Toerisme onderzoek ZO- Brabant Rapportage fase 1: Imago onderzoek SRE & Toeristisch huis 2 januari 2009

Toerisme onderzoek ZO- Brabant Rapportage fase 1: Imago onderzoek SRE & Toeristisch huis 2 januari 2009

Toerisme onderzoek ZO- Brabant Rapportage fase 1: Imago onderzoek SRE & Toeristisch huis 2 januari 2009 Contactgegevens: Opdrachtgever: Opdrachtnemer: Samenwerkingsverband Regio Eindhoven Markteffect BV Keizer Karel V Singel 8 Hooghuisstraat 35 5615 PE Eindhoven 5611 GS Eindhoven 040 259 45 94 040-239 22 90 www.sre.nl www.markteffect.nl info@sre.nl info@markteffect.nl Contactperso(o)n(en): Eef van Turnhout Maarten van Nieuwland 040-259 45 69 06-54 94 11 92 e.vanturnhout@sre.nl maarten@markteffect.nl Peter Kentie Wietske Galema 040-250 56 96 06-25 01 90 60 p.kentie@psv.nl wietske@markteffect.nl Hans den Dekker 040-250 46 66 h.dendekker@evoluon.com Pagina 1 van 62

Voorwoord Voor u ligt het imago onderzoek Zuidoost-Brabant 2008, geïnitieerd door het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE), in samenspraak met de adviesgroep toeristisch huis. Het SRE geeft vorm aan de bestuurlijke samenwerking van de 21 gemeenten in Zuidoost-Brabant en ondersteunt deze gemeenten bij de uitoefening van een aantal van hun taken. Met dit onderzoek krijgt het SRE meer inzicht in het imago van Zuidoost-Brabant met betrekking tot recreatie, toerisme en zakelijk verkeer. Ook wordt de huidige kennis die Nederlandse, Belgische en Duitse toeristen hebben over Zuidoost-Brabant in kaart gebracht. De resultaten van dit onderzoek vormen de basis voor het vervolgonderzoek, waarin bekeken zal worden wat mensen uit bepaalde doelgroepen kan overhalen om af te reizen naar Zuidoost-Brabant voor recreatie, toerisme of zakelijk verkeer. De resultaten van dit imago onderzoek zullen samen met de opdrachtgevers worden besproken in een gepaste rustige omgeving waarbij ook een voorstel voor het vervolgonderzoek zal worden gepresenteerd. Markteffect dankt SRE en het toeristisch huis voor het vertrouwen en wenst u veel succes met het interpreteren van de resultaten. Bij eventuele vragen kunt u te allen tijde contact met ons opnemen. Markteffect B.V. Maarten van Nieuwland Wietske Galema 2 januari 2009 Pagina 2 van 62

Management Summary De regio Zuidoost-Brabant is in meerdere opzichten een aantrekkelijk gebied om te recreëren. Zo biedt deze regio volop faciliteiten voor wandelaars en fietsers, maar kan men hier ook heerlijk winkelen in één van de grote steden, diverse musea en festivals bezoeken. Het SRE wil deze regio met overtuiging op de toeristische kaart zetten. Daartoe is allereerst dit imago onderzoek uitgevoerd met als doel om een selectie te maken van doelgroepen die in het vervolgonderzoek kunnen worden onderzocht. Daarin zal bekeken worden wat mensen uit die doelgroepen kan overhalen om af te reizen naar Zuidoost-Brabant voor recreatie, toerisme en zakelijk verkeer. Om een duidelijk beeld te krijgen van het imago van Zuidoost-Brabant betreffende toerisme, recreatie en zakelijk verkeer, is de volgende hoofdvraag opgesteld: Hoe denken Nederlanders, Belgen en Duitsers over de regio Zuidoost-Brabant in het algemeen en toerisme, recreatie en zakelijk verblijf in die regio in het bijzonder? Op basis van deze hoofdvraag zijn een achttal deelvragen geformuleerd. De hoofdvraag is in dit rapport beantwoord aan de hand van een analyse per deelvraag. Op basis van de deelvragen is een vragenlijst ontwikkeld en online gepubliceerd. De vragenlijst bestond in totaal uit 40 vragen, waarvan er 9 open en 31 gesloten waren. Consumenten uit de doelgroep zijn benaderd en de vragenlijst is online afgenomen bij zowel Nederlanders uit alle Nederlandse provincies, Duitsers uit de gebieden Nordrhein-Westfalen Zuid/Midden/Noord, evenals Belgen woonachting in de provincies Antwerpen, Brabant, Belgisch Limburg en Luik. In totaal hebben 1828 respondenten uit Nederland de enquête in zijn geheel ingevuld, uit België waren dit er 489 en uit Duitsland 359. Hiermee komt het totaal aantal compleet ingevulde vragenlijsten op 2676. Op basis van dit aantal en de gegeven antwoorden kan met 95% zekerheid worden gesteld dat de antwoorden met een marge van 1,75% rondom het antwoord gebruikt kunnen worden om een uitspraak te doen over de gehele onderzoekspopulatie. De statistische betrouwbaarheid is daarom conform wens. Betreffende dagjes uit concluderen we dat Nederlanders vaker een dagje weg in Nederland Pagina 3 van 62

besteden dan Belgen en Duitsers. We zien Noord-Brabant op een derde plek komt: 32% van de totale populatie is hier de afgelopen twee jaar een dagje uit geweest. Van degenen die Noord-Brabant bezochten, bezocht 71% minstens 1 keer de regio Zuidoost-Brabant. Voor Nederland zien we dat Noord-Brabant meer bezocht is door Zeeuwen, inwoners van Noord- Holland en Limburgers. In België is Noord-Brabant voor een dagje uit favoriet onder Antwerpenaren; in Duitsland is Noord-Brabant even beperkt favoriet voor ieder deelgebied. De dagjesmensen in Noord-Brabant kunnen worden gekenmerkt als behoorlijk actief, zij bezochten overigens de afgelopen twee jaar behalve Noord-Brabant ook de provincies Gelderland, Utrecht, Noord-Holland, Zuid-Holland, Zeeland en Limburg. Betreffende midweken en weekeindjes weg geeft 61% van de gehele populatie aan de afgelopen twee jaar een weekendje of midweek weg te zijn geweest in Nederland. Nederlanders gingen eerder een weekendje weg in Nederland dan Duitsers. Belgen besteden in Nederland de minste weekendjes weg. Van alle Nederlandse provincies komt een midweek/weekend in Noord-Brabant komt op een zesde plek met 15%. Hierbij zien we dat het bezoeken van de provincie Noord-Brabant wel verschilt per afkomstregio terwijl het bezoeken van de regio Zuidoost-Brabant, niet afhankelijk is van waar men woonachtig is. Degenen die Zuidoost-Brabant bezochten voor een midweek/weekend weg kunnen ook gekenmerkt worden als actief, zij bezochten meer Nederlandse provincies om een weekeinde weg te gaan: Limburg, Zeeland, Gelderland, Noord-Holland, en Zuid-Holland waren hierbij favoriet. Betreffende vakanties zien we dat Nederlanders (41%) beduidend meer hun vakanties in Nederland besteden dan Duitsers (32%) en Belgen (13%). Uit de provincie Zuid-Holland bezocht 20% Noord-Brabant voor een vakantie en uit Drenthe bezocht 17% deze provincie om op vakantie te gaan. Voor Zuidoost-Brabant verschillen deze getallen niet bijzonder van de Noord-Brabantse getallen. Voor Duitsland en België zijn geen significante verschillen gevonden tussen de provincies of deelpopulaties. Conclusies: Zuidoost-Brabant is beduidend populairder voor dagtochtjes dan voor een langer verblijf; Zuidoost-Brabant is populair bij actieve bezoekers (fietsen, wandelen, winkelen, festivals); De bezoekers van Zuidoost-Brabant gaan relatief veel weg en zeker niet exclusief naar Zuidoost-Brabant, eigenlijk nog vaker gaan ze elders in Nederland heen; Pagina 4 van 62

De huidige bezoekers van Zuidoost-Brabant komen uit de nabijgelegen provincies, Zuid- Holland en de provincie Antwerpen; Duitsers zien zowel Noord-Brabant als Zuidoost-Brabant niet als bestemming. Het imago van Zuidoost-Brabant heeft vooral betrekking op natuur, fietsen en wandelen. Aspecten die men minder met Zuidoost-Brabant associeert zijn, sport, evenementen, design en festivals. We kunnen echter stellen dat het imago van Zuidoost-Brabant niet duidelijk is: over het sterkste imago-aspect (natuurliefhebbers) is 41% neutraal. Hoewel we kleine verschillen vinden tussen bepaalde groepen met betrekking tot de diverse imago-aspecten (zoals ouderen, fietsliefhebbers en natuurliefhebbers), zijn deze verschillen niet erg groot. Dit komt door het feit dat een groot gedeelte van de populatie neutraal is over de verschillende imago-aspecten van Zuidoost-Brabant. Er kan derhalve worden geconcludeerd dat Zuidoost- Brabant geen sterk imago heeft onder de totale populatie. Degenen die Zuidoost-Brabant vanwege recreatieve redenen hebben bezocht, hebben (logischerwijs) een duidelijker imago van Zuidoost-Brabant dan degenen die deze provincie niet hebben bezocht. Het imago dat zij hebben is echter niet anders. Helaas moeten we concluderen dat degenen die de regio Zuidoost-Brabant hebben bezocht geen mond-totmond reclame zullen maken voor deze regio. We mochten al concluderen dat de bezoekers van Zuidoost-Brabant actief zijn en minstens even vaak ook andere provincies bezoeken, deze mensen hebben dus goede vergelijkingsmogelijkheden en zijn kennelijk toch vrij kritisch. De mening van de respondenten over toerisme en recreatie in Zuidoost-Brabant is als volgt samen te vatten: De interesse in dagtochtjes naar Zuidoost-Brabant is het hoogst; De interesse in dagtochtjes naar Zuidoost-Brabant stijgt het meest op basis van feitelijke kennis in de nabijgelegen provincies in Nederland (Limburg, Gelderland, Zeeland), België (Limburg, Antwerpen) en Duitsland (NRW Zuid); De interesse in midweken of weekeinden in Zuidoost-Brabant is relatief hoog in België, redelijk in Nederland en laag in Duitsland; De interesse in midweken of weekeinden in Zuidoost-Brabant stijgt in alle drie de landen heel sterk op basis van feitelijke kennis maar heeft een veel breder effect, ook op de verder gelegen gebieden; Pagina 5 van 62

De interesse in een vakantie in Zuidoost-Brabant is relatief laag en stijgt niet of nauwelijks door een verhoogde bekendheid met de attracties in de regio. Andere aspecten spelen kennelijk een rol. De werkelijke kennis van de respondenten over Zuidoost-Brabant is buiten Noord-Brabant vrij beperkt: Eindhoven is door 10% van de respondenten genoemd, Helmond door 3% en Valkenswaard door 2%. Den Bosch en Breda scoorden, abusievelijk natuurlijk, nog hoger dan Helmond en Valkenswaard. Van de Belgen kan slechts 22% minimaal één stad of dorp in Zuidoost-Brabant noemen, van de Duitsers slechts 10%. De kennis van natuurgebieden is nog beperkter: 11% kent de Peel, 5% de Kempen en 2% de Drunense duinen. Van de Belgen kan slechts 9% minimaal één natuurgebied in Zuidoost-Brabant noemen, van de Duitsers slechts 5%. De kennis van de attractiepunten is vergelijkbaar met de steden en dorpen: 31% van de Nederlanders, 14% van de Belgen en 10% van de Duitsers is in staat minimaal één attractiepunt in Zuidoost-Brabant te noemen. De meest bekende attractiepunten zijn het Philips stadion en het DAF-museum. De bekendheid van de verschillende attractiepunten verschilt overigens significant per provincie of deelgebied. Van de totale populatie reist 23% wel eens zakelijk naar Nederland waarvan 38% wel eens naar Noord-Brabant reist. Van hen heeft 74% (dus uiteindelijk 6,5% van de totale populatie) de afgelopen twee jaar Zuidoost-Brabant zakelijk bezocht. Van de Nederlanders die wel eens zakelijk naar een andere provincie reizen (29%), geeft 39% aan de afgelopen twee jaar de provincie Noord-Brabant te hebben aangedaan. Van hen bezocht 72% (dus uiteindelijk 8% van alle Nederlanders) de regio Zuidoost-Brabant. Deze provincie wordt zakelijk relatief meer bezocht door inwoners van Limburg en Zeeland. Opvallend is dat we in alle provincies waarnemen dat er een verband is tussen privé verblijf in Zuidoost-Brabant en zakelijk reizen naar Zuidoost-Brabant, of en hoe dit als oorzakelijk verband mag worden beschreven kan niet worden vastgesteld en zou een aardig onderwerp voor het vervolgonderzoek kunnen zijn. Van alle Belgen gaf slechts 9% aan wel eens naar Nederland te reizen voor zaken. Vanuit Antwerpen reist men meer naar Nederland (15%) dan vanuit de andere regio s. Van alle Belgen die zakelijk naar Nederland gingen, bezocht 48% de provincie Noord-Brabant: hiervan bezocht 89% (dus uiteindelijk 4% van alle Belgen) de regio Zuidoost-Brabant zakelijk. Van alle Duitsers geeft 12% aan wel eens zakelijk te reizen naar Nederland. Deze Duitsers deden vooral Gelderland, Limburg, Utrecht, Overijssel en Noord-Holland aan. Noord-Brabant komt op een zesde plek met 16%. Van degenen die Noord-Brabant bezochten, bezocht 86% Zuidoost-Brabant. Uiteindelijk dus slechts 2% van alle Duitse respondenten. Pagina 6 van 62

Uit de analyse wordt duidelijk dat degenen die Zuidoost-Brabant zakelijk hebben bezocht een duidelijker, geprononceerder imago hebben van deze regio dan degenen die niet vanwege zakelijke redenen in Zuidoost-Brabant zijn geweest. Hoewel dit imago duidelijker is, is het niet anders dan degenen die de regio Zuidoost-Brabant niet hebben bezocht vanwege zakelijke redenen. Daarom kunnen we vaststellen dat het zakelijk imago van Zuidoost- Brabant voor de totale populatie eenduidig is: geschikt, aantrekkelijk, geen echte aanrader aan vrienden en collega s (NPS score -40) en niet optimaal bereikbaar vanwege files op de A2. Belgen hebben een structureel positiever zakelijk imago van Zuidoost-Brabant dan zowel Nederlanders als Duitsers. Zo zijn Belgen vooral van mening dat Zuidoost-Brabant goed bereikbaar is en dat deze regio geschikt is om een beurs of congres te organiseren. Nederlanders vinden deze regio echter slechter bereikbaar dan de Duitsers en Belgen. Duitsers hebben echter een structureel negatiever zakelijk beeld van Zuidoost-Brabant dan Nederlanders en Belgen. Wanneer we dieper ingaan op het zakelijk imago per deelgebied concluderen we dat Nederlanders uit de provincies Noord-Brabant, Limburg en Zeeland de regio Zuidoost-Brabant het meest positief zijn over het zakelijke reizen naar Zuidoost- Brabant. Inwoners uit de noordelijke provincies zijn een stuk negatiever. Een factoranalyse op de gevonden resultaten maakt duidelijk dat het imago van Zuidoost- Brabant weliswaar breed gedragen maar niet zeer uitgesproken is, toch onderscheiden zich twee potentiële doelgroepen met die analyse: de Natuurgenieters en de Culturelen. Helaas moeten we concluderen dat de verschillen tussen deze groepen niet erg groot zijn. We zien dus wel dat ouderen en vrouwen dit beeld eerder hebben dan mannen, maar echt grote verschillen vinden we niet. Derhalve kunnen we concluderen dat, omdat het imago van Zuidoost-Brabant niet echt onderscheidend is, er wel groepen te onderscheiden zijn, maar dat deze groepen nog niet verschillend genoeg zijn om hier zwaarwegende conclusies aan te verbinden. Wat we wel zien is dat de groep Natuurgenieters duidelijk groter en geprononceerder is en haar herkomst heeft in die provincies waar we in de voorgaande analyses al een sterkere affiniteit vonden met de regio Zuidoost-Brabant. Op basis hiervan bevelen wij aan om het vervolgonderzoek, waarin bekeken zal worden wat mensen uit bepaalde doelgroepen kan overhalen om af te reizen naar Zuidoost-Brabant voor recreatie, toerisme of zakelijk verkeer, te gaan concentreren op de regio s Noord-Brabant, Antwerpen, Zuid-Holland, Zeeland en Nordrhein-Westfalen Zuid. Binnen die regio s zal het onderzoek zich dan ook met name richten op consumenten met het Natuurgenieters profiel: vooral vrouwen, vooral ouderen, wandelaars, fietsers en museumbezoekers. Pagina 7 van 62

Inhoudsopgave Voorwoord 2 Management Summary 3 Inhoudsopgave 8 1.Inleiding 10 2.Verantwoording van de werkwijze 11 3.Beantwoording deelvragen 14 3.1 Hoe ziet het recreatiegedrag van de populatie er uit? 14 3.1.1 Dagjes uit in Nederland van de totale populatie 14 3.1.1a. Nederlanders en dagjes uit in eigen land 15 3.1.1b. Belgen en dagjes uit in Nederland 17 3.1.1c. Duitsers en dagjes uit in Nederland 18 3.1.1d. Conclusie dagjes uit 18 3.1.2 Midweken/weekendjes weg in Nederland van de totale populatie 19 3.1.2a. Nederlanders en midweken/weekendjes weg in eigen land 20 3.1.2b. Belgen en midweken/weekendjes weg in Nederland 21 3.1.2c. Duitsers en midweken/weekendjes weg in Nederland 22 3.1.2d. Conclusie midweken/weekendjes weg 22 3.1.3 Vakanties in Nederland van de totale populatie 23 3.1.3a. Nederlanders en vakantie in eigen land 24 3.1.3b. Belgen en Vakantie in Nederland 24 3.1.3c. Duitsers en Vakantie in Nederland 25 3.1.3d. Conclusie vakanties 25 3.1.4 Samenvatting en conclusies deelvraag 1 26 3.2 Wat is het imago van Zuidoost-Brabant? 27 3.2.1 Net Promotor Score van Zuidoost-Brabant 30 3.2.2 Conclusies van deelvraag 2 32 3.3 Hoe denkt men over recreatie en toerisme in Zuidoost-Brabant? 33 3.3.1 Dagjes uit in Zuidoost-Brabant 33 3.3.2 Midweken/ weekendjes weg in Zuidoost-Brabant 35 3.3.3 Vakanties in Zuidoost-Brabant. 36 3.4 Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen de heersende meningen? 38 3.4.1 Imago van Zuidoost-Brabant 39 3.4.1a. Dagjes uit in de regio Zuidoost-Brabant 40 3.4.1b. Midweken of weekendjes weg in de regio Zuidoost-Brabant 42 3.4.1c. Vakanties in de regio Zuidoost-Brabant 44 3.4.1d. Conclusies van deelvraag 3 en 4 45 Pagina 8 van 62

3.5 Wat is de werkelijke kennis over de regio Zuidoost-Brabant? 45 3.5.1 Werkelijke bekendheid met dorpen/steden 45 3.5.2 Werkelijke bekendheid met natuurgebieden 47 3.5.3 Werkelijke bekendheid met attractiepunten 47 3.5.4 Werkelijke bekendheid met attractiepunten per deelgebied 49 3.6 Wat is de mening van zakelijke reizigers over de regio Zuidoost-Brabant? 51 3.6.1 Zakelijk reizen in Zuidoost-Brabant: de totale populatie 52 3.6.1a. Zakelijk reizen in Zuidoost-Brabant: Nederlanders 52 3.6.1b. Zakelijk reizen in Zuidoost-Brabant: Belgen 53 3.6.1c. Zakelijk reizen in Nederland: Duitsers 54 3.6.2 Het zakelijk imago van Zuidoost-Brabant voor de totale populatie 54 3.6.3 Het zakelijk imago van Zuidoost-Brabant per land en regio 55 3.7 Welke groepen hebben welk imago van de regio Zuidoost-Brabant? 57 3.8 Op welke groepen moet het vervolgonderzoek gericht worden? 58 4. Beantwoording van de Hoofdonderzoeksvraag 59 5. Conclusies en aanbevelingen 60 Bij dit rapport is een separaat bijlagenboek ter beschikking gesteld Pagina 9 van 62

1.Inleiding De regio Zuidoost-Brabant is in meerdere opzichten een aantrekkelijk gebied om te recreëren. Zo biedt deze regio volop faciliteiten voor wandelaars en fietsers, maar kan men hier ook heerlijk winkelen in een van de grote steden, diverse musea en festivals bezoeken. Het SRE wil deze regio met overtuiging op de toeristische kaart zetten. Daartoe is allereerst dit imago onderzoek uitgevoerd met als doel om een selectie te maken van doelgroepen die in het vervolgonderzoek kunnen worden onderzocht. Daarin zal bekeken worden wat mensen uit die doelgroepen kan overhalen om af te reizen naar Zuidoost-Brabant voor recreatie, toerisme en zakelijk verkeer. Om een duidelijk beeld te krijgen van het imago van Zuidoost-Brabant betreffende toerisme, recreatie en zakelijk verkeer, is de volgende hoofdvraag opgesteld: Hoe denken Nederlanders, Belgen 1 en Duitsers 2 over de regio Zuidoost-Brabant in het algemeen en toerisme, recreatie en zakelijk verblijf in die regio in het bijzonder? De hoofdvraag wordt beantwoord met behulp van onderstaande deelvragen: 1. Hoe ziet het recreatiegedrag van de populatie er uit? 2. Wat is het imago van Zuidoost-Brabant? 3. Hoe denkt men over recreatie en toerisme in Zuidoost-Brabant? 4. Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen de heersende meningen in die gebieden? 5. Wat is de werkelijke kennis over de regio Zuidoost-Brabant in Nederland en in de verschillende provincies? 6. Wat is de mening van zakelijke reizigers over de regio Zuidoost-Brabant? 7. Welke groepen hebben welk imago van de regio Zuidoost-Brabant? 8. Op welke groepen moet het vervolgonderzoek gericht worden? In dit rapport worden antwoorden per deelvraag geanalyseerd. 1 Met Belgen worden in dit onderzoek de Belgen bedoeld die woonachtig zijn in de Provincies Antwerpen, Brabant, Belgisch Limburg en Luik 2 Met Duitsers worden in dit onderzoek de Duitsers bedoeld die woonachtig zijn in Nordrein-Westfalen noord, Nordrhein-Westfalen midden ofwel Nordrhein-Westfalen zuid. Pagina 10 van 62

2.Verantwoording van de werkwijze Om de hoofdvraag in dit rapport te beantwoorden is in samenspraak met SRE een aantal deelvragen en een vragenlijst opgesteld. Deze is online afgenomen bij zowel Nederlanders uit alle Nederlandse provincies, Duitsers uit de gebieden Nordrhein-Westfalen Zuid/Midden/Noord, evenals Belgen woonachting in de provincies Antwerpen, Brabant, Belgisch Limburg en Luik 3. Deze vragenlijst bestond in totaal uit 40 vragen, waarvan er 9 open en 31 gesloten waren. Bij aanvang van de enquête kon men aangeven of men Nederlands, Vlaams, Frans of Duits sprak, zodat de vragen in deze taal werden weergegeven. Deze vragenlijsten zijn te vinden in bijlage 1a t/m 1d. Bij het invullen van de vragenlijst werd anonimiteit gegarandeerd. In het onderzoek zijn zowel afhankelijke als onafhankelijke variabelen opgenomen. Voorbeelden van onafhankelijke variabelen, ook wel strata genoemd, zijn bijvoorbeeld leeftijd, provincie waar in men woonachtig is en geslacht. Deze strata kunnen afhankelijke variabelen beïnvloeden. Een voorbeeld van een afhankelijke variabele is bijvoorbeeld de mening over de regio Zuidoost-Brabant. Zo zou bijvoorbeeld de provincie waarin men woont, kunnen beïnvloeden hoe men denkt over de regio Zuidoost-Brabant. Geplande onderzoekspopulatie en steekproef De onderzoekspopulatie van dit onderzoek bestaat uit Nederlanders uit alle Nederlandse provincies, Belgen uit de provincies Antwerpen, Brabant, Belgisch Limburg en Luik en Duitsers uit Nordrhein-Westfalen. Alle respondenten zijn in de leeftijd van 21 tot en met 70 jaar. In dit rapport wordt er naar deze bevolkingsgroepen gerefereerd als Nederlanders, Belgen en Duitsers. Om over deze populatie een uitspraak te doen, zijn er in iedere Nederlandse provincie minimaal 100 respondenten geworven; in iedere Belgische provincie 120 respondenten en in ieder gedefinieerd gebied van Nordrhein-Westfalen ook 120 respondenten. Omdat er in dit onderzoek ook het zakelijk imago is meegenomen, moeten er minimaal 120 respondenten wel eens zakelijk reizen. Tenslotte is de beoogde man/vrouw verdeling ongeveer gelijk. In de uiteindelijk gerealiseerde steekproef zijn alle provincies goed gerepresenteerd. In ieder gedefinieerd gebied is het minimale aantal respondenten dat benodigd is voor een 3 In dit onderzoek wordt naar deze Belgische en Duitse populatie gerefereerd als Belgen en Duitsers. Pagina 11 van 62

representatieve steekproef behaald, met uitzondering van Nordrhein-Westfalen Noord, waar 111 respondenten de online vragenlijst volledig hebben ingevuld. Ten tweede concluderen we dat de verdeling man (40%) en vrouw (60%) niet optimaal is. Er zijn echter geen wegingtechnieken toegepast om deze verdeling optimaal te krijgen. In totaal hebben 1828 respondenten uit Nederland de enquête in zijn geheel ingevuld, uit België waren dit er 489 en uit Duitsland 359. Hiermee komt het totaal aantal compleet ingevulde vragenlijsten op 2676. Van alle respondenten zou 41,4% graag een dagje uit gaan in Zuidoost-Brabant (men was eens of helemaal eens met vraag 9a). Op basis van dit percentage wordt de betrouwbaarheid van dit onderzoek geanalyseerd. Er kan met 95% zekerheid worden gesteld dat de antwoorden met een marge van 1,75% rondom het antwoord gebruikt kunnen worden om een uitspraak te doen over de gehele onderzoekspopulatie. De statistische betrouwbaarheid is daarom conform wens. Een toelichting op deze uitspraak is te vinden in bijlage 2. Tenslotte zijn alle als significant gedefinieerde effecten statistisch getoetst en als zodanig met een zekerheid van minimaal 95% generaliseerbaar naar de volledige onderzoekspopulatie. Begrippen In dit onderzoek wordt het imago van de regio Zuidoost-Brabant onderzocht. Dit is een regio in de Nederlandse provincie Noord-Brabant en omvat bijvoorbeeld steden Eindhoven, Helmond, Veldhoven en Valkenswaard. Gebieden als de Kampina, de Strabrechtse-heide en de Peel behoren ook tot deze regio. Figuur 2.1a. De regio Zuidoost-Brabant. Pagina 12 van 62

Voor wat betreft recreatie en toerisme worden er in dit onderzoek dagjes uit, midweken/ weekenden weg en vakanties onderscheiden. Deze zijn in dit onderzoek als volgt gedefinieerd: Een dagje uit gaat men, wanneer men vanwege privéredenen ergens heen gaat en op dezelfde dag terug gaat naar huis gaat; Men gaat een midweek of weekend weg wanneer men vanwege privéredenen 4 nachten of korter ergens verblijft; Men gaat op vakantie wanneer men vanwege privéredenen 5 nachten of langer van huis weg is. De opbouw van het rapport In dit onderzoek is het recreatieve evenals zakelijke imago van de regio Zuidoost-Brabant onderzocht onder Nederlanders, Belgen en Duitsers. In iedere deelvraag wordt eerst het totaalbeeld van deze drie gebieden besproken. Vervolgens wordt ieder land apart besproken. Wanneer er opvallende verschillen per deelgebied te vinden zijn worden deze toegelicht. Op deze manier ontstaat er een totaalbeeld van het imago van de regio Zuidoost- Brabant. Dit rapport wordt afgesloten met een aanbeveling betreffende vervolgonderzoek: er wordt gekeken welke doelgroepen er kunnen worden onderscheiden met betreffende het imago van Zuidoost-Brabant; zo kan het vervolgonderzoek wat triggert bepaalde doelgroepen om Zuidoost-Brabant te bezoeken? beter worden uitgevoerd. Pagina 13 van 62

3.Beantwoording deelvragen 3.1 Hoe ziet het recreatiegedrag van de populatie er uit? 3.1.1 Dagjes uit in Nederland van de totale populatie 85% 4 Van de totale populatie geeft aan de afgelopen twee jaar een dagje uit te hebben besteed in Nederland. Over het totaal bekeken zijn de provincies Noord-Holland (35%), Limburg (33%) en Noord-Brabant (32%) favoriet onder degenen die een dagje uit hebben besteed in Nederland. In Noord-Brabant heeft men vooral de omgeving Kaatsheuvel, Eindhoven en Den Bosch bezocht. Van degenen die Noord-Brabant bezocht hebben, geeft 71% aan de regio Zuidoost-Brabant te hebben aangedaan om een dagje uit te gaan. In Zuidoost-Brabant waren de steden Eindhoven, Valkenswaard en Helmond favoriet. Wat betreft de achtergrondkenmerken van degenen die Zuidoost-Brabant bezochten, kunnen we concluderen dat alle activiteiten, zoals wandelen, fietsen, winkelen, sporten en het bezoeken van horeca, meer worden ondernomen door degenen die Zuidoost-Brabant bezochten dan door degenen die Zuidoost-Brabant niet bezochten. Wanneer we hier dieper op ingaan kunnen we concluderen dat degenen die Zuidoost-Brabant bezochten kunnen worden gekenmerkt als actieven; zij bezochten de afgelopen twee jaar vaker de provincies Gelderland, Utrecht, Noord-Holland, Zuid-Holland, Zeeland en Limburg. Ook luisterden zij meer naar commerciële radiozenders en keken zij meer commerciële Tv. Er zijn geen verschillen gevonden tussen leeftijd en geslacht. Dit wil zeggen dat zowel mannen als vrouwen en ouderen als jongeren de regio Zuidoost-Brabant even vaak aandeden om een dagje uit te gaan. Tenslotte zien we dat het bezoeken van Zuidoost-Brabant niet afhankelijk is van het land waarin men woonachtig is. Dit wil zeggen dat het percentage Belgen, Nederlanders en Duitsers dat in Noord-Brabant de regio Zuidoost-Brabant heeft aangedaan voor een dagje uit ongeveer even groot is (71%). 4 Percentages in dit figuur betreffen het aandeel in de populatie dat de afgelopen twee jaar in Nederland een dagje uit is geweest. Omdat het bezoek van meerdere provincies mogelijk is, tellen deze op tot meer dan 100%. Pagina 14 van 62

Hoewel we zien dat het bezoeken van Zuidoost-Brabant niet afhankelijk is van het land waarin men woonachtig is, zien we wel dat het bezoeken van de regio Noord-Brabant afhankelijk is van het land waarin men woonachtig is. Daarom wordt in de volgende paragrafen het recreatiegedrag met betrekking tot dagjes uit van Nederlanders, Duitsers en Belgen apart besproken. 3.1.1a. Nederlanders en dagjes uit in eigen land Van alle Nederlanders geeft 92% aan dat zij de afgelopen twee jaar een dagje uit is geweest in eigen land. Bij de hen zijn Noord-Holland (39%), Noord-Brabant (35%) en Zuid-Holland (33%) favoriete provincies om een dagje te besteden. Eindhoven, Kaatsheuvel en Den Bosch zijn onder Nederlanders favoriet voor een dagje uit. In Zuidoost-Brabant zijn dit Eindhoven, Helmond en Valkenswaard. Logischerwijs komt een dagje uit in eigen provincie het meest voor. We kunnen concluderen dat het bezoeken van Noord- Brabant voor een dagje uit afhangt van de Nederlandse provincie waarin men woont. Wanneer we bekijken vanuit welke provincies men naar Noord-Brabant gaat voor een dagje uit, zien we dat (behalve de Noord-Brabanders) Nederlanders uit de provincies Zeeland, Limburg en Zuid-Holland de regio Noord-Brabant de afgelopen twee jaar het meeste vanwege recreatieve redenen hebben bezocht. De percentages worden weergegeven in onderstaand overzicht. Van degenen die een dagje uitgingen in eigen land, heeft: 58% van de Noord-Brabanders de provincie Noord-Brabant om een dagje uit te gaan; 52% van de Zeeuwen Noord-Brabant bezocht; 45% van de Limburgers Noord-Brabant bezocht; 40% van de Zuid-Hollanders Noord-Brabant bezocht; 35% van de Gelderlanders Noord-Brabant bezocht; 32% van de Utrechters Noord-Brabant bezocht; 29% van de Noord-Hollanders Noord-Brabant bezocht; 25% van de Flevolanders Noord-Brabant bezocht Pagina 15 van 62

22% van de Overijsselaren Noord-Brabant bezocht; 22% van de Drentenaren Noord-Brabant bezocht; 20% van de Friezen Noord-Brabant bezocht; 9% van de Groningers Noord-Brabant bezocht. Daarom concluderen we dat inwoners van Zeeland meer geneigd zijn om Noord-Brabant te bezoeken voor een dagje uit dan inwoners uit bijvoorbeeld Groningen. Hoewel we wat betreft het bezoeken van Zuidoost-Brabant geen verschillen zagen tussen de landen, vinden we deze wel tussen de Nederlandse provincies. Het bezoeken van Zuidoost-Brabant wordt significant meer ondernomen door inwoners uit de provincies Limburg (93% van de Limburgers die Noord-Brabant bezochten, bezochten ook Zuidoost-Brabant wel eens voor een dagje uit), Noord-Brabant (93% van de Noord- Brabanders die in eigen provincie een dagje uit gingen, bezochten ook Zuidoost-Brabant wel eens voor een dagje uit), Gelderland (72% van de Gelderlanders die Noord-Brabant bezocht, bezocht ook Zuidoost-Brabant wel eens voor een dagje uit) en Utrecht (72% van de Utrechters die Noord-Brabant bezocht, bezocht ook Zuidoost-Brabant wel eens voor een dagje uit). Daarbij zien we overigens wel relatief grote verschillen in de bezoekfrequenties: Noord-Brabanders deden gemiddeld 4 dagjes uit in Zuidoost-Brabant per jaar, Gelderlanders 1,5 Utrechters en Zeeuwen 1,3 en Limburgers 0,9. Tenslotte concluderen we dat er kleine verschillen gevonden zijn wat betreft achtergrondvariabelen van de Nederlanders die Zuidoost-Brabant al dan niet bezochten. Deze Nederlanders bezoeken vaker dan gemiddeld een sportwedstrijd, festival/evenement, theater, attractiepark en horeca. Ook lezen zij iets vaker dan degenen die deze regio niet bezochten algemene tijdschriften en bezoeken zij meer entertainment websites. We kunnen concluderen dat deze Nederlanders, buiten de regio Zuidoost-Brabant, de provincies Gelderland, Utrecht, Noord-Holland, Zuid-Holland, Zeeland en Limburg ook vaker aandoen dan degenen die Zuidoost-Brabant niet bezochten. Derhalve kunnen we tevens stellen dat Nederlanders die Zuidoost-Brabant aandoen over het algemeen kunnen worden gekarakteriseerd als zijnde actief. Pagina 16 van 62

3.1.1b. Belgen en dagjes uit in Nederland Van de Belgen geeft 66% aan de afgelopen twee jaar Nederland te hebben bezocht om een dagje uit te gaan. Bij de Belgen is Limburg favoriet voor een dagje uit (51%), gevolgd door Noord-Brabant (31%) en Zeeland (29%). Belgen uit de provincie Antwerpen bezochten Nederland significant meer voor een dagje uit (83%) dan Belgen uit de provincie Brabant (51%). In de provincies Belgisch Limburg en Luik geeft 68% respectievelijk 62% aan Nederland de afgelopen twee jaar te hebben bezocht om een dagje uit te gaan. Wanneer we inzoomen op dagjes uit in Noord-Brabant, kunnen we concluderen dat er significante verschillen zijn tussen de Belgische provincies. Dit wil zeggen dat het bezoeken van Noord-Brabant voor een dagje uit vooral populair is onder inwoners van Antwerpen: 52% geeft aan deze provincie de afgelopen twee jaar te hebben bezocht, tegen 28% uit Belgisch Limburg, 27% uit Belgisch Brabant en slechts 11% uit Luik. 70% Van de Belgen die Noord- Brabant aandeed voor een dagje uit deed ook Zuidoost-Brabant wel eens aan. Voor het bezoeken van Zuidoost-Brabant voor een dagje uit maakt het niet uit in welke Belgische provincie men woonachtig is. We zien dat Belgen hun dagjes uit vooral hebben besteed in de steden Eindhoven, Tilburg en Kaatsheuvel. In Zuidoost-Brabant waren de steden Eindhoven, Valkenswaard en Helmond favoriet voor een dagje uit onder de Belgen. Wat betreft het bezoeken van Zuidoost-Brabant kunnen we concluderen dat ook Belgen die Zuidoost- Brabant aandoen kunnen worden gekenmerkt als actieven ; zij houden meer van winkelen, het bezoeken van een sportwedstrijd en fietsen. Ook bezoeken zij vaker een sauna/beautysalon, festivals, musea en theaters. Belgische mannen geven aan Zuidoost- Brabant vaker te hebben bezocht dan vrouwen. We zien dat de Belgen die Zuidoost-Brabant aandeden, andere Nederlandse provincies (Utrecht, Gelderland, Noord-Holland, Zuid- Holland, Zeeland en Limburg) ook vaker bezochten. Pagina 17 van 62

3.1.1c. Duitsers en dagjes uit in Nederland Tenslotte bekijken we het recreatiegedrag van de Duitsers met betrekking tot dagjes uit in Nederland. 62% Van de Duitsers geeft aan de afgelopen twee jaar Nederland te hebben bezocht om een dagje uit te gaan. Het bezoeken van Nederland voor een dagje uit is niet afhankelijk van het Duitse deelgebied waarin men woonachtig is. Duitsers gingen voor hun dagje uit vooral naar Limburg (25%), Zeeland (23%) en Noord-Holland (23%). Het is opvallend te noemen dat van alle Duitsers slechts 4% aangeeft de afgelopen twee jaar Noord-Brabant te hebben bezocht om een dagje uit te gaan. Van alle provincies in Nederland is Noord-Brabant, samen met Flevoland en Drenthe, het minst favoriet onder Duitsers voor een dagje uit. Het bezoeken van Noord-Brabant evenals Zuidoost-Brabant voor een dagje uit is niet afhankelijk van het Duitse deelgebied waarin men woonachtig is. Ook wat betreft Duitsers kunnen we concluderen dat meer actieve Duitsers de regio Zuidoost-Brabant eerder aan deden voor een dagje uit. Zij bezochten echter alle andere Nederlandse provincies relatief meer dan Duitsers die deze regio niet aandeden. Ook houden deze Duitsers meer van zelf sporten, museumbezoek, theater en het bezoeken van een attractiepark. 3.1.1d. Conclusie dagjes uit We concluderen dat Nederlanders vaker een dagje weg in Nederland besteden dan Belgen en Duitsers. We zien Noord-Brabant op een derde plek komt: 32% van de totale populatie is hier de afgelopen twee jaar een dagje uit geweest. Van degenen die Noord-Brabant bezochten, bezocht 71% minstens 1 keer de regio Zuidoost-Brabant. Voor Nederland zien we dat Noord-Brabant meer bezocht is door Zeeuwen, inwoners van Noord-Holland en Limburgers. In België is Noord-Brabant voor een dagje uit favoriet onder Antwerpenaren; in Duitsland is Noord-Brabant even beperkt favoriet voor ieder deelgebied. De dagjesmensen in Zuidoost-Brabant kunnen worden gekenmerkt als actief, zij bezochten behalve Noord- Pagina 18 van 62

Brabant ook de provincies Gelderland, Utrecht, Noord-Holland, Zuid-Holland, Zeeland en Limburg. 3.1.2 Midweken/weekendjes weg in Nederland van de totale populatie Waar in paragraaf 3.1.1 dagjes uit in Nederland zijn besproken, wordt er in deze paragraaf dieper ingegaan op midweken/weekendjes weg. 61% Van de gehele populatie geeft aan de afgelopen twee jaar een weekendje of midweek weg te zijn geweest in Nederland. Voor weekendjes weg was de provincie Limburg favoriet (27%), gevolgd door Noord- Holland (19%) en Zeeland (19%). Noord- Brabant komt op een zesde plek met 15%. Wat betreft de overnachtingsplekken voor weekendjes, zien we dat men vooral verbleef in een bungalowpark/vakantiehuisje (45%), een hotel of pension (38%) of op een camping (16%). In Noord-Brabant verbleef men voor een midweek of weekendje weg vooral in de omgeving van Eindhoven, Valkenswaard en Den Bosch. Van degenen die Noord-Brabant bezochten voor een midweek weg, bezocht 67% de regio Zuidoost-Brabant. Dit percentage verschilt niet significant per land. We kunnen concluderen dat degenen die Zuidoost-Brabant bezochten voor een dagje uit ondernemend zijn. Zij houden meer dan degenen die deze regio niet aandeden van bijvoorbeeld winkelen, bezoeken van festivals/attractieparken, musea, theater en fietsen/wandelen. Het bezoeken van Horeca doen zij net zo vaak als degenen die Zuidoost-Brabant niet hebben bezocht om een midweek/weekend weg te gaan. Ook concluderen we dat degenen die Zuidoost-Brabant aandeden om een midweek/weekend weg te gaan alle Nederlandse provincies meer bezochten. Limburg, Zeeland, Gelderland, Noord-Holland, en Zuid-Holland werden hierbij het meeste aangedaan. Pagina 19 van 62

3.1.2a. Nederlanders en midweken/weekendjes weg in eigen land Van alle Nederlanders geeft 68% aan dat zij de afgelopen twee jaar een weekend/midweek weg zijn geweest in Nederland. Nederlanders verbleven tijdens hun midweek/weekend weg vooral in een bungalowpark of vakantiewoning (50%). De provincies Limburg (27%), Noord- Holland (19%) en Drenthe (19%) werden het meest bezocht door de Nederlanders. Noord- Brabant komt op de zesde plaats, met 17% van de Nederlanders die hier de afgelopen twee jaar een weekendje weg heeft besteed. Wanneer we kijken of een midweek/weekend weg in Noord-Brabant favoriet is onder inwoners uit een bepaalde Nederlandse provincie, concluderen we dat er geen significante verschillen bestaan tussen de Nederlandse provincies. Dit wil zeggen dat het bezoeken van Noord-Brabant voor een midweek of weekend weg niet afhangt van de Nederlandse provincie waarin men woonachtig is. Dit is ook het geval met het bezoeken van Zuidoost- Brabant. Nederlanders die in Noord-Brabant verbleven voor een weekend/midweek weg, verbleven vooral in de omgeving van Eindhoven, Den Bosch, en Valkenswaard. In Zuidoost- Brabant verbleven Nederlanders voor een weekendje weg in de omgeving van Eindhoven, Valkenswaard en Veldhoven. We concluderen dat ook Nederlanders die Zuidoost-Brabant aandoen om een midweek/weekend weg te gaan kunnen worden gekarakteriseerd als ondernemend: zij houden meer van alle soorten vrijetijdsbesteding, zoals festivalbezoek, museumbezoek en wandelen. Fietsen en het bezoeken van horeca doen zij evenveel als degenen die Zuidoost-Brabant niet bezochten om een midweek/weekend weg te gaan. Het bezoeken van Zuidoost-Brabant voor een midweek/weekend weg is niet afhankelijk van bijvoorbeeld leeftijd of geslacht: zowel Nederlandse mannen als vrouwen van alle leeftijden deden Zuidoost-Brabant aan. Nederlanders die Zuidoost-Brabant bezochten om een midweek/weekend weg te gaan bekijken vaker commerciële Tv zenders en lazen minder algemene tijdschriften. Over het algemeen bezochten zij nog iets vaker de andere provincies om een midweek/weekend weg te gaan. Pagina 20 van 62

3.1.2b. Belgen en midweken/weekendjes weg in Nederland Vervolgens bekijken we de midweken en weekendjes weg van Belgen in Nederland. We merken op dat slechts 32% van de Belgen aangeeft de afgelopen 2 jaar een midweek of weekend weg te zijn geweest in Nederland. Belgen verbleven tijdens hun midweek weg vooral in een hotel of pension (61%). Belgen die wel een weekendje weg gingen in Nederland, bezochten Zeeland (32%), Limburg (32%) en Noord-Holland (17%). Noord-Brabant komt op een vijfde plaats met 12% van de Belgen. Het zijn vooral Belgen uit de provincie Antwerpen (40%) en Belgisch Limburg (38%) die Nederland hebben bezocht voor een midweek/weekend weg. Vanuit de provincie Luik geeft slechts 24% aan de afgelopen twee jaar in Nederland een midweek of weekend weg te zijn geweest. In Belgisch Brabant is dit percentage 28%. Voor het bezoeken van Noord-Brabant of Zuidoost-Brabant voor een midweek/weekend weg zien we echter dat het niet uitmaakt uit welke provincie van België men afkomstig is. Er kan echter wel worden geconcludeerd dat de Belgen die Zuidoost-Brabant aandoen om een midweek/weekendje weg te gaan, evenals de Nederlanders, actiever zijn. Zij ondernemen alle vrijetijdsactiviteiten, behalve het bezoek van theater, horeca en museum, meer dan degenen die Zuidoost-Brabant niet bezochten. Ook deden deze Belgen alle Nederlandse provincies meer aan om een weekendje weg te gaan dan de Belgen die Zuidoost-Brabant niet aandeden. Hierbij waren Gelderland, Noord- Holland, Utrecht, Zuid-Holland en Zeeland het meest in trek. Tot slot concluderen we dat Belgen voor hun weekendje of midweek weg in Noord-Brabant vooral in de omgeving van Eindhoven, Valkenswaard en Kaatsheuvel verbleven. In Zuidoost Brabant bezochten Belgen Eindhoven, Deurne en Valkenswaard. Pagina 21 van 62

3.1.2c. Duitsers en midweken/weekendjes weg in Nederland Tot slot bekijken we midweken en weekendjes weg van Duitsers in Nederland. 48% Van de Duitsers geeft aan de afgelopen twee jaar een midweek of weekend weg te zijn geweest in Nederland. Favoriete overnachtingsplek voor de Duitsers tijdens het weekendje of midweek weg in Nederland was een hotel/pension (43%). We concluderen dat het bezoeken van Nederland voor een midweek of weekend weg niet afhangt af van het Duitse deelgebied waarin men woonachtig is. We zien echter wel dat bepaalde Nederlandse provincies meer geliefd zijn voor een midweek of weekend weg dan andere provincies. De favoriete provincie onder de Duitsers die Nederland bezochten voor een midweek of weekend weg is Zeeland (23%), gevolgd door Noord-Holland (21%) en Limburg (16%). Het is opvallend te noemen dat Noord-Brabant met slechts 2% stevig onderaan staat: voor midweken en/of weekendjes weg bezochten Duitsers deze provincie vrijwel niet. We concluderen dat Duitsers in alle gedefinieerde gebieden de provincie Noord-Brabant even weinig aandoen voor een midweek/weekendje weg. Dit is ook het geval met de regio Zuidoost-Brabant. De regio Zuidoost-Brabant is te weinig bezocht door Duitsers om te kunnen concluderen dat er verschillen bestaan tussen Duitsers van bepaalde leeftijden, mannen en vrouwen of bijvoorbeeld sportliefhebbers. We zien echter wel dat ook Duitsers die Zuidoost-Brabant bezoeken meer Nederlandse provincies bezoeken dan degenen die Zuidoost-Brabant niet hebben aangedaan. Derhalve kunnen ook deze Duitsers worden gekenmerkt als zijnde ondernemend en actief. 3.1.2d. Conclusie midweken/weekendjes weg 61% Van de gehele populatie geeft aan de afgelopen twee jaar een weekendje of midweek weg te zijn geweest in Nederland. Nederlanders gingen eerder een weekendje weg in Nederland dan Duitsers. Belgen besteden in Nederland de minste weekendjes weg. Van alle Nederlandse provincies komt een midweek/weekend in Noord-Brabant komt op een zesde Pagina 22 van 62

plek met 15%. Hierbij zien we dat het bezoeken van de provincie Noord-Brabant wel verschilt per afkomstregio terwijl het bezoeken van de regio Zuidoost-Brabant, niet afhankelijk is van waar men woonachtig is. Degenen die Zuidoost-Brabant bezochten voor een midweek/weekend weg kunnen tot slot gekenmerkt worden als actief; zij bezochten meer Nederlandse provincies om een weekeinde weg te gaan. Limburg, Zeeland, Gelderland, Noord-Holland, en Zuid-Holland waren hierbij favoriet. 3.1.3 Vakanties in Nederland van de totale populatie Tenslotte bekijken we de vakanties in Nederland. Het is opvallend te noemen dat slechts 36% van de populatie aangeeft de afgelopen twee jaar een vakantie in Nederland te hebben besteed. Dit heeft men vooral gedaan in Zeeland (22%), Limburg (20%) en Noord-Holland (16%). 12% Van degenen die op vakantie zijn geweest in Nederland, is in Noord -Brabant op vakantie geweest. 61% Hiervan geeft aan ook in Zuidoost-Brabant op vakantie te zijn geweest. Dit percentage verschilt niet significant per land. Eindhoven is de populairste omgeving in Noord-Brabant om een vakantie te besteden, gevolgd door Den Bosch en Tilburg. We zien dat degenen die op vakantie zijn geweest in Zuidoost-Brabant vaker wandelen, fietsen, een festival bezoeken, een museum of attractiepark bezoeken. Zij bezoeken minder vaak een sportwedstrijd en houden zelf ook minder van sporten. We kunnen concluderen dat degenen die Zuidoost-Brabant bezoeken om op vakantie te gaan, nog vaker naar andere provincies in Nederland op vakantie gingen: Limburg en Zeeland waren hierbij favoriet. Met betrekking tot vakantie in Nederland vinden we verschillen tussen de drie landen. Deze worden in de volgende Paragrafen beschreven. Pagina 23 van 62

3.1.3a. Nederlanders en vakantie in eigen land 41% Van de Nederlanders geeft aan de afgelopen jaren op vakantie te zijn geweest in eigen land. Nederlanders overnachtten tijdens hun vakantie in eigen land vooral op een bungalowpark (44%) of op een camping (16%). Men bracht de vakantie vooral door in Zeeland (19%), Limburg (20%) en Gelderland (16%). Van alle Nederlanders die op vakantie gingen in eigen land, gaf 12% aan de afgelopen twee jaar een vakantie in Noord-Brabant te hebben doorgebracht. Wanneer we bekijken of vakantie in Noord-Brabant afhangt van de Nederlandse provincie waarin men woont, kunnen we concluderen dat er verschillen gevonden zijn. Uit de provincie Drenthe bezocht 17% Noord-Brabant en uit Zuid-Holland bezocht 21% deze provincie om op vakantie te gaan. Bewoners van de provincies Flevoland en Overijssel bezochten Noord-Brabant minder: slechts 5% van degenen uit deze provincies die de afgelopen twee jaar in Nederland op vakantie gingen gaven aan op vakantie te zijn geweest in Noord-Brabant. We zien dat degenen die op vakantie zijn geweest in Zuidoost-Brabant ook vaker op vakantie gingen in andere provincies van Nederland. Ook hier waren Limburg en Zeeland favoriet. 3.1.3b. Belgen en Vakantie in Nederland 13% Van de Belgen is de afgelopen twee jaar op vakantie geweest in Nederland. Onder hen was Zeeland met 51% het populairst. Dit wordt gevolgd door Limburg (41%) en Noord-Brabant (13%). Tijdens hun vakantie overnachtten Belgen vooral in een hotel/pension (45%) of bij vrienden/familie (14%). Het bezoeken van Noord-Brabant of Zuidoost-Brabant als vakantiebestemming hangt niet af van de Belgische provincie waar men woonachtig is. Pagina 24 van 62

Voor Belgen die in Noord-Brabant op vakantie gingen was de omgeving Eindhoven favoriet. Wat betreft het vaker of minder vaak op vakantie gaan in Zuidoost-Brabant vinden we geen significante verschillen tussen de afkomst van die Belgen of hun diverse kenmerken. Het feit dat deze verschillen niet als significant gezien worden heeft overigens te maken met het zeer beperkte aantal Belgen dat aangaf Zuidoost-Brabant te hebben bezocht: slechts 6 van de 489 Belgen is in Zuidoost-Brabant op vakantie geweest, ongeveer 1% dus. 3.1.3c. Duitsers en Vakantie in Nederland Van de Duitsers geeft 32% aan dat zij de afgelopen twee jaar op vakantie zijn geweest in Nederland. Zij hebben hun vakantie vooral doorgebracht in Zeeland (32%), Noord-Holland (24%) en Zuid-Holland (12%). Slechts 3% heeft zijn of haar vakantie doorgebracht in Noord- Brabant. Duitsers verbleven tijdens hun vakantie vooral in een hotel (41%) of op een bungalowpark (18%). We kunnen niet concluderen dat Duitsers uit verschillende provincies eerder naar Noord-Brabant of Zuidoost-Brabant op vakantie gaan. Wat betreft het vaker of minder vaak op vakantie gaan in Zuidoost-Brabant vinden we geen verschillen. 3.1.3d. Conclusie vakanties Nederlanders besteedden de afgelopen twee jaar beduidend meer hun vakanties in Nederland (41%) dan Duitsers (32%) en Belgen (13%). Uit de provincie Zuid-Holland bezocht 20% Noord-Brabant voor een vakantie en uit Drenthe bezocht 17% deze provincie om op vakantie te gaan. Bewoners van de provincies Flevoland en Overijssel bezochten Noord-Brabant minder: slechts 5% van degenen uit deze provincies die de afgelopen twee jaar in Nederland op vakantie gingen gaven aan op vakantie te zijn geweest in Noord- Brabant. Voor Zuidoost-Brabant verschillen deze getallen niet bijzonder van de Noord- Brabantse getallen. Voor Duitsland en België zijn geen significante verschillen gevonden tussen de provincies of deelpopulaties. Pagina 25 van 62

3.1.4 Samenvatting en conclusies deelvraag 1 Zuidoost-Brabant is veel populairder voor dagjes uit dan voor een langer verblijf. Dit geldt voor alle doelgroepen en subpopulaties. 85% Van de onderzoekspopulatie gaat wel eens een dagje uit in Nederland, 32% daarvan wel eens in Noord-Brabant waarvan 70% wel eens in Zuidoost-Brabant. Deze populatie bestaat uit Nederlanders (92% dagje uit in Nederland, 35% in Noord-Brabant), Belgen (66% dagje uit in Nederland, 31% in Noord-Brabant) en Duitsers (62% dagje uit in Nederland, 4% in Noord-Brabant). We zien dat Zuidoost-Brabant met name bezocht is door Zeeuwen, Noord-Hollanders, Limburgers en Antwerpenaren. Alle bezoekers van Zuidoost- Brabant kunnen worden gekenmerkt als actief en zij bezochten de afgelopen twee jaar behalve Noord- Brabant ook de provincies Gelderland, Utrecht, Noord-Holland, Zuid-Holland, Zeeland en Limburg. Ook luisterden zij meer naar commerciële radiozenders en keken zij meer commerciële Tv. 61% Van de onderzoekspopulatie gaat wel eens een weekeindje weg in Nederland, 68% van de Nederlanders (waarvan 17% naar Noord-Brabant), 32% van de Belgen (waarvan 12% naar Noord-Brabant) en 48% van de Duitsers (waarvan slechts 2% naar Noord-Brabant). Hierbij zien we dat het bezoeken van de regio Zuidoost-Brabant niet significant afwijkt van de bezoeken aan provincie Noord-Brabant. Degenen die Zuidoost-Brabant bezochten voor een midweek/weekend weg kunnen ook gekenmerkt worden als actief, zij bezochten overigens nog meer Nederlandse provincies om een dagje weg te gaan. Limburg, Zeeland, Gelderland, Noord-Holland, en Zuid-Holland waren hierbij favoriet. 36% Van de onderzoekspopulatie gaat wel eens op vakantie in Nederland, 41% van de Nederlanders (waarvan 12% in Noord-Brabant), 13% van de Belgen (waarvan 13% in Noord-Brabant) en 32% van de Duitsers (waarvan 3%) in Noord-Brabant. Uit de provincie Zuid-Holland bezocht 20% Noord-Brabant voor een vakantie en uit Drenthe bezocht 17% deze provincie om op vakantie te gaan. Voor Zuidoost-Brabant verschillen deze getallen niet bijzonder van de Noord-Brabantse getallen. Voor Duitsland en België zijn geen significante verschillen gevonden tussen de provincies of deelpopulaties. Conclusies: Zuidoost-Brabant is beduidend populairder voor dagtochtjes dan voor een langer verblijf; Zuidoost-Brabant is populair bij actieve bezoekers (fietsen, wandelen, winkelen, festivals); De bezoekers van Zuidoost-Brabant gaan relatief veel weg en zeker niet exclusief naar Zuidoost-Brabant, eigenlijk nog vaker gaan ze elders in Nederland heen; De huidige bezoekers van Zuidoost-Brabant komen uit de nabijgelegen provincies, Zuid-Holland en de provincie Antwerpen; Duitsers zien zowel Noord-Brabant als Zuidoost-Brabant niet als bestemming. Pagina 26 van 62