Tijdens wachttijd mag men nog studentenarbeid verrichten, de wachttijd wordt dan wel verlengd met de duur van het studentencontract.

Studeren game-over Waarom inschrijven? Jezelf kenbaar maken op de arbeidsmarkt Beroep doen op diensten van de VDAB bij het zoeken naar een job Bijkomende opleidingen volgen via VDAB Wachtvergoedingen en werkloosheidsuitkeringen ontvangen na w8tijd o <18 155 o 18 < > 26 233 o 26 < 310 Sociale rechten vrijwaren Tijdens wachttijd mag men nog studentenarbeid verrichten, de wachttijd wordt dan wel verlengd met de duur van het studentencontract. Wanneer begint de wachttijd? Tijdens academiejaar: vanaf inschrijving Tussen einde academiejaar en 1 augustus: vanaf 1 augustus Na 1 augustus: vanaf inschrijving Je mag werken tijdes wachttijd, de dagen van arbeid tellen mee als wachttijd, wel bijdrage betalen. ZIEKENFONDS Tot 25 jaar ben je verzekerd door verzekering van geneeskundige verzorging en uitkering van ouders (zolang je naar school gaat), daarna moet je verplicht je bij ziekenfonds laten inschrijven. Inschrijving geeft recht op: Terugbetaling van kosten Uitkeringen voor arbeidsongeschiktheid KINDERBIJSLAG: Kinderbijslag wordt toegekend: Onvoorwaardelijk tot 31augustus v/h kalenderjaar waarvan het kind de leeftijd van 18 bereikt. Tot 25 jaar: voor jongeren die hun studies hebben beëindigd, of tijdens het jaar deze beëindigen op voorwaarde dat ze zijn ingeschreven als werkzoekend en een wachttijd doorlopen

VERDER LEREN: Er wordt veel belang gehecht aan diploma s dus studeren is belangrijk. Mogelijkheden: Reguliere onderwijs:werken en studeren combineren, werkstudent Examencommissies van de Vlaamse gemeenschap: zelfstudie enkel exames doen, geen statuut student Open Universiteit: afstandsonderwijs Niet gebonden aan uren of plaatsen Postacademische en posthogeschoolvorming: vorm om permanent op de hoogte te blijven van ontwikkelingen in u domein. Beroepsopleiding VDAB: Opleidingen gericht op concrete beroepen. Solliciteren Er zijn meerdere sollicitanten voor 1 sollicitatie dus er moet een keuze gemaakt worden. 3maal verbode op discriminatie: Man en vrouw Ras Leeftijd SELECTIEPROCEDURE Opstellen van een profiel: functiebeschrijving eisen waaraan medewerker moet voldoen. Solliciteren = verkopen In sollicitatie staat meer dan alleen een jobbeschrijving, ook iets over het bedrijf, opleidingen, MAILING: SOLLICITATIEBRIEF: Hierop wordt de pre-selectie gemaakt, soort van 1 e indruk Kort,helder,overzichtelijk, duidelijk en originieel Gebruik maken van de BIN-normen Rekening houden met: Lezer is het uitgangspunt: Pakkend en creatief begin Boeiend, get to the point GEEN HUMOR De brief is uiterlijk verzorgd: duidelijk en leesbaar, ruime kantlijnen(lay-out) enkel voorkant beschrijven, let erop dat al je gegevens erop staan. Taalgebruik: Geen spel/typfouten

CV:gestructureerde manier informatie over je kwalificaties,opleiding, Bestaat uit: Personalie Opleiding Talenkennis Werkervaring Inforatiecakennis Hobby s VERPLICHTINGEN EN GEDRAGSREGELS BIJ HET SOLLICITEREN: Kosten verbonden aan selectie en werving zijn ten laste van de werkgever. Indien u dit vraagt, is de WG ertoe verplicht om een bewijs van aanwezigheid te geven. RECHTEN EN PLICHTEN VAN SOLLICITANT Er ontstaat sowieso een vertrouwensrelatie. Zwijgpicht alleen over privé-sfeer die geen verband houden met de functie Liefplicht: mag alleen om schending van de pricacy te ontkomen Gelijke behandeling van beide partijen.

Aan het werk Sociale wetgeving: bestaat uit : Arbeidsrecht en de sociaalzekerheidsrecht Arbeidsovereenkomst: Arbeidsprestaties van de WN Onder het gezag van de werkgever of dienst aangestelde tegen een bepaald overeengekomen loon Handelingsbekwaam: 18 jaar of ontvoogde minderjarige -> mogen een arbeidsovereenkomst te sluiten (mits toestemming van de 2 kanten en het onderwerp moet legaal zijn) VERSCHILLENDE SOORTEN ARBEIDSOVEREENKOMSTEN : A.O. voor werklieden: Overeenkomst waarbij de WN zich verbind tegen loon en onder gezag van een WG handenarbeid te verrichten Bediende verrichten hoofdarbeid Nog specifieke overeenkomsten voor: handelsvertegenwoordigers,dienstbode,studenten,interimarbeid en huisarbeid Om moeilijkheden te vermijden kan je best je A.O. schriftelijk vast leggen. Alleen een overeenkomst voor onbepaalde duur is niet aan vormvereisten gebonden. Soms kan het zijn dat je proefarbeid moet verrichten kijken of de arbeidsrelatie wel past voor beide partijen. Kan sneller beëindigd worden. Zie p22 voor kaderke! Na de proefperiode is de werknemer definitief aangenomen. HET NIET-CONCURRENTIEBEDING Een overeenkomst waarbij de WN de verbintenis aangaat bij zijn vertrek uit de onderneming geen soortgelijke activiteiten uit te voeren. Ook niet door zelf een onderneming te starten. Omvat -> Een beperking in de tijd (max 12 maanden) -> Beperking geofrafisch bepaald (eventueel gans grondgebied) -> Het moe gaan om soortelijke activiteiten SCHOLINGSBEDING Dat de WN bij ontslag de kosten MOET terugbetalen voor de opleidingen die hij op koste van het bedrijf heeft gevolgd. Is ook beperkt in tijd. Duur Onbepaalde duur (niet voor het leven) Bepaalde duur(mag slechts 1 keer verlengd worden (door bepaalde of onbepaalde duur) voor duidelijk omschreven werk

De Werknemer is verplicht: Zijn werk zorgvuldig,eerlijk en nauwkeurig te verrichten op tijd,wijze en plaats zoals afgesproken Te handelen volgens de bevelen van de WG Zowel gedurende als erna : geheimen bekend te maken, daden van oneerlijke concurrentie verrichten Zich te onthouden van al wat schade kan berokkenen Het gereedschap terug te bezorgen (in dezelfde staat) aan de WG De Werkgever is verplicht: Het naleven van de C.A.O. (richtlijnen in verband aanwerving en selectie) Hulpmiddelen ter beschikken stellen voor WN Ervoor zorgen dat het werk gedaan kan worden in veilige omstandigheid Loon betalen op wijze,tijd en plaats zoals overeengekomen WN nodige tijd geven zijn geloofsplichten of burgerlijke verplichtingen na te komen Nodige zorg besteden aan onthaal van WN WN de mogelijkheid bieden persoonlijke voorwerpen op veilige plaats te bewaren. WN is aansprakelijk voor bedrog en of zware fout. Onmiddellijk ontslag. WN is niet aansprakelijk voor slijtage door regelmatig gebruik. Ook niet aansprakelijk door slecht werk door gebrek aan gegevens, apparatuur. LOON Loon volgens wet: loon in geld waarop WN als gevolg van AO recht heeft Fooien of bediengeld In geld waardeerbare voordelen waarop WN recht heeft als gevolg van overeenkomst Van het loon wordt RSZ en BV gehouden door WG Maaltijdcheque, het aantal moet precies overeenkomen met aantal dagen dat de WN werkt. Slechts 3 maand geldig, mag slechts gebruikt worden ter betaling van maaltijd of voeding. WG mag ten hoogste 4.91 geven, en WN moet minstens 1.90 geven. Hoe ontsnappen aan belastingen: Winstbewijzen, profits haring plans,. (PC, privé gebruik wagens, ) Firmawagen is ook beloning. (privé gebruik hiervan wordt zowel fischaal als arbeidsrechtelijk beschouwd als vorm van loon) EXTRA LEGALE VOORDELEN p 26,27

WETTELIJK MINIMUM INKOMEN GMMI = Gewaarborgd Minimum MaandInkomen (= wettelijk minimum inkomen) GMMI = +- 1234.20 euro / 21.5 jaar en 6 maand anciënniteit: 1268.22 / 22jaar of ouder en 12 maand anciënniteit: 1283.34 Niet vantoepassing op verwanten die werken in familieondernemingen en WN die minder dan 1 kalendermaand werken. Indien <21 jaar -> bep % bv 20jarige 94% van het minimum (per jaar 6%minder) GMMI is NIET gelijk aan het bestaansminimum (OCMW) Gewaarborgde loon Sociaal recht beschermt de WN tegen onvoorziene omstandigheden. onderbroken arbeidsdag afwezigheid gedurende opzegtermijn om ander werk te zoeken technische stoornis in onderneming slecht weer (in bouwnijverheid) klein verlet gewone ziekte of ongeval ongeschiktheid ingevolge arbeidsongeval of beroepsziekte syndicaal verlof Een staking leidt niet tot gewaarborgd loon Formaliteiten die moeten vervuld worden: WG verwittigen binnen een vastgesteld termijn doktersattest,attest van rechtbank of notaris Gewaarborgd loon voor arbeider: 1 e 7 kalenderdagen 100% van normaal loon Volgende 7 dagen: 85.88% 15 e tot 30 e dag ontvangt hij van het ziekenfonds: 60% en van zijn WG 25.88%. dat het grensbedrag van ziekte- en invaliditeitsverzekering niet overstijgt. Vanaf 31 e kalenderdag 60% van brutoloon van mutualiteit. Na 1 jaar invaliditeitsuitkering Na 6 maand mag de WG de WN ontslaan mits hij de arbeider een vergoeding betaalt die overeenkomt met de duur van het opzegtermijn Gewaarborgd loon voor bedienden: Contract voor onbepaalde duur 30 dagen gewaarborgd maandloon Na 30 dagen 60% mutualiteit Na 1 jaar invaliditeitsuitkering Na 6 maand mag de WG de bediende ontslaan mits vergoeding die overeenkomt met de duur van het opzegtermijn

BESCHERMING VAN HET LOON Loon moet betaald worden van hand tot hand, WN tekent voor ontvangst. Tegenwoordig in giraal geld. Moet betaald worden in wettelijk gangbare munt (EURO) WN moet zelf de bestemming van zijn loon kunnen bepalen (geen bonnen voor FNAC ofzo) Loon moet TIJDIG betaald worden. (niet betaling kan worden beschouwd als verbreking of dringende reden tot beëindiging van overeenkomst Achterstallige loon brengt automatisch intrest op vanaf tijdstip waarop het moet worden betaald Wanneer A.O. een einde neemt, moet de WG onmiddellijk het nog verschuldigde loon betalen Mag niet aan tussenpersonen betaald worden(tenzij niet ontvoogde minderjarige, ouders kunnen dit opeisen) WG is verplicht tussen te komen in kosten voor het woon-werkverkeer LOON IN NATURA Gedeelte van het loon mag in natura worden betaald, wanneer gebruikelijk of wenselijk is wegens aard van betrokken wijstak. Moet schriftelijk worden geschapt en WN moet ervan op de hoogte gebracht worden. waarde mag niet 1/5 van het bruttoloon overschrijden. Wat mag als loon in natura betaald worden: Huisvesting Elektriciteit,gas,water en verwarming Genot van grond Voedsel gebruikt op plaats waar gewerkt wordt Gereedschap en materieel voor zover dit niet ten laste zou zijn van de WG Goederen in natura moeten mee berekend worden voor RSZ. BESLAG EN OVERDRACHT Indien de WN zijn schulden niet betaald is het mogelijk via rechterlijke beslissing beslag te leggen op loon. Bescherming op: een gedeelte van het loon mag men niet aanraken. Beslag is opeizen van loon via vonnis of noariële akte Overdracht: initiatief van de WN zelf die zo rechtstreeks schuldeiser wil betalen.

INHOUDINGEN OP HET LOON Iedereen is verplicht om 13.07% sociale zekerheid te betalen. (dient om werkloosheid, ziekte, zwangerschap, te dekken) Bedrijfsvoorheffing wordt rekening gehouden met: Allenstaand of gehuwd werkt de echtgeno(o)t(e) Gehandicapte kinderen ten laste Andere personenn ten laste(kinderen, ) Eventuele andere inhoudingen: Boetes opgelegd door AO Krachtens een collectieve overeenkomst Vergoedingen en schadeloosstellingen in het kader van AO (vergoeden van schade)

Leren en werken Iedereen die vanaf 15 jaar is en voldaan heeft aan voltijdse leerplicht kan een studentenovereenkomst afsluiten. Moet leerplan volgen met volledig leerplan. Ook thesisstudenten, vrije leerlingen, worden beschouwd als studenten. Vallen er niet onder: Studenten die zijn ingeschreven voor avondschool of beperkt leerplan Studenten die reeds 6 maand werken, en daardoor dus geregelde werknemers zijn geworden Student die stage doet (deel van opleiding) Studentencontract kan ook via uitzendbureau worden afgesloten. De w8tijd in het kader van werkloosheidsreglementering wordt verlengd met duur van het studentencontract in geval van inschrijving als werkzoekende. VORMVEREISTEN 3 exemplaren WN,WG en sociale inspectie schriftelijke overeenkomst moet bevatten: Personalia Datum begin en einde van uitvoering overeenkomst Plaats van uitvoering Arbeidsduur per dag en per week Overeengekomen loon Wanneer loon wordt uitbetaald Eventuele proeftijd Bevoegd paritaire comité 1 e werkdag arbeidsreglement ontvangen en tekenen voor ontvangst. overeenkomst moet 5 jaar bewaard worden door WG. Jobstudent heeft hetzelfde minimumloon als WN van dezelfde categorie met dezelfde beroepskwalificatie. Geen schriftelijke overeenkomst regels van Onbepaalde duur. Geen proeftijd 7dagen. OPZEGGING VAN OVEREENKOMST Verkorte opzeggingstermijn, moet schriftelijk gebeuren.(automatisch bij verstrijken van overeengekomen duur) duur < een maand WG: 3 dagen student: 1 dag duur > maand WG: 7dagen student: 3 dagen

Opzegging gebeurt: aangetekend schrijven gerechtsdeurwaarderexploot WN kan tegenpartij ook geschrift overhandigen (WG tekent voor ontvangst) Bij ziekte kan WG contract opzeggen na 7 e dag ziekte. Vergoeding loon overeengekomen met opzegtermijn. GEVOLGEN BETREFFENDE SOCIALE ZEKERHEID EN BELASTINGEN Ook van toepassing op studentenarbeid. WG is verplicht student aan te geven en moet sociale zekerheid betalen. 23 dagen tijdens zomermaanden 23 dagen in de andere maanden Enkel solidatiteisbijdrage (7,5% op brutoloon 5% door WG, 2.5% door WN) Verzekert NIET tegen arbeidsongevallen, student moet verzekerd worden voor arbeidsongelukken Ziekte en invaliditeit is men als student ten last van ouders ziekenkosten terugbetaald via ziekenfonds KINDERBIJSLAG VOOR OUDERS Student behoudt recht op kinderbijslag als: werken tijdes 3 e kwartaal (Juli,augustus en september) geen beperkingen tewerkstelling kan plaatsvinden in kader van gewone arbeidsovereenkomst (studenten of zelfstandige) 1 e,2 e en 4 e kwartaal maximaal 240uren per kwartaal werken Belastingen Voor studenten die onttrokken zijn aan RSZ moet geen bedrijfsvoorheffing meer worden afgehouden van het brutoloon. Altijd belastingsaangifte doen, indien student langer dan 2 maand werkt, krijgt hij hierdoor zijn bedrijfsvoorheffing terug. Inkomensgrenzen: Kinderen van alleenstaande ouders mogen meer verdienen, als ze onderhoudsgeld ontvangen van de andere ouder wordt dit meegerekend Indien overschrijven van bedrag terugbetaling kindergeld P38 kader

WERKNEMER STUDEERT Jonger dan 18 deeltijds arbeidscontract, inschrijven bij ziekenfonds, recht op kinderbijslag tot augustus van het jaar waarin ze 18 worden. Deeltijds leren combineren met industrieel leercontract: Overeenkomst met WG die >50 WN tewerkstelt. Opleiding loopt minstens 6 maand tot 2 jaar. Kinderbijslag tot augustus van het jaar waarin ze 18 worden. Middenstandleercontract Laat toe een beroep te leren bij een WG <50WN. Kinderbijslag tot augustus van het jaar waarin ze 18 worden. Leerling heeft recht op leervergoeding in plaats van loon. deeltijds leren combineren met werkloosheid, onder bepaalde voorwaarden van overbruggingsuitkering genieten. Na 18 jaar Industrieel leercontract of middenstandsleercontract: Jongere heeft recht op kinderbijslag voor zover zijn bruto maandinkomen of sociale uitkering niet hoger is dan 409 Werkopleidingsovereenkomst: doel hiervan is inschakeling in het arbeidsgebeuren van laaggeschoolde jongeren te bevorderen EDUCATIEF VERLOF Laat toe werknemers cursussen algemene vorming of beroepsopleiding te volgen. Enkel WN met volledige dagtaak in privé sector komen hiervoor in aanmerking(ambtenaren NIET) Opleiding moet door overheid erkend zijn. Beroepsopleidingen geven recht op max 120 uur educatief verlof per jaar, algemene opleidingen max 80uur, universitaire max 180uur. Taalcursussen ALTIJD max 80uur. Rechtstreeks gekoppeld aan aanwezigheid in cursus. Loon wordt doorbetaald, er is wel een maximum bepaald. Uitbetaald loon wordt aan de WG terugbetaald na aanvraag bij Ministerie van Tewerkstelling en Arbeid. Beschermd tegen ontslag van aanvraag verlof tot einde opleiding (dit geld niet voor redenen vreemd aan opleiding) Indien meerdere jaren opleiding, geld deze bescherming ook door tijdens vakantie. Indien toch ontslag, opzegvergoeding + vergoeding van 3 maand loon. Opleidingen dit niets te maken hebben met beroepssituatie of promotiemogelijkheden komen niet in aanmerking. Afwezigheden van WN mogen de werkzaamheden van het bedrijf niet schaden. WN kan recht van verlof verliezen indien ongewettigd afwezig is van leergangen, of dezelfde cursus 2maal volgt zonder te slagen. VORMING BETAALD DOOR WG Opleiding betaald door bedrijf kan carrière,promotiemogelijkheden en inkomenverhoging vergroten. in contract is daarom Scholingsbeding opgenomen. Bepaalt dat opleiding moet terugbetaald worden indien vrijwillig ontslag van WN binnen bepaalde periode. beding wordt in jurisprudentie als geldig beschouwd indien het enkel het terugbetalen van de gedane kosten betreft.

Ongeval,ziekte? De gewone uitvoering van de arbeidsovereenkomst wordt geschorst. De WN moet onmiddellijk de WG verwittigen. Bij een doktersattest(enkel verplicht indien dit in de arbeidsovereenkomst staat) moet dit binnen de 3kalenderdagen bij de WG zijn vanaf het moment van de arbeidsongeschiktheid. Indien dit te laat is, worden deze dagen het loon van de WN niet gestuurd. Op vraag van de WG moet de WN zich laten onderzoeken door de controlegeneesheer om te controleren of de afwezigheid wel wettelijk is. De geneesheer moet een onafhankelijkheidsverklaring afleveren aan de WN. LOONREGELING BIJ ZIEKTE/ONGEVAL Arbeiders Heeft recht op maximum 7 dagen(gewaarborgd loon) behoud van zijn gewoon loon, op voorwaarde dat hij al een maand ononderbroken in dienst is van dezelfde onderneming. Indien afwezigheid minder dan 14 dagen, 1 e dag niet betaalt Carensdag. Uitkering ten laste van : Werkgever Mutualiteit 7 kalenderdagen 100% 7kalenderdagen 85.88% 16 kalenderdagen 25,88% Beneden ZIV-grens 60% 85.88% boven de ZIV-grens Daarna 60% Na 1 jaar Invaliditeitsuitkering Het loon is niet verschuldigd: WN > 1 maand in dienst Wanneer er zich een nieuwe arbeidsongeschiktheid voordoet binnen de 1 e 14dagen die volgend op het einde van de eerste betaalde periode van arbeidsongeschiktheid behalve indien medisch attest bewijst dat het om een andere aandoening gaat. Bij een ongeval om een sportmanifestatie waarvoor de inrichter toegangsgeld ontvangt en waarvoor de deelnemers een loon ontvangen om het even in welke vorm Indien de arbeidsongeschiktheid voortvloeit uit een door de betrokkene gepleegde zware fout. Bedienden Met een contract voor minstens 3 maand hebben recht op hun loon ten laste van de WG tijdens de 1 e 3 maanden.

VERGOEDINGEN Tijdelijke ongeschiktheid: ((vermeld brutloon)/365) * 90% Op deze vergoeding wordt 13.07% sociale en 11.33% fiscale inhoudingen verricht. Bij blijvende arbeidsongeschiktheid krijgt men een jaarlijkse vergoeding die gelijk is aan 100% berekend op het brutoloon en bepaald volgend graad van ongeschiktheid. Na 3 jaar na het onderling akkoord of vonnis, kan men herziening van de vergoeding aanvragen. Indien WN overlijdt aan gevolgen van arbeidsongeval, krijgt de overlevende echtgenoot een rente van 30% van basisloon en elk kind heeft recht op 15%(max 45%) of 20 indien ze wees zijn van vader en moeder, dit zolang ze gerechtigd zijn op kinderbijslag. Slachtoffer van een arbeidsongeval heeft ten laste van de verzekeraar recht op gratis medische zorgen. Bij overlijden, worden de begrafeniskosten vergoed voor een bedrag gelijk aan 30 keer het gemiddelde dagloon met een minimumbedrag gelijk aan de vergoeding die bij het overlijden van toepassing is bij de verplichte ziekte en invaliditeitsverzekering. BEROEPSZIEKTE 2 systemen van schadeloosstelling voor beroepsziekte: Lijstsysteem Open systeem Lijstsysteem WN is behoudens tegenbewijs geacht aan een beroepsrisico bloot te staan. Deze WN moet dus niet zelf bewijzen dat zij effectief aan het risico waren blootgesteld. Open systeem Ziekte niet vermeld op de lijst kan beschouwd worden als beroepsziekte mits bewijs van WN. Slachtoffer moet bewijzen dat: Aangetast is door beroepsziekte die arbeidsongeschiktheid veroorzaak Aan het beroepsrisico was blootgesteld WG moet jaarlijks een bijdrage betalen aan Fonds voor Beroepsziekten. Basis voor vergoeding is volledig gelijk aan dat van arbeidsongevallen, plafond gehanteerd van 24.888 euro.

VERZEKERING TEGEN ZIEKTE EN INVALIDITEIT De rechthebbende MOET aangesloten zijn bij de mutualiteit. Vergoedingen wegens arbeidsongeschiktheid. Het 1jaar is er vanaf de aanvangsdag voor elke werkdag een dagelijkse vergoeding die niet lager mag zijn dan 60% van het verloren brutoloon. Werkneemster in zwangerschaps-bevallingsrust ontvangt hogere bedragen. Gezondheidszorgen Na 1 jaar wordt deze vergoeding omgezet in invaliditeitsuitkering o 65% voor gezinshoofd o 45% vooralleenstaanden o 40% voor samenwonende Bij overleiden o Forfaitaire vergoeding 150 euro aan degene die de begrafenis werkelijk heeft bekostigd Mutualiteit verhoogt dit meestal tot 250 via betaalde bijdrage voor aanvullende verzekering Ziekteverzekering geeft tussenkomst aan : Bezoeken voor raadpleging van artsen en specialisten Verstrekkingen van apotheker,specialist die een bijzondere bekwaamheid vereisen. Tussenkomst in prijs van geneesmiddelen Tussenkomst in hospitalisatiekosten Revalidatie Tandheelkundige verstrekkingen Remgeld: bedrag dat moet betaald worden dat het een eigen aandeel is om ervoor te zorgen dat niet overvloedig en onnodig gebruik gemaakt wordt van de mogelijkheden binnen gezondheidszorg overconsumptie van medische zorgen leidt tot een tekort in de ziekteverzekering

Arbeidsreglement Gegevens betreffende het leven in de onderneming. Het arbeidsreglement is het geheel van afspraken tussen WG en WN dat de arbeidsrelatie duidelijk en soepel kan laten verlopen. De wetgever heeft dan ook bepaald dat de rechten en plichten van de chef hier duidelijk staan vermeld. Straffen en boetes kunnen, maar dan moeten ze wel in het ArgbeidsReglement staan. OPSTELLEN VAN A.R. Het is verplicht om in elke onderneming een arbeidsreglement te hebben. Arbeidsreglement moet opgesteld worden door ondernemingsraad of WG. Arbeidsreglement moet opgehangen worden in de onderneming. Verplicht Aanvang en einde van arbeidsdag,tijdstip en uur van rusttijden, dagen van regelmatige onderbreking van de arbeid o Bij ploegwerk moeten voor elke ploeg afzonderlijk voorgaande gegevens vermeld worden. o Deeltijdse roosters moeten alleen afzonderlijk vermeld worden Wijze van meting en van controle van arbeid om het loon te kunnen bepalen Wijze en tijdstip en plaats van betaling van het loon Opzeggingstermijnen en ook dringende redenen die opzegging rechtvaardigen Rechten en plichten van het toezichtpersoneel Mogelijke straffen, het bedrag en bestemming der geldboeten. Organisatie van het beroep tegen opgelegde straffen Plaats van verbandkist & gekwalificeerd EHBO personeel Datum en duur van collectieve vakantie Namen van leden van ondernemingsraad en leden van het CPBW Adres van arbeidsinspectie Tekst van CAO betreffende de gelijke beloning van mannen en vrouwen Betaalde feestdagen Datum en handtekening van WG Handtekening van 2 leden van de OR as die er is Facultatief Mag andere bepalingen bevatten mits akkoord van beide partijen. BEKENDMAKING op een zichtbare en toegankelijke plaats met vermelding van deze plaats.

STRAFFEN straffen die in het arbeidsreglement ingeschreven mogelijkheden van de WG om de WN te sanctioneren. WG kan : Slechts die straffen opleggen die in het reglement zijn opgenomen Ze moeten uiterlijk de 1 e dag NA vaststelling van overtreding ter kennis gebracht worden van de WN Voor de eerstvolgende loonuitkering in een bepaald register worden ingeschreven met naam WN,datum, aard en reden van straf Strafregister moet worden voorgelegd aan bevoegde ambtenaren bij eventuele controle. Geldboetes mogen niet hoger zijn dan 1/5 van het dagloon en totale som van boetes moet aangewend worden ten voordele van WN ONGEWENST SEKSUEEL GEDRAG Moet in arbeidsreglement staan. Wet schrijft voor dat elk bedrijf een vertrouwenspersoon moet aanduiden die slachtoffers moet ontvangen en bijstaan. In arbeidsreglement moet de regeling vermeldt staan bij eventuele klachten en de straffen die eventueel kunnen worden opgelegd. PESTEN OP HET WERK Iedereen moet zich onthouden van elke daad van geweld,pesterijen of seksueel gedrag. onder geweld wordt verstaan elke feitelijkheid waarbij een persoon psychisch of fysisch wordt lastiggevallen, bedreigd of aangevallen. pesterijen elk onrechtmatig en terugkerend gedrag buiten of binnen de onderneming dat zich kan uiten in woorden, bedreigingen, handelingen, gebaren met als doel of gevolg dat de persoonlijkheid van de WN wordt aangetast. Preventiemaatregelen + preventieadviseur zijn verplicht. De WN is na ingediende formele klacht tegen ontslag beschermd. Er is geen bescherming tijdens de informele procedure. Ook getuigen in zake van geweld, worden beschermt door ontslagbescherming. Indien de WG toch ontslaat ligt de bewijslast volledig bij de WG. Het arbeidsreglement is een bundel afspraken tussen WG en WN die opgesteld wordt in gemeenschappelijk overleg. Dit zorgt voor duidelijke afspraken op de werkvloer

Het loopt mis Opzegging:De partij die ontslag wil geven of nemen dient de andere partij te verwittigen Opzeggingstermijn:Opzegging moet een bepaalde termijn aan werkelijke ontslag voorafgaan OPZEGGING Moet schriftelijk gebeuren. Kan enkel via aangetekende brief of deurwaardersexploot. WN kan dit ook nog via: brief die door WG ter kennisneming wordt ondertekent. In opzeggingsbrief: duur en begin van opzeggingstermijn, als deze niet nageleefd worden is opzegging nietig. De relatie tussen WN en WG blijft hetzelfde (rechten en plichten) tijdens opzegtermijn. De WG kan zeggen dat de WN niet meer moet komen werken, de WN zijn loon moet dan wel nog blijven betaald worden tijdens opzegtermijn. Opzegtermijn ligt duidelijk vast in arbeidswetgeving en is duidelijk gebonden aan anciënniteit. Opzegtermijn: Arbeiders Zelf ontslag: 14 dagen WN ontslaat : 28 dagen o Anciënniteit: na 20 jaar verdubbeling van de dagen (beide) Bediende Bepaald volgend het loon en aantal jaren in dienst. o Hoe meer men verdient, en hoe langer in dienst, hoe langer opzegtermijn (3 maand per schijf van 5 jaar dienst) Bediende neemt ontslag: maximum 3 maand. Begin opzeg Arbeider,studenten, termijn begint te lopen op de maandag die volgt op de week waarin het ontslag werd betekend Bedienden: 1 e maandag van de maand volgend op de maand waarin het ontslag werd betekend. Tijdens opzeggingstermijn mag de WN afwezig zijn om ander werk te zoeken met behoud van loon. Over deze afwezigheid dienst men geen verklaring te geven. Arbeider mag 1 dag afwezig zijn (of 2 halve) Bediende die onder de 26000 verdienen op jaarbasis ook, indien hoger loon heeft de bediende echter slechts recht op deze afwezigheid in de laatste 6 maand. Ontslag wegens dringende reden Na zware fout is een onmiddellijke beëindiging van overeenkomst mogelijk.(ernstige fout of herhaling van minder ernstige fouten)

Dringende reden : ernstige tekortkoming die professionele samenwerking tussen partijen onmogelijk maakt (diefstal,dronkenschap op werk,ongewenste intimiteiten,.. ) Ook feiten uit privé leven -> veroordeling tot gevangenisstraf. Ontslag wegens dringende reden moet binnen 3 dagen na de feiten aan de tegenpartij gemeld worden. WERKLOOSHEID Indien men na ontslag geen andere betrekking vindt, kan men mits voldoet aan aantal voorwaarden genieten van een werkloosheidsuitkering. Toekenningvoorwaarden voor werkloosheidsuitkering Zich op een voldoend aantal arbeidsdagen kunnen beroepen (afhankelijk van leeftijd) o <35 jaar 312 dagen tewerkstelling kunne voorleggen in voorbije 18 maand o <30 deze prestaties niet voorleggen, volstaat om inschrijven als werkzoekende en wachttijd van 223 dagen te doorlopen (w8ttijd bedraagt 9 maand) Moet het wettelijke minimumloon verdiend hebben. Elke WG is verplicht van een bepaald minimumloon (GMMI) te betalen. (er kan geen maandloon betaald worden lager dan 1.186 Buiten zijn wil werkloos zijn. Iemand die zelf ontslag neemt komt niet in aanmerking voor vergoedingen Werkloos te worden in volledige dienstbetrekking. (geen deeltijds werk fzo) Zonder loon zijn Ingeschreven zijn als werkzoekende Beschikbaar voor arbeidsmark. C4 (van ontslag) kunnen voorleggen Bedrag Categorie A werklozen met gezinslast Categorie N alleenwonende werklozen Categorie B Werklozen die geen gezinslast hebben, noch alleen wonen. Onder samenwonen wordt verstaan onder hetzelfde dak samenleven van 2 of meer personen die hun huishoudelijke aangelegenheden gemeenschappelijk regelen

Categorie A: gehuwde WN,WN die samenwonen met een persoon van het andere geslacht zonder inkomen, WN die samenwonen met kinderen waarvoor zij kinderbijslag ontvangen. Ontvangen uitkering voor ganse duur van hun werkloosheid.(60% van het begrensd gemiddelde dagloon) Ook de gezinstoestand wordt in beschouwing genomen. Minimum maandbedrag: is 860 min en 1005 max voor ganse duur van werkloosheid. Categorie N: Alleenwonende ontvangen 60% van begrensd gemiddeld dagloon tijdens 1 e jaar. Daarna 50% minimumbedrag : 722;837 Categorie B 55% van het begrensd gemiddeld dagloon tijdesn 1 e jaar, volgende 3 maand 40%,deze periode wordt verlengd met 3 maand per arbeidsjaar als WN minimumbedrag: 541 tot 670 Na 40% periode wordt forfaitair bedrag toegekend: 381 Vermindering wordt niet toegepast voor WN die 20 jaar loondienst kunnen bewijzen. WN die minstens 50jaar zijn ontvangen een anciënniteittoeslag. VERPLICHTINGEN VAN DE WG bijdragen te betalen voor RSZ waarvan de bijdragen voor de werkloosheidsverzekering bij begrepen het wettelijke minimumloon betalen en bij werkloosheid van een of meerdere van zijn WN het bewijs van werkloosheid overhandigen. Bij c4 de juiste reden hiervan te vermelden (moet niet op c4 staan) WERKLOOSHEIDSVAL 2/5 van de officiële werklozen zitten in de vak: als ze een betrekking aannemen, verliezen ze vaak rechten die ze als langdurige werkloze kunnen genieten. Bij een job verdienen ze nauwelijks iets meer dan hun werkloosheidsuitkering.

Verdiende rust FEESTDAGEN WN mag tijdens 10 feestdagen niet tewerkgesteld worden, het is een betaalde dag, gelijk aan het aantal uren per dag voorzien in het contract. De niet gepresteerde uren moge niet ingehaald worden tijdens andere dagen om de verloren arbeidsuren te compenseren als gevolg van deze wet. WN mag tijdens feestdag tewerkgesteld worden wanneer zondagarbeid is toegestaan. 1januari Paasmaandag 1mi Hemelvaart Pinkstermaandag 21juli 15 augustus Allerheiligen 11 november Kerstmis Voor WN die toch moeten werken, krijgen binnen de 6 weken inhaalrust. Wanneer een feestdag op een zondag valt, wordt hij door een gewone activiteitsdag vervangen. Data van de feestdagen moet verplicht voor 15 december in het arbeidsreglement vermeld worden. BETALING VAN DE FEESTDAGEN betaling van loon valt ten laste van de WG die de WN op dat ogenblik in dienst heeft. Het loon van de feestdag is gelijk aan het loon dat hij op een normale dag zou krijgen( nu dan met een dag verlof). GEEN LOON De WN heeft geen recht op loon voor een feestdag wanneer hij zonder rechtvaardiging afwezig op de gewone arbeidsdag vooraf of erna. Gerechtvaardigd is: Erkende staking Geval van overmacht Reden door WG aanvaard Vakbondsverplichtingen Erkende oorzaken die een schorsing van de arbeidsovereenkomst met zich meebrengen

RECHT OP LOON Tijdens betaalde vakantie Periode van 30 dagen die volgt op de aanvang van schorsing bij ziekte of ongeval,beroepsziekte of arbeidsongeval Tijdens periode van 14 dagen die volgt op aanvang van de schorsing bij overmacht of klein verlet Tijdens periode van 30 dagen die volgt op het einde van de overeenkomst behalve indien de WN zelf opzegt, of WG opzegt wegens dringende reden VAKANTIE Vakantiejaar: refertejaar of vakantiedienstjaar: vakantiegeld: aanvullende vakantie: jaar waarin men vakantiedagen neemt jaar voorafgaand. Je moet eerst vakantie verdienen bedrag dat WG dient te betalen voor niet gepresteerde werkdagen tijdens de vakantie jongeren die binnen bepaalde voorwaarden toch al zonder volledig refertejaar van vakantie + vakantiegeld kunnen genieten. (enkel voor bedienden wordt besproken) AANTAL DAGEN hebben recht op jaarlijkse vakantie ten last van WG in verhouding tot hun prestaties van voorgaand jaar (refertejaar) dagen van inactiviteit worden gelijk gesteld met arbeidsdagen (arbeidsonderbreking als gevolg van arbeidsongeval, beroepsziekte, ) Bediende moet zelf de bewijsstukken hiervan voorleggen. Bedienden hebben recht op 2 dagen vakantie per gepresteerde maand (indien 6daagse werkweek) anders 20 dagen.(10 feestdagen horen hier niet bij! dus eigenlijk 30) het is verboden vakantiedagen over te dragen naar het volgende jaar. bedrijf heeft ook zijn rechten. Als bedrijf zijn productie niet zou kunnen verderzetten, mag ze vakantie weigeren voor die periode.

VAKANTIEGELD De WG betaalt de normale bezoldiging in overeenstemming met aantal dagen dat genomen wordt. -> Het loon dat men normaal zou verdiend hebben (enkel vakantiegeld). Dubbek vakantiegeld: is toeslag die gelijk is aan 1/12 van 85% van de maandbezoldiging. Bij een volledig refertejaar is dit dus 85% van bruttomaandwedde (volledig refertejaar = 12/12) Aanvullende vakantie voor jonge WN Jonge WN hebben geen recht in hun eerste jaar op vakantie (geen refertejaar) voorwaarden: <25jaar op het einde van vakantiedienstjaar. Op het einde van het jaar waarin men begint te werken In de loop van het vakantiedienstjaar je studies of opleiding beëindigd hebben. Bij deze WG in dienst treden uiterlijk op 1 december. De periode voor het begin van de overeenkomst van het lopende jaar wordt gelijkgesteld.hierdoor kunnen ze tot een volledig refertejaar komen.vakantiegeld is 65% van het loon dat je tijdens je vakantie zou verdienen. BRUGPENSIOEN Manier om te werkloosheid te doen dalen ten voordele van jongere WN. Goed sociaal systeem blijven bestaan, remedie volgens McKinsey: Lagere loonkost Versnelde tewerkstelling van werklozen Creatie van meer flexible jobregelingen Verhoging van aantal werkende 55-plussers Bedrag van brugpensioen tenminste gelijk aan de som van: Bedrag van werkloosheiduitkering waarop de WN recht zou hebben in geval van afdanking. Helft van het verschil tussen netto-referteloon en werkloosheidsvergoeding. Conventionele brugpensioen gelden volgende voorwaarden: Minstens 60 jaar oud (kan verlaagd worden door Collectieve Arbeidsovereenkomst) Geen andere wettelijke vergoedingen ontvangen Recht hebben op werkloosheidsuitkering Ontslagen zijn om andere reden dan dringende.

Actieve welvaartstraat Fordanisme: ontwikkelen van massaproductie werd gekoppeld aan massaconsumptie Keynesiaanse aanpak: Overheid moet ingrijpen in een tijd van laagconjunctuur om de koopkracht op peil te houden. + veiligstellen van twerkstelling werd ook als taak van overheid aanzien. basis van gemengde economie verzorgingstaat kwam tot stand. Monetaristen: wilden enkel geldhoeveelheid beperken. Gekenmerkt door: Privatisering (staat ontvetten) Deregulering(staat regelt enkel geldhoeveelheid) Flexibilisering van arbeid. verzorgingstaat werd liberale welvaartstaat. Welvaarstraat gaat uit van : Minimale collectieve voorzienin Lage sociale kosten Minimale financiele inbreng van de staat PENSIOEN Loopbaanbreuk begrip dat duidelijk maakt dat het aantal jaren dat men gewerkt heeft bepalend is voor het pensioen dat ze zullen krijgen.(45 jaar) Rustenpensioen 5 toekenningsvoorwaarden Tussen 60 en 65 Rust- en overlevingspensioenen worden enkel toegekend aan gerechtigden die in België verblijfen. Toegelaten arbeid: normaal is elke arbeid voor een gepensioneerde verboden, onder voorwaarden mag men tot 13.500 euro verdienen. Geen sociale uitkeringen ontvangen Indienen van aanvraag ten vroegste op de 1 e dag van de maan die 1 jaar voorafgaat aan de maand waarin men de leeftijd van 60 bereikt, indienen bij de gemeente waar men werkelijk verblijft, identiteitskaart voorlegge en verklaring ondertekenen dat men geen beroepsbezigheid meer zal uitoefenen van zodra het pensioen is toegekend.

Overlevingspensioen weduw(naar)e kan een overlevingspensioen aanvragen. toekenningsvoorwaarden Minstens 45 jaar oud(behalve indien men een kind ten laste heeft) Minstens gedurende 1 jaar met de overledene gehuwd behalve wanneer het kind geboren is uit het huwelijk Geen beroepsactiviteit uitoefenen. Toegelaten arbeiden (de som die men mag bijverdienen is dezelfde als die van gepensioneerden) Aanvragen op het gemeentehuis Regularisatie Normaal 45 jaar werken (van 20 65) mensen die verder studeren kunnen dit niet, daarom is er de mogelijkheid om de studieperiode te regulariseren. (enkel onderwijs met volledig leerplan) 5 jaar na einde van studies aanvragen. 3pijlers voor pensioen Wettelijk stelsel Bedrijfspensioenstelsel Louter individueel,pensioensparen Niemand wil horen van afbouw van wettelijk stelsel er moet ruimte zijn voor uitbouw 2 e en 3 e pijler brugpensioen moet worden afgebouwd verhogen van pensioenleeftijd meer werkgelegenheid vinden Loopbaanonderbreking = tijdskrediet voorwaarde: anciënniteit hebben van 12 maanden. toekenning voor max 12 maanden, maar is verlengbaar tot 60 maanden tijdens volledige beroepsloopbaan. Oudere WN hebben de mogelijkheid zonder maximumduur van loopbaan te verminderen minder te werken tot hun pensioenleeftijd. Klein verlet WN mogen afwezig zijn met behoud van loon in bepaalde gevallen (familiegebeurtenissen,burgelijke verplichtingen,