3 e Post EAUN Meeting Carmen Sommers Verpleegkundig Specialist Canisius Wilhelmina Ziekenhuis
Urineweginfecties
Urineweginfecties
Definitie urineweginfectie Bacteriurie Een bacteriurie is slechts de aanwezigheid van bacteriën in de urine. UWI Een urineweginfectie (UWI) is een bacteriurie die gepaard gaat met klachten.
Ongecompliceerde UWI: Een ongecompliceerde UWI is een cystitis bij een niet-zwangere vrouw, die niet immuun gecompromitteerd is en geen anatomische en functionele afwijkingen aan de tractus urogenitalis heeft en waarbij er geen tekenen van weefselinvasie en systemische infectie zijn Gecompliceerde UWI: Alle UWI s die niet ongecompliceerd zijn worden beschouwd als gecompliceerde UWI s (oa mannen, zwangeren, kinderen <12 jaar)
Bacteriologische definitie UWI >10 5 bacteriën/ml Bij symptomen UWI heeft 30-50% <10 5 bij ongecompliceerde UWI bij jonge vrouwen >10 3 is significant Er zijn dus patiënten die minder bacteriën in de urine hebben dan de definitie, maar wel klachten hebben. Daarentegen zijn er ook patiënten met een grote hoeveelheid bacteriën in de urine, die geen klachten hebben.
Epidemiologie Per jaar worden per 1.000 pat bij de HA ongev. 80 vrouwen en <5 mannen met een UWI gezien 7% HA praktijk doorverwezen 80% UWI s in ongecompliceerd 80% veroorzaakt door E.coli in NL per jaar 20.000 pat. opgenomen ivm acute UWI Volksgezondheid Toekomst Verkenning. Nationaal Kompas Volksgezondheid; 2003.
Pathogenese Afwijkingen tractus urogenitalis Risicofactoren bij vrouwen met recidiverende UWI, genetische factoren Seksuele factoren Postmenopausaal Onderliggende ziekten: DM, HIV
Symptomen UWI - Dysurie - Loze aandrang - Pollakisurie - Troebele en sterk ruikende urine - Soms hematurie - Pijn in de onderbuik
Diagnose
Urine analyse - Urinesediment
Urine analyse - Urinesediment - Urinekweek
Urine analyse - Urinesediment - Urinekweek - (Uriswap)
URISWAB
Hoe wordt de urine afgenomen? Ochtend urine meest geschikt Midstream urine (spontane urine) Catheter urine Stoma urine Urine via blaaspunctie
Gewassen midstream
Let op: Dus urine uit een verblijfskatheter is bruikbaar indien de urine uit de katheter zelf wordt gepuncteerd en niet uit de verzamelzak!
Contaminatie manier van afnemen bepaalt contaminatie punctie, eenmalige catheterisatie minimale contaminatie: huidflora gewassen midstream urine, urethrale flora: lactobacillen, perineumflora CAD, nefrodrain, dubbel-j, catheterzak biofilm: Gram-positieve bacteriën Bacteriurie of contaminatie?
Urologische diagnostiek Bij alle urologische patiënten met een UWI als initiële aanvullende diagnostiek de volgende onderzoeken te verrichten: Mictielijst Uroflowmetrie (NVU-richtlijn LUTS/BPH uit 2005) Residumeting Cystoscopie: ter overweging bij > 40 jr of bij haematurie
Radiologische diagnostiek 1. X-BOZ en Echo urinewegen 2. CT-IVU, CT-abdomen 3. MRI: bij zwangeren i.p.v. CT
Conclusie diagnostiek Uitgebreide anamnese Basis: urine onderzoek,flow/residu,mictielijst Veelal geen uitvoerige diagnostiek nodig Wel te overwegen indien: Koorts +/- flankpijn Steenvormende bacteriën Geen risicofactoren (sex, postmenopauzaal) Echo 1e keus
Antibiotische behandeling van ongecompliceerde UWI s NHG-standaard (2005), keuzes: 1. 5 dagen nitrofurantoïne 2. 3 dagen trimethoprim 3. 1x fosfomycine 3g (Monuril) Geen controle UK nodig, asymptomatische bacteriurie behandelen is alleen zinvol bij zwangeren en pre-operatief/instrumentatie
Antibiotische behandeling van gecompliceerde UWI s Empirisch starten: -1e keus: een 2e of 3e generatie cefalosporine - 2e generatie oa. cefuroxim (Zinat) - 3e generatie cefotaxim (Claforan), ceftazidim (Fortum), ceftibuten (Cedax) -2e keus: amoxicilline-clavulaanzuur
Profylaxe: recidiverende UWI Niet antibiotische therapie: Vocht >1.5 ltr per 24 uur Cranberry 2dd* Methenamine (Reflux) Oestrogene lokaal (postmenopauzaal) Blaas ledigen na coïtis * Perrotta C, Aznar M, Mejia R, Albert X, Ng CW. Oestrogens for preventing recurrent urinary tract infection in postmenopausal women. Cochrane Database Syst Rev 2008;(2).
Antibiotische profylaxe bij recidiverende UWI Zelftherapie: 5 dgs kuur Nitro of 3 dgs kuur TMP OHD Nitro / Trimethoprim, tot max. 6-12 mnd Postcoïtum Furadantine
en stuur genoeg urine in!