlijke ongeho Zelforganiserende teams: neem de regie Hoe neem je de regie als team? Hoe organiseer je de zaken zelf? Dat kan prima, zo bleek tijdens de kick-offbijeenkomsten begin maart. Als je de cliënt centraal wilt zetten en echt persoonsgericht wilt werken, kijk dan of een protocol wel voor die cliënt en in die situatie het beste is. Een beetje burgerlijke ongehoorzaamheid mag best, zo hield Annemarie van Dalen haar gehoor voor tijdens de kickoffbijeenkomsten. Alle medewerkers en leden van Cefara en Raad van Toezicht kwamen in zes groepen naar Aalsmeer voor een sessie over zelforganisatie onder de noemer JIJ & IK organiseren het zelf. Per 1 januari zijn de teams op de voorzieningen zelforganiserend, maar hoe doe je dat eigenlijk? Annemarie van Dalen is organisatieantropoloog en ontdekte dat medewerkers hun werk vaak eerder ondanks dan dankzij de organisatie konden doen. Daar klopt iets niet, dacht ze en zij ging op zoek naar instellingen waar het wel goed werkte. Ze vond een organisatie in de gehandicaptenzorg die niet HKZgecertificeerd is maar wel heel goede zorg levert en niet wordt gekort door Zorgkantoor of andere financiers. Het moest dus kunnen: minder protocollen, minder regels, minder bureaucratie. Denken en doen Alle organisaties voor mensen met een beperking zeggen dat de cliënt bij hen centraal staat. Maar zorg dat het ook écht zo is. Annemarie van Dalen ging met haar publiek een aantal belemmerende factoren JIJ& IK ORGANISEREN HET ZELF langs. Een voorbeeld: denken en doen zijn gescheiden. Er zijn mensen die beleid bedenken en er zijn mensen die beleid uitvoeren. Eigenlijk wordt er daarbij van uitgegaan dat de mensen op de werkvloer niet te vertrouwen zijn. Daarom moet er gecontroleerd worden. Een ander voorbeeld is dat alle risico s, ook de gewone risico s van het leven, voorkomen moeten worden wat leidt tot allerlei regels en verboden. Externe partijen zoals de overheid of Inspectie stellen bovendien eisen die zorgen voor veel administratie. Lange adem Hoe kan het wel? Om met het laatste te beginnen: eisen van externe partijen. Daar is het management voor, dat moet werkers beschermen tegen onzinnige eisen. Ga als management het gesprek aan met de financiers en zoek de ruimte op die er is. Dat vergt een lange adem en veel investering in relaties met financiers. Vanuit de zaal kwam het voorbeeld dat Ons Tweede Thuis mensen van het Zorgkantoor en de gemeente uitnodigt om op voorzieningen te komen kijken hoe het geld besteed wordt. Dat werkt vaak beter dan gesprekken op het Zorgkantoor. Visie en kernwaarden Dan de voorzieningen zelf en de zelforganiserende teams. Annemarie van Dalen pleit voor het loslaten van de checklijsten met protocollen en werken vanuit visie en kernwaarden. Maak de visie echt als leidraad voor je werk. Laat visie en kernwaarden betekenis geven aan wat je doet en neem je eigen verantwoordelijkheid. Een protocol ontslaat je niet van nagaan of je cliënt er iets aan heeft. Basis is natuurlijk dat je professioneel werkt en altijd op de hoogte bent van de laatste ontwikkelingen in je vak. Neem beslissingen dicht bij de cliënten, zorg dat je als team je eigen taken formuleert, je eigen budget beheert, je eigen roosters maakt. Zie het als je eigen huishouden dat je ook zelf regelt. Natuurlijk zijn er altijd zaken die beter centraal kunnen - zoals vastgoed - maar neem de ruimte om zelf zaken te regelen. De locatiemanagers moeten daarvoor wel genoeg informatie aan hun teams geven. Bovendien is het essentieel om je opnieuw te verwonderen over de glimlach van een cliënt, aldus Annemarie van Dalen. 04 maart september 20152014
IN BEELD orzaamheid? Terreur van de best practices Vind het wiel opnieuw uit, merkt Annemarie van Dalen op. En kijk bij de buren; welke oplossingen hebben zij gevonden. Maar neem niet klakkeloos iets over! Los je eigen problemen op een eigen manier op. Geen terreur van de best practices die overal opgelegd worden maar lang niet in elke situatie werken. Zorg voor diversiteit: elk team heeft een eigen aanpak en die aanpak kan per cliënt ook nog verschillend zijn. In een organisatie wordt men vaak wat nerveus van diversiteit maar het is goed vanzelfsprekendheden ter discussie te stellen en soms gewoon te kiezen voor burgerlijke ongehoorzaamheid. Neem bijvoorbeeld het werkplan. Waarom elk jaar verplicht op een bepaalde tijd een werkplan inleveren? Dat blijkt ook tot doorgedrongen: het is de bedoeling dat teams veel meer voor zichzelf een plan gaan maken voor het komend jaar, daar moet de kracht in zitten en niet in een verplicht plan. Zelforganisatie van teams is niet het doel maar een middel om de relatie cliënt en persoonlijk begeleider maximaal te faciliteren. Dat vraagt veel van ons. De kern van het werk verandert echter niet: medewerkers zorgen met hart en ziel voor de cliënt. Trein Roel de Bruijn gebruikte in zijn inleiding de metafoor van de trein: er is een trein in gang gezet met de veranderingen in de zorg. Daar kunnen we van alles van vinden, maar de trein rijdt en we zitten er in. We vertrekken van station goed en gaan naar station goed maar dat staat in een heel ander zorglandschap wat we opnieuw moeten verkennen. Werkspoor De metafoor van de trein zit ook in het communicatie-instrument dat door Marjolein Klijn en Ineke de Kruijf is ontwikkeld, het Werkspoor. Er zijn negen teamcoaches aangesteld die de teams gaan ondersteunen in het proces van zelforganisatie. Zij kunnen het Werkspoor gebruiken om de teams in gesprek te laten gaan over allerlei thema s, over hindernissen of beren op de weg. Marjolijn en Ineke presenteerden tijdens de kickoff zelf het Werkspoor. Bij de eerste sessies van de kickoff konden alle medewerkers daar even mee kennismaken in de grote groep. Bij de laatste drie sessies vond dat plaats in kleine groepen waar medewerkers al werkend met het Werkspoor, ook konden brainstormen over kansen van zelforganisatie. En die zijn er. Een kleine greep: meer ontplooiing voor medewerkers, flexibiliteit, meer voldoening, meer met elkaar doen waardoor grotere draagkracht ontstaat; de kwaliteiten en talenten van mensen worden meer gebruikt, kortere lijnen, passie voor werk als veel dingen wegvallen, minder administratie, als team sneller beslissingen mogen nemen, de creativiteit wordt meer aangesproken en er is minder betutteling. Voorwaarde daarvoor zijn onder meer vertrouwen, je veilig voelen, fouten mogen maken en goede communicatie. Tot slot gaf tijdens een van de sessie de voorzitter van de Centrale Familieraad, Robert Verberg, zijn eigen ervaring weer als vader van vijf kinderen: Als ik maar één fout op een dag maak, ben ik best tevreden. Wees niet bang om fouten te maken. Stel je daar kwetsbaar in op. Met andere woorden: lef en kwetsbaarheid helpen je om te verbeteren. september maart 2014 2015 05
Nationale gedichtendag Op 29 januari was het nationale gedichtendag. Mario Willemse dichtte en Lia Wieneke maakte er kunst bij. Wennen aan al de nieuwe dingen Een fietser komt voorbij Die weet zijn weg Maar wij lopen nog heen en weer Om te wennen aan de sfeer Mario Willemse Burgemeester Van t Veld op dagcentrum Westwijk Burgemeester Mirjam van t Veld kwam half februari heel even langs op dagcentrum Westwijk. Zij was bezig met een kennismakingstocht door de wijk Westwijk en kwam samen met het wijkplatform Westwijk, wijkagent Simone Seegers en wijkcoach Hugo van der Kooij voor een flitsbezoek even bij Westwijk binnen. Ze heeft kort kennisgemaakt met een paar cliënten en ouders. En natuurlijk kreeg ze iets aangeboden: een heerlijke appeltaart. Cliënten en medewerkers hebben haar uitgenodigd voor een wat langer bezoek later dit jaar en dat vond ze een goed idee. Gift RICOH voor Middelpolder Donderdag 29 januari heeft werk- en dagcentrum Middelpolder een gift mogen ontvangen van RICOH, een buurbedrijf van Middelpolder. Tussen Middelpolder en RICOH is een goed contact ontstaan waar ook al twee kleine werkplekken voor cliënten uit voortgekomen zijn. Ingrid Boers werkt vanuit Middelpolder een aantal uurtjes per week met veel plezier bij RICOH in de bedrijfskantine. Zij heeft namens alle cliënten van Middelpolder de gift in ontvangst mogen nemen van Olivier Vriesendorp en Frits Spierings. Middelpolder wil heel graag een duofiets aanschaffen. Met de gift van RICOH gaat dat zeker lukken! 06 maart 2015
NIEUWS Beethovenlaan Aalsmeer 12 ½ jaar!! Zaterdag 31 januari vierde woonvoorziening Beethovenlaan met een knalfeest voor bewoners (en hun ouders, opa s, oma s en andere verzorgers) en begeleiders het 12 ½ bestaan. Woonvoorziening Beethovenlaan bestaat al veel langer, maar het is nu 12 ½ jaar in gebruik door kinderen vanaf acht jaar en jongvolwassenen tot ongeveer 23 jaar. Er wonen op dit moment zo n 23 jongeren met een beperking, verdeeld over drie aaneengeschakelde woonhuizen. De jongeren gaan doordeweeks naar school of werken onder begeleiding binnen of buiten. In het weekend verblijven ze veelal bij hun ouders of verzorgers (of blijven gezellig op de woning). Naast de 23 vaste bewoners maakt ook een aantal kinderen gebruik van dagopvang in het weekend of de schoolvakanties en zijn er een paar vaste logees. Er was lang uitgekeken naar dit jubileumfeest, want voor een feestje zijn de jongeren altijd wel te porren. Het feest vond plaats op dagcentrum Amstel- Meer en begon om 19.00 uur. Voor deze gelegenheid was dj Dennis uitgenodigd. Hij verzorgde de hele avond live muziek en bovendien draaide hij (ook op verzoek) de leukste dansnummers. En gedanst werd er! Tussendoor werd onder leiding van het illustere duo Buurman en Buurman een loterij gehouden met veel mooie prijzen. De opbrengst daarvan is bestemd voor de aanschaf van een vogelnestschommel voor de bewoners. Eigenlijk zou het feest om half elf afgelopen zijn, maar de laatste polonaise werd pas rond elf uur uur ingezet. Na afloop gingen de bezoekers voldaan en veelal met een gewonnen prijsje huiswaarts. Op naar het volgende jubileum! Nationale Voorleesdagen Er werd heel wat voorgelezen op de Nationale Voorleesdagen eind januari. Wethouder Ad Verburg van Aalsmeer las voor op dagcentrum Amstel-Meer in Aalsmeer. Dat was stevig doorwerken want de cliënten hadden niet één maar vier boeken klaargelegd. Op dagcentrum Schoolweg in Ouderkerk aan de Amstel las burgemeester Mieke Blankers-Kasbergen voor onder het genot van zelfgebakken croissants. Bij dagcentrum Floriande was wethouder Tom Horn van de gemeente Haarlemmermeer te gast en burgemeester Dagmar Oudshoorn van Uithoorn vermaakte de kinderen van kinderhospice De Biezenwaard met een spannend verhaal. Na het voorlezen was er nog even tijd om de ambtsketting van de burgemeester te onderzoeken. Onze eigen bestuurder, Roel de Buijn, las voor op kinderdienstencentrum Nifterlake. maart 2015 07
IN BEELD Participatie familie: meer betrokken Met alle wijzigingen in de zorg wordt van ouders en familie verwacht dat zij meer mee gaan doen op een voorziening. Hoe gaat dat in de praktijk? Dory Buchner, zus van Peter Zaal van woonvoorziening Zijdelveld, moest even wennen maar ziet ook voordelen. Ik ben bewindvoerder en mentor van mijn broer, Peter Zaal, sinds mijn moeder dat niet meer kon doen. Ach, vroeger zorgde ik ook al veel voor hem, maar we plaagden hem net zo goed, hoor, gewoon zoals broers en zussen onderling doen. Mijn moeder ging vroeger veel met Peter op pad, maar nu doe ik het. Ik merk dat de voorziening de laatste tijd meer verwacht, zoals kleding met hem kopen of meegaan naar een arts. Het was even omschakelen en wennen maar ik zie ook voordelen want ik ben nu meer betrokken. Ik hoor nu direct van de arts zelf wat er aan de hand is. Bovendien maken we er gelijk een leuk uitje van door ergens koffie te gaan drinken. Mijn andere broer is bewindvoerder van mijn moeder, die dementerende is, en ik dus van Peter. Zo hebben we het goed onderling verdeeld. Ik ga zo nu en dan met Peter uit en dan gaat er meestal ook wel iemand anders van Zijdelveld mee. Met Peters buurman Arjan zijn we al twee keer naar de Efteling geweest en met anderen naar de Jostiband of de motorendag. Ik heb natuurlijk wel mijn grenzen in wat ik voor Peter doe. We zijn ook met een paar cliënten naar de Schouwburg geweest voor de Sound of Music. Het is leuk om andere cliënten mee te vragen, zo hebben zij ook een dagje uit en in de auto hebben Peter en ik toch twee plekken over. Ik heb natuurlijk wel mijn grenzen in wat ik voor Peter doe. Op woensdag heeft Peter vrij en de begeleiding vroeg of ik dan iets met hem zou willen doen. Dat wordt me te veel. Ik hou er niet van om op een vaste dag te moeten komen, want ik heb in mijn werk onregelmatige diensten. Ik rem Peter zelf ook wel eens af. Zijn douchekop was stuk en de begeleiding had gevraagd of hij mij kon bellen. Hij wilde dat ik gelijk zou komen maar dat doe ik niet meteen als het niet hoeft. Het is toch geen probleem als het een paar dagen duurt? Ik vind het geen belasting om voor Peter te zorgen maar ik moet ook rekening houden met mijn eigen thuisfront. Maar die uitjes met een paar cliënten zijn natuurlijk gewoon erg leuk! 08 december 2014
NIEUWS REGELING KOSTEN dienstverlening cliënten Veel cliënten van ontvangen zorg op basis van de Wet Langdurige Zorg (WLZ). In deze wet staat welke producten en diensten wel en welke niet vergoed worden. Of iets vergoed wordt, is afhankelijk van de indicatie: is die met of zonder behandeling. heeft een regeling gemaakt gebaseerd op deze wettelijke vergoedingen. Deze regeling geeft de cliënten met een zogeheten ZZPindicatie of hun wettelijk vertegenwoordigers meer duidelijkheid. De regeling is gebaseerd op de officiële brochure van het College voor Zorgverzekeringen, maar is meer uitgewerkt en aangepast aan de huidige praktijk. We hebben daarbij ook gekeken naar de regelingen van diverse collega-organisaties van. In een brief eind vorig jaar hebben we aangekondigd dat we deze regeling per 1 januari 2015 invoeren, maar ook dat we de inning van de daarbij behorende kosten pas per 1 juli 2015 gaan doen. Inmiddels is er een werkgroep bezig met de vraag hoe we deze inning het best kunnen doen. Daarbij betrekken we ook de uitbetaling van voedingsgelden aan bewoners van Ons Tweede Thuis. Dit gaat om een vergoeding voor cliënten die zorg ontvangen vanuit de Wet Langdurige Zorg en die een of meerdere dagen zelf koken. Binnenkort starten we met een proef waarin we kijken of we de inning van de kosten plus de uitbetaling van de voedingsgelden zo eenvoudig mogelijk kunnen laten verlopen. Als deze proef slaagt, dan starten we na de zomer met de nieuwe manier van uitbetalen van de voedingsgelden. In het najaar volgen dan gesprekken tussen de persoonlijk begeleiders en de bewoners of familie. In die gesprekken kijken we welke producten een bewoner afneemt, die niet binnen de WLZ vergoed worden en hoe we de kosten kunnen innen. Omdat we dit zorgvuldig willen doen, hebben we besloten om de inning van deze vergoedingen pas op 1 januari 2016 daadwerkelijk uit te voeren. VOOR NIETS EEN DAGJE UIT OP DE KAGERPLASSEN.? DAN IS HAAST GEBODEN Het gaat weer beginnen. Op 13 april verlaat de KaagErvaaring zijn winterberging en mag hij weer het water van de prachtige Kagerplassen op. Opgepoetst, met de nodige nieuwe voorzieningen opgetuigd en zo nog beter in staat om aan onze toch al hoge eisen voor veiligheid en comfort te voldoen. Het nieuwe vaarseizoen kan beginnen. Na het uiterst succesvol verlopen eerste jaar staan alle vrijwilligers van onze stichting weer vol ongeduld te trappelen om uit te varen. Of dat nu gaat om een rondje om Kaageiland, één van de parels uit ons aanbod van gevarieerde arrangementen of een stukje Molentocht, voor alle vaartochten staan medewerkers voor onze gasten klaar om ze met zorg en begrip een heerlijke ochtend, middag of zelfs een hele dag te verrassen. Voor diegenen die vroeg boeken hebben we zelfs een verrassing in petto. De Stichting Vrienden van treedt als sponsor op en zo kunnen we de eerste tien boekingen gratis geven aan snelle beslissers. Maar we kunnen nu al zeggen dat je er als de kippen bij moet zijn, want dit aanbod zal al snel zijn benut. Dus haast is geboden. Mocht je geïnteresseerd zijn dan verwijzen wij als Stichting KaagErvaaring graag naar onze website www.kaagervaaring.nl waar alles nog eens rustig is na te lezen. Ook kun je daar een eventuele reservering plaatsen. maart 2015 09
VASTE RUBRIEK MIDDEN in de samenleving aan en daarnaast staan we open voor maatwerk. We zijn gevraagd om de tafels voor binnen te produceren, enkele banken, een roomdivider en broodplanken om lekkernijen op te serveren. Samen met de opdrachtgevers Nicky van Es en Linda Biesot (projectleider), hebben we onze productlijn afgestemd op de wensen van de klant. Via de media heb je het vast al vernomen; De Historische Tuin van Aalsmeer krijgt een theehuis! Onder de naam Het Tuinhuis zal de horecagelegenheid op vrijdag 8 mei, haar deuren openen. Merel Dekker van het bedrijfsverzamelgebouw/gewoon Doen: Nicky van Es, die het gezicht van Het Tuinhuis zal worden, sprak de eigenaren van Restaurant OH!. Zij nemen wekelijks monchou taarten van het Bedrijfsverzamelgebouw Gewoon DOEN! af. Via hen hoorde Nicky meer over onze achtergrond en mogelijkheden. Naast overheerlijke taarten, hebben we ook een houtwerkplaats, waar meubels met karakter gemaakt worden. Wat jullie doen, sluit aan bij wat wij willen, aldus Nicky, Het Tuinhuis wil zoveel mogelijk werken met streekproducten en locale ondernemers. De samenwerking met jullie geeft daar een extra dimensie aan. Inmiddels werken we samen met het Tuinhuis toe naar vrijdag 8 mei. Het binnenhalen van een mooie opdracht als deze, is een mooi moment. Het geeft een gevoel van waardering voor onze bijzondere eigenschappen, vaardigheden en prestaties. Klanten krijg je immers als je het goed doet als bedrijf! Er wordt door de Aalsmeerders veel gesproken over de komst van Het Tuinhuis. Het geeft een gevoel van trots, om te weten dat je daar onderdeel van uitmaakt. Deze trots en het feit dat we in korte tijd aardig wat werk zullen verzetten, heeft een positief effect op onze teamgeest! Het terras van het Tuinhuis grenst aan de nieuwe aanlegplaats voor de Westeinder Rondvaart, tevens komen er enkele openbare aanlegplaatsen voor kleine vaartuigen. Het Tuinhuis zal als horecavoorziening het hele jaar door geopend zijn, vanaf 9.30 uur in de ochtend tot het einde van de middag. Voor partijen en voor privédiners vanaf tien personen is er een uitloop mogelijk naar de avond. Naast het pand komt een kas waarin biologische groenten worden geteeld, die deel gaan uitmaken van de menukaart van Het Tuinhuis. Het Tuinhuis wil zoveel mogelijk werken met streekproducten en locale ondernemers.de samenwerking met jullie geeft daar een extra dimensie aan. Het concept van Het Tuinhuis in combinatie met de prachtige locatie is succes gegarandeerd! Wij weten zeker dat onze producten er prachtig tot hun recht zullen komen! Nieuwsgierig geworden? Noteer vrijdag 8 mei in je agenda! Het Tuinhuis krijgt ongeveer veertig zitplaatsen binnen en een even groot aantal op het sfeervolle terras aan het water. In overleg met de omgeving is besloten om de zaak een landelijke sfeer en uitstraling te geven. Het uitgebreide assortiment van Gewoon DOEN! sluit hier op Meer weten over de productlijn en lekkernijen van Bedrijfsverzamelgebouw Gewoon DOEN? Mail naar: gewoondoen@onstweedethuis.nl Op zoek naar geschikt personeel of meer informatie? Mail naar:m.dekker@onstweedethuis.nl 10 maart 2015
NIEUWS Eerste ervaringen Het is een feit: grote delen van de zorg zijn overgeheveld van het Rijk naar de gemeenten: onder andere de lichtere zorg (WMO) en de Jeugdwet. Wat zijn de eerste ervaringen? TEAMCOACHES Sinds januari dit jaar kent zelforganiserende teams maar zelforganisatie gaat natuurlijk niet altijd vanzelf. Daarom zijn er negen teamcoaches aangesteld die de teams ondersteunen op weg naar zelforganisatie. De teamcoaches zullen samen met de teams onderzoeken waar een team aandacht aan wil besteden. Bijvoorbeeld groepsdynamica, communicatie, rollen, talenten, feedback, conflicthantering, drijfveren in teams zichtbaar maken, etc. De teamcoaches kunnen daarbij Het Werkspoor gebruiken dat gepresenteerd is tijdens de kick-offdagen over zelforganisatie. Dit is een communicatie-instrument voor verandering. De teamcoach zal op basis van de vraag en de ontwikkelingsfase in een team aan de slag gaan met Het Werkspoor. Dit alles vanzelfsprekend in samenspraak met het team, want het gaat tenslotte om zelforganisatie. heeft met diverse gemeenten te maken en elke gemeente heeft haar eigen werkwijze, maar de eerste ervaringen zijn positief. Marleen Hollander van de afdeling Zorgbemiddeling en Coby van der Stoop van de afdeling Ambulante Dienstverlening vertellen erover: We merken dat de lijnen duidelijk korter zijn. De gemeente weet ons goed te vinden en belt bijvoorbeeld over een gezin met de vraag wat wij kunnen bieden. In de ene gemeente moeten wij zelf bepalen hoeveel uren ondersteuning nodig is. Bij een andere gemeente krijgen we een uitgebreid plan van aanpak met het aantal uren en evaluatiemoment. Dat kan nogal verschillen. Soms krijgen we een beschikking (indicatie) met heel weinig informatie. We moeten dan zelf de benodigde informatie nog van ouders of de cliënt zelf krijgen. We hebben goed contact met de sociale teams in de gemeenten. Er kan snel gehandeld worden, dat is erg prettig. Bijvoorbeeld in een gezin waarin een van de ouders plotseling is overleden. Dan voel je duidelijk dat er meegedacht wordt en kunnen we snel aan de slag. In sommige gemeenten zijn er gemandateerde verwijzers : huisartsen, jeugdartsen, leerplichtambtenaren. Daar hebben we veel contact mee en dat verloopt goed. Het uitgangspunt van de decentralisaties was dat de gemeenten dichter bij de burger staat. Dat klopt wel, ja. We krijgen nu sneller een beschikking dan voorheen. En het is makkelijker om even met elkaar te overleggen. Positieve ervaringen dus, hoewel het soms wachten is op de administratieve afhandeling. Per gemeente verschilt het ook hoe goed informatie te vinden is op hun website of in folders. Gemeenten zijn verder wat huiverig om een beschikking voor langere tijd af te geven terwijl bijvoorbeeld ondersteuning in een gezin vaak langere tijd nodig is. Het is steeds maatwerk, maar dat was ook de opzet van de decentralisaties: dat gemeenten meer maatwerk kunnen leveren. maart 2015 11
IN BEELD Meer-teams Haarlemmermeer aan het werk Er is veel te doen over alle wijzigingen in de zorg maar er zijn zeker ook kansen en mogelijkheden. Dat is het uitgangspunt van het Meer-team van Haarlemmermeer. Het grote pluspunt is al duidelijk: er wordt veel meer samengewerkt tussen alle organisaties. De gemeente Haarlemmermeer heeft drie Meer-teams. In zo n team zitten diverse deskundigen bij elkaar. Er is dus veel expertise op allerlei gebieden waaronder: algemeen en jeugd maatschappelijk werk, ambulante hulp en thuisbegeleiding, opvoedhulp en sociale dienstverlening, geestelijke gezondheidszorg en hulp voor mensen met lichte verstandelijke beperking. Carien Wenniger, Martijn Ruigewaard en Marije van Pel zijn lid van een Meer-team. Waar zien zij de voordelen, welke hobbels zijn er, hoe reageren de burgers? Patronen herkennen Laten we met de hobbels beginnen. Er zijn nog wat onduidelijkheden bij de diverse organisaties. De hulpverleners die in de gezinnen of huishoudens werken, weten niet altijd zo goed wat zij van het Meer-team kunnen verwachten. We zijn er in eerste instantie voor professionals maar we nemen hun werk niet over. Het gaat om de eigen kracht van de burgers en de professionaliteit van de hulpverleners. Die ondersteunen we als er zaken dreigen vast te lopen of vastgelopen zijn. Huishoudens bijvoorbeeld waarbij sprake is van problemen over meerdere domeinen. In het ene geval is een advies van het Meer-team of wat extra informatie voldoende, als dat niet genoeg is gaan we in gesprek en bekijken we met elkaar hoe iemand of een gezin verder kan. Soms nemen we even de regie en stemmen we alle hulpverlening op elkaar af en soms kunnen we een tijdelijke uitvoerende rol op ons nemen wanneer er nog geen passende hulp voor handen is. We kijken steeds wie in het Meer-team de vraag het beste kan beantwoorden. Het mooie is dat wij de ruimte en tijd hebben om actief in het gezin zelf mee te kijken, maar het gezin ook van een afstand kunnen volgen. Dan zie je het geheel en kun je patronen herkennen. Het heeft vaak geen zin om brandjes te blussen als de patronen in tact blijven. En soms kun je patronen moeilijk veranderen, maar kun je bijvoorbeeld een gezin of een persoon wel steviger in het zadel zetten om ermee om te leren gaan. Dat kost tijd want het is echt maatwerk en de gemeente faciliteert ons daarin, aldus de drie teamleden. Zelf weer verder kunnen Een ander voordeel is dat we veel meer kijken naar de eigen kracht van mensen en dat we hun netwerk er meer bij betrekken. We gaan met elkaar (het gezin of de persoon die hulp krijgt, mensen uit hun netwerk, de betrokken hulpverleners en wij als Meer-team) aan tafel en kijken wie wat kan doen en wat nodig is. Het netwerk kun je er vrij natuurlijk bij betrekken. Mensen willen niet het idee krijgen dat zij van alles moeten gaan doen. Maar als je met elkaar zit en kijkt hoe een situatie verbeterd kan worden, komen mensen uit het netwerk vaak al zelf met ideeën. Bijvoorbeeld kinderen uit school 12 maart 2015
halen of regelmatig een kopje thee of koffie komen drinken. We kijken naar draaglast, draagvlak en draagkracht. Van het gezin dat hulp nodig heeft, maar ook van het netwerk. Door dit soort gesprekken zie je dat mensen zich meer verbonden voelen met elkaar. De hulpverlening dacht veel in middelen: er is iets aan de hand en welke middelen kunnen we dan inzetten. Nu ligt de focus anders: wat kan de burger zelf en wat kan zijn netwerk doen, wat kan de hulpverlener doen. We bevragen elkaar kritisch om die focus vast te houden want we merken dat we toch steeds de neiging hebben om snel te helpen. Dat is echt een valkuil. Het is leuk om te zien dat een gezin en een netwerk soms met oplossingen komen waar wij als hulpverleners niet aan denken. Als een gezin zelf voorstelt om kinderen een tijdje bij familie onder te brengen werkt dat natuurlijk ook veel beter dan wanneer de hulpverlener dat doet. Belangrijk is dat we gezinnen leren dat zij om hulp kunnen vragen in hun eigen omgeving. Soms is iemand boos en zegt hij of zij: waarom regelen jullie dat niet? Maar als je zelf een oplossing vindt, voel je ook je eigen kracht en dat is erg belangrijk. Maatwerk vergt creativiteit en organisaties moeten ook over hun eigen schaduw heen kunnen springen. Een andere organisatie is soms geschikter voor een gezin of er kan maar één hulpverlener actief in een gezin zijn, dan moet iedereen meewerken vanuit het belang van het gezin. Voor ons is het boeiend om te werken met verschillende professionals. Dat geeft nieuwe inzichten. De Meer-teams zijn aangesteld door de gemeente Haarlemmermeer. Er is veel in geïnvesteerd in de teams maar als je als gemeente samenwerkt met anderen aan hetzelfde doel, namelijk dat gezinnen weer verder kunnen, geeft dat veel energie. De week van Yvette Tervoort Wijkcentrum Westend Ik ben Yvette Tervoort en woon op woon-centrum Westwijk. Ik werk bij Westend. Westend is een wijkcentrum waar mensen komen klaverjassen of bridgen. Er is ook yoga of dansen voor kinderen. Ik werk daar vijf dagen per week, alleen de derde vrijdag van de maand ben ik vrij. Appeltaarten en cake Ik ga naar Westend met de blauwe bus van het dagcentrum. En s middags loop ik meestal met de begeleiding naar de woning. Elke dag bakken we appeltaarten en op vrijdag ook cake. De taart brengen we op dinsdag en vrijdag naar het Zonnehuis. Verder zijn de taarten voor mensen die ze bij ons bestellen. In het gebouw maken we schoon: deurkrukken, tafels, stofzuigen, dweilen, enz. Maandag begint met muziek op het dagcentrum in de gymzaal met Ans. Dinsdag doe ik gebaren op de variatiegroep. s Avonds op dinsdag ga ik op het dagcentrum naar Westwijk in Beweging. Dan gaan we sporten met elkaar. Na het werk op woensdagavond ga ik lekker zwemmen. In het weekend ga ik 3D-kaarten maken voor de mensen die jarig zijn. Wandelschoenen inlopen Deze week ben ik op woensdag eerder naar huis gegaan omdat ik met mijn nicht Petra nieuwe wandelschoenen ben gaan kopen. Dat is wel leuk, zo tussendoor. Dan kan ik de rest van de week m n schoenen inlopen zodat ik op zaterdag kan wandelen met De Schakel. Donderdag ben ik de hele dag door druk met de corveebeurt. Dan moet ik alle afwas doen en de tafel dekken voor het eten. In het weekend ga ik 3D-kaarten maken voor de mensen die jarig zijn. Zondag help ik mee met koken op de woning. Ook maak ik dan m n kamer schoon en was ik m n kleding.ik zou nog heel lang op Westend willen werken en op Westwijk willen wonen. maart 2015 13
Serious game voor meer empa Empathie, het lijkt vanzelfsprekend dat medewerkers in de gehandicaptensector dat hebben. Je inleven in een ander is immers een basis voor het begeleiden en ondersteunen van mensen. Toch hebben ook begeleiders, net als iedereen, vooroordelen. En die kunnen empathie en sensitief reageren op iemand in de weg zitten. Paula Sterkenburg, van Bartiméus en de Vrije Universiteit Amsterdam, heeft een serious game ontwikkeld om empathie te bevorderen en vooroordelen te verminderen. Dieuwke Kluvers heeft de game onderzocht op effectiviteit en Hugo ter Hart heeft de game gespeeld als een van de deelnemers aan haar onderzoek. Dieuwke Kluvers De serious game heet De wereld van EMPA. Het idee is dat spelers door dit spel te spelen empathischer worden en dat hun vooroordelen afnemen. Dieuwke Kluvers heeft voor haar masterscriptie orthopedagogiek onderzocht of dit ook daadwerkelijk zo is. Zij werkt zelf sinds 2009 bij Sluis-Zicht en heeft haar studie bijna af. Op Sluis-Zicht wonen cliënten met gedragsproblemen, maar elk gedrag heeft een verklaring en een functie. Wij koppelen allemaal ongemerkt een waarde aan gedrag en dat is bepalend voor hoe je met een cliënt omgaat. Ik zie dat bij mezelf ook. Het spel is een mooie ondersteuning om je weer bewust te worden van je eigen vooroordelen. Het frist ook weer kennis op. Serious gaming is hot in de onderzoekswereld. Het sluit goed aan bij een nieuwe generatie die van jongs af aan gewend is spellen te spelen op de computer. Het is interactiever dan een tekst lezen. In mijn onderzoek heb ik gekeken of mensen empathischer werden door het spel of door een folder met dezelfde inhoud te lezen. Er zijn in het spel verschillende scenario s waarin de speler gevraagd wordt hoe hij of zij zou reageren. Iedere speler begint op niveau 1 en komt steeds verder door het geven van de juiste antwoorden. In het spel leert de speler onder meer een blinde jongen kennen. Tijdens het spelen leer je de jongen kennen als iemand met zijn eigen behoeften en wensen en niet alleen als een jongen met een beperking. Hoe begin je een gesprekje met hem? Vraag je: Kan ik je eerder hebben gezien of Hoe is het om blind te zijn?. 14 maart 2015
IN BEELD thie werkt Na het geven van je antwoord zie je direct of het goed of fout is. In een andere situatie zie je een moeder met een klein kind en later een wat ouder meisje in een rolstoel. Beiden, kind en meisje in rolstoel, vertonen hetzelfde gedrag maar hoe interpreteer je het? Maakt het uit als je weet dat het wat oudere meisje door haar beperking reageert als een kleiner kind? De game drukt je met je neus op de feiten. Het ziet er bovendien gewoon mooi uit en is leuk om te doen. De deelnemers waren enthousiast. Ook al wisten zij soms wat het sociaal wenselijke antwoord was, het zette hen wel aan het nadenken, zo vertelden zij. De basis van de serious game is de cirkel van veiligheid. Een sensitieve begeleider stimuleert zijn cliënt om de wereld te verkennen, biedt troost en bescherming en leidt de gevoelens van de cliënt in goede banen. Door training herkennen begeleiders wat hun cliënt nodig heeft. Als begeleiders zich bewust zijn van hun vooroordelen en empathisch zijn, kunnen zij sensitiever reageren en voor een veilige relatie tussen cliënt en begeleider zorgen. En dat is weer de basis voor een goede zorg en ondersteuning van onze cliënten. Het onderzoek van Dieuwke werd uitgevoerd bij 230 deelnemers. Er kwam naar voren dat vooroordelen verminderden en empathie toenam na het spelen van de game én na het lezen van de folder. Beide zijn dus effectief maar een game is misschien wel zo leuk. Hugo ter Hart Eerlijk gezegd moet ik even diep graven om me iets te herinneren van de game. Qua uitstraling zou ik voor wat meer volwassen beeldmateriaal gekozen hebben, maar het was wel leuk om te doen. Ik werk al 24 jaar bij en heb al snel door wat iemand prettig vindt of niet. Door goed te kijken naar wat iemand doet en naar de mimiek. Wat daarbij heeft geholpen zijn mijn eigen kinderen. Dan zie je welk gedrag bij welke leeftijd hoort. Misschien De game drukt je met je neus 0p de feiten. is het ook een vooroordeel dat ik het snel door heb. Ik heb lang over het spel gedaan want het zette me wel aan het denken. Of ik een voorbeeld kan noemen van empathie in mijn werk? Ja hoor. Hier op dagcentrum Amstel-Meer is een jongen die anders reageert dan de meeste andere mensen. Hij heeft een eigen fantasiewereld en fantasie en werkelijkheid lopen bij hem door elkaar heen. Als je zegt dat mag niet wordt hij boos. Ik ben continu bezig om een beetje met hem mee te gaan en zijn gedrag toch om te turnen. Ik probeer te zorgen dat hij zich prettig voelt én meedoet. Dat lukt niet altijd maar belangrijk is dat ik weet dat zijn wereld anders in elkaar zit dan die van mij, dat ik weet wat hij voelt en wat hij prettig vindt. Tegen de ene cliënt zeg je dat ie gewoon boodschappen moet gaan doen omdat dat zijn taak is, tegen deze jongen kan ik dat niet zeggen. Ik leef me in zijn wereld in en zoek de juiste manier om hem zover te krijgen dat hij meegaat boodschappen doen. Je leert steeds meer in je werk en zo n serious game kan daarbij helpen. maart 2015 15
KALENDER activiteiten APRIL 5 paasfeest, kinderboerderij De Boerenzwaluw, Boslaan 5, Hoofddorp, 14.00-16.00 uur: paaspuzzeltocht, knutselen en de paashaas komt. 6 kakelende kippen en trotse pauwen, kinderboerderij Boerenvreugd, Beethovenlaan 118, Aalsmeer MEI 17 eerlijke heerlijke markt 2e editie, kinderboerderij De Knuffelweide, Van Hallstraat 4a, Zwanenburg, 11.00-16.00 uur: leuke en eerlijke spullen, demonstratie schapen scheren, wol spinnen, luchtkussen 20 zomermarkt, dagcentrum Floriande, Waddenweg 25, Hoofddorp,13.00-15.30 uur 24 natuurmarkt, kinderboerderij De Boerenzwaluw, Boslaan 5, Hoofddorp, 13.00-16.00 uur: proeverij, natuurproducten, ambachten, schapen scheren, dieren knuffelen, schminken, grabbelton, trommelen 25 insectenhuisjes maken, kinderboerderij De Knuffelweide, Van Hallstraat 4a, Zwanenburg, 14.00-16.00 uur JUNI 14 hinnikende paarden en balkende ezels, kinderboerderij Boerenvreugd, Beethovenlaan 118, Aalsmeer 17feest! 15-jarig bestaan, kinderboerderij De Boerenzwaluw, Boslaan 5, Hoofddorp, 14.00-16.00 uur: bingo voor de kleintjes, paard en wagen, spelletjes 20 dubbeltjesmarkt, kinderboerderij De Hoeve, Snelliuslaan 31, Badhoevedorp, 14.00-16.00 uur: vrijmarkt voor kinderen, zelf kleedje meenemen; aanmelden via dehoeve@onstweedethuis.nl of op de kinderboerderij VIERINGEN organiseert voor haar cliënten een aantal zondagsvieringen en sjabbatvieringen. De sjabbatvieringen vinden plaats in de woonvoorzieningen Groenhof en Maccabiadelaan. De vieringen zijn op vrijdagavonden en zaterdag(sjabbat)middag. Ook is er regelmatig op de zaterdag(sjabbat)morgen gelegenheid om naar de synagoge te gaan. Voor de exacte tijdstippen kunt u contact opnemen met de woonvoorzieningen of met Amiad Ilsar, a.ilsar@onstweedethuis.nl. De plaats en data voor de zondagsvieringen in de komende maanden zijn zoals hieronder aangegeven. Voor meer informatie over de zondagsvieringen kunt u contact opnemen met Ronald van der Kruk, r.v.d.kruk@onstweedethuis.nl of Albert Jan Treur, aj.treur@ onstweedethuis.nl. De vieringen staan onder leiding van Ronald van der Kruk en Albert Jan Treur. Er is muziek en iedereen: cliënten, ouders, familie en begeleiding, is van harte welkom. APRIL 5 Amstel-Meer, 10.30 uur 12 Ringvaart, 10.30 uur 19 Westwijk, 10.30 uur MEI 3 Amstel-Meer, 10.30 uur 10 Ringvaart, 10.30 uur 17 Westwijk, 10.30 uur 16 maart 2015 JUNI 7 Amstel-Meer, 10.30 uur 14 Ringvaart, 10.30 uur 21 Westwijk, 10.30 uur JULI 5 Amstel-Meer, 10.30 uur 12 Ringvaart, 10.30 uur 19 Westwijk, 10.30 uur ADRESSEN Dagcentrum Hoofdweg Hoofdweg 856a, Hoofddorp dagcentrum Amstel-Meer Jasmijnstraat 33, Aalsmeer Dagcentrum Ringvaart Kaj Munkweg 52, Hoofddorp Dagcentrum Westwijk Augusta de Witlaan 2, Amstelveen
wie Benjamin Meridoch van WV Groenhof Vanuit de Centrale Cliëntenraad De leden van de Centrale Cliëntenraad overleggen met de bestuurder. Over deze gesprekken willen we heel graag vertellen in dit Magazine. Op dit moment denken we mee over de veranderingen in de organisatie. Voor ons wel een heel moeilijk onderwerp, maar we willen wel graag meepraten. Wij vinden het belangrijk dat alle mensen die zorg en begeleiding krijgen, deze begeleiding krijgen van vaste personen. Dat dit gebeurt door de persoonlijk begeleider die echt tijd voor je heeft en dat er op de locatie tijd blijft voor een gewoon praatje, dat vinden wij belangrijk. Om meer van ons als Centrale Cliëntenraad te laten horen, gaan we binnenkort ook een jaarverslag maken van de onderwerpen waarover we gepraat hebben in 2014. Ook willen we in het najaar van 2015 een dag organiseren speciaal voor mensen die raadslid zijn van een locatieraad. Met onderwerpen als: Wat is medezeggenschap Wat is een Centrale Cliëntenraad Wat doet een locatieraad Hoe kunnen we nog beter met elkaar samenwerken Wat verandert er in de zorg, wat kunnen vrijwilligers voor ons betekenen Wat betekenen de veranderingen voor medezeggenschap We zijn hard bezig om dit verder uit te denken. Dat doen we met een groepje raadsleden en enkele coaches van locatieraden. In het volgende Magazine zullen we over de dag voor medezeggenschap meer vertellen. Ook zullen we van ons laten horen over andere onderwerpen. We houden u op de hoogte. Namens de leden van de Centrale Cliëntenraad Marja van der Maarl Coach Centrale Cliëntenraad Lef Lef is iets over je hart uitspreken. Je durft het niet maar je moet er iets mee. Het komt uit het Hebreeuws en betekent hart. Het gaat om iets dat belangrijk is. Ik wilde mijn certificaat voor stapelaar halen. Maar ik dacht dat ik het niet kon. Ik was onzeker. Het is een heftruck waarmee je pallets verzet. Je kunt er bijna twee ton mee tillen. Ik heb het toch gedaan, een tijd geleden, in 2008 en ik heb het toen gehaald. In 2013 moest ik het opnieuw doen want het is maar vijf jaar geldig. Lef is iets over je hart uitspreken. Je durft het niet maar je moet er iets mee. Toen zag ik er ook erg tegen op ik vond het eigenlijk nog moeilijker dan de eerste keer. Maar ik heb het toch gedaan en gehaald. Ik had wel een strafpunt want je moest een zwaar pallet op een bench, zo n ijzeren kooi, zetten. Dat ging mis. Je moet balans tonen en dat lukte niet. Die pallet zakte er gewoon doorheen. Maar ik had genoeg punten gehaald. Ik denk wel vaker dat ik iets niet kan. Ik had wel lef nodig om dat examen te doen. Nu werk ik wel eens met de stapelaar op mijn werk bij Ikea maar ik help daar ook klanten, dat vind ik ook erg leuk. Er was nog iets waar ik lef voor nodig had. Ik was verliefd, al een tijdje maar het is niet makkelijk om dat te laten merken. Meestal begonnen de meiden bij mij maar nu moest ik beginnen. Ik kende haar al lang en vond haar al lang leuk maar durfde nooit stappen te ondernemen. Ze woont ook hier op Groenhof. Ze vertelde veel over skype en toen heb ik haar uitgenodigd om een keer te skypen. Daarna heb ik haar een hartje via skype gestuurd. Ze vroeg wat dat betekende en ik legde uit dat ik haar leuk vond. Nou ja, zo is het gekomen. We hebben sinds 25 november 2013 een relatie. Ik dacht laat ik het maar gewoon eens proberen. Een beetje lef had ik daar wel voor nodig, ja. maart 2015 17
IN BEELD Zelforganisatie op Westwijk Woon- en dagcentrum Westwijk is in de loop der jaren van acht leidinggevenden naar nu twee gegaan. De teams zijn in die jaren steeds zelfstandiger gaan werken. Maar er zitten nog wel haken en ogen aan deze zelforganisatie. Aan het woord zijn Marga van den Broek, moeder van Aafke, Mariola de Wolff, persoonlijk begeleider, Karin Koot en Jacobien van Rijn, locatiemanagers. Mariola: We werken als teams intussen al aardig zelfstandig. De randvoorwaarden en eigen beslissingsbevoegdheid dienen voor iedereen duidelijk te zijn. Collega s moeten leren kritisch te zijn naar zichzelf en te durven bijsturen etc. Karin en Jacobien geven aan dat je verschil ziet tussen de teams. Het ligt aan de kennis en kunde van de begeleiders in hoeverre die zelforganisatie goed zal gaan. Hier aan kan het team met de teamcoach gaan werken. Marga spreekt veel ouders en die zien wel wat beren op de weg: Ouders maken zich zorgen. Begeleiders krijgen er steeds meer taken bij nu er geen teamleider meer is. Is er straks nog wel tijd om te werken volgens de afspraken uit het persoonlijk ondersteuningsplan? Blijft er voldoende tijd over voor cliënten die niet zo op de voorgrond treden? Hoe gaat dat met zelforganiserende teams? Wie beslist wat? Ouders maken zich ook zorgen over participatie. Het is toch juist de bedoeling om los te komen van je ouders als je uit huis gaat. Ouders hebben, vaak met moeite, hun kind losgelaten maar moeten nu weer van alles gaan doen. Participatie Karin gaat in op de participatie: Dat zit voor een deel in ondersteuning bij artsbezoek, dat ouders zich welkom voelen op de woning etc. Verder kunnen ouders een keer komen koken, meehelpen versieren bij feesten, voorlezen op de groep, activiteiten mee helpen organiseren, etc. Dus meer meedoen met leuke activiteiten, het samen doen. Volgens Mariola is het belangrijk om ouders te laten zien waar begeleiders allemaal mee bezig zijn. Ik merk dat ik meer ingang krijg bij ouders sinds ik hen meer betrek. Vaker contact helpt in het vanzelf meer samen doen. Dat is duidelijk een positieve kant van participatie. Kansen en zorgen Ja, kansen voor ouders; ik vind het nog moeilijk hoor. Ouders maken zich vooral zorgen op het moment. Het is nog onduidelijk wat er precies gaat veranderen en hoe. Ouders moeten niet afwachten maar hun mond opendoen. Die trein raast namelijk wel door. De lijnen op Westwijk waren al korter het laatste jaar, er liep al meer via de persoonlijk begeleider. Dat is absoluut een kans, maar ook wel een zorg: straks heb je een persoonlijk begeleider die er niks van bakt, aldus Marga. Dat klopt, beamen de locatiemanagers, kwaliteiten van medewerkers worden nog belangrijker. En er zijn nog veel vragen. Er is behoefte aan duidelijke kaders zoals wie heeft welke bevoegdheid? Medewerkers in een team moeten elkaar durven aanspreken, moeten goede afspraken maken, goed communiceren. We zijn nog op zoek naar een goede overlegstructuur, niet te veel vergaderen maar wel voldoende om alles goed te laten verlopen. En we willen graag een goede ondersteuning vanuit het dienstencentrum bv. een goed roosterprogramma. In de toekomst zal dit opgepakt worden door de diverse partijen. Maar wat het belangrijkste is: communiceer goed met iedereen, met medewerkers maar ook met ouders. Ouders trekken pas aan de bel als de daadwerkelijke zorg niet goed gaat. Daar ligt ook een rol voor de persoonlijk begeleider: ga in contact met de ouder op een gelijkwaardig niveau. Ga het samen doen. 18 maart 2015
IN BEELD Amstel-Meer nieuwe stijl Sander Vastenhout en Ivo Meijer zijn de nieuwe locatiemanagers van woon- en dagcentrum Amstel-Meer. Tot vorig jaar waren dat twee verschillende voorzieningen met een clustermanager en drie teamleiders. De naast elkaar gelegen voorzieningen gaan nu verder als één voorziening met twee locatie managers: buurman en buurman. Waarom twee voorzieningen als je voor een groot deel dezelfde cliënten hebt. Samen lever je 24-uurs-zorg en dat is veel makkelijker te organiseren als je ook het management van de twee locaties samenvoegt. Het plan daarvoor lag er al. Ontworpen door Marjolein Klijn (voormalig clustermanager Amstel-Meer) en Karin Koot (locatiemanager Westwijk) Ivo: we zijn direct gaan nadenken hoe we dat het beste in de praktijk konden gaan brengen. Twee kapiteins op één schip leek geen goed idee dus we zijn de taken gaan verdelen. In het oorspronkelijke plan was de basis voor een tweedeling gelegd: een zorginhoudelijke manager en een organisatorische manager. Sander: we zijn nu twee weken aan de slag en zitten dus nog in de beginfase. Veel overdracht en voor medewerkers nog wel even wennen. Ook voor ons. We hebben gezien dat je sommige zaken niet kan scheiden dus constante samenwerking is van groot belang. We hebben samen één kantoor en weten van elkaar wat we aan het doen zijn. Maar wat betreft die verdeling, ik doe vooralsnog het zorginhoudelijke deel omdat ik al jaren op dagcentrum Amstel-Meer werk en dus goed zicht heb op de zorgbehoefte van de cliënten. Ik ben een bekend gezicht op de voorziening, ook voor de ouders. Dat schept rust in tijden van verandering. Roosters Ivo: één van de dingen waar ik mee begonnen ben is het rooster. Voor het samenvoegen van de twee voorzieningen is dat erg belangrijk. Het is meteen ook de aanzet naar onze eerste belangrijke klus; het zelfstandig maken van de teams. Met onze komst zijn er geen teamleiders meer. Dat waren er drie. Twee voor wonen en één voor het dagcentrum. Deze teams staan nu voor de opdracht om zonder teamleiders zelfstandig te gaan opereren en tegelijkertijd één geheel te worden. Dat is geen makkelijke opgave, maar het rooster biedt wel veel aanknopingspunten en daar ben ik vaak over in gesprek met de teams. Door het rooster voor alle medewerkers inzichtelijk te maken creëer je duidelijkheid. Dat biedt Twee kapiteins op één schip leek geen goed idee dus we zijn de taken gaan verdelen. een opening voor samenwerken en samen problemen oplossen. Vroeger kon je nog makkelijk een invalkracht laten komen als er iemand ziek was, nu is het zaak om zelf een oplossing te vinden binnen het eigen rooster. We hebben namelijk echt minder geld te besteden voor het zelfde aantal cliënten. Gelukkig is het een transitiejaar en hebben we de tijd om oplossingen te vinden. Zelfstandig Sander: wat me wel is opgevallen is dat de teams voor een belangrijk deel al zelfstandig werken. We waren er vorig jaar al mee begonnen en dat werpt nu al z n vruchten af. Teams hebben minder vragen dan we dachten. Onze taak is het natuurlijk wel om hun werk zo goed als mogelijk te faciliteren. Zeker als de druk op het budget groter wordt. We kijken nu dan ook al naar zaken als de overdracht. Door die efficiënter te organiseren valt er veel tijdwinst te behalen. Ivo: een ander punt is de participatie van ouders familie en vrijwilligers. We willen ze meer gaan betrekken bij de zorg en daardoor onze eigen medewerkers ontlasten. Dat betekent wel dat alle medewerkers open moeten staan voor deze samenwerking. Vroeger was dat niet, of veel minder het geval dus dat is best wennen denk ik. Ondertussen ben ik als nieuwkomer onder de indruk van de toeweiding van de medewerkers. Ze leveren warme zorg aan mensen die dat, vanwege hun vaak ernstige beperking, heel erg nodig hebben. Sander: ik geloof dat er bij de teams eigenlijk weinig weerstand is tegen de veranderingen. Waar ze wel behoefte aan hebben is een goed verhaal waarin die veranderingen duidelijk uitgelegd worden en waarbij wij de kaders aangeven waarbinnen die veranderingen gaan plaatvinden. Wat het moet gaan opleveren is duidelijk; 24-uurs-zorg door zelfstandige teams die goede kwaliteit zorg leveren waardoor de cliënt een prettig leven leidt en waar het voor de medewerkers fijn werken is! maart 2015 19
IN BEELD Ken jezelf en je cliënt Omgaan met moeilijk verstaanbaar gedrag Ken jezelf is een training van bedoeld voor persoonlijk begeleiders die zich meer bewust willen worden van hun eigen handelen en ook meer verdieping willen in de omgang met cliënten met moeilijk verstaanbaar gedrag. Acht intensieve trainingsdagen verdeeld over tien maanden waarin de cursisten regelmatig geconfronteerd worden met hun falen, hun succes, hun kracht en hun kwetsbaarheid. Angela van der Wal, Karin Bakker en Annemiek Burgers volgden de cursus. Ze kijken er redelijk voldaan op terug. Makkelijk was het echter niet. Je moet gaan nadenken over je kwaliteiten, je zwaktes, welke invloed je op mensen hebt en welke invloed diezelfde mensen op jou hebben. Je kreeg je valkuilen te zien en ging samen met je medecursisten en een persoonlijke coach op zoek naar manieren om daar weer uit te komen. Daarnaast werden er ook veel methodieken besproken zoals omgaan met autisme, de Driehoek, omgaan met verslaving etc. Allemaal handvatten om een goed beeld te krijgen van je cliënt. Elke cursist bracht bovendien een eigen cliënt-casus mee vanuit zijn of haar voorziening. Annemiek: De bedoeling was om te leren herkennen hoe je tegenover je cliënt staat. Daarvoor moest je een aantal competenties bij jezelf verkennen: ben ik staat tot zelfreflectie, kan ik samenwerken met de ouders. Wat is mijn rol binnen mijn team; ben ik een doener of een volger. Kan ik grenzen stellen ten aanzien van mijn cliënten? Daarna kreeg je feedback van de rest van de groep over diezelfde thema s en dat was confronterend maar vaak ook bemoedigend. Mensen zien vaak meer in jou dan jijzelf. Grenzen Karin: Ik werk bij BZW; daar speelt empathie en het meebewegen met je cliënt een grote rol. Daar zitten natuurlijk grenzen aan. Bij mij kwam al snel naar boven dat juist ik die grenzen moest bewaken. Zaken duidelijker stellen. Leren zeggen nou is het klaar. Niet alleen naar cliënten en collega s maar juist ook naar mijzelf. De nadruk lag dus op assertiviteit, maar wel met behoud van mijn eigenheid. Dat sprak me erg aan. Angela: Grenzen stellen, dat gold ook voor mij. Meestal gaat het me goed af maar bij mensen met borderline stoornis kostte het me opeens wel moeite. Ik ben erg van het opbouwen van een relatie met een cliënt maar bij iemand met borderline gaat dat niet op die manier. Daar gaat het veel meer over doen dan over een empatische houding. Dat werd dus meteen de confrontatie met mezelf. Om de cliënt goed te begeleiden moest ik haarscherpe grenzen stellen. Tegelijkertijd moest ik ook erkennen dat ik, al zou ik het graag willen, niet al het gedrag van de cliënt in goede banen kon leiden. Ook dat heeft een grens. Coaching Annemiek: Iedereen kreeg een coach. Dat waren medewerkers van OTT waar je contact mee kon opnemen als je wilde sparren over je casus. Daar heb ik veel aan gehad. Zeker 20 maart 2015