6 Sociaal domein Wat willen we bereiken? Binnen Sociaal domein vallen de volgende doelstellingen die reeds vertaald zijn in bestaand beleid: Voormalig programma Stimulerend 2.1 Door het stimuleren van eigen kracht, zelfredzaamheid en het sociale netwerk een transformatie van de 2 e, 1 e naar de 0 e lijn bereiken. 2.2 Niemand valt buiten de boot. 2.3 Meedoen door onder andere werk en als werk niet kan een andere vorm van (arbeidsmatige) dagbesteding. 2.4 Voorkomen van een onnodig beroep op een uitkering. 2.5 Ook inwoners met een laag inkomen kunnen meedoen. Voormalig programma Politiek en bestuur 5.1.3 Participerende overheid ( initiatief zoekt nemer ). Binnen Sociaal domein vallen de volgende doelstellingen uit de investeringsagenda: Deelgebied Sociaal domein Binnen het aandachtsgebied Sociaal domein heeft de basis vorm gekregen via de transities binnen het sociale domein, waarbij de gemeente nieuwe verantwoordelijkheden heeft gekregen en de toegang tot maatwerkvoorzieningen heeft geregeld. Daarmee is het fundament gelegd voor een (symbolisch) huis van waaruit de participatie van inwoners gestimuleerd wordt. De gemeente Vianen is verantwoordelijk voor de ondersteuning en zorg aan kinderen en volwassenen. Hiermee willen we realiseren dat iedereen, jong en oud, de ruimte en mogelijkheden krijgt om mee te doen aan de samenleving. Verder investeren we in preventie, goede toegang tot ondersteuning, zorg en het bevorderen van vitaliteit en dynamiek. Deze pijlers willen we de komende jaren lokaal, dichtbij de inwoners vormgeven. Ontwikkelingen In 2017 staat de vraag centraal hoe we onze activiteiten gaan organiseren in het licht van de herindeling van onze gemeente. Dat vraagt intensieve afstemming met onze partners zowel in het Utrechtse als in Zuid-Holland. Innovatie dienstverlening Werk en Inkomen Lekstroom (WIL) In een steeds verder gedigitaliseerde wereld is het van belang dat we onze dienstverlening blijven innoveren. Aan de hand van een innovatieagenda voert WIL een programma uit gericht op het Begroting 2017 38
realiseren van een uitvoeringsorganisatie die LEAN en modern is. Bijvoorbeeld door het aanbieden van digitale klantenservice en snel balie, maar ook aan de hand van verbeterde risicoprofielen waardoor we uitkeringsfraude sneller kunnen detecteren. Lokale experimentenprogramma In samenwerking met de andere Leksteden biedt Vianen het komende jaar ruimte aan lokale experimenten gericht op het verbeteren en innoveren van onze dienstverlening in het sociaal domein. Dit gaat veelal om projecten gericht op het bieden van extra zorg en aandacht voor de meest kwetsbare doelgroepen. In 2017 start Vianen met een jobcoachingsprogramma voor werkloze en kansarme jongeren. Transformatie sociale werkvoorziening (SW) dienstverlening Net als veel gemeenten staat Vianen voor de uitdaging om een invulling te geven aan de veranderingen in het kader van de sociale werkplaats- (SW)dienstverlening. Momenteel loopt er een onderzoek naar een aantal alternatieve toekomstmodellen voor SW-bedrijf PAUW, waaraan Vianen verbonden is. In 2017 besluiten de PAUW-gemeenten op welke manier zij uitvoering willen geven aan de nieuwe dienstverlening voor deze doelgroep met een relatief grote afstand tot de arbeidsmarkt. Voorop staat dat wanneer (begeleide) participatie op de reguliere arbeidsmarkt mogelijk is, wij hierop blijven inzetten. Wat gaan we daarvoor doen binnen het bestaande beleid? Stimuleren eigen kracht Het bestaande beleid is gericht op het stimuleren van eigen kracht, zelfredzaamheid en het benutten van sociale netwerken. Hiermee werken we aan een transformatie van de 2 e, 1 e naar de 0 e lijn (en zo kort mogelijke zorg). De persoonlijke benadering van de zorgvrager en een integrale benadering van de problematiek staan centraal waardoor we ondersteuning en zorg realiseren die beter aansluit bij de persoonlijke behoefte. Verder wordt ingezet op maatwerkondersteuning en preventie. We stimuleren inwoners om meer gebruik te maken van hun eigen netwerk door een passend zorgaanbod. Hiermee bereiken we een efficiënter en daarmee goedkoper zorgsysteem. Niemand valt buiten de boot We werken vanuit de aanpak één gezin, één plan, één regisseur. Door een brede vraagverheldering vanaf de start stemmen we de inzet van meerdere hulpverleners en andere betrokkenen direct op elkaar af. Naast bovengenoemde aanpak houden jongeren onze aandacht bij de overgang van school naar werk waarbij jongeren niet buiten de boot vallen. Participatie door werk Onze aanpak richt zich op participatie voor alle inwoners: regulier werk, een werkervaringsplaats, een tegenprestatie of een vrijwilligersbaan. De doelstelling is om in alle opdrachten van de gemeente social return te realiseren. Voorkomen van een onnodig beroep op een uitkering Met het programma Poort en Schouw richt Werk & inkomen Lekstroom (WIL) zich op het voorkomen van een onnodig beroep op een uitkering of voorziening. WIL is vertegenwoordigd in het Sociaal Team van Vianen waardoor de aandacht voor arbeidsbemiddeling wordt vergroot. Ook inwoners met een laag inkomen kunnen naar vermogen meedoen We streven naar een effectieve schuldhulpverlening en een zo maximaal mogelijk gebruik van de minimaregelingen. De wijkwinkel pakt laagdrempelige hulpvragen rondom de administratie op, er Begroting 2017 39
zijn budgetteringscursussen, Stichting SchuldHulpMaatje ondersteunt inwoners met schulden en indien dit niet voldoende is kunnen inwoners terecht bij Werk en Inkomen Lekstroom voor schuldhulpverlening. Door middel van onder andere de meterkastkaart waar minimaregelingen op staan en scholing vanuit Werk en Inkomen Lekstroom aan onder andere de wijkwinkel en het Sociaal Team wordt het gebruik van minimaregelingen naar verwachting verhoogd. Daarnaast kunnen inwoners met een laag inkomen gebruik maken van de collectieve zorgverzekering. Participerende overheid ( initiatief zoekt nemer ) De gemeente stelt zich flexibel op en gaan in op initiatieven van inwoners, bedrijven en instellingen. Deelname is gericht op het mogelijk maken van deze initiatieven, niet op de uitvoering. Wat gaan we daarvoor doen vanuit de investeringsagenda? Deelgebied Sociaal domein Rolstoelbus De Stichting Welzijn Vianen heeft een bus aangeschaft die zowel voor rolstoelvervoer geschikt is als voor normaal vervoer. Daarmee is haar aanbod een aanvulling op het aanbod van collectief vervoer. In 2017 gaan we bekijken of de bus ook ingezet kan worden voor andere vormen van doelgroepenvervoer. Home-Start Home-Start is een landelijk programma waarbij vrijwilligers opvoedondersteuning verlenen aan gezinnen met een hulpvraag. Home-Start wordt inmiddels in 130 gemeenten aangeboden. Home-start is een aanpak die voorkomt dat alledaagse opvoedingsproblemen leiden tot ernstige en langdurige problematiek. In 2017 wordt het project Home-Start verder vormgegeven. Inzet ervaringsdeskundigen en oudergroepen Er worden ervaringsdeskundigen ingezet en specifieke oudergroepen samengesteld als onderdeel van preventie en 0 e lijns-ondersteuning. Ouders komen met elkaar in contact en wisselen ervaringen uit. Verder worden er groepsgerichte voorlichtingsavonden georganiseerd. Doordat er een ondersteuningsnetwerk tussen ouders ontstaat, wordt de druk op 1 e lijn verminderd. Preventieve inzet bij (v)echtscheidingen (KIES) Ongeveer 50% van de kinderen waarbij jeugdzorg nodig is vanwege veiligheidsrisico s, leven in een situatie waarin sprake is van vechtscheidingen. Daarom zetten we preventief in op problemen die kunnen ontstaan als gevolg van een scheiding. De inzet bestaat uit preventieve KIES-trainingen (Kind In Echtscheiding Situatie), gecombineerd met inzet van bemiddeling en voorlichting. In 2017 wordt KIES voortgezet. Verminderen van eenzaamheid Eenzaamheid vormt, volgens onderzoek van de GGD regio Utrecht, een probleem onder vooral ouderen en migranten. Daarom werken we aan uitbreiding/intensivering van de preventieve huisbezoeken aan ouderen in Vianen (70+). Het opgestelde plan van aanpak wordt in 2017 geïmplementeerd. Participatie ambassadeurs Om de participatiesamenleving een impuls te geven, hebben we mensen nodig die in het midden in de samenleving staan en die enthousiast zijn om het omzien naar elkaar handen en voeten te geven. We noemen ze participatie-ambassadeurs. Dit project zit nog in de onderzoeksfase. Begroting 2017 40
Collectieve oplossingen Het streven is om een compleet aanbod te bieden aan collectieve oplossingen. Met als doel een verschuiving van 1e en 2e lijns-zorg, naar 0e lijns-zorg. Hierbij zetten we in op preventie door voorlichting en training over specifieke zorgvragen aan specifieke doelgroepen. Thema s die aan bod komen zijn scheidingsvraagstukken, opvoedvraagstukken, budgettering, rouwverwerking, gezondheid en seksualiteit. Huisvesting Sociaal- culturele verenigingen De mogelijkheden om te komen tot een fonds dat huisvestingslasten moet verminderen om het voor startende ondernemers en organisaties gemakkelijker te maken zich in het centrum te vestigen worden onderzocht. Afstemming op andere fondsen (starters, duurzaamheid) is wenselijk. In 2017 worden ideeën verzameld, vindt er afstemming plaats op andere plannen voor fondsen en worden plannen uitgewerkt. Prestatie-indicatoren Landelijke prestatie-indicatoren Naam indicator Eenheid Bron 2016 Banen Aantal per 1.000 LISA 918.6 (2015) inwoners in de leeftijd 15-64 jaar Jongeren met een delict % 12 t/m 21 jarigen Verwey-Jonker instituut Jeugdreclassering 0,4% voor de rechter Kinderen in % kinderen tot 18 jaar Verwey-Jonker instituut 3,01 (2012) uitkeringsgezin Netto arbeidsparticipatie % van de werkzame CBS 66,2 beroepsbevolking ten opzichte van de beroepsbevolking Achterstandsleerlingen % 4 t/m 12 jarigen Verwey-Jonker instituut 8,22% (2012) Werkloze jongeren % 16 t/m 22 jarigen Verwey-Jonker instituut 1,21% (2012) Personen met en Aantal per 10.000 CBS 213,9 (2015) bijstandsuitkering inwoners Lopende reintegratievoorziening Aantal per 10.000 CBS 136,1 (2015) inwoners van 15-64 jaar Jongeren met jeugdhulp % van alle jongeren tot CBS 9,6% (2015) 18 jaar Jongeren met % van alle jongeren tot CBS 1,3 % (2015) jeugdbescherming 18 jaar Jongeren met % van alle jongeren van CBS 0,4% (2015) jeugdreclassering 12 tot 23 jaar Cliënten met een maatwerkarrangement Wmo Aantal per 10.000 inwoners GMSD 465 Begroting 2017 41
Lokale prestatie-indicatoren Naam 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Voorkomen van een onnodig beroep op een uitkering. Inzet WIL: Verlagen instroompercentage Minder armoede. Inzet WIL: Verhogen bereik minimaregelingen binnen doelgroep Realisatie Realisatie Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 32% 31% 48% 45% 40% 40% 40% Tot 1/7 32% Risico s en beheersmaatregelen Operationele risico s 50% 55% 65% 65% 70% 70% Door uitvoering op afstand te plaatsen (gemeenschappelijke regelingen) raak je grip op uitvoering kwijt Risico: Maatwerk vraagt soms om besluiten voor individuele inwoners en vraagstukken die niet door ons zelf genomen kunnen worden, omdat de uitvoering op afstand is geregeld. Denk hierbij aan de gemeenschappelijke regeling Werk en Inkomen Lekstroom. Beheersmaatregel: Het is belangrijk om korte lijnen te houden met de organisaties die de uitvoering doen, denk aan vertegenwoordigers van deze organisaties binnen het Stadhuis. Ook is het nodig om deze organisaties mee te nemen in het voeren van maatwerk. Mismatch participatie initiatieven en aanbod Risico: Er zijn diverse initiatieven voor inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt. Soms sluit dit aanbod niet aan bij de competenties van de werkzoekende. Beheersmaatregel: Onderzoek doen naar welk aanbod er behoefte is en zo nodig de initiatieven die er al zijn, voor inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt, aanpassen. Begroting 2017 42
Wat mag het kosten? Overzicht taakvelden 2017 Lasten Baten Saldo nr. taakveld 6.1 Samenkracht en burgerparticipatie 1.944.511 36.908-1.907.603 6.2 Wijkteams 46.463 0-46.463 6.3 Inkomensregelingen 4.444.455 2.558.533-1.885.922 6.4 Begeleide participatie 799.461 0-799.461 6.5 Arbeidsparticipatie 245.796 4.000-241.796 6.6 Maatwerkvoorzieningen 457.090 0-457.090 6.71 Maatwerkdienstverlening 18+ 2.170.502 135.011-2.035.491 6.72 Maatwerkdienstverlening 18-3.007.793 0-3.007.793 6.81 Geëscaleerde zorg 18+ 43.594 0-43.594 6.82 Geëscaleerde zorg 18-231.956 0-231.956 Subtotaal 13.391.622 2.734.452-10.657.170 Bestedingsplan 0 0 0 Totaal 13.391.622 2.734.452-10.657.170 Lasten en baten Lasten Werkelijk Begroting 2015 2016 2017 2018 2019 2020 - bestaand beleid 14.445.485 13.994.786 13.391.622 13.391.622 13.391.622 13.391.622 - bestedingsplan 0 0 0 0 0 0 Totaal lasten 14.445.485 13.994.786 13.391.622 13.391.622 13.391.622 13.391.622 Baten - bestaand beleid 3.488.557 2.652.110 2.734.452 2.734.452 2.734.452 2.734.452 Totaal baten 3.488.557 2.652.110 2.734.452 2.734.452 2.734.452 2.734.452 Saldo programma vóór bestemming - 10.956.928-11.342.676-10.657.170-10.657.170-10.657.170-10.657.170 Toevoeging reserves 4.688 105.560 0 0 0 0 Onttrekking reserves 424.467 0 0 0 0 0 Saldo programma ná bestemming - 10.537.149-11.448.236-10.657.170-10.657.170-10.657.170-10.657.170 Relevante beleidskaders bestaand beleid Beleidskader Jaar Beleidsplan Zorg voor Jeugd 2014-2018 Meerjarenbeleidsplan WIL en DVO 2014-2018 Beleidsplan Wmo 2015-2018 Beleidsnota wijkgericht werken initiatief zoekt nemer 2013 Begroting 2017 43