Kindergeneeskunde. Urineweginfectie (UWI)

Transcriptie

1 Kindergeneeskunde Urineweginfectie (UWI) 1

2 Folder voor ouders/verzorgers U ontvangt deze folder omdat er bij uw kind een urineweginfectie is vastgesteld of omdat uw kind eerder een urineweginfectie heeft doorgemaakt. In deze folder leest u de volgende informatie: 1. Algemene informatie over een urineweginfectie. 2. Het verzamelen van urine. 3. Waar moet u op moet letten als uw kind behandeld wordt voor een urineweginfectie? 4. Wat moet u in het vervolg doen als u denkt dat er opnieuw sprake is van een urineweginfectie? 5. Hoe kan een urineweginfectie voorkomen worden? 2

3 1. Urineweginfectie (UWI) UWI is een veelvoorkomende bacteriële infectie. Het kan gaan om een blaasontsteking, dat is een infectie van de lagere urinewegen of om een nierbekkenontsteking, dat is een infectie van de hogere urinewegen. De bacteriën die een UWI veroorzaken zijn aanwezig in de ontlasting en op de huid rondom de plasbuisopening en de anus. Via de plasbuisopening komen bacteriën vervolgens de urinewegen binnen. In een aantal gevallen bestaat er een verhoogd risico op een urineweginfectie. Meisjes hebben meer kans op een UWI omdat ze een kortere plasbuis hebben dan jongens Als er sprake is van onderliggende aangeboren afwijkingen of terugstromen van urine uit de blaas naar de nieren is de kans op infecties groter Als er sprake is van afwijkend plasgedrag (plas ophouden, niet goed uitplassen, tijdens plassen de bekkenbodemspieren aanspannen) is de kans op infecties groter. Bij verstopping (obstipatie) zijn er ook vaak problemen met uitplassen. Het is dus belangrijk dat een eventuele verstopping wordt behandeld. Urineweginfecties moeten tijdig herkend en opgespoord worden om schade aan de nieren te voorkomen. Een urineweginfectie kan gepaard gaan met koorts. De urine is troebel, soms ook bloederig en ruikt anders. Maar ook zonder koorts kunnen verschijnselen als pijn bij het plassen, vaak kleine beetjes plassen, buikpijn, spugen, doen denken aan een urineweginfectie. Over het algemeen is er in geval van hoge koorts verdenking op een nierbekkenontsteking. Bij milde temperatuursverhoging is een blaasontsteking meer waarschijnlijk. 3

4 2. Het verzamelen van urine Als er het vermoeden bestaat op een urineweginfectie, is het belangrijk om op een juiste manier urine te verzamelen voor onderzoek/kweek, zodat er een behandeling kan worden gestart met een antibioticumkuur. We doen een algemeen urineonderzoek en zetten de urine gedurende enkele dagen op kweek. Als de kweek positief is, is de urineweginfectie definitief aangetoond. Soms is ook bloedonderzoek noodzakelijk. Reinigen vooraf Maak de schaamstreek goed schoon met een washand met ruim water (geen zeep) en dep het vervolgens droog met een schone handdoek. Houdt bij meisjes de schaamlippen wat gespreid en trek bij jongens de voorhuid wat terug. Plaszakje Bij een kind dat nog niet zindelijk is, wordt de urine vaak met een plaszakje opgevangen. Dan geldt dat alleen een negatieve uitslag (een schone urine) betrouwbaar is. Indien we in de urine ontstekingscellen/bacteriën vinden, kunnen deze afkomstig zijn uit de blaas, maar ook van de huid rondom de plasbuis. Dit laatste noemen we verontreiniging en is dus géén urineweginfectie. Om een goed onderscheid te kunnen maken is de meest betrouwbare manier om een de urine op te vangen via een urinekatheter (slangetje door de plasbuis) of een blaaspunctie (prikje door de huid in de blaas). Clean catch Bij een kind dat nog niet zindelijk is, is de clean-catch -methode een redelijk betrouwbare manier om de urine te verzamelen. Bij deze methode laat u uw kind zonder luier rondlopen (of liggen op bijvoorbeeld een speelkleed) en probeert u de urine op te vangen op het moment dat u uw kind ziet plassen. U kunt het plassen stimuleren met een koude washand op de buik of het open zetten van een kraan. 4

5 Midstream Bij een kind dat zindelijk is, kan de urine in een steriel bekertje worden opgevangen tijdens het plassen. De beoordeling is redelijk betrouwbaar, zeker als de plasbuisopening van te voren goed is schoongemaakt. Laat uw kind eerst een gedeelte naast het potje plassen; vang het middelste gedeelte van de plas op in het potje; laat uw kind het resterende deel uitplassen naast het potje. 3. Behandeling van een urineweginfectie Bij infecties van de urinewegen is het van groot belang dat de urine goed door blijft stromen. Dit betekent dat er voldoende gedronken moet worden; het liefst meer dan normaal, zodat er regelmatig geplast wordt. Daarnaast zal er gestart worden met een antibioticumkuur. De kinderarts zal, afhankelijk van het ziektebeeld en eventueel de bloeduitslagen beslissen of dit met een drankje of tabletten, of via een infuus moet worden toegediend. Indien nodig wordt uw kind voor het starten van deze behandeling opgenomen op de kinderafdeling. Als uw kind allergisch is voor een bepaald soort antibioticum, dan moet u dit aan de kinderarts doorgeven. De inname van het medicijn is heel belangrijk. Lees dus goed de bijsluiter die u bij de apotheek krijgt. Als uw kind misselijk is en moet braken, kan ook het medicijn uitgebraakt worden en is de werking hierdoor onvoldoende. Ook dit kan een reden zijn om de medicijnen via een infuus toe te dienen. Na het starten van de behandeling met een antibioticumkuur moet er binnen 48 uur een duidelijke verbetering optreden. Wanneer u thuis merkt dat de inname van het medicijn niet goed lukt, uw kind onvoldoende drinkt of het knapt niet binnen 48 uur op, dan dient u contact op te nemen met de behandelend kinderarts of diens waarnemer. Dit kan overdag tussen 8.30 en 17u met de polikliniek kindergeneeskunde tel en in avond- en nachturen via de spoedeisende hulp van het ziekenhuis tel

6 4. Aanvullend onderzoek en controle na de behandeling De kinderarts bepaalt afhankelijk van de leeftijd, de ernst van het ziek zijn, het eenmalig of vaker voorkomen van een urineweginfectie en de kweekuitslag of het nodig is om na de urineweginfectie verder onderzoek te doen naar een onderliggende oorzaak. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een echo van de nieren/urinewegen, een mictiecystogram (zie folder) en/of een DMSA-scan (zie folder). Een urineweginfectie kan belangrijke gevolgen hebben voor uw kind. Een nierbekkenontsteking kan leiden tot nierschade met als gevolg onvoldoende functioneren van de nieren. Op latere leeftijd kan dit leiden tot verhoogde bloeddruk en verlies van eiwitten in de urine. Het kan daarom nodig zijn om jaarlijks op controle te komen voor meten van de bloeddruk, urineonderzoek en eventueel bloedonderzoek. Wanneer er met het aanvullend onderzoek geen nierschade wordt vastgesteld, zijn deze controles meestal niet nodig. 5. Wat moet u in het vervolg doen bij (verdenking) op een nieuwe urineweginfectie? Is uw kind zindelijk, dan krijgt u bij het eerste polikliniekbezoek steriele potjes mee met formulieren voor urineonderzoek. Dit kunt u gebruiken om thuis urine op te vangen als u denkt dat uw kind een urineweginfectie heeft. De urine vangt u op zoals in deze folder beschreven en kunt u inleveren bij het laboratorium in straat 2, geopend van u. Op de polikliniek kindergeneeskunde meldt u vervolgens dat u urine heeft ingeleverd, wat de klachten zijn van uw kind: pijn bij het plassen, (hoge) koorts, braken en u maakt een afspraak om geïnformeerd te worden over de uitslag en eventueel starten van een antibioticumkuur. Meestal is dit een telefonische afspraak na 3 dagen. Is uw kind nog niet zindelijk, dan neemt u rechtstreeks contact op met de polikliniek. Er wordt dan met u afgesproken wanneer u langs komt voor het opvangen van urine, meestal door middel van een eenmalige urinekatheter. Ook dan is het belangrijk dat u geïnformeerd wordt over de uitslag van het urineonderzoek en de kweek. 6

7 Leefregels na de behandeling Bij nieuwe klachten die kunnen passen bij een urineweginfectie: altijd de urine laten controleren. Laat uw kind voldoende drinken (minimaal 1-1,5 liter per dag, uiteraard afhankelijk van de leeftijd). Laat uw kind de tijd nemen op het toilet in de goede zithouding met eventueel ondersteuning door middel van een voetenbankje, en laat uw kind goed uitplassen. Bij tekenen van obstipatie kunt u dit aangeven bij de behandelend (kinder-) arts, zodat behandeling zo nodig kan worden gestart. Tot slot Als u na het lezen van deze informatie nog vragen heeft, stel ze dan gerust aan de arts of verpleegkundige van uw kind. Wanneer uw kind niet meer opgenomen ligt in het ziekenhuis, kunt u hiervoor bellen met de polikliniek kindergeneeskunde op tel , bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van uur. Verantwoording tekst Deze brochure is samengesteld door de poli kindergeneeskunde in samenwerking met de dienst patiëntenvoorlichting van het Scheper Ziekenhuis. Bent u van mening dat bepaalde informatie ontbreekt of onduidelijk is, dan vernemen wij dat graag. 7

8 Boermarkeweg AA Emmen Postbus RA Emmen Tel MA v1 H 8