Hervormingen in de zorg Fons Hopman Dirk Achterbergh Utrecht, 8 oktober 2014
Waarom hervormen? AWBZ onbeheersbaar (?); Eigen mogelijkheden (blijven) aanspreken -> verzekering past niet; Integralere zorg; Op maat gesneden zorg en ondersteuning -> gemeente. 3
4
Wet langdurige zorg: voor wie? Cliënten die een blijvende behoefte hebben aan: Permanent toezicht, of 24 uur per dag zorg in de nabijheid; Minder zware gevallen hebben geen toegang; Overgangsrecht zittende populatie, behalve: GGZ-c naar Wmo; Jeugdigen naar Jeugdwet; Geindiceerden thuis mogen kiezen voor Wlz of Wmo/Zvw. Geestelijke gezondheidszorg tijdelijk geregeld (motie Keizer-Bergkamp); Beschermd wonen Wmo; Intramurale GGZ behandeling eerste 3 jaar Zvw, daarna Wlz; Op termijn zorginhoudelijke criteria voor toegang tot de Wlz. 5
6
Leveringsvormen (1) Zorg in de instelling: Vrijwel gelijk pakket als in de AWBZ. Volledig pakket thuis, mits verantwoord en doelmatig: Alle zorg en diensten, behalve: het wonen; huidige artikel 15 Besluit zorgaanspraken AWBZ: eigen huisarts, apotheek, geen aanspraak op hulpmiddelen en tandarts; Scheiden wonen en zorg, veelal geclusterde woonvormen. 7
Leveringsvormen (2) Modulair pakket thuis, mits verantwoord en doelmatig: Een of enkele onderdelen van het pakket, behalve: het wonen, eten en drinken; huidige artikel 15 Besluit zorgaanspraken AWBZ; Veelal gepaard met (veel) mantelzorg. Persoonsgebonden budget: geen wonen, eten, drinken; geen aanspraak op huidige artikel 15 Besluit zorgaanspraken AWBZ; AWBZ-behandeling in natura; nadere regels in AMVB. 8
Leveringsvormen (3) Combinatie van modules en PGB is mogelijk. Woningaanpassingen mogelijk, mits duurzaam en doelmatig. Logeeropvang ter ontlasting van de mantelzorg. Partneropname voor alle doelgroepen (excl psychiatrie?). Overbruggingszorg. 9
Indicatiestelling Wlz Context (mantelzorg) speelt geen rol: strikt obv beperkingen; Afwegingskader in onderzoek, gereed 2016; In 2015 obv bestaande instrumenten. 10
Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 Gericht op zelfredzaamheid en participatie. Zoveel mogelijk eigen oplossingen; Wmo is daarop aanvullend, individueel gericht; zelfredzaamheid vergroten; mantelzorg en vrijwilligers; algemene voorzieningen; maatwerkvoorzieningen. 11
Aandachtspunten Wmo 2015 Afbakening met Wlz: In principe geen overlap met Wlz. Gemeente kan maatwerkvoorziening weigeren als de burger waarschijnlijk een Wlz-indicatie kan krijgen: perverse prikkel tot afwenteling op de Wlz? wordt de burger er slechter van? wat is het effect op de maatschappelijke kosten? Integraliteit van de zorg: afstemming met eerstelijnszorg; wijkteams; afstemming met woningbouw. 12
Schaalproblematiek Kleine gemeenten te klein: regionale uitvoering -> geen lokale invulling; gebrek aan democratische controle, maar ook geen toezicht. Schaal gemeentelijke inkoop en zorgaanbieders ongelijk: verschillende inkoopregimes voor zorginstellingen; verschillende verantwoordingsregimes; verschillende arrangementen. 13
Decentralisatie in Nederland Uitgangspunt is gemeentelijk maatwerk; Dus verschillende budgetten en mogelijkheden tussen gemeenten; Hoe verhoudt zich dat tot het Nederlandse gelijkheidsdenken? 14
Zorgverzekeringswet Naar zorgverzekeringswet: Verpleging en verzorging (aanspraak wijkverpleging) Intramurale GGZ behandeling tot 3 jaar Behandeling Zintuiglijk gehandicapten Pgb is onder voorwaarden mogelijk Wettelijk eigen risico Geen eigen bijdrage Overgangsrecht; Alle mensen die op 31-12-2014 zorg ontvangen uit de AWBZ, ontvangen op 1 januari zorg van dezelfde aanbieder; Geldt voor Zin en PGB Dit betekent niet dat de zorg precies het zelfde is/blijft. In de loop van 2015 kan binnen het recht op zorg, een beter passende invulling aan de zorg worden gegeven. 15
Wijkverpleging -Extramurale verpleging in AWBZ -Extramurale verzorging in AWBZ -Medisch specialistische verpleging thuis in Zvw -Intensieve kindzorg -Palliatief terminale zorg Wordt: aanspraak wijkverpleging Verpleging en verzorging omvat zorg zoals verpleegkundigen die plegen te bieden, waarbij die zorg verband houdt met de behoefte aan de geneeskundige zorg of een hoog risico daarop Persoonlijke verzorging die in het verlengde ligt van begeleiding in de Wmo (5%) 16
Wijkverpleegkundige twee rollen S1; Wijkgericht werken ( 40 mln- 200 mln) deelname aan het sociale wijkteam en andere wijkgerichte activiteiten activiteiten die niet direct te koppelen zijn aan het zorgtraject van een individuele van een patiënt S2; Individueel toewijsbare verpleging en verzorging (ruim 3,1 mld) vooral het verrichten van verpleegkundige en verzorgende handelingen ook indiceren, stimuleren, signaleren en coördineren voor patiënten die in zorg zijn; breder kijken dan de oorspronkelijke zorgvraag van de cliënt, bijvoorbeeld naar zelfredzaamheid en sociale omgeving Inschakelen van het sociale domein als dat noodzakelijk is; S1 en S2 wordt verschillend bekostigd en verantwoord 17
Inkoop wijkverpleging wijkgericht werken Regionaal Verzekeraars kopen in op Wmo-regio niveau via representatie. De inkopende verzekeraar maakt afspraken met vertegenwoordigende gemeenten (op wmo-regioniveau). Zorgverzekeraars hebben er voor gekozen om deze prestatie bij een beperkt aantal aanbieders te contracteren. De zorg zal selectief in de wijken worden ingezet, daar waar de hoogste prioriteit wordt vastgesteld. Criteria De wijk heeft een lage SES De gemeente investeert in de wijk waar een wijkverpleegkundige wordt ingezet. In de wijk lopen projecten op het gebied van wijkteams/wijknetwerken De wijk heeft een hoge zorgconsumptie in zowel de 1e als 2e lijn In de wijk moet er sprake zijn van problematiek op grote schaal inzake kwetsbare ouderen en/of chronisch zieken Meer lezen: Inkoopgidswijkverpleging van ZN inkoopgids van de verzekeraar die inkoopt in betreffende Wmo-regio 13 18
19
Landelijk vs regionaal Werkafspraken HLZ: Cockpitoverleg Monitoring Communicatie Vraagstukken: 1. Continuïteit van ondersteuning enzorg 2. Herstructurering vastgoed 3. Arbeidsmarkt 4. Informatievoorziening 5. Administratieve lasten 6. Zorgvernieuwing 2 soorten regionaal overleg: zorgverzekeraars en gemeente Overlegtafel transitie Facilitering door VWS 20
Meer informatie: www.hoeverandertmijnzorg.nl www.rijksoverheid.nl www.hervorminglangdurigezorg.nl www.invoeringwmo.nl 21
En nu het dagelijks leven
Jongeman,25 jaar, zwakbegaafd, IQ 76, Woont nu in een appartement dat onderdeel is van voorziening voor verstandelijk gehandicapten. Op dit moment heeft hij een indicatie voor AWBZ zorg: ZZP 2 vg, d.w.z. wonen met begeleiding. Zijn indicatie loopt per 2-1-2015 af. Wat nu? 24
Jongevrouw 25 jaar, zwakbegaafd IQ 76, woont in zelfde voorziening als vorige patient. Ze heeft forse gedragsproblemen, sexueel misbruik dreigt omdat ze situaties verkeert inschat. 2 jaar geleden enkele malen geld gehad voor sex via een toenmalige loverboy. Door begeleiding vanuit instelling is ze weer op het goede spoor terecht gekomen. Ze heeft een gering lerend vermogen, waardoor herhaling dreigt. Ze heeft nu een indicatie voor ZZP VG 03, wat na 2015? 25
Jongeman nu 17 jaar Verstandelijke handicap, IQ 75 gedragstoornissen Verblijft in instelling. Is nog niet uitbehandeld. AWBZ zorg: ZZP LVG 2. Wat gebeurt er na 1-1-2016? 26
Jongeman 12 jaar, matige verstandelijke beperking, IQ van 37,incontinent, speciaal onderwijs, niveau 4 jarige verblijft in instelling Hulp nodig bij verzorging en toezicht bij eten. Kan niet alleen naar buiten, verdwaalt dan. Kan wel enkele uren alleen doorbrengen op eigen kamer, speelt dan met game boy. Nu indicatie voor AWBZ VG03.Wat na 2016? 27
Het is 2015, vrouw 42 jaar krijgt bloedig cva,( SAB), na operatie en revalidatie, blijvend letsel: cognitieve stoornis, verlamming benen en armen. Familie en vrienden willen haar thuis houden in samenwerking met verpleegkundigen Wat zijn de mogelijkheden. Wijkverpleging? WMO? Toch WLZ? 28
Vrouw 42, st na SAB, cognitief gestoord en tetraparese. Is nu toch thuis, wordt verzorgd door familie, vrienden, verpleging. Heeft een WLZ indicatie gekregen met een Volledig pakket Thuis Nu gaat ze hoesten en heeft koorts. De huisarts gebeld en visite aangevraagd. Echter de huisarts zegt dat patient niet meer bij hem moet aanklopen voor medische zorg, want ze heeft een WLZ indicatie. Wat nu? O ja, nu we toch aan het bellen zijn: een aanvraag bij het WMO loket voor aanpassing van de woning wordt geweigerd, want u heeft een. WLZ indicatie, zegt de gemeente, wat nu? 29
85 jarige vitale vrouw,alleen wonend, gebroken heup en in ziekenhuis prothese gekregen. Verder goed gezond, na 4 dagen in ziekenhuis uitbehandeld, geen complicaties Wel verzwakt, kan nog heup wel wat belasten, er op staan en lopen met rollator. ADL zelfstandig. Ziet er als een berg tegen op weer naar huis te moeten. Moet ziekenhuis uit, wat nu? 30
85 jarige vrouw echter kwetsbare gezondheid: diabetes, hartfalen, beginnende cognitieve stoornissen. Woonde nog zelfstandig mbv thuiszorg en familie. Collum#, ziekenhuis, prothese. Na 1 week uitbehandeld in ziekenhuis. Ze kan heel even staan, niet lopen. Duidelijk is dat ze niet naar huis kan, wat nu? 31
85 jarige, gezonde, vitale dame,alleen wonend krijgt thuis pneumonie, kortademig, koorts, opname ziekenhuis eerst ic na 2 dagen afdeling. Ze knapt op en na 10 dagen is ze koortsvrij en is pneumonie verdwenen. Ze is nog erg slap, heeft een forse bloedarmoede. Hulp bij douchen, loopt 3 10 stapje met rollator, wankel, hulp daarbij nodig. Maar eens goed aansterken zegt de dokter. zeker thuis in mijn eentje denkt mevrouw, wanhopig Wat nu??? 32
90 jarige dame, woont nog zelfstandig, 4 x CVA gehad, laatst zelfs onder antistolling. Kan enkele pasjes zelf lopen met rollator, heeft adl hulp thuis 4 x daags van wijkverpleging. Zit hele dag in stoel. Zegt zelf te leven in geleende tijd en geniet nog van tv kijken en luisterboeken. Valt af en toe kan dan niet overeind komen. Is cognitief goed, heeft thuisalarmering, Laatst toch 2 uur lang in toilet gelegen na val, voordat hulp kwam. Kan zo niet meer zegt enige dochter, die zo veel mogelijk komt maar 100 km verder op woont. Moeder en dochter komen tot de conclusie dat opname in een verzorgingshuis het beste is. Maar dat gaat sluiten, lezen ze in de krant. Wat nu? 33
80 jarige man,lichte dementieel syndroom, dwaalneiging, toezicht nodig bij adl en verzorging. Laat gas branden als hij alleen is. Familie, buren en wijkzuster ( ZVW) geven veel zorg, dagopvang, vervoer en begeleiding vanuit WMO. Best veel zorg, maar het gaat redelijk zo. Familie vindt het een hele opgave, van de andere kant hebben ze er een goed gevoel over zo voor vader te kunnen zorgen. Dan is er een gisse ambtenaar die ook een financiele opdracht heeft om met minder geld uit te komen. Is er geen WLZ indicatie mogelijk denkt hij, en via het sociaal wijkteam legt de contactpersoon van patient dit aan de familie voor: het lijkt me goed als jullie eens naar het CIZ gaan! Is dit een onzinnige of onzindelijke suggestie? 34
70 60 50 40 30 20 10 0 A B C Corporate Kwaliteit Verzekering Pakket Innovatie 35