Multidisciplinaire behandeling van hoofdpijn Marielle Padberg (Hoofd)pijn pathofysiologie Hoofdpijndiagnose Multidisciplinaire behandeling Praktijk Pijn mechanisme 18-jarige man met ernstige hoofdpijn en koorts: meningitis volledig begrepen en geaccepteerd Nociceptieve pijn onvolledig begrepen en geaccepteerd Neuropathische pijn onvolledig begrepen matig geaccepteerd hitte zuur cellichaam pijn vermijding emotionele reactie terugtrekken mechanisch ruggenmerg beschermend alarm systeem koude desig! 1!
Pijn Reumatoide arthritis Trauma Postoperatieve pijn perifere sensitisatie Pijn Nociceptieve pijn toegenomen prikkelbaarheid neuronen eigenschappen achterhoorn centrale sensitisatie neuronen veranderen Kenmerk: hypersensitiviteit Neuropathische pijn Hoofdpijn Neuropathische pijn Carpaal tunnel syndroom Postherpetische neuralgia Ruggenmerg lesie Herseninfarct thalamus lesie in zenuwstelsel: -prikkels anders verwerkt -ontstaan van spontane activiteit pijnalarm gaat af, maar het is loos alarm Migraine Spanningshoofdpijn frequent voorkomen deels onbegrepen matig geaccepteerd desig! 2!
Migraine Aura 4-72 uur (onbehandeld) Minstens 2 van de volgende Eenzijdig Kloppend Matige of heftige pijn Verergering bij lichamelijke activiteit Plus minstens 1 van de volgende 2: Misselijkheid Foto- en fonofobie Pathofysiologie migraine geen migraine www.youtube.com/watch? v=yzr9joe85wg&feature=related LFEM 0-9 dagen per maand HFEM 10-14 dagen per maand Chronische migraine/ MOH > 15 dagen per maand LFEM= Laagfrequente episodische migraine HFEM= Hoogfrequente episodische migraine Concept migraine Chronische migraine Vroeger migraine = episodische aandoening Nu migraine = chronische aandoening met episodische aanvallen tussen de aanvallen een predispositie voor aanvallen inclusief een abnormale breinprikkelbaarheid Risicofactoren voor chronificatie: - Laag opleidingsnivo, lage socioeconomische klasse - Medicatie overgebruik - Stressvolle gebeurtenissen - Obesitas - Snurken - Genetisch - Hoofdtrauma desig! 3!
> 15 dagen/maand > 3 maanden 80% medicatie overgebruik (2e lijns populatie) Chronische migraine Medicatie Overgebruiks Hoofdpijn (> 15 hoofdpijndagen/maand) Ergotamine > 1 dag/week Triptanen > 2 dagen/week Pijnstillers > 3 dagen per week 33% medicatie overgebruik (algemene populatie) Migraine perifere sensitisatie eigenschappen Geen achterhoorn weefselschade neuronen veranderen toegenomen prikkelbaarheid neuronen Centrale sensitisatie Migraine disability Archives of Neurology Disability class 7 samen met active psychosis, dementia, severe migraine, quadriplegia Waarom multidisciplinaire hoofdpijn behandeling? Bewijs? (Hoofd)pijn is multidimensioneel, (=biopsychosociaal), dus behandeling moet ook multidimensioneel zijn desig! 4!
Nodig is Nodig is Goede hoofdpijndiagnose, voorwaarde voor goede hoofdpijnbehandeling Effectieve communicatie (huisarts, patient, specialist, bedrijfsarts) Hoofdpijnteam: neuroloog, hoofdpijnverpleegkundige, psycholoog, fysiotherapeut, psychiater en gynaecoloog Educatie patienten en leden van hoofdpijnteam Behandeling geruststelling, uitleg en voorlichting conservatieve behandeling Behandeling geruststelling, uitleg en voorlichting conservatieve behandeling herkennen en vermijden triggerfactoren medicatie en caffeïne analyse medicatie aanval profylaxe medicatie aanval profylaxe ontspanningstechnieken/fysiotherapie conservatieve behandeling Behandeling herkennen en vermijden triggerfactoren? Multidisciplinaire behandeling Essen: 5 dagen poliklinisch: hoofdpijneducatie, groepsessies met gedragspsycholoog, aandacht voor leefstijl en triggers, relaxatietraining, fysiotherapie, aerobe training en individuele contacten met psycholoog en neuroloog Onderzocht in prospectieve observationele studie (geen RCT) desig! 5!
7 Triptanen menstruele migraine is anders dan normale migraine: langer heviger moeilijker te behandelen verborgen leed: negatieve perceptie patient en dokter hoort bij vrouw zijn moeder had het ook is niets aan te doen dus praten we er liever niet over Burstein et al. People tell us they can't brush their hair, wear earrings or eyeglasses, or shave their beards because it's so painful = allodynia Wat is sensitisatie? fysiologisch mechanisme (aanpassingsmechanisme) genezing mogelijk te maken om verdere schade te voorkomen bij migraine is er pijn in afwezigheid van weefselschade centrale sensitisatie speelt waarschijnlijk een rol bij chronificatie en MOH doel behandeling: voorkomen (of herstellen van) chronificatie o.a desig! 6!
desig! 7!