Casemanagement dementie In de zorg voor mensen met dementie worden casemanagers ingezet die werken volgens de "Leidraad Ketenzorg dementie" (VWS, ACTIZ, Alzheimer Nederland, 2007). De taken van de casemanagers omvatten het volgende: begeleiding in diagnosetraject, aanspreekpunt voor iedereen die betrokken is, dossiervoering, verwijzing, informatie en advies. Verbetering van zorg voor ouderen in een kwetsbare positie. Mensen met dementie en kwetsbare ouderen algemeen. In Midden Limburg is er een volledige dekking van casemanagers die werken volgens afspraken Hulp bij Dementie onder regie van een ketenregisseur. Koppeling van casemanager aan huisartspraktijk. FTE casemanagers via beleidsregel en zorginkoop. Indienende organisatie:: Land van Horne Contact: t: Email: b.wijenberg@landvanhorne.nl tpersoon:: Bernard Wijenberg (manager zorgverkoop en frontoffice) Zoektermen:: casemanagement, casemanager, dementie, pg, psychogeriatrie, kwaliteit van zorg, product innovatie, productinnovatie, Land van Horne, extramuraal, thuiszorg, Pagina 1 van 12
Casemanagement ketenzorg dementie Door inzet van een casemanager wordt de (veelal complexe) zorg rondom mensen met dementie en hun naasten beter op elkaar afgestemd en gecoördineerd en kan ervoor zorgen dat opname zo lang mogelijk wordt uitgesteld. Deze casemanager is onafhankelijk, heeft veel kennis over dementie en de problemen die mensen in het dagelijks leven tegenkomen en kent de sociale kaart. Zij zijn aanspreekpunt voor de mensen met dementie en zijn/haar naasten en ondersteunen hen op het gebied van wonen, welzijn en zorg. Elk traject wordt begeleiding op maat geboden. Door inzet van zorgtrajectbeteleiding wordt de zorg voor mensen met dementie beter op elkaar afgestemd en kan Doel van de ketenzorg dementie en het casemanagement is mensen met (een vermoeden van) dementie zo lang mogelijk thuis te laten wonen op een voor eenieder verantwoorde en prettige manier. De zorgtrajectbegeleider kan hen hierin begeleiden tot aan overlijden of opname in het verpleeghuis. Mensen met (een vermoeden van) dementie Er zijn verschillende studies gedaan naar de effecten van casemanagement, waaronder de 'Landelijke evauatie casemanagement' uitgevoerd door het NIVEL/Trimbos instituut in 2012. Daaruit komt naar voren dat er veel waardering is voor casemanagers. Mantelzorgers voelen zich de weg gewezen, zijn minder eenzaam en kunnen beter omgaan met probleemgedrag. Daarnaast heeft Geriant in een factsheet "feiten over casemanagement" (http://www.geriant.nl/uploads/intranet/organisatie/formulieren/factsheet...) opgesteld waarin ingegaan wordt op het wetenschappelijk bewijs in onderzoeken en praktijk over effectieve hulp bij dementie door o.a. casemanagement. Personeelskosten zorgtrajectbegeleiders (zij zijn in dienst bij verschillende zorgaanbieders). Daarnaast is er een projectbegroting. De kosten hiervan worden gedeeld door enkele convenantpartijen. Indienende organisatie:: Keten Hulp bij dementie in Maastricht en Heuvelland (betrokken partijen: Envida, Mosae Zorggroep, Riagg groep Maastricht, Lionarons, Cicero, Sevagram, ZIO, Steunpunt Mantelzorg, Huis voor de Zorg, Alzheimer Nederland afd. Heuvelland Maastricht, SGL, Thuiszorg Groot Limburg, Privazorg, Zorg voor mensen, gemeenten Contact: t: Tel: +31(0)6 12255124 E-mail: judith.lansink@hulpbijdementie.nl Pagina 2 van 12
Maastricht, Meerssen, Eijsden-Margraten, Gulpen-Wittem, Valkenburg, Vaals) tpersoon:: Judith Lansink Zoektermen:: Casemanagement, casemanager, ketenzorg dementie, dementie, psychogeriatrie, pg, kwaliteit van zorg, product innovatie, productinnovatie, zorgtrajectbegeleider, Envida, Mosae Zorggroep, Riagg, Lionarons, Cicero, Sevagram, ZIO, Steunpunt Mantelzorg, Huis voor de Zorg, Alzheimer Nederland, SGL, Thuiszorg Groot Limburg, Privazorg, Zorg voor mensen, intramuraal, zorgcentrum, verpleeghuis, extramuraal, thuiszorg, Pagina 3 van 12
Casemanagment ketenzorg dementie en ouderen in een kwetsbare positie Westelijke Mijnstreek. In de zorg voor mensen met dementie worden casemanagers ingezet die werken volgens de "Leidraad Ketenzorg dementie" (VWS, ACTIZ, Alzheimer Nederland, 2007). De taken van de casemanagers omvatten het volgende: - begeleiding in diagnosetraject, - aanspreekpunt voor iedereen die betrokken is, -dossiervoering, - verwijzing, informatie & advies. Doel is breder dan verbetering van dementiezorg, het doel is de verbetering van zorg voor ouderen in een kwetsbare positie. Mensen met dementie en kwetsbare ouderen algemeen. In de Westelijke Mijnstreek volledige dekking van casemanagers die werken volgens afspraken Hulp bij Dementie onder regie van ketenregisseur. Koppeling van casemanager aan huisartspraktijk. Bekostiging FTE casemanagers via Beleidsregel en zorginkoop. Indienende organisatie:: Zuyderland Zorg Contact: Tel.: 088 458 21 77 tpersoon:: Inge Jochem Zoektermen:: Casemanagement, casemanager, ketenzorg dementie, dementie, psychogeriatrie, pg, kwaliteit van zorg, product innovatie, productinnovatie, zorgtrajectbegeleider, orbis thuis, extramuraal, thuiszorg, Pagina 4 van 12
Expertiseteam gedragsproblematiek Het expertiseteam gedragsproblematiek bestaat uit een SO (Specialist Ouderengeneeskunde), psycholoog en een HBO-VGGer (gespecialiseerd op dit gebied). Het expertiseteam kan ingezet worden bij intramurale cliënten waar de gedragsproblemen niet (afdoende) opgelost kunnen worden door het reguliere multidisciplinair team. Kwaliteit van zorg voor cliënten met (ernstige) gedragsproblemen vergroten. Interne deskundigheidsbevordering t.a.v. (het omgaan met) ernstige gedragsproblematiek. Intramurale cliënten met ernstige gedragsproblematiek. Een expertiseteam voor gedragsproblematiek is in 2013 in ontwikkeling. Nog niet bekend Indienende organisatie:: Cicero zorggroep tpersoon:: Jos Stevens Contact: Jos Stevens Tel.: 045 563 74 74 E-mail: j.stevens@cicerozorggroep.nl Zoektermen:: gedragsproblematiek, gedrag, gedragproblemen, expertiseteam gedragsproblematiek, dementie, kwaliteit van zorg, product innovatie, productinnovatie, cicero zorggroep, intramuraal, zorgcentrum, verpleeghuis, Pagina 5 van 12
Fotostem Fotostem is gebaseerd op een waarderende benadering. Elke inbreng van cliënten wordt gewaardeerd. Bij fotostem wordt aan bewoners en hun familie gevraagd om foto's te maken van momenten en activiteiten die zij als positief ervaren. De werkwijze van fotostem is onderverdeelt in 4 fasen: 1. Bewoners maken samen met hun familie fotos's van momenten die zij als plezierig ervaren. Deze foto's zullen een verhaal over de cliënt weergeven en vormen de basis voor het hele fotostem proces. Deze foto's worden door een zorgmedewerker met bewoner en familie besproken. 2. Een gespreksleider presenteert de verhalen aan de bewoners en de familie, vervolgens worden gezamenlijk ideeën voor goede zorg opgedaan. 3. Bewoners, familie en zorgmedewerkers stellen gezamenlijk doelen op basis van de ideeën uit fase 2. 4.De doelen worden door de medewerkers aan de bewoners en familie gepresenteerd, er worden acties bepaald om de doelen te bereiken en uiteindelijk wordt een concreet implementatieplan opgesteld. Doel van fotostem is om ouderen met dementie expliciet te betrekken in de besluitvorming rondom kwaliteit van zorg en daardoor hun participatie te vergroten. Oudere cliënten in verpleeghuizen met dementie en hun mantelzorgers, medewerker van verpleeghuizen PG. De methodiek zal ook toepasbaar zijn voor ouderen met dementie in de thuissituatie, dagbehandelingscentra of verzorgingshuizen. In de periode tussen 01-03-2012 en 01-03-2013 heeft een onderzoek naar de randvoorwaarden en bevorderende en belemmerende factoren voor de haalbaarheid van de participatie van ouderen met dementie (OMD) en hun familie middels de waarderende benadering plaats gevonden. In deze studie is de werkwijze van fotostem toegepast op 17 ouderen met dementie en hun familie, een vrijwilligster en 20 zorgmedewerkers. Inzichten in de randvoorwaarden en haalbaarheid zijn vanuit vijf doelgroepen beschreven: OmD, familie, teamleider, zorgprofessionals en vrijwilligers. De handleiding Participatie van bewoners met dementie en familie is afgerond. Familieleden waren in alle fases van het project betrokken, als deelnemers of als leden van de projectgroep. De belangrijkste conclusies van dit project zijn: 1) Participatie van OmD is mogelijk als er een omgeving van participatie wordt geschapen. 2) Foto's zijn een hulpmiddel om de stem van de OmD letterlijk naar voren te brengen. 3) Medewerking van familie (en vrijwilligers waar nodig) is cruciaal. 4) Een open houding van zorgmedewerkers voor verandering van kleine dingen is essentieel zodat de participatie van OmD daadwerkelijk gestalte kan krijgen. Geen informatie beschikbaar. Pagina 6 van 12
Indienende organisatie:: Sevagram tpersoon:: Riny Hoonings Contact: t: Riny Hoonings E-mail: Riny.Hoonings@sevagram.nl Zoektermen:: fotostem, foto, participatie, dementie, psychogeriatrie, pg, kwaliteit van zorg, product innovatie, productinnovatie, sevagram, intramuraal, zorgcentrum, verpleeghuis, extramuraal, thuiszorg, Pagina 7 van 12
Inrichten belevingshoekjes Lege ruimten, dode hoeken en nisjes op een afdeling worden ingericht als sfeervolle herkenbare belevingshoekjes uit het verleden. Bewoners herkennen de omgeving en vinden er rust. Doelen zijn de kwaliteit van zorg van mensen met dementie verbeteren. PG bewoners. Voor verreweg de meeste cliënten met dementie zijn belevingshoekjes herkenbare herinneringen. Ontwikkelings- en inrichtingskosten. Indienende organisatie:: Land van Horne tpersoon:: Hans van Wetten (teamleider) en Vicky Wolters (teamleider) Contact: t: Email: jmp.vanwetten@landvanhorne.nl; v.wolters@landvanhorne.nl; Tel.: +031(0)8003333888 Zoektermen:: belevingshoekje, beleving, inrichten, inrichting, sfeer, omgeving, herkenbaar, rust, dementie, pg, psychogeriatrie, kwaliteit van zorg, product innovatie, productinnovatie, Land van Horne, intramuraal, zorgcentrum, verpleeghuis, Pagina 8 van 12
Kenniscentrum Wondbehandeling (incl. promotietraject) Specialistische zorg voor complexe moeilijk sluitende wonden ter ondersteuning 1e lijn. Waar algemene kennis tekort schiet en het ziekenhuis niet snel genoeg resultaat biedt, is deze aanpak in samenwerking met de thuiszorg de oplossing. Fragiele ouderen met multimorbiditeit hebben vaker langdurig specialistische zorg nodig, maar wel dichtbij. Een klein team van artsen en verpleegkundigen sluiten moeilijke wonden door de modernste kennis en kunde in de 1e lijn toe te passen. Verbetering kwaliteit van leven. Zorg dichtbij houden en effectieve inzet thuiszorg. Cliënten thuis en intramuraal op verwijzing huisarts, SOG en soms 2e lijn. Geleidelijke groei in het aantal verwijzingen, tevreden klanten en verwijzers en het ontstaan van een nieuw product met financiering bewijst nut en noodzaak. Macro besparing door minder opnames in ziekenhuis en intramuraal. Wetenschappelijk onderzoek loopt middels promotietraject tussen Uni Maastricht en Radboud. Armand Rondaz promoveert. Dit product betaalt zich macro zeker terug. Wetenschappelijk onderzoek loopt maar nu al heeft de NZa een experimenttarief afgegeven en is definitieve financiering in de maak. Huisartsen elders vragen actief naar dit product. Indienende organisatie:: De Zorggroep tpersoon:: Wouter van Soest Contact: t: Wouter van Soest E-mail: wouter.van.soest@dezorggroep.nl Zoektermen:: wondbehandeling, wond, wonden, decubitus, kwaliteit van zorg, product innovatie, productinnovatie, de zorggroep, intramuraal, zorgcentrum, verpleeghuis, extramuraal, thuiszorg, Pagina 9 van 12
Ketenzorg dementie/ zorgtrajectbegeleiding Door middel van het koppelen van een casemanager dementie (HBO-geschoold met kennis dementie) aan een huisartsenpraktijk is men beter in staat om een klant met een (vermoeden van) dementie in de thuissituatie te begeleiden, waardoor een betere coördinatie van de zorg plaatsvindt en eventueel een uitstel van opname bewerkstelligd kan worden. Klanten met dementie eerder en beter begeleiden waardoor ze langer in de eigen kracht blijven, mantelzorgers worden ontlast en opname eventueel wordt uitgesteld. Klanten in de thuiszorg. Casemanagement dementie is inmiddels over alle huisartsenpraktijken in de regio uitgerold en wordt erg gewaardeerd. Aantal clienten in begeleiding is begin 2016 1300; streven is doorgroeien naar 1500. Nu nog gefinancierd vanuit de aanspraak wijkverpleging (ZVW) en de WLZ. Beoogd resultaat: financiering vanuit een aparte prestatie Casemanagement Dementie. Er zijn personeelskosten voor de casemanagers. Zij zijn bij verschillende organisaties in dienst, maar werken white label. Indienende organisatie:: Thuiszorgaanbieders in Parkstad Contac t: tpersoon:: Nicole Thomas Zoektermen:: zorgtrajectbegeleider, ketenzorg dementie, dementie, psychogeriatrie, pg, kwaliteit van zorg, product innovatie, productinnovatie, casemanager, meandergroep zuid limburg, intramuraal, zorgcentrum, verpleeghuis, extramuraal, thuiszorg, Pagina 10 van 12
Waar zorg de ziel ontmoet Waar zorg de ziel ontmoet is het project waarbij cliënten met dementie en onbegrepen (probleem)gedrag en hun naasten in de intra- en extramurale setting worden begeleid door specialistische HBO-Verpleegkundigen Geriatrie Gerontologie. Het onbegrepen (probleem)gedrag wordt geanalyseerd waarna een individueel behandelplan van (non)farmacologische interventies wordt uitgewerkt binnen de bestaande setting. De HBO-VGG fungeert als specialistisch casemanager in de bestaande keten en geeft samen met andere zorgverleners vorm aan individuele (thuis)begeleiding op maat. Onbegrepen (probleem)gedrag kan te herleiden zijn naar een vroegtijdig ontstaan van neuropsychiatrische symptomen bij dementie. Onder neuropsychiatrische symptomen vallen wanen, hallucinaties, agitatie/ agressie, depressie/ dysforie, angst, euforie/ opgetogenheid, apathie/ onverschilligheid, ontremd gedrag, prikkelbaarheid/ labiliteit en doelloos repetitief gedrag. Prevalentie cijfers uit een twee jaar durend longitudinaal onderzoek, uitgevoerd aan de universiteit van Maastricht, documenteren dat bijna alle onderzochte verpleeghuispatiënten met dementie (95%) één of meer neuropsychiatrische symptomen ontwikkelden (Aalten, de Vught, Jaspers, Jolles, & Verhey, 2005). Concluderend kan gesteld worden dat de prevalenties van neuropsychiatrische symptomen bij Nederlandse verpleeghuispatiënten met dementie zeer hoog zijn (Zuidema, 2008). Neuropsychiatrische symptomen vereisen specifieke interventies die de mate, frequentie en de belasting voor de cliënt, zijn mantelzorgers en professionals in de keten kunnen reduceren. Door op het individu afgestemde methodische zorgverlening kan onbegrepen (probleem) gedrag verminderen waardoor een grotere kwaliteit van leven voor de dementerende cliënt en zijn omgeving ontstaat en zorgmedewerkers een betere toegang krijgen tot de cliënt. Afname van handelingsverlegenheid bij het omgaan met NPS treedt bij het gehele team zorgverleners op doordat de uitkomsten van het stappenplan van V&VN, een korte analyse van de voorgeschiedenis, persoonskenmerken en behoefte verkenning, in combinatie met training richting geven aan gestructureerde zorg op maat. Deze unieke vorm van casemanagement geeft inzicht in de mogelijkheden en beperkingen. Door toenemende inzet van individueel gekozen non farmacologische interventies door het zorgteam krijgt, ook voor de meest kwetsbare cliënten met onbegrepen (probleem) gedrag bij dementie, vraaggerichte zorg concreet vorm. Cliënten van Cicero zorggroep die in de intra- of extramurale setting (thuis) verblijven. Mantelzorgers die overbelast dreigen te raken door handelingsverlegenheid bij onbegrepen (probleem) gedrag van de cliënt. Gedurende 2014 is binnen Cicero in de vorm van een pilot gewerkt met een consulententeam onbegrepen probleemgedrag bij dementie. De werkwijze is ontwikkeld in een multidisciplinaire werkgroep bestaande uit een tweetal verpleegkundig consulenten, een psycholoog, een specialist ouderengeneeskunde, een RVE manager en kwaliteitsmedewerkers. Op diverse PG afdelingen van Pagina 11 van 12
Cicero is gedurende 6 tot 8 weken samen met het zorgteam, door de consulent een analyse gemaakt van moeilijk beïnvloedbare cliënten, en vervolgens voorzien van gerichte interventies. De consulent is daarbij gestationeerd op een afdeling en werkt ook samen met het team in de zorg aan de feitelijke interventies bij de cliënt. Daarnaast worden de consulenten bij crisis geconsulteerd voor individuele cliënten van andere afdelingen. Tot op heden zijn een vijftigtal cliënten op deze wijze begeleid. Met behulp van een Evidence Based meetinstrument voor meting van agitatie/ agressie (de CMAI) werd door uitvoering van een nulmeting, nameting en borgingsmeting aangetoond, dat de agitatie/ agressie bij dementie afnam door structurele inzet van de individueel gekozen non farmacologische interventies. Uit evaluatie bleek verder dat deze werkwijze door de combinatie van scholing en praktische deskundigheidsbevordering op de werkvloer gedragen werd door verpleegkundigen en verzorgenden. De pilotfase werd in oktober 2014 afgesloten. De positieve uitkomsten uit de evaluatie hebben geleid tot bestendiging en uitbreiding van het project naar de toekomst toe. 151.555,- Indienende organisatie:: Cicero Zorggroep tpersoon:: Jos Stevens (Programmamanager Zorgontwikkeling en Innovatie) en Rob Winkens (HBO Verpleegkundige geriatrie/gerontologie) Contact: t: Email: j.stevens@cicerozorggroep.nl en r.winkens@cierozorggroep.nl; Tel: +031(0)455637474 Zoektermen:: waar zorg de ziel ontmoet, dementie, pg, psychogeriatrie, probleemgedrag, gedrag, behandelplan, casemanager, op maat, begeleiding, wanen, hallucinaties, agitatie, agressie, depressie, dysforie, angst, euforie, apathie, mantelzorg, kwaliteit van zorg, product innovatie, productinnovatie, cicero zorggroep, intramuraal, zorgcentrum, verpleeghuis, extramuraal, thuiszorg, Pagina 12 van 12