Fijn dat u er bent! informatie voor vrijwilligers
Voorwoord Fijn dat u er bent! U maakt het leven van veel cliënten van Zorggroep Meander aangenaam. Omdat u mee gaat met de cliënt die zo van vissen houdt, omdat u helpt in de huiskamers of gewoon even een praatje komt maken. Uw bijdrage lijkt een kleine dienstverlening, maar is van onschatbare waarde voor al onze cliënten. Het maakt onze zorg en dienstverlening compleet. Zorggroep Meander wil aan haar cliënten kwaliteit van zorg leveren. Dat doet zij samen met u en de medewerkers. Kwaliteit is leveren wat de cliënt vraagt en laten zien dat je dat hebt gedaan. Alle afspraken, regels maar ook achtergrondinformatie rondom vrijwilligers zijn verzameld in dit informatieboekje. Mocht het boekje aanleiding geven tot vragen, dan kunt u die altijd stellen aan uw coördinator. Mevrouw drs. A. Tijsma Directeur Zorggroep Meander 3
4
Inhoudsopgave 1 2 3 4 5 6 7 Kwaliteit Zorggroep Meander Wat bieden wij onze vrijwilligers? Wat verwachten wij van onze vrijwilligers? Hoe gaan we met elkaar om? Tips Belangrijke telefoonnummers Notities 5
1 Kwaliteit Zorggroep Meander Waarom deze informatie? Vrijwilligers spelen binnen Zorggroep Meander een onmisbare rol. Op de verschillende locaties van Zorggroep Meander zetten vele vrijwilligers (ruim 600) zich in voor cliënten. Hoe? Door het geven van persoonlijke aandacht en ondersteuning en door samen activiteiten te ondernemen. Mede door de bijdrage van vrijwilligers voelen veel cliënten zich meer thuis. Kwaliteit betekent afspraken maken met elkaar, onder meer over wat er van vrijwilligers verwacht wordt en wat u als vrijwilliger kunt verwachten. Deze afspraken worden vastgelegd en zijn voor iedereen vindbaar. De afspraken over vrijwilligerswerk zijn vastgelegd in het vrijwilligersbeleid. De vrijwilligerscoördinator van de locatie waar u gaat werken neemt alle werkzaamheden vooraf met u door en er worden duidelijke afspraken met u gemaakt. Om u te informeren over alle zaken die met vrijwilligerswerk te maken hebben is dit boekje samengesteld. 6
2 Wat bieden wij onze vrijwilligers? Zorggroep Meander is trots op haar vrijwilligers en daarom biedt ze hen begeleiding bij de werkzaamheden en een prettige en gezellige werkomgeving. Verder bieden wij u: Deskundigheidsbevordering Hierover heeft u regelmatig contact met de vrijwilligerscoördinator. Voor uw eigen veiligheid en die van onze cliënten is het mogelijk om deel te nemen aan diverse bijscholingen. Deze worden georganiseerd door de afdeling HRM van Zorggroep Meander. WA- en ongevallenverzekering Zorggroep Meander heeft voor alle vrijwilligers een collectieve Wettelijke Aansprakelijkheid- (WA) en ongevallenverzekering afgesloten. In de WA-verzekering vallen de materiële en letselschade, die toegebracht kan worden aan derden. Ook de eventuele schade en kosten van een ongeval die zich voordoet tijdens het vrijwilligerswerk vallen onder deze verzekering. De ongevallenverzekering biedt dekking vanaf het moment dat vrijwilligers onderweg zijn naar het vrijwilligerswerk tot het moment van thuiskomst na afloop van het vrijwilligerswerk. Vaccinatie Als uw werksituatie hiertoe aanleiding geeft is het mogelijk om gratis een griepprik te halen of u te laten inenten tegen Hepatitus B. Overleg hierover verloopt via uw vrijwilligerscoördinator. 7
Attentiebeleid Om de waardering voor vrijwilligerswerk te laten blijken heeft Zorggroep Meander een zorgvuldig samengesteld attentiebeleid. Dit heeft betrekking op jubilea, verjaardagen en bij ziekte of overlijden. Wanneer vrijwilligers afscheid nemen hebben zij bijvoorbeeld recht op een geldbedrag en/of een bloemetje. Reiskostenvergoeding op declaratiebasis Na overleg met de vrijwilligerscoördinator vergoedt Zorggroep Meander de gemaakte reiskosten boven de 10 km mits deze het vastgestelde maximum niet overschrijden. Vergoeding van de gemaakte reiskosten vindt maandelijks of per kwartaal plaats op basis van de door de vrijwilliger ingediende en ondertekende reiskostendeclaraties. Vrijwilligersovereenkomst Elke vrijwilliger vult bij aanvang een registratieformulier in. U staat dan officieel geregistreerd als vrijwilliger, u bent verzekerd en u kunt gebruik maken van de reiskostenvergoeding. Iedere vrijwilliger start met een inwerkperiode. De werkzaamheden worden regelmatig geëvalueerd met de vrijwilligerscoördinator. Wat bieden wij onze vrijwilligers? 8
3 Wat verwachten wij van onze vrijwilligers? Bij Zorggroep Meander staan veiligheid en professionaliteit voorop. We verwachten dit van al onze medewerkers, dus ook van onze vrijwilligers. Vrijwilligerswerk is vrijwillig maar niet vrijblijvend. Daarom is het ook belangrijk om duidelijke afspraken te maken. Wij verwachten van vrijwilligers geen speciale vooropleiding. Wel zoeken we vrijwilligers die: affiniteit hebben met cliënten die zorg nodig hebben; voldoende verantwoordelijkheidsgevoel hebben; zorgvuldig zijn in het omgaan met cliënten; voldoende zelfstandig zijn en goed in teamverband kunnen werken; Als vrijwilliger heeft u vaak met sterk zorgafhankelijke mensen te maken. De verantwoordelijkheid voor die zorg ligt bij de professionele zorgverleners. Als vrijwilliger bent u niet bevoegd tot zorghandelingen. De vrijwilligerscoördinator heeft de eindverantwoording over alle vrijwilligers. Voor de start van het vrijwilligerswerk worden afspraken met u gemaakt. 9
4 Hoe gaan wij met elkaar om? Medewerkers en vrijwilligers van Zorggroep Meander gaan op een correcte en respectvolle manier om met cliënten en met elkaar. Veiligheid en professionaliteit staan voorop. De tien gouden regels van Zorggroep Meander 1. Iedere cliënt wordt aangesproken met u, mevrouw of meneer. Tutoyeren mag alleen als een cliënt daar toestemming voor geeft. 2. Als een cliënt vragen of wensen heeft bekijkt de vrijwilliger, eventueel in overleg met de vrijwilligerscoördinator, altijd in hoeverre aan deze wensen tegemoet kan worden gekomen. De basishouding is: ja, tenzij. 3. Iedere afspraak met of toezegging aan een cliënt is bindend en moet worden nagekomen. De afspraak veranderen, verzetten of afzeggen gebeurt slechts na overleg met de cliënt. 4. Zorggroep Meander streeft naar optimale zorgverlening en tevreden cliënten. Soms is er een klacht. Neem een klacht van een cliënt serieus en breng de vrijwilligercoördinator op de hoogte en zoek samen naar een oplossing. Heeft u zelf een klacht bespreek dit met de vrijwilligercoördinator. 5. Iedere vrijwilliger kondigt zijn/haar komst aan door te bellen of te kloppen. Men vertelt wat men komt doen en vraagt of dit gelegen komt. Communiceer ook rechtstreeks met de cliënt. 6. Iedere medewerker en vrijwilliger van Zorggroep Meander heeft formele zwijgplicht en mag alleen vertrouwelijke informatie over cliënten uitwisselen tijdens het werk. 7. Vrijwilligers van Zorggroep Meander zijn te gast bij cliënten. Ga zorgvuldig om met andermans eigendommen. Medewerkers en vrijwilligers nemen geen cadeautjes en geld aan van cliënten. Vrijwilligers stellen zich terughoudend op ten aanzien van hun eigen privésituatie. U kunt cliënten rustig het één en ander over uzelf vertellen. 10
Het is echter wat anders wanneer u problemen ondervindt in uw privéleven en u probeert een luisterend oor te vinden bij cliënten. Als vrijwilliger bent u er om naar hen te luisteren en niet andersom. 8. Vrijwilligers van Zorggroep Meander hebben aandacht voor hun eigen persoonlijke verzorging. Er geldt voor vrijwilligers geen kledingvoorschrift. Desalniettemin vragen wij u rekening te houden met onze cliënten en verwachten wij van u om gepaste kleding te dragen. Draag kleding die voldoende bedekt is en houd rekening met het dragen van bepaalde sieraden; zorg ervoor dat deze geen scherpe uitsteeksels hebben die verwondingen kunnen veroorzaken. 9. Als tijdens de vrijwilligerswerkzaamheden een prik- of snij incident voorvalt meldt de vrijwilliger de prikaccident. Overdag bij de vrijwilligerscoördinator en in de avond bij de 24-uursverpleegdkundige. 10. Iedere vrijwilliger komt onmiddellijk zelf in actie, wanneer men ziet dat er een situatie ontstaat of kan ontstaan, die gevaar met zich mee kan brengen voor de cliënt. 11. Iedere medewerker en vrijwilliger toont respect voor de levensgeschiedenis, persoonlijke eigenschappen, voorkeuren, denkwijzen of opvattingen van cliënten. Persoonlijk commentaar laat men hierbij achterwege. 12. Wanneer u als vrijwilliger geconfronteerd wordt met ongewenst gedrag,dit kan zich uiten in intimidatie, ongewenste intimiteiten, discriminatie, diefstal en agressie of geweld, bespreek dit met de vrijwilligerscoördinator. Ongewenst gedrag moeten we zoveel mogelijk voorkomen. Wanneer u toch te maken krijgt met dit gedrag moet daar zo snel mogelijk een eind aan komen. Vindt u het moeilijk om het gedrag te melden bij de vrijwilligerscoördinator? 11
Dan kunt u hiervoor ook terecht bij een vertrouwenspersoon. Deze vertrouwenspersoon is onafhankelijk en heeft een geheimhoudingsplicht. Er wordt pas actie ondernomen als u dat goed vindt. Zorggroep Meander ervoor dat ongewenst gedrag in de toekomst zo veel mogelijk wordt voorkomen. 13. Wanneer een vrijwilliger ziet dat een medewerker of collega vrijwilliger zich niet aan de gedragscode houdt, spreekt men de vrijwilliger hierop aan of men geeft dit door aan de vrijwilligerscoördinator. Niet om te klikken, maar het is belangrijk dat medewerkers en vrijwilligers op een professionele wijze met elkaar omgaan. 12
5 Tips Tips voor omgaan met doofheid Roep nooit naar een slechthorende die met zijn/haar rug naar u toegekeerd staat. Zorg ervoor dat diegene kan zien dat u wat duidelijk wilt maken en begin dan te praten. Spreek naar de slechthorende toe en zorg dat deze uw gezicht kan zien, zodat diegene eventueel de woorden van uw mond af kan lezen. Schreeuw niet als u moet herhalen; het misvormt geluid en kan met een gehoorapparaat erg onaangenaam zijn. Het is beter om langzaam en duidelijk te praten. Zorg ervoor dat er niet teveel geluid in de omgeving is wanneer u iets probeert te vertellen. Gehoorapparaten versterken alle geluiden. Dit zorgt er bijvoorbeeld voor dat in een ruimte met veel verschillende geluiden door elkaar de slechthorende zich niet kan afsluiten voor achtergrondgeluiden. Daardoor kan een slechthorende ondanks een gehoorapparaat vaak niet goed verstaan wat iemand zegt. Geconcentreerd luisteren kost de slechthorende veel energie. Vaak zal deze zich dan terugtrekken door vermoeidheid; denk dan niet meteen dat dit gebrek aan belangstelling is. 13
Tips voor omgaan met slechtziendheid Veel omstandigheden en situaties die voor u vanzelfsprekend zijn, zijn dat niet voor een slechtziende. Het is goed dat u zich daarvan bewust bent. Wanneer u bij iemand onaangekondigd naar binnen loopt kan iemand daar erg van schrikken, omdat diegene u niet heeft zien aankomen. Daarom zijn de volgende aandachtspunten van belang: Benoem dat u binnenkomt, vertel wie u bent, wat u komt doen en wanneer u weer weggaat. Wanneer u iemand ergens naar toe begeleidt, vertel dan steeds waar u bent. Wees de ogen en het zicht voor de slechtziende of blinde persoon. Wees duidelijk in uw aanwijzingen. Zorg ervoor dat u materialen/voorwerpen dicht bij iemand neerzet en vertel er bij waar dit staat. Zorg ervoor dat u bij het begeleiden/verplaatsen van de bewoner, voldoende ruimte houdt voor het ontwijken van obstakels. U ziet de stoel wel staan maar diegene die u begeleidt waarschijnlijk niet. 14
Tips voor begeleiden en verplaatsen van cliënten Loop rustig naast iemand en ondersteun de bewoner of cliënt desnoods met een hand in de rug. Probeer iemand niet voorruit te trekken met de rollator. Spreek een bewoner in een rolstoel eerst altijd aan en vertel wat u gaat doen voordat u die persoon gaat verplaatsen. Het is niet prettig voor een bewoner om ineens een ruk aan de rolstoel te voelen en bijvoorbeeld achteruitgeschoven te worden zonder te weten wie er achter u staat en wat er gaat gebeuren. De rolstoel altijd op de rem zetten als de bewoner erin plaats gaat nemen of wanneer u stopt met lopen en de rolstoel niet vast hebt. Probeer iemand in een rolstoel zoveel mogelijk op ooghoogte aan te spreken. Denk erom dat wanneer u iemand onder de tafel schuift dat diens handen niet klem komen te zitten onder het tafelblad. Denk aan uitstekende ledematen bij het verplaatsen van rolstoelen. Bijvoorbeeld voeten, ellebogen, handen, knieën etc. Wanneer u met een rolstoel achter iemand aan loopt, denk er dan aan dat u uw voorganger niet tegen de hakken aan rijdt. Loop niet te snel. Het is niet de bedoeling om op één wiel de bocht om te gaan. Bedenk altijd dat diegene in de rolstoel volkomen is overgeleverd aan de persoon die achter de rolstoel loopt! Wanneer u buiten gaat wandelen met een cliënt in een rolstoel onthoudt dan deze twee regels: 1 De stoep op = voorwaarts, bewoner heeft het gezicht naar voren gericht. 2 De stoep af = achterwaarts, de rolstoel moet worden omgedraaid. Dit om te voorkomen dat iemand voorover uit de rolstoel valt. 15
6 Belangrijke telefoonnummers 16
17
7 Notities 18
19