1
Inleiding Als ouders een school kiezen vragen ze vaak naar de overblijfmogelijkheden op de school. Zij willen gebruik maken van de overblijfregeling omdat ze werken, studeren of andere verplichtingen hebben, waardoor zij hun kinderen zelf tussen de middag niet kunnen opvangen. Op alle openbare scholen in de gemeente Lochem is een overblijfmogelijkheid, georganiseerd voor en door ouders. Doordat dit feitelijk buiten de schoolorganisatie geplaatst is, zijn verantwoordelijkheden soms niet helder en is toezicht op bijvoorbeeld de kwaliteit moeilijk. De overheid is van mening dat het overblijven moet professionaliseren en heeft met dat doel de wet op het Primair Onderwijs en de wet medezeggenschap onderwijs gewijzigd. Vanaf augustus 2006 worden schoolbesturen verantwoordelijk voor de organisatie van het overblijven. De tussen schoolse opvang wordt een vast onderdeel van de schoolorganisatie. Schoolbesturen hebben de opdracht om binnen de eigen organisatie de TSO (tussen schoolse opvang) met inachtneming van onderstaande punten te regelen. De inkomsten en uitgaven moeten verantwoord worden in het jaarverslag. De TSO moet in principe kostendekkend zijn vanuit de ouderbijdrage. Het rijk stelt een subsidie beschikbaar voor het overleg met (G)MR en voor scholing. Voor de scholing zal structureel geld beschikbaar blijven. Er worden geen opleidingseisen gesteld aan het personeel. Schoolbesturen en scholen zijn vrij in de organisatie van TSO. Het mag uitbesteed worden aan derden. Het mag in eigen beheer georganiseerd worden. De gebruikers moeten geïnformeerd worden over de beleidsmatige aspecten. De MR moeten mee besluiten over de organisatie na 01-08-06. In dit beleidsplan wordt de positie van de TSO binnen het openbaar onderwijs Lochem beschreven. De individuele scholen regelen op basis hiervan de TSO. Vertrekpunt van dit plan zijn de volgende stellingen: - De taak van de scholen is om goed onderwijs te geven; - De TSO wordt beschouwd als een aanvullende dienst die niet mag leiden tot een extra belasting van diegenen die voor het onderwijsleerproces belangrijk zijn. Er zijn drie mogelijkheden voor de organisatie van TSO. Als eerste kan gekozen worden om TSO in eigen beheer met vrijwilligers te regelen. Dit betekent dat de huidige werkwijze gehandhaafd wordt. Elf openbare scholen uit Lochem hebben de TSO nu geregeld voor ouders door ouders. Eén school vormt een uitzondering, Basisschool Nettelhorst heeft n.l. een continurooster. Zij berekenen geen bijdrage voor de pauze tussen de middag. De school is verplicht leerkrachten een half uur te laten pauzeren. Een tweede mogelijkheid is om TSO te organiseren in eigen beheer met behulp van professionals. Daarbij stelt de school iemand aan die de TSO organiseert en meehelpt uit te voeren. Denk aan onderwijsassistenten. Een combinatie met vrijwilligers zal nodig zijn. Hierbij wordt bijvoorbeeld alleen de administratie uitbesteed aan derden. De derde mogelijkheid gaat uit van volledige uitvoering door derden. Dit betekent dat de volledige organisatie en verantwoordelijkheden voor de uitvoering uit handen wordt gegeven aan een professionele organisatie. 2
Huidige situatie school Aantal lln. Gem. aantal lln per dag Piekdagen Kosten per dag Vergoeding overblijfouders De Barchschole 160 5 0,37 6,00 ---- De Branink 264 250 0,35 3,00 ---- De Beatrixschool 180 63 83 1,00 9,50 ---- Exel 61 48 0,40 15,- ---- Vergoeding coördinator De v/d 140 30 1,35 10,00 ---- Hoevenschool De Julianaschool 108 75 1,50 8,- ---- Nettelhorst 56 56 ---- ---- ----- ---- De Propschool 220 70 1,20 11,35 ---- De Toermalijn 125 15 1,10 7,50 ---- De Vennegötte 200 60 1,25 25,00 ---- De Vullerschool 343 55 1,00 8,- 32,-- De Wilhelminaschool 146 20 40 1,20 7,- ---- Visie en kwaliteitseisen voor het overblijven. Het overblijven dient voor de leerlingen een rustpunt op de dag te zijn. Een moment van ontspanning, daar waar mogelijk in een prettige, rustige omgeving. Het creëren van een gezellig, veilig moment om te lunchen. De overblijfkrachten hebben naast huishoudelijke taken ook de taak om kinderen te stimuleren en te motiveren bij het eten en drinken, om een goede sfeer te creëren en om conflicten te voorkomen / op te lossen. Zij moeten goed aanspreekbaar zijn in het Nederlands. De ouders zijn verantwoordelijk voor de lunch van hun kind(eren). Iedere school kiest zelf of zij over de samenstelling van het lunchpakket afspraken wil maken met de ouders. De individuele scholen maken met de overblijfkrachten afspraken over de organisatie van het overblijven, de regels en de voorwaarden. De veiligheid van de leerlingen en de overblijfkrachten is gegarandeerd d.m.v. het bijhouden van presentielijsten. Tevens is er een verzekering afgesloten voor leerlingen en ouders. Deze wordt jaarlijks bovenschools geregeld. De scholen streven naar het invullen van de tussen schoolse opvang met gekwalificeerde mensen, d.w.z. vrijwilligers die aan een basiscursus overblijven hebben deelgenomen en regelmatig opfris cursussen volgen. Vrijwilligers moeten de schoolregels hanteren op een wijze die past bij de leeftijd, de vermogens en het gedrag van kinderen en die past bij de context van een school. De schoolafspraken en regels dienen voor alle betrokkenen helder te zijn. Deze regels gelden voor een ieder die zich in het schoolgebouw bevindt ongeacht het tijdstip. Het coördineren van het overblijven door ouders verdient de voorkeur. De coördinator dient extra financiële middelen te krijgen voor de inzet. Aangezien volledige professionalisering van het overblijven financieel onhaalbaar blijkt ziet het bestuur hier vooralsnog van af. 3
Financiën De TSO moet gefinancierd worden uit de bijdrage van de ouders. De inzet van de rijksbijdrage maakt het mogelijk om een goed opgeleide coördinator aan te trekken en per groep eventueel meer overblijfkrachten in te zetten. De hoogte van de bijdrage per leerling wordt bepaald door de school. Evaluatie van het overblijven wordt door de directeur weergegeven in het jaarverslag. De school zorgt voor een financiële verantwoordelijkheid aan de ouders. De schooldirecteur maakt met de overblijfkrachten een arbeidsafspraak welke door beiden wordt ondertekend. (invullen per school) inkomsten besteding rijksbijdrage coördinator. Uur per week toeslag opleiding overblijfkrachten extra krachten administratie spelmaterialen ondersteuning opleidingen werving en selectie totaal - totaal - 4
Bijlage 1 WETGEVING 1.1 : DE TEKST VAN DE OVERBLIJFWET LUIDT : Het bevoegd gezag stelt leerlingen in de gelegenheid onder toezicht de middagpauze in het schoolgebouw en op het terrein van de school door te brengen. De kosten die hieruit voortvloeien komen voor rekening van de ouders, voogden of verzorgers. Het bevoegd gezag kan de overblijfmogelijkheid zelf organiseren. Indien leerlingen van de mogelijkheid bedoeld in de eerste volzin gebruik maken, draagt het bevoegd gezag zorg voor een verzekering tegen wettelijke aansprakelijkheid. Vanaf 1 augustus 2006 is het bevoegd gezag verantwoordelijk voor een goede overblijfregeling op school. 1.2. OVERIGE WETTEN m.b.t. HET OVERBLIJVEN : In de Wet op de Medezeggenschap in het Onderwijs ( WMO 1992) wordt in artikel 6, 7 en 9 een aantal aangelegenheden genoemd waarbij de MR inspraakrechten heeft en die -medevan belang zijn voor het overblijven: 6b : vaststelling of wijziging van het schoolplan dan wel het leerplan en het zorgplan (instemmingsrecht) 6e : vaststelling of wijziging van het beleid over het verrichten door ouders van ondersteunende werkzaamheden voor de school en het onderwijs (instemmingsrecht) 7c : vaststelling of wijziging van de bestemming in hoofdlijnen van de middelen die door het bevoegd gezag voor de school uit de openbare kas of van anderen zijn ontvangen. Uitgezonderd zijn de middelen die van de ouders zijn ontvangen zonder dat daar toe een wettelijke verplichting bestaat (adviesrecht). 7p : nieuwbouw of belangrijke verbouwing van de school ( gevolgen). 9c : vaststelling of wijziging van het beleid over voorzieningen voor de leerlingen ( instemmingsrecht). In het nieuw Burgerlijk Wetboek is nog een bepaling te vinden die betrekking heeft op de wettelijke aansprakelijkheid: Voor schade aan een derde toegebracht door een als een doen te beschouwen gedraging van een kind dat nog niet de leeftijd van veertien jaren heeft bereikt en aan wie deze gedraging als een onrechtmatige daad zou kunnen worden toegerekend als zijn leeftijd daaraan niet in de weg zou staan, is degene die de ouderlijke macht of de voogdij over het kind uitoefent, aansprakelijk (boek 6, artikel 169,1). In het verleden kon het nog wel eens voorkomen dat een leerkracht en/of ouder die op school toezicht hield op leerlingen, wettelijk aansprakelijk kon worden gesteld voor schade die was ontstaan door een leerling. Deze regel uit het oude Burgerlijk Wetboek komt echter in het nieuwe Burgerlijk Wetboek niet meer voor. De ouders van kinderen tot 14 jaar zijn nu, ook als een voorval zich binnen schooltijd voordoet, aansprakelijk. De ouders kunnen slechts de verantwoordelijke persoon op school aanspreken wanneer zij kunnen bewijzen dat deze in de uitoefening van toezicht tekort is geschoten en/of schuld heeft aan het betreffende incident. Het bestuur blijft uiteraard wel aansprakelijk voor schade die ontstaat door gebrekkig materiaal of door gedragingen van personeel dan wel vrijwilligers die voor anderen gevaar opleveren. Wat betekenen al deze wettelijke bepalingen nu voor degenen die bij het overblijven zijn betrokken? Welke rechten, verantwoordelijkheden en mogelijkheden hebben ouders ( en andere betrokkenen) wanneer zij een overblijfgelegenheid willen (laten) organiseren? VERANTWOORDELIJKHEID : 5
De wet legt de verantwoordelijkheid voor het overblijven per 1 augustus 2006 bij het schoolbestuur (openbaar primair onderwijs Lochem). In de praktijk zal de uitvoering van het overblijven vaak worden overgelaten aan de school (ouders en/of leerkrachten). De organisatie van het overblijven ligt bij de ouders, de oudervereniging, of de Medezeggenschapsraad. De financiële verantwoording wordt meegenomen in het financieel jaaroverzicht van de oudervereniging en dus mede gecontroleerd door de kascommissie. Het bevoegd gezag stelt de ruimte(s) beschikbaar. Hierbij is een minimum aantal deelnemers niet vereist. Voor het overblijven moeten delen van het schoolgebouw en de speelplaats ter beschikking worden gesteld. Wanneer aan deze verplichting niet wordt voldaan, wordt de wet overtreden. TOEZICHT: In de wet staat dat het overblijven in de middagpauze onder toezicht dient te gebeuren. Hoe dit toezicht precies wordt geregeld, kan per school verschillen, en wordt door de wet niet voorgeschreven. Elk bestuur kan dus afhankelijk van de situatie en mogelijkheden op een bepaalde school het toezicht regelen. AANSPRAKELIJKHEID : Direct samenhangend met het toezicht is de vraag hoe de wettelijke aansprakelijkheid tijdens het overblijven is geregeld. In de wet is vastgelegd dat het bestuur als verantwoordelijke instantie moet zorgen voor een WA-verzekering voor al degenen die tijdens het overblijven bij de kinderen betrokken zijn, en verantwoordelijk kunnen worden gesteld voor eventuele schade die door kinderen wordt veroorzaakt. Hiermee is dus ieder die belast is met toezicht tijdens de middagpauze verzekerd tegen wettelijke aansprakelijkheid. Het bevoegd gezag heeft voor leerkrachten én voor ouders en anderen die meehelpen bij activiteiten op school een uitgebreide WA-verzekering afgesloten. De verzekering geldt niet voor kinderen. De keuze om een gezins WA-verzekering af te sluiten is aan de ouders zelf. ARBEIDSAFSPRAAK: De overblijfkrachten hebben een arbeidsafspraak aangeboden gekregen die ze samen met de directeur en de overblijfcoördinator hebben ondertekend. KOSTEN : De kosten die het overblijven met zich meebrengt, worden verhaald op de ouders, waarvan de kinderen van de overblijfvoorziening gebruik maken. Vaste kosten, als verwarming, verlichting, schoonmaak en onderhoud worden momenteel niet door de gemeente op de ouders verhaald, omdat het niet gaat om zogenaamde meer-kosten. Wel valt hieronder de eventuele meerkosten m.b.t. verzekeringen, de kosten voor aanschaf van materialen en tenslotte de belangrijkste post: de kosten voor de betaalde overblijfkrachten. Ouders die de kosten niet kunnen betalen, kunnen in zeer uitzonderlijke situaties een beroep doen op een subsidiebijdrage via de gemeente. SCHOOLTIJDEN - TIJDEN OVERBLIJVEN : Voor personeel geldt op grond van de ARBO-wet dat zij recht hebben op minimaal een half uur pauze. Daarmee is dus een ondergrens voor de middagpauze bepaald van een half uur. SAMENVATTING / PROCEDURE : De regelingen rond het overblijven komen, kort samengevat, op het volgende neer : Het overblijven valt onder verantwoordelijkheid van het schoolbestuur. Het bestuur is verplicht ruimte beschikbaar te stellen. 6
Het bestuur zorgt voor een verzekering tegen wettelijke aansprakelijkheid voor degenen die bij het overblijven zijn betrokken. Kosten die voortvloeien uit de overblijfgelegenheid zijn in principe voor rekening van de ouders. Het is mogelijk dat er verschillen van mening ontstaan tussen ouders, school en/of het bestuur over de manier waarop, binnen de marges van de wet, moet worden vormgegeven aan het overblijven. Indien er tussen het bestuur en medezeggenschapsraad een verschil van mening ontstaat, dan kan dit worden voorgelegd aan de Landelijke geschillencommissie ( L.G.C. = WWW.lgc-lkc.nl) voor het openbaar onderwijs. Deze commissie doet een bindende uitspraak voor de betrokken partijen. Gaat het meningsverschil over meer praktische zaken, dan zal overleg tussen ouders en andere betrokkenen, zoals overblijfkrachten, leerkrachten en de directeur van de basisschool, een oplossing naderbij moeten brengen. Mochten meningsverschillen niet kunnen worden opgelost volgens de bovenstaande procedures, dan is het mogelijk er via de klachtenregeling een uitspraak over te laten doen. Zie voor de procedure klachtenregeling de schoolgids van de school. 7
Bijlage 2 Bovenschools management openbaar primair onderwijs gemeente Lochem Albert Hahnweg 2B 7242 EH Lochem Tel. 0573-252812 Fax 0573-258080 Arbeidsafspraak voor het schooljaar 2006-2007 Ik ondergetekende (naam ouder) verklaar dat Ik me houd aan de schoolafspraken met betrekking tot het overblijven zoals omschreven in (de schoolgids, het overblijfboekje of iets naar keuze van de school) Datum: Naam: Is gezien door: De overblijfcoördinator ( naam coördinator) 8