WORKSHOP: HOE BEWAAR JE FOTO EN VIDEO VOOR HET NAGESLACHT? Joris Janssens en Henk Vanstappen
PROGRAMMA PACKED vzw Bestandsnamen Bestandsformaten Demo image editor Demo video editor Vragen
PACKED 2005: oprichting Platform voor de Archivering en Conservering van Kunst op Elektronische Dragers 2011: erkenning door de Vlaamse Gemeenschap als Expertisecentrum Digitaal Erfgoed Projecten: DCA (2011-2013); Linked heritage (2011-2013); ATHENA (2008-2011); Obsolete Apparatuur (2009-2011) CEST (2010 - ) 7 medewerkers, 6 VTE www.packed.be ; www.projectcest.be
BESTANDSNAMEN: FUNCTIES 1. SYSTEEMBEHEER Extensies geven formaat aan 2. IDENTIFICEREN Unieke bestandsnamen 3. ZOEKEN EN VINDEN Betekenisvolle bestandsnamen Relaties aangeven Sorteren (voorloopnullen)
BESTANDSNAMEN: DO S & DON T S Gebruik enkel veilige tekens: A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 _ - " Gebruik geen spaties Gebruik punten enkel voor extensie Voeg steeds de extensie toe Leg afspraken vast Hou het eenvoudig
BESTANDSFORMATEN Geven betekenis aan bits Extensie bestandsformaat Container vs. codec Lossless vs. lossy compressie Archiveringsformaat vs. raadplegingsformaat
ARCHIVERINGSFORMATEN CRITERIA Open formaat: geen licentiebeperkingen Gedocumenteerd Zonder gegevensverlies (lossless) Bewaart essentiele eigenschappen Bij voorkeur wijd verspreid VOORDELEN Veiliger op lange termijn Betere uitwisselbaarheid Geen licentiekost
AANBEVELINGEN CEST RASTER AFBEELDINGEN TIFF JPEG2000 Alternatieven: PNG, PDF/A, JPG, GIF VIDEO Professioneel: MXF, MJPG2000 Alternatief: AVI, MOV Open CODEC
RESOLUTIE, PIXELS, DPI, PPI? Resolutie: verhouding beeldpunten / analoog beeld Pixels: beeldpunten DPI (dots per inch): resolutie voor afdrukken (!) PPI: resolutie bij scannen
DE PRAKTIJK XNVIEW
XnVIEW Raster image editor (één van de vele ) Herkent 400+ bestandsformaten Creeert 40+ bestandsformaten Handig voor batch-bewerkingen Gratis Nederlandstalig Geen beeldbewerkingssoftware (Photoshop ) www.xnview.com
XNVIEW DOWNLOADEN 1. Ga naar www.xnview.com/en/downloadwin32.html 2. Download XnView v1.98.8 Standard version (JPEG2000)Setup (Multilanguage)
XNVIEW BROWSER Het linkse luik van XnView lijkt erg op de verkenner van Windows. Rechts wordt de inhoud van de geselecteerde map getoond.
EIGENSCHAPPEN VAN BESTANDEN 1. Selecteer een bestand 2. Klik met rechter muisknop en kies Eigenschappen
BESTANDEN HERNOEMEN 1. Blader via de browser naar de bestanden die je wil hernoemen. 2. Klik in de menubalk op Gereedschappen en kies Reeks hernoemen
BESTANDEN HERNOEMEN 3. Bepaal welke gegevens in de nieuwe bestandnaam moeten voorkomen.met de knop invoegen kan je de gewenste gegevens toevoegen. In dit voorbeeld wordt de bestandsnaam voorafgegaan door het jaar van creatie en een volgnummer, gescheiden door een underscore.
BESTANDEN CONVERTEREN 1. Klik in de menubalk op Gereedschappen en kies Converteer (Ctrl-U) 2. Klik op Toevoegen 3. Blader naar de gewenste bestanden, selecteer ze en klik op Toevoegen 4. Klik op OK
BESTANDEN CONVERTEREN 5. Geef in het vakje Map aan waar het resultaat moet worden bewaard 6. Selecteer het nieuwe bestandsformaat en pas eventueel de opties aan, zoals compressiefactor 7. Klik OK
BESTANDEN VERKLEINEN 1. Klik op het tabblad Transformaties 2. Dubbelklik op Schalen 3. Klik op de knop >> en selecteer de gewenste resolutie 4. Selecteer Behoud ratio en Behoud orientaie wissel 5. Klik OK
IPTC METADATA WIJZIGEN 1. Selecteer de gewenste bestanden 2. Kies Bewerken > Metadata > Bewerk IPTC data
IPTC METADATA WIJZIGEN 3. Voeg een metadata gegeven toe (bv. Titel) 4. Klik op Schrijven om het gegeven aan één bestand toe te voegen 5. Klik op Schrijf alle geselecteerden om het gegeven aan alle bestanden toe te voegen
METADATA EXPORTEREN 1. Selecteer de gewenste bestanden 2. Kies Bewerken > Metadata > Exporteer IPTC data (of EXIF data) 3. Kies het tekstformaat. CSV kan gemakkelijk ingevoerd worden in een database of Excel
DE PRAKTIJK: VLC
VLC Multimedia player Speelt bijna alle video- en geluidsbestanden af: van AVI bestanden over DVD tot zelfs Youtube filmpjes. Gratis en open source Nederlandstalig Beschikbaar op alle platformen (Windows, Linux, Mac OS X) Eenvoudige interface, maar beschikt over geavanceerde mogelijkheden Kan ook videobestanden converteren www.videolan.org/vlc
Kies Media BESTANDEN (VIDEO EN AUDIO) AFSPELEN Met Bestand openen selecteer je het bestand dat je wil afspelen. Je kan ook meerdere bestanden openen door op Map openen te klikken. Een dvd of blu-ray speel je af via Schijf openen.
VIDEO CONVERTEREN Waarom videobestanden converteren? 1. Bestandsgrootte reduceren met compressie 2. Grotere kans dat videobestand nog afgespeeld kan worden over x aantal jaar > Kies een open formaat! 3. Bepaalde apparaten spelen niet alle formaten af. Denk aan smartphones, tablets, ipod, Je zal je andere instellingen gebruiken voor de conversie afhankelijk van het doel van je conversie: bvb archiveren <> comprimeren. Richtlijnen bij de keuze van containers en codecs vind je op http://projectcest.be/index.php/video_digitaliseren Let op: VLC is niet in staat om te converteren naar de aanbevolen formaten zoals die op de CEST-richtlijnen terug te vinden zijn. Hiervoor kijk je best naar professionele software.
VIDEO CONVERTEREN 1. Kies : Media > Converteren/opslaan 2. Klik op toevoegen om het bestand dat je wil converteren toe te voegen. Klik op Converteren/opslaan. 3. Op het scherm converteren stel je eerst je Profiel in. Hier selecteer je het containerformaat en de codec voor je video en audio. Er zijn reeds een aantal profielen vooraf gedefinieerd. Wil je meer controle over de encoderingsinstellingen kan je via de symbolen een eigen profiel aanmaken of de huidige profielen bewerken. 4. Selecteer dan een Doelbestand. Je geeft je videobestand best de extensie van het formaat dat je gebruikt. 5. Klik op start om te beginnen met de conversie.
MAAK EEN EIGEN PROFIEL AAN 1/2 1. Geef een profielnaam in. Kies hiervoor een zinvolle naam: bvb. Archiveringsprofiel. Selecteer het containerformaat onder tab inkapselen. We kiezen hier voor AVI 2. Kies de tab videocodec. Vink video aan. Selecteer de codec. De codec staat in voor de compressie en gaat de kwaliteit en de bestandsgrootte bepalen. Door de bitrate te verhogen/verlagen kunnen we de kwaliteit/bestandsgrootte aanpassen. We kiezen VP8, een open codec beheerd door Google.
MAAK EEN EIGEN PROFIEL AAN 2/2 4. We selecteren de tab Audiocodec en vinken Audio aan. Als codec kiezen we flac. Dit is een open formaat dat lossless encodering ondersteunt. Probleem met dit formaat is dat het niet door heel veel apparatuur ondersteund wordt. We zouden ook mp3 kunnen kiezen. Hoewel dit geen open formaat is, is de kans klein dat dit formaat snel onleesbaar wordt gezien zijn immense populariteit. 5. Klik op Opslaan. Het profiel staat nu in de lijst Let op: Vergeet niet het juiste profiel te selecteren wanneer je een video converteert!
YOUTUBE VIDEO AFSPELEN 1. In je webbrowser: Ga naar youtube.com. Selecteer het filmpje dat je wil afspelen. Kopieer de url die je in de adresbalk ziet. Deze ziet er zo uit: http://www.youtube.com/watch?v=udmny3jkr4w 2. In VLC: Kies Media > Netwerkstream openen en plak daar de youtube-url. 3. Klik op Afspelen.
YOUTUBE VIDEO LOKAAL OPSLAAN 1/2 1. Kies Media > Converteren/Opslaan 2. Klik op de tabblad netwerk 3. Plak de URL van het youtube filmpje in het veld netwerkurl. 4. Eventueel kan je Meer opties weergeven aanvinken waar je oa kan instellen slechts een deel van de video op te slaan.
YOUTUBE VIDEO LOKAAL OPSLAAN 2/2 6. We selecteren hier weer eerst een profiel en daarna een doelbestand. Je kan hier ook weer zelf een profiel aanmaken op dezelfde manier als we reeds gedaan hebben. Let op: Voorlopig werkt dit enkel het webm profiel (videocodec = VP80 en audiocodec = vorbis in een webm container) aangezien dit de formaten zijn die google (en dus ook Youtube) zelf beheert en gebruikt. Geef je doelbestand dan ook de.webm extensie
BEDANKT VOOR UW AANDACHT! VRAGEN? joris@packed.be henk@packed.be