Kinderrechten -en ontwikkelingseducatie voor uw toekomstige leerkrachten! Ons gratis aanbod over kinderrechten en aanverwante thema s: Lesideeën en educatief materiaal gelinkt aan de eindtermen Workshops en lezingen over diverse thema s Ondersteuning voor eindwerk, project of stage Traject op maat voor de lerarenopleiding
UNICEF 2
INHOUDSTAFEL Wat is kinderrechteneducatie? 4 Waarom werken rond kinderrechten? 5 Kinderrechteneducatie is meer dan... 6 Ons aanbod voor de lerarenopleiding 8 3
UNICEF Wat is kinderrechteneducatie? Kinderrechteneducatie houdt in dat er geleerd wordt over kinderrechten én dat dit op een participatieve en positieve manier gebeurt met de leerlingen, om zo de klas- en schoolomgeving samen vorm te geven. Op die manier leren en beleven leerlingen wat kinderrechten zijn en wat ze betekenen voor hun eigen situatie en die van andere (bij ons en in andere landen). UNICEF (het Kinderfonds van de Verenigde Naties, opgericht in 1946) is de belangrijkste verdediger van de Rechten van het Kind. Het Kinderrechtenverdrag, aangenomen door de Algemene Vergadering van de VN in 1989, verwijst herhaaldelijk naar het belang van onderwijs in de ontplooiing van elk kind. Volgens het Verdrag hebben recht op onderwijs, rechten in het onderwijs en worden kinderrechten verwezenlijkt door onderwijs (Artikels 28 en 29). Het VN-Comité voor de Rechten van het kind, dat erop toeziet dat de rechten die in het Verdrag staan, toegepast worden, vraagt om mensenrechteneducatie, inclusief kinderrechten, op te nemen in het leerplan van alle scholen van het lager, secundair en hoger onderwijs. Het onderwijs is dan ook de plek bij uitstek om en volwassenen in aanraking te laten komen met kinderrechten en deze toe te passen in hun eigen leef-, leer- en/of werkomgeving (Kinderrechtenforum 2014: 8). 4
M-J Smets Waarom werken rond kinderrechten? Ontwikkelings- en kinderrechteneducatie sluit perfect aan bij de eindtermen lager onderwijs (wereldoriëntatie en sociale vaardigheden) en de vakoverschrijdende eindtermen (VOET) secundair onderwijs. Actief en bewust werken rond kinderrechten werkt een gunstig klimaat voor ontwikkeling in de hand. Het bevordert de onderlinge relaties tussen leerlingen, leerkrachten en ouders. De link met kinderrechten geeft een toegevoegde waarde aan bestaande initiatieven en levert extra leerwinst op. Leerkrachten kunnen er zowel vakoverschrijdend als vakspecifiek rond werken, aangezien het ook onderdelen als aardrijkskunde, geschiedenis en levensbeschouwing omvat. In de lerarenopleiding van de hogeschool UCLL campus Diepenbeek maken we gebruik van het lesmateriaal van UNICEF Belgïe tijdens het vak diversiteit. Een rapport van UNICEF wees ons erop dat kwetsbare aangeven dat de school hen uitsluit en hun te weinig kansen biedt. Kwaliteitsvol onderwijs is niet alleen het resultaat, maar vooral de graad van afstemming tussen het onderwijsaanbod en de individuele behoeften van leerlingen. Het is belangrijk dat toekomstige leraren zich ervan bewust worden dat zij een verschil kunnen maken. An Van de Putte, docent lerarenopleiding UCLL Diepenbeek 5
UNICEF/Festival Zéro 18 Kinderrechteneducatie is meer dan...... lesgeven over kinderrechten, het is ook lesgeven door en voor kinderrechten. Onderwijs is een recht Onderwijs over rechten: in de klas, vakspecifiek en vakoverschrijdend Onderwijs door rechten: door de kinderrechten te verwerken in de manier van lesgeven, verrijkt de schoolomgeving zich op verschillende vlakken (bv. participatie, identiteitsvorming, gezondheid, veiligheid,...) Onderwijs voor rechten: leren voor de werkelijke toepassing van de rechten in de maatschappij De dialoog over de doelstellingen en onderliggende waarden van kinderrechteneducatie is enorm verrijkend en werkt stimulerend. Nele Willems, AP Hogeschool 6
Leren door rechten Leren over rechten Leren voor rechten Leren als recht Unicef België veranderde het leven van vele studenten. Hun onbevangenheid, hun ideeën, hun creatieve geest opgehangen aan de kinderrechteneducatieboom zorgt voor heel diverse eindprojecten in de opleiding kleuteronderwijs: uitwerking van weekthema s rond 1 specifiek kinderrecht (recht op een thuis, recht op water), kennismaking met het concept kinderrecht, onderzoek naar de kinderrechten in de klas: recht op privacy, kansarmoede bij kleuters, interculturaliteit, pesten en anders zijn, ouderbetrokkenheid, standpunt tegenover mishandeling, en vergelijking en uitwisseling van informatie over de Vlaamse kleuterklas en de Surinaamse en de Zuid-Afrikaanse kleuterklas. Annie Timmermans, AP Hogeschool 7
M-J Smets Ons aanbod voor de lerarenopleiding Gratis educatief materiaal Leerkrachten kunnen lesmappen, themafiches, klasspelen, posters, downloaden over het recht op bescherming, op gezonde voeding, op proper water, in een specifiek land (België, Laos, Madagaskar, Burundi, ). M-J Smets 3. INFORMATIE Wil je meer weten? Neem dan zeker een kijkje op onze website www.unicef.be/kids. Onder info vind je heel wat documenten om bijvoorbeeld een spreekbeurt over kinderrechten te houden! 5. KOM IN ACTIE Organiseer met jouw klas een leuke actie voor kinderrechten! Jullie kunnen deze actie op onze kidswebsite posten bij Neem deel!. Zet er gerust ook je eigen tekening, interview, filmpje,... op! Voor meer informatie bezoek onze website: www.unicef.be/kids. 4. FILMPJES Surf voor leerrijke filmpjes over kinderrechten en over acties van UNICEF naar ons YouTubekanaal: www.youtube.be/unicefbekids LESMAP 6. SPORT FOR UNICEF Organiseer in samenwerking met UNICEF een leuke sportactie met jouw klas! Meer informatie op: www.unicef.be/leerkrachten. Ver. Uitgever: UNICEF België, Damien Vincent, Keizerinlaan 66, 1000 Brussel HET RECHT OM BESCHERMD TE WORDEN TEGEN GEWELD. Van Laos tot België. M-J Smets 1. INFO ParticipaWAT? Participatie is een ander woord voor deelname. Iedereen ter wereld, dus ook elk kind, heeft het recht om deel te nemen aan de samenleving, om te participeren. 2014-2015 Het recht op participatie Welke beslissingen neem jij samen met je familie? In het Kinderrechtenverdrag wordt in het artikel 12 gesproken over het recht op participatie voor alle. Dit artikel zegt dat elk kind het recht heeft om voor zichzelf op te komen, om mee te praten en te kunnen beslissen over dingen die het belangrijk vindt. Er moet geluisterd worden naar de mening van ieder kind, in overeenstemming met zijn of haar leeftijd en mogelijkheden. Artikel 12 Elk kind heeft het recht om zijn mening te uiten. De volwassenen moeten rekening houden met deze mening. Vooraleer ze een beslissing nemen die het kind aangaat, moeten ze zijn of haar mening vragen. Het artikel 12 van het Kinderrechtenverdrag verplicht je niet om deel te nemen. Het recht op participatie is een keuze en geen verplichting! Heb je al eens meegemaakt dat er een beslissing genomen werd zonder jou? Hoe voelde jij je daarbij? Maak op een apart blad een tekening over hoe het volgens jou anders kan. De anderen moeten rekening houden met jouw mening. Maar jij natuurlijk ook met die van anderen. 1 Je hebt recht op vrijheid Lezingen en workshops UNICEF België geeft lezingen en workshops over kinderrechten en aanverwante thema s (dialoog, gelijke kansen, armoede, pesten, wereldburgerschap,...). UNICEF België Wij werden geïnspireerd door de multiculturele prenten om rond de kinderrechten te werken. Het deed goed om vast te stellen dat deze prenten aan de ene kant veel interpretatiemogelijkheden bieden om ze aan context, leeftijd en onderwerp aan te passen maar toch het (vaststaand) waardekader van de kinderrechten goed weergeven. Erwin Van den Broeck, Artevelde Hogeschool UNICEF België Je hebt recht om te spelen 8
In het kader van onze internationale dag werden onze studenten door de medewerkers van UNICEF België ingewijd in de wereld van kinderrechteneducatie. Deze inleiding werd positief onthaald en zorgde voor een groter bewustzijn met betrekking tot dit thema bij onze toekomstige leraren. Annemie Skopinski, Lector Hogeschool PXL Hasselt www.unicef.be/kids Ondersteuning bij eindwerk, project of stage De toekomstige leerkrachten kunnen rekenen op steun bij hun eindwerk, een project, hun stage, Traject op maat UNICEF België biedt trajecten op maat aan om kinderrechten (-educatie) succesvol te integreren in de lerarenopleiding. Contacteer ons via info@unicef.be Websites Voor de leerkrachten: gratis materiaal, documentatie, acties, www.unicef.be/leerkrachten Voor de leerlingen: om na de les zelf op onderzoek te gaan, informatie te verzamelen voor een spreekbeurt, www.unicef.be/kids Voor beiden: filmpjes ter ondersteuning van de les, als achtergrondinformatie, www.youtube.com/unicefbelgium Als lerarenopleiders werken wij graag met UNICEF België samen rond kinderrechten omdat hun materiaal actueel en praktijkvriendelijk is, waardoor onze studenten Lerarenopleiding deze op een eigen en creatieve manier in hun lessen kunnen aanwenden Kris Vercammen, UcLeuven Limburg, campus Leuven UNICEF België 9
We are not the sources of problems; we are the resources that are needed to solve them. We are not expenses; we are investments. We are not just young people; we are people and citizens of this world. You call us the future, but we are also the present. Message drafted, debated, and agreed by the 400 Delegates of the Children s Forum, part of the United Nations Special Session on Children, 8-10 May 2002. (www.unicef.org/specialsession/press/cfmessage.htm) UNICEF/ Arnaud Beauve 10
De leraar als Bestel deze affiche gratis voor jouw lerarenopleiding via info@unicef.be cultuurparticipant? Ontwikkel als toekomstige leerkracht een kritische blik m.b.t. mondiale thema s. Zo leren en beleven jouw leerlingen wat kinderrechten zijn. Maak het verschil! Breng de wereld in je klas via ons educatief aanbod! Verantwoordelijk uitgever: Michel Lorge, UNICEF België, Keizerinlaan 66, 1000 Brussel Werk zowel vakoverschrijdend als vakspecifiek via ons gratis aanbod: Download ons kant-en-klaar educatief materiaal Contacteer ons in het kader van jouw eindwerk, project,... Vraag een lezing of workshop aan voor jouw hogeschool www.unicef.be/leerkrachten, contacteer ons: info@unicef.be 11
Ruud van de Graaf Ons aanbod voor kinderrechtenen ontwikkelingseducatie voor uw toekomstige leerkrachten Lesideeën en educatief materiaal gelinkt aan de eindtermen Workshops en lezingen - Kinderrechten algemeen, bij ons en in de wereld - Ontwikkelingseducatie, wereldburgerschap, noord-zuidthema s - Gelijke kansen, interculturaliteit, armoede Ondersteuning voor eindwerk, project of stage Traject op maat voor de lerarenopleiding Door aandacht te besteden aan kinderrechten in de klaspraktijk wordt hun concrete realisatie versterkt en versterken kinderrechten de klaspraktijk! Voor info en filmpjes: www.unicef.be/leerkrachten www.youtube.com/unicefbekids Vragen? Aarzel niet om ons te contacteren: info@unicef.be UNICEF België Keizerinlaan 66 1000 Brussel Tel.: 02/230 59 70 Verantwoordelijke uitgever: UNICEF België, Damien Vincent Keizerinlaan 66, 1000 Brussel Redactie: D2015/5606/05