Historisch Genootschap HGMK-inloopavonden elke donderdag in het BHK-gebouw Groenelaan 74, Beverwijk, aanvang 20 uur. Toegang en koffie vrij Midden- Kennemerland jaargang 21 nummer 58 issn: 1382-9351 Uitnodiging voor de Algemene Ledenvergadering op donderdag 4 april 2013 in het BHK-gebouw aan de Groenelaan 74, Beverwijk Aanvang 20:00 uur (zaal open vanaf 19:30 uur) maart 2013 28 mrt: Inloop 4 apr: Ledenvergadering HGMK met lezing door Joke v.d. Aar over monumentenbeleid 11 april: inloop 18 april: Excursie naar het stadscentrum van Zaanstad. Zie pagina 7. s avonds: inloopavond 25 april: Lezing door John Rutte: relatie tussen persoonsbewijs en distributiestamkaart in de 2 e Wereldoorlog 2 mei: Lezing door Cor Bart over de razzia op 16 april 1944 in Beverwijk en herdenking 9 mei: Hemelvaartsdag : gesloten 16 mei: ruilbeurs en verkoop historisch materiaal. Graag aanmelden: jabrak@ziggo.nl 23 mei: herhaling van de lezing over de Lunetten door Aad Kok (zie pag. 7) zaterdag 25 mei: fietstocht langs de Lunetten, met toelichting ter plaatse door Aad Kok. Start: 10:00; aanmelden bij jabrak@ziggo.nl 30 mei: Lezing door Herman Palm: Beverwijk in oude foto s rond 1900 met uniek fotomateriaal 6 juni: inloop 13 juni: lezing over de Noordhollandse stolpboerderijen Sluiting wegens vakantie 5 sept: inloop 12 sept: Lezing door Jan van der Linden over het historisch kadaster Beverwijk 19 sept: inloop Het Bestuur van het Historisch Genootschap Midden-Kennemerland te Beverwijk nodigt hierbij haar leden uit voor het bijwonen van de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering. Agenda 1. Opening en welkom 2. Mededelingen 3. Notulen van de ALV van donderdag 12 april 2012 in Kasteel Assumburg te Heemskerk 4. Jaarverslag over 2012 (inclusief verslagen van werkgroepen en activiteiten) 5. Financieel Jaaroverzicht over 2012 Verslag van de Kascommissie Goedkeuring van het financieel jaarverslag 6. Benoeming van de nieuwe kascommissie voor 2013 7. Begroting en contributievaststelling 8. Bestuursverkiezing. Aftredend en herkiesbaar: dhr. Jacob Brakenhoff, secretaris. Mw. Jeannette Duin en dhr. Wim Spruit hebben te kennen gegeven uit het bestuur te treden. Derhalve zijn er vacatures voor twee zetels. 9. Verslag over de inloopavonden in het BHK-gebouw 10. Rondvraag en sluiting Na de pauze zal Mw. J. van der Aar (Monumentencommissie Gemeente Beverwijk) een toelichting geven over de stand van zaken met betrekking tot het gemeentelijke monumentenbeleid. De aanwezigen krijgen de gelegenheid tot het stellen van vragen. Er was veel belangstelling bij de HGMK-avonden in het BHK-gebouw, zoals hier op 31 januari tijdens de lezing over de Mennonieten in de Weichseldelta. Wie meer weten wil kan dag en nacht terecht op onze website: www.hgmk.nl Historisch Genootschap Midden- Kennemerland
Notulen Algemene Ledenvergadering Historisch Genootschap Midden-Kennemerland Notulen van de ALV van het Historisch Genootschap Midden- Kennemerland op donderdag 12 april in Kasteel Assumburg te Heemskerk van 20.00 tot 22.15 uur 29 leden tekenden de presentielijst. 1. Opening en welkom. De voorzitter van het genootschap, dhr. Joep Frerichs verwelkomt de aanwezigen en in het bijzonder de delegatie van het bestuur van. Namens hen doet hij een oproep dat er in het museum vacatures zijn voor een conservator en voor een voorzitter van het bestuur. Mededelingen. Berichten van verhindering kwamen binnen van de heren Jan de Wildt, Roel van Gulik en Wim Spruit. Vervolgens noemt de voorzitter dat er een kink in de kabel is gekomen met de onlangs getekende overeenkomst om in Beijerlust ruimte te huren voor het Historisch Informatiepunt. 2. Notulen van 6 april 2011 (Bijeenkomst in de Jansheeren te Heemskerk): notulen goedgekeurd met dank aan de secretaris. 3. Jaarverslag over 2011: Naar aanleiding van dit jaarverslag noemt de voorzitter dat de zg. Denktank (samengesteld uit afvaardigingen van de drie regionale historische verenigingen) in een tussenrapportage een aantal adviezen heeft opgesteld. Geadviseerd wordt o.m. om de berichtgeving in de nieuwsbrieven met elkaar uit te wisselen. Een regelmatig overleg met elkaar te hebben en contact te zoeken met de Cultuur Compagnie van de Provincie Noord-Holland. 4. Financieel Jaaroverzicht. De penningmeester, dhr. Jan de Boer is verheugd over de gunstige opbrengst van de boekenverkoop van meer dan 6000,--. De meeropbrengst bij de contributie (van leden die boven het minimumbedrag betalen) gaat naar het ondersteuningsfonds ( 1877,55) Dhr. Aad Kok maakt vanuit de zaal een compliment naar de penningmeester en dankt hem voor het heldere verslag. 5. Verslag van de Kascommissie. De heren J. Rutte en G. Peters hebben op 5 maart de boeken ten huize van dhr. J. de Boer gecontroleerd en in orde bevonden. Zij adviseren de penningmeester decharge te verlenen. Voor het jaar 2012 bestaat de commissie uit de heren G. Peters en C. Hilbers. 6. Begroting en contributie vaststelling. De penningmeester geeft enige toelichting op de begroting. 7. Bestuursverkiezing. Arie van Dongen licht zijn besluit om af te treden toe en zegt toe wel bij het informatiecentrum en de publicaties betrokken te zullen blijven. Jeannette Duin stelt zichzelf voor en wordt met algemene stemmen als nieuw bestuurslid gekozen. 8. Historisch Informatie Centrum. De reserves die voor het historisch informatie centrum gereserveerd zijn, zullen worden aangewend voor de huur van zaalruimte en aanschaf van kantoormeubilair en computers die in het gebouw van de Beverwijkse Harmoniekapel aan de Groenelaan in Beverwijk een wekelijkse inloopavond mogelijk moeten maken. Uit de zaal komt een vraag of dit niet zal leiden tot een volledig uiteengaan van museum en genootschap. De penningmeester verwacht dat niet. Maar in het huidige museum aan het Westerhoutplein zijn de mogelijkheden voor extra activiteiten van het HGMK eenvoudig te beperkt. Samenwerking met het museum inzake berichtgeving in de Nieuwsbrief en overleg bij het uitbrengen van uitgaven blijft ook gecontinueerd. De penningmeester stelt voor om de contributie ongewijzigd te laten (minimaal 13,--). Het voorstel wordt aangenomen. 9. Rondvraag. Dhr. Aad Kok mist een deel van zijn albums over de Linie van Beverwijk. Dhr. Jan van der Linden informeert naar de stand van zaken rond een project van de VPRO over historische films uit de regio. Daarover is echter ook bij het bestuur geen nieuws vernomen. Na de pauze gaf dhr. Jean Roefstra een uiteenzetting over de geschiedenis van het kasteel. Jaarverslag 2012 Historisch Genootschap Midden-Kennemerland Het jaar 2012 mag als een heel bijzonder jaar gekenmerkt worden, want na de teleurstellende ervaring in 2011 dat de vestiging van een Historisch Huis op een nieuwe locatie van Museum Kennemerland om diverse redenen niet haalbaar bleek te zijn, ging het bestuur onverdroten aan het werk om op een andere locatie in Beverwijk het lang gekoesterde ideaal van een eigen clubhuis te realiseren. Contact werd gelegd met dhr. Jeroen de Wilde: in het door hem fraai gerestaureerde Huize Beijerlust aan de Velserweg kon zaalruimte gehuurd gaan worden. Maar in de eindfase van het overleg bleek dat er over de huur ook nog BTW verrekend zou moeten worden. Het HGMK is een vereniging zonder winstoogmerk, derhalve zijn we niet BTW plichtig en kon de overeenkomst niet doorgaan. Gelukkig bood dhr. Gé Hofman van de Beverwijkse Harmonie Kapel uitkomst: het gebouw aan de Groenelaan nr. 74 wordt buiten de repetitieavonden aan diverse andere verenigingen verhuurd en het HGMK was welkom. De donderdagavond bleek beschikbaar. Op 19 april 2012 werd de overeenkomst getekend en het Historisch Informatie Centrum kon met een wekelijkse inloopavond gerealiseerd worden. Het bestuur van het HGMK was in 2012 als volgt samengesteld: Joep Frerichs, voorzitter; Jacob Brakenhoff, secretaris; Jan de Boer, penningmeester; Wim Spruit en Jeannette Duin, bestuursleden. Dhr. Spruit zegde toe de publiciteit te gaan verzorgen en mw. Duin beleidszaken en moderne media. Dhr. Arie van Dongen die tot aan de jaarvergadering deel uitmaakte van het bestuur, had zich niet herkiesbaar gesteld, maar bleef wel de taak als uitgever van de vereniging behouden. Dat betekent dat de uitgaven van Nieuwsbrieven, Ledenbulletins en boeken door hem verzorgd blijven worden. Ook zette dhr. van Dongen zich actief in bij de inrichting en aankoop van computers en kantoormeubilair voor de inrichting in het BHK gebouw. Het bestuur kwam in 2012 negen keer in vergadering bijeen. De eerste drie vergaderingen in 2012 werden voornamelijk besteed aan de huisvestingskwestie. In de daaropvolgende vergaderingen werd er gewerkt aan invulling van de donderdagavonden en het overige activiteiten- en excursieprogramma. Vóór de zomervakantie werden o.m. de volgende activiteiten georganiseerd: op zaterdag 17 maart werd bezoek gebracht aan het ENCI-museum nabij het hoogoventerrein in Velsen-Noord. Op maandag 12 mei een bezoek aan de fraaie kasteeltuin van Assumburg met een rondleiding door dhr. Nico Brantjes. Op zaterdag 16 juni een fietstocht langs de Sint Aagtendijk met toelichting van de landschapsgeografe mw. Lia Vriend. De activiteiten werden steeds door plm. 30 mensen bezocht en door de deelnemers ten zeerste gewaardeerd. Na de zomervakantie werd er vooral hard aan gewerkt om de wekelijkse inloopavonden tot een succes te maken. Nagestreefd wordt om elke 14 dagen een lezing over een 2 NIEUWSBRIEF 58 Historisch Genootschap Midden-Kennemerland
historisch onderwerp voor geïnteresseerden aan te bieden en op de daartussen liggende donderdag een gewone inloop te houden. De inloop is bedoeld om leden in staat te stellen gebruik te maken van de computers voor het verrichten van onderzoek, kennis te nemen van de bladen waarop we geabonneerd zijn (uitgaven van historische verenigingen en overige historische publicaties) en het onderlinge ledencontact te versterken. De serie lezingen werd op donderdag 19 april gestart met een verhaal van dhr. Remco Reiding over de vergeten oorlogsgraven van de Russische krijgsgevangenen uit de 2 e Wereldoorlog. Voor de volgende lezingen werden achtereenvolgens uitgenodigd: dhr. J. de Jong en J. Rutte over genealogie (twee avonden); dhr. Jean Roefstra over kasteel Oosterwijk; dhr. Gerard Hoogland over de beeldbank van ; een medewerker van het voorlichtingsbureau NZ-lijn uit Amsterdam over de archeologische vondsten bij de aanleg van de metro in Amsterdam en dhr. Gé Hofman over de BHK 100 jaar. Naar aanleiding van de lezing over de NZ-lijn werd op donderdag 22 november een bezoek gebracht aan de bouwput in Amsterdam. Ook werden er twee avonden m.m.v. de fotowerkgroep gepresenteerd: over Volksfeesten van 1927 en de Beverwijkse Conservenindustrie. Op advies van de z.g. Denktank (regionaal overleg) werden de contacten met de bevriende historische verenigingen uit de beide buurgemeenten Velsen en Heemskerk aangehaald. Besloten is om regelmatig met elkaar in overleg te gaan om van elkaars krachten te profiteren en zodoende één regionaal beleid voor behoud van het historisch erfgoed op te zetten. Ook het museum Kennemerland werd voor dit overleg uitgenodigd. Voor het einde van het jaar gaf mw. Jeannette Duin te kennen dat zij vanwege te drukke werkzaamheden haar zetel in het bestuur op moest geven. Iets later kwam hetzelfde bericht van dhr. Wim Spruit, met gezondheidsredenen als argument. Daarom heeft het bestuur in 2013 dringend behoefte aan uitbreiding met minstens twee enthousiaste krachten. Zij doet een beroep op de leden van de vereniging om zich aan te melden. De vereniging telde aan het begin van 2012: 729 leden en op 31 december was dit 684. J. Br. Paleografie De Paleografiewerkgroep bestond dit jaar gemiddeld uit 6 á 7 man/vrouw en kwam in totaal 12 keer bijeen, eerst nog in Museum Kennemerland; later in de Bestuurskamer van de BHK. Er werd deels in klein verband, deels door de gehele werkgroep aan drie projecten gewerkt, t.w.: Vroedschaps-boek 6 ( v.a. 1704), Weeskamer-boek 3 (v.a. 1642) en het Kloosterarchief van St. Jan te Haarlem (v.a. ong. 1300). We hopen in 2013 weer het e.e.a. te kunnen publiceren. Publicaties Ook dit jaar brachten we weer drie Nieuwsbrieven uit, en een lijvig Ledenbulletin.Daarnaast verschenen er in november twee nieuwe boeken: het langverwachte Velsen en zijn industriële geschiedenis van Cor Castricum, dat we samen met de Historische Kring Velsen konden uitgeven, en Oud Velsen 1911-2011, een kleine bedevaart naar het dorpsverleden van Ton van Oosterom. De verkoop van beide boeken is zeer voorspoedig gelopen: het eerste was al na enkele weken vrijwel uitverkocht, mede dankzij een kortingsactie via de IJmuider Courant, van het tweede is nog een bescheiden hoeveelheid over waarvoor allicht in de komende jaren nog belangstelling zal zijn. Het bestuur heeft zich in 2012 ook actief ingezet om de website www.hgmk.nl actueel en levend te maken. Er werd een contract getekend met een professioneel bedrijf (Bundelmedia Beverwijk) en een eigentijdse site gecreëerd op basis van een ontwerp door Lisette Beentjes. De website wordt nu door de bestuursleden zelf actueel gehouden. Hieraan gekoppeld hebben we ook accounts op Facebook en Twitter, waar we sinds kort ook actief zijn, al moet gezegd worden dat we daarmee nog niet geheel vertrouwd zijn. Werkgroep Monumenten Nu de druk om gegevens aan te leveren bij de Gemeente Beverwijk is weggevallen, is de werkgroep in rustiger vaarwater terecht gekomen. Door vakanties en ziekte zijn er een aantal bijeenkomsten uitgesteld, waardoor de werkgroep in 2012 maar vier keer bij elkaar is gekomen. Dit jaar is de werkgroep begonnen met het inventariseren van gevelsier : namen en eerste steenleggingen. Eerst in Wijk aan Zee en later in Meerenstein en Oosterwijk. Maar toen was de inventarisatie al uitgebreid met straatmeubilair : monumenten, standbeelden, kunst, grenspalen, etc. Al gauw bleek dat het resultaat van de inventarisatie veel groter was dan eerst werd gedacht. Ook moest alles gefotografeerd worden en in kaart gebracht. Een hele klus, waar we ook in 2013 mee door zullen gaan. Ook is er begonnen met een inventarisatie van alle (verdwenen) scholen in Beverwijk en Wijk aan Zee. Een hele klus om dat uit te zoeken, want bijna geen school heeft nog de oude naam. Wellicht is de 100 jarige Bethelschool nog de enige met de oorspronkelijke naam, alhoewel die bij de oprichting anders was. Op 18 januari 2012 hebben een paar van onze leden met anderen, een wandeling door Wijk aan Zee gemaakt om te bezien of het een beschermd dorpsgezicht zou kunnen gaan worden. Over het resultaat is niets bekend. Ook over de zgn. quick-scan van beeldbepalende panden is niets meer gehoord. Misschien kan mevr. Joke v.d. Aar er op de ledenvergadering opheldering over geven. Ook over de tweede tranche voordracht voor uitbreiding van de Gemeentelijke monumentenlijst, waar na een inloop op 31 mei 12 in de Lutherse kerk voor belanghebbenden, door ons ook niets meer is vernomen. Tot slot zijn alle aangevraagde omgevingsvergunningen m.b.t. monumenten door ons bekeken, maar die gaven geen aanleiding om bezwaar aan te tekenen. Historisch Genootschap Midden-Kennemerland NIEUWSBRIEF 58 3
Historisch Genootschap Midden-Kennemerland Financieel overzicht 2012 Baten en Lasten over 2012 * informatieve posten Baten 2011 Begroot 2012 Werkelijk 2012 Lasten 2011 Begroot 2012 Werkelijk 2012 Contributies 9.853,50 10.000,00 9.328,50 Nieuwsbrieven 2.345,05 2.000,00 2.167,65 Rente 1.380,96 2.000,00 2.164,76 Ledenbulletin 3.699,90 4.200,00 3.739,63 Donaties 400,00 100,00 Boeken inkoop 8.095,27 P.M. 11.413,90 Verkoop boeken 6.135,75 P.M. 14.667,95 /* Bijdrage aan 1.822,50 2.000,00 2.710,00 Meer ontvangst contr. 1.877,55 Website 485,70 3.177,14 Van Boekenfonds Historische werkgroepen 78,78 150,00 33,88 Porti / bezorgkosten 33,80 Administratiekosten 26,79 300,00 848,88 * Onttrekking res. Infocentrum 7.426,24 Excursies / Lezingen 243,00 400,00 480,00 * Onttrekking res. Onderst.fonds 1.000,00 Lidmaatschappen / Abonnementen 105,00 150,00 175,00 Porti / bezorgkosten 50,45 100,00 0,00 Bestuurskosten 256,05 500,00 50,00 Huur opslagruimte 570,00 600,00 570,00 Huur BHK gebouw 855,65 Algemene kosten 154,74 250,00 172,59 * Historisch informatie centrum 1.200,00 1.200,00 7.426,24 Bankkosten 137,10 247,25 Representatiekosten 19,95 150,00 59,95 Saldo in-verkoop boeken/boekenfonds -1.959,52 3.254,05 Meer ontvangst contr./onderst.fonds 1.877,55 Huishouding informatie centrum 51,18 Balans per 31 december 2012 Debet Resultaat 439,45-2.711,74 19.647,76 12.000,00 34.721,25 19.647,76 12.000,00 34.721,25 Credit 2011 2012 2011 2012 Kas 85,73 227,99 Crediteuren 1.906,03 2.293,53 ING 11.100,19 2.129,82 Vooruit ontvangen contributie 4.996,00 5.295,50 ING Zakelijke spaarrekening 33.335,10 80.255,22 Meer ontvangst contributie 1.730,00 Postbank termijndeposito 50.000,00 Ondersteuningsfonds 19.669,96 18.669,96 Debiteuren 360,80 7.040,30 Blomfonds 16.336,09 16.336,09 Waarborg opslagruimte 137,00 137,00 Boekenfonds 16.428,57 20.122,07 Tegoeden korte termijn 920,12 681,68 Reserve infocentrum 24.400,00 16.973,76 Algemene reserve 11.762,84 11.762,84 Resultaat 2.711,74 Saldo 439,45 95.938,94 93.183,75 95.938,94 93.183,75 Toelichting In 2012 is het ledenaantal gedaald. Het ledenaantal per 31-12-2012 bedraagt 684. In 2012 is het lidmaatschap van 54 leden beëindigd en hebben we 10 nieuwe leden mogen noteren. Boekenfonds In 21012 hebben we twee nieuwe boeken kunnen uitgeven; Velsen en zijn industriële geschiedenis door Cor Castricum en het boek Oud Velsen 1911-2011 van de hand van Ton van Oosterom. Het eerste was eind 2012 al vrijwel uitverkocht, van Oud Velsen hebben we nu nog zo n 50 exemplaren over. De inkoopkosten bedroegen 11.413,90 en de verkoop heeft 14.667,95 opgebracht. Het voordelig saldo van 3.254,05 wordt toegevoegd aan het boekenfonds. Het saldo daarvan bedroeg op 01-01-12 16.428,57. Daaraan is ook nog toegevoegd (volgens besluit jaarvergadering 2012) het voordelig saldo van 2011, zijnde 439,45. Het saldo komt daarmee per 31-12-12 op 20.122,07 Ondersteuningsfonds Aan meeropbrengst bij de contributie is in 2012 1730,00 ontvangen, dit bedrag zal worden toegevoegd aan het ondersteuningsfonds. Vanuit het ondersteuningsfonds is 1000,- betaald aan Museum Kennemerland als bijdrage in de restauratie van een Kinheim tapijt. Website In de loop van 2012 bleek dat de website niet meer werd onderhouden door ziekte van de webmaster. Ook bleek dat op korte termijn daar geen verbetering van te verwachten was. We zijn op zoek gegaan naar een professionele ontwerper en bouwer. Dit alles heeft geresulteerd in de hoge niet geplande uitgavepost van 3177,14. Administratiekosten Van de uitgegeven 848,88 is ca. 800 uitgegeven aan de inkoop van een voorraad enveloppen. Infocentrum De aanschaf van alle materialen in het informatiecentrum, zoals computers en kasten, is betaald uit de reservering Historisch Informatie Centrum. Voorstel Het bestuur stelt voor: Het nadelig saldo van het boekjaar 2012 ten laste te brengen van de algemene reserve en de contributie voor 2014 niet te verhogen. 4 NIEUWSBRIEF 58 Historisch Genootschap Midden-Kennemerland
Begroting 2014 (de begroting 2013 werd vastgesteld in de jaarvergadering 2012; zie Nieuwsbrief 55) Baten 2013 2014 Lasten 2013 2014 Contributies 10.000,00 9.400,00 Nieuwsbrieven 2.300,00 2.300,00 Rente 1.600,00 1.800,00 Ledenbulletins 3.800,00 3.800,00 Verkoop boeken P.M. P.M. Boeken P.M. P.M. Onttrekking reserve infocentrum 1.000,00 300,00 Bijdrage aan 1.850,00 1.800,00 Meer ontvangst contributie 1.000,00 1.000,00 Website 200,00 200,00 Historische werkgroepen 150,00 100,00 Administratiekosten 500,00 500,00 Excursies / Lezingen 150,00 400,00 Lidmaatschappen / Abonnementen 150,00 175,00 Porti / bezorgkosten 100,00 50,00 Bestuurs kosten / onvoorzien 200,00 100,00 Huur opslagruimte 600,00 600,00 Reservering / Huur BHK gebouw 2.400,00 900,00 Algemene kosten 150,00 175,00 Bankkosten 250,00 Representatie kosten 50,00 75,00 Huishouding informatie centrum 75,00 Ondersteuningsfonds 1.000,00 1.000,00 13.600,00 12.500,00 13.600,00 12.500,00 Contributiebetaling Wie daarvoor nog geen gelegenheid heeft genomen wordt verzocht de contributie voor 20123 vóór 1 april te voldoen.vergeet svp niet om bij uw betaling het betalingskenmerk te vermelden als u geen gebruik maakt van de acceptgiro, die u bij de vorige Nieuwsbrief heeft ontvangen. Het HGMK informatiecentrum; een kleine enquête We zijn nu een jaar bezig met de wekelijkse inloopavonden op donderdag. De lezingen en presentaties worden doorgaans goed bezocht, maar op de gewone inloop valt de belangstelling tot nu toe ronduit tegen. We horen graag van u wat u ervan vindt. Met uw antwoorden op onderstaande vragen willen we proberen de inloopavonden tot een groter succes te maken. 1. Heeft u wel belangstelling voor een gewone inloopavond, en wat verwacht u daar dan van? 2. Zou het u beter uitkomen als de inloopavond op een andere dag of dagdeel zou zijn? 3. Wilt u misschien zelf eens iets komen vertellen over uw eigen historische interesse of verzameling? 4. Heeft u zelf foto s, films of andere beelden over de omgeving van Beverwijk en kunnen wij die met u bespreken en eventueel scannen op zo'n inloopavond? 5. Heeft u suggesties voor een presentatie of spreker of excursie? U kunt uw antwoorden op deze vragen per e-mail opsturen naar: jabrak@ziggo.nl of anders op een van de inloopavonden inleveren bij één van de bestuursleden. U hoeft niet alle vragen te beantwoorden. Wij bouwen in ons informatiecentrum aan een verzameling boeken over de streekgeschiedenis. Wilt u boeken ter beschikking stellen voor onze bibliotheek dan hebben wij daarvoor zeker belangstelling. Ook als u niet wilt deelnemen aan deze kleine enquête zouden wij graag uw e-mailadres willen ontvangen, waarmee wij u op de hoogte kunnen houden van HGMK-nieuws en actuele wijzigingen in het programma. Daarvoor volstaat dan een kort berichtje per e-mail met uw naam en adres naar onze secretaris Jacob Brakenhoff: jabrak@ziggo.nl Historisch Genootschap Midden-Kennemerland NIEUWSBRIEF 58
Bestuur De positie van voorzitter van het bestuur van is lange tijd vacant geweest. Het bestuur heeft in september 2012 met enthousiasme heer Cees Hazenberg verwelkomd in deze functie. Helaas moest Koos Glazenburg (verantwoordelijk voor huisvesting) zijn taak in het museumbestuur neerleggen in verband met persoonlijke omstandigheden. De samenstelling van het museumbestuur is nu als volgt: voorzitter: Cees Hazenberg secretaris: Ineke van Santen notulist: Michon Hesselink financiën: Libbe van Dijk juridische zaken: Erwin van Bolhuis educatie: Miep de Wildt. Inmiddels is het museum er ook in geslaagd om een huismeester aan te trekken, de heer Matthieu Hendriks. Hij zal allerlei praktische zaken voor zijn rekening nemen en op voorhand is het museum blij met zijn inzet! Zomerschema Vanaf 1 april is het museum ook weer op woensdagmiddagen open. De openingstijden zijn dan dus: zaterdag, zondag en woensdag van 14.00 tot 17.00 uur. Onbekend Gezicht Vanaf begin dit jaar is de tentoonstelling Onbekend Gezicht te zien in het museum. De ondertitel is het fotografisch geheugen van. In dat geheugen zijn helaas wat gaten aanwezig. Van een deel van het beeldmateriaal ontbreekt informatie. Om er achter te komen wie of wat op foto s te zien is, publiceert het Museum elke twee weken een foto in een regionale krant en roept belangstellenden op om via internet in de beeldbank van het museum te kijken. Tot half september is de tentoonstelling Onbekend Gezicht, met foto- en filmmateriaal van voor ± 1970, te zien in het museum. De foto s zijn gerangschikt in tien thema s, waaronder Wijk aan Zee, tuinbouw, bevrijding, de gasfabriek, conservenfabriek en andere bedrijvigheid, verenigingen en clubs, en ongelukjes. In een kleine filmzaal vertoont het museum films onder het motto onherkenbaar stadsgezicht. De beeldbank is toegankelijk via www.museumkennemerland.nl en rechtstreeks via www.museumbeverwijk.nl. Er is veel belangstelling voor de beeldbank! Een delegatie van het museum gaat ook on tour met beeldmateriaal om op locatie belangstellenden de gelegenheid te geven om te reageren. Inmiddels is er een presentatie gehouden in de bibliotheek en in Huis ter Wijck. Beide bijeenkomsten werden zeer goed bezocht. Op het programma staan nog presentaties in Lommerlust (27 maart) en in Paviljoen Westerhout (31 mei). Nieuwe website krijgt een nieuwe website! Met de informatie die alle betrokkenen hebben aangeleverd is de heer Kees Koopman aan de slag gegaan. Een eerste conceptversie is met enthousiasme ontvangen en het kan niet lang meer duren voordat de definitieve versie in de lucht is. Prikbord Ansichtkaarten Ik verzamel oude ansichtkaarten van Beverwijk en Wijk aan Zee (van vóór 1960), en momenteel heb ik ongeveer 100 mooie kaarten dubbel uit de periode 1900-1950. Die wil ik wel (het liefste) ruilen of anders verkopen. Mogelijk hebben andere leden hiervoor belangstelling? Ik heb zelf wel belangstelling als andere mensen iets op dit gebied te koop hebben. Han Duin J.Ligthartstraat 649 1964 HE Heemskerk tel.: 0251-238821 Familiegeschiedenis Voor mijn onderzoek naar de familiegeschiedenis ben ik op zoek naar informatie over de heer Th. W. van Wordragen en mevrouw M. van Wordragen-Kooijman (mijn opa en oma) en over hun huisarts, dokter Melchior. In de familieverhalen wordt gesproken over de hulp die dokter Melchior heeft verleend bij het terughalen van de heer van Wordragen van Arbeidsinzet (of gevangenneming?). De heer van Wordragen werkte voor staalhandels bedrijf Nedeximpo bv. Graag kom ik in contact met mensen die informatie hebben of bekend zijn met bronnen over de heer Melchior en zijn hulp aan Beverwijkers gedurende de Tweede Wereldoorlog, de heer en mevrouw van Wordragen-Kooijman of het bedrijf Nedeximpo bv. U kunt contact opnemen via machielp@hotmail. com of 06-48778971 6 NIEUWSBRIEF 58 Historisch Genootschap Midden-Kennemerland
Openbare ledenvergadering Historische Kring Velsen De Historische Kring Velsen houdt zijn voorjaarsledenvergadering op maandag 15 april 2013 in Woonzorgcentrum De Hofstede aan de Aletta Jacobsstraat te Velserbroek. Deze is tevens toegankelijk voor niet-leden. De aanvang is 20:00 uur; de zaal is open om 19:30 uur en koffie of thee voor aanvang is gratis De vergadering begint met een lezing door mevrouw Renate van Zalen, bestuurslid van het Comité 4 en 5 Mei Velsen. Tevens is zij werkzaam bij het verzetsmuseum Amsterdam. Het Verzetsmuseum Amsterdam is momenteel bezig met het opzetten van een kindermuseum, te openen in oktober dit jaar. Door middel van verhalen van mensen die de Tweede Wereldoorlog zelf als kind hebben meegemaakt zullen kinderen van nu leren over de oorlog. In het museum krijgt de bezoeker straks de mogelijkheid om een aantal kinderen te volgen door de oorlog heen. Elk kind staat voor een ander aspect van de oorlog: vervolging, verzet, collaboratie en accommodatie. De persoonlijke verhalen en de authentieke objecten nemen de bezoeker mee terug naar de jaren 1940-1945. In deze lezing zal dieper worden ingegaan op het tot stand komen van de inhoud van het museum. Welke keuzes zijn er gemaakt, waar komt het materiaal vandaan en op welke problemen stuit je als je persoonlijke verhalen als uitgangspunt neemt. In de pauze van de vergadering is er gelegenheid om diverse oude nummers van het jaarboek VELISENA en diverse andere boekwerken aan te kopen. Na de pauze volgt een kort huishoudelijk deel, met o.a. jaarverslagen 2012 van het bestuur en van de verschillende werkgroepen van de HKV. Voor nadere informatie : www.historischekringvelsen.nl Lezing over de Linie van Beverwijk. Aad Kok hield op donderdag 14 februari een lezing over de Linie van Beverwijk ofwel de Lunetten. De opkomst die avond was goed ondanks het winterse weer. Op veler verzoek wordt die lezing herhaald voor degenen die het in februari te koud vonden om te komen en wel op donderdag 23 mei, s avonds om 20:00 uur in het BHK-gebouw aan de Groenelaan te Beverwijk. Fietstocht langs de Lunetten De zaterdag daaropvolgend, zaterdag 25 mei, kunnen belangstellenden deelnemen aan een fietstocht langs de Lunetten, met toelichting ter plaatse door Aad Kok. Start om 10:00 uur bij het parkeerterrein nabij Paviljoen Westerhout aan het Westerhoutplein. De tocht begint in Wijk aan Zee en gaat vervolgens via de Creutzberglaan naar Oosterwijk. Aanmelden bij de secretaris Jacob Brakenhoff, e-mail jabrak@ziggo.nl of tel 0251-226291 Stadsexcursie Centrum Zaanstad Het bestuur van het HGMK nodigt belangstellende leden uit voor deelname aan een excursie naar het project INVERDAN, het vernieuwde stadshart van Zaanstad. Het bezoek vindt plaats op donderdag 18 april van s morgens 10:00 tot 11:30 uur. Men wordt rondgeleid door een medewerker van de Gemeente Zaanstad en onderweg krijgt men uitleg over de ontwikkeling van dit gebied. Verzamelpunt: entree van het stadhuis Zaanstad. Het stadhuis is het gemakkelijkst met openbaar vervoer te bereiken. (Vanuit Beverwijk met Connexxion bus 59 om 09:15 uur of per trein 09:22 uur richting Hoorn met overstap in Castricum om 09:36 uur). Na afloop koffie of lunch (op eigen kosten) in het Inntelhotel. Aantal deelnemers: maximaal 25 personen. Kosten: geen. Aanmelden bij de secretaris Jacob Brakenhoff, tel. 0251-226291 of jabrak@ziggo.nl Historisch Genootschap Midden-Kennemerland NIEUWSBRIEF 58 7
Jaarverslag 2012 Archeologisch Werkgroep Beverwijk-Heemskerk Graven en waarnemen Bij graafwerkzaamheden aan de Rijksstraatweg in Heemskerk voor de bouw van een Albert Heijn Xl kwam een veenlaag met bewerkingssporen tevoorschijn. Waarschijnlijk gaat het hier om de sporen van turfsteken uit vroeger tijd. Het zijn rechthoekige kuilen van ongeveer 2 bij 1 meter, netjes naast elkaar. Vergelijkbare sporen zijn onder meer gevonden in Aerdenhout en Heiloo. Op het voormalige crossterrein naast Oud Haerlem in Heemskerk heeft het bureau Hollandia een archeologisch vooronderzoek verricht. Het onderzoek was noodzakelijk in verband met de voorgenomen aanleg van een waterberging. Leden van de werkgroep hebben bij het schaaf- en graafwerk geassisteerd. Er waren 5 proefsleuven van 20-30 bij 5 meter gegraven. De vondsten waren scherven uit de IJzertijd en de Inheems-Romeinse tijd. De locatie ligt hemelsbreed niet ver van het archeologisch monument met nederzettingssporen in de Broekpolder. Interessant waren de sporen van het krekenstelsel van het Oer-IJ. Educatie Op de Openbare Basisschool de Zevenhoeven heeft een lid van de werkgroep een gastles gegeven over archeologie. De les was voor de leerlingen van groep 6 die tijdens de geschiedenislessen onder andere de Steentijd en de daarop volgende perioden als lesstof kregen. Zoals altijd was het mogen vasthouden van vondsten (botten, kogels en aardewerk) weer een groot succes. Basisschool De Panta Rhei organiseerde voor de hele school (± 660 leerlingen) een erfgoededucatieproject met als thema Op zoek naar oudheden in de woonwijk Broekpolder te Beverwijk. De werkgroep verzorgde een uitgebreide expositie met Overzicht van kuilen in het veen om turf te winnen vitrines en informatiepanelen, een introductieles voor de leraren, presentaties voor de 20 oudste groepen en een spannend verhaal met vondsten bekijken voor de 16 jongere groepen. Het project duurde in totaal twee en een halve maand en werd gesubsidieerd door de Provincie Noord- Holland. Tentoonstellingen Ter gelegenheid van het 60-jarig jubileum van de afdeling Kennemerland van de awn -Vereniging van Vrijwilligers in de Archeologie - hebben de archeologische werkgroepen Haarlem, Velsen en Beverwijk-Heemskerk een tentoonstelling georganiseerd in het Archeologisch Museum Haarlem. De tentoonstelling laat de topvondsten zien van 60 jaar amateurarcheologie in Kennemerland. De opening vond plaats op 29 november; de tentoonstelling duurt nog tot en met 21 april 2013. In het gemeentehuis van Heemskerk kreeg de werkgroep eind november de gelegenheid een expositie van bodemvondsten in te richten voor de duur van drie dagen. Getoond werden de vondsten van een opgraving in de jaren 90 van de vorige eeuw bij de Heemshof aan de Oosterweg, Heemskerk. Voordat de vondsten worden opgeslagen in het Provinciaal depot voor bodemvondsten in Wormer kon op deze manier nog eens alles aan de bevolking van Heemskerk worden vertoond. Ondanks de opzet van de expositie, low budget met eenvoudige middelen, trokken we in drie dagen tijd meer dan 600 enthousiaste Vitrine van het project in de Panta Rhei Ria Vet voor de klas in de Panta Rhei 8 NIEUWSBRIEF 58 Historisch Genootschap Midden-Kennemerland
Boekennieuws Eind februari 2013 verscheen bij Uitgeversmaatschappij Walburg Pers te Zutphen het boek Macht en aanzien. Kennemer adel in de volle middeleeuwen [1050-1350] van Erik H.P. Cordfunke. In dit rijk geïllustreerde boek schetst de auteur aan de hand van een twaalftal portretten van hoogadelijke families een boeiend beeld van de volle middeleeuwen in Kennemerland. Expostie van Heemshof-vondsten in gemeentehuis Heemskerk bezoekers. Ook de pers en de lokale radiozenders besteedden veel aandacht aan deze activiteit. Radio en publicaties De werkgroep nam deel aan een uitzending van Radio Beverwijk vanuit Museum Kennemerland. Besproken werden diverse onderwerpen waaronder het voorgenomen project van basisschool De Panta Rhei. De afdeling Kennemerland van de AWN verzorgde naar aanleiding van het 60-jarig bestaan een jubileumnummer van Westerheem, het tijdschrift van de AWN. Het bevat verslagen van oude opgravingen maar ook van recent onderzoek, uit alle perioden. Leden van de werkgroep hebben artikelen geschreven over een beschilderd Schaven en graven in proefsleuf bij Oud-Haerlem graf in Heemskerk, glasvondsten van de Breestraat, een porseleinen schotel van Westerhout in Beverwijk en de resten van een vuurtoren in Wijk aan Zee. Het jubileumnummer van Westerheem is te koop in. Website De website is dit jaar door ruim 1000 bezoekers bezocht, dat is een verdubbeling ten opzichte van 2011. Vanaf september zijn vele bodemvondsten op de website te bekijken. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van het Zijper Collectie Beheers Systeem. Het adres van de website is: www.awn-beverwijk-heemskerk.nl. Met bijdragen van Roel van Gulik, Jaap Hendrikse en Ria Vet De oorsprong van de oude Kennemer adel gaat terug tot de vroege middeleeuwen, de tijd waarin grondbezit aanzien, rijkdom en macht betekende. Maar tussen de adel in de vroege middeleeuwen en die in de 13e/14e eeuw ligt een periode van vele eeuwen waarin grote veranderingen binnen deze sociale bovenlaag ontstonden. Met name het proces van feodalisering van de adel, waarbij een afhankelijkheidsrelatie tussen leenheer en leenman ontstond, voltrok zich eind 13e eeuw in een snel tempo. Er kwamen nieuwe geslachten bij, vaak zijtakken van oude geslachten. Want de jongere zoons kregen een erfdeel mee en werden op hun beurt de stamvaders van nieuwe geslachten. Door huwelijken binnen de eigen kring vormden zich bovendien hechte verwantschapsrelaties. In tijden van crisis traden deze geslachten op als een clan. Tegenstellingen tussen deze clans leidden dan ook vaak tot heftige partijtwisten. Niet eerder werd de geschiedenis van deze hoogadellijke geslachten in Kennemerland in een samenhangend verband beschreven. De schriftelijke overlevering uit de onderzochte periode (1050 1350) is weliswaar beperkt, maar door een zorgvuldige analyse van het overgeleverde materiaal is het mogelijk gebleken meer zicht te krijgen op deze adelsgroep, die in het Kennemerland van die dagen een belangrijke rol heeft gespeeld. Het boek is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage en medewerking van de Stichting Historische Archeologie. E.H.P. Cordfunke, Macht en aanzien. Kennemer adel in de volle middeleeuwen [1050-1350], Uitgeversmaatschappij Walburg Pers, 144 pagina's, ISBN 978.90.5730.851.2, prijs 24,95. Historisch Genootschap Midden-Kennemerland NIEUWSBRIEF 58 9
Boeken: verkrijgbaar bij HGMK en tijdens de openingsuren: leden nietleden De industriële geschiedenis van Velsen 15, 19, Velsen-Zuid 1911-2011, een bedevaart naar het dorpsverleden 14, 17,50 De Beverwijkse tabaksindustrie 19, 22, Mannen van IJzer en Staal - de eerste generaties Hoogovenwerkers 7,50 8,50 Een mol in Arcadië - 50 jaar Velser tunnels 10, 15, Bromsnor tussen de aardbeienvelden 10, 10, Scholtens en Midden-Kennemerland 5, 5, Wat Mijnheer zegt moet gebeuren (Waterland) 10, 12,50 Beverwijk en zijn industriële geschiedenis uitverkocht Een straatje om in Beverwijk 5, 5, Historische reeks: 1 Dagverhaal der doormarcheerende troepen (=Ledenbulletin 23) 5, 8, 2 Een haven in de Noordzee, een waterweg naar Amsterdam uitverkocht 3 Wijk aan Zee, dorp aan de branding (=Ledenbulletin 25) uitverkocht Ledenbulletin nr. 24, 26, 27, 28 of 29 5, 8, Ledenbulletin nr. 30 uitverkocht Ledenbulletin nr. 31, 32, 33, 34 of 35 5, 8, Ledenbulletin nr. 36 10, 13, Charterboek met alle charters uit 93 transcripties, transportakten, illustraties en registers tot één boek van 242 pagina s in plastic ringband. Op bestelling: CD- Charters- alle transcripties met bijbehorende digitale foto s Transcriptie van de notulen van de vroedschapsvergaderingen van de stad Beverwijk vanaf 1642. Een schat aan interessante en verrassende gegevens over het wel en wee van de stad en haar burgers in vroeger tijden. Elk boek en elke CD is inclusief alle registers. Plastic ringband, Boek 1 (1642-1650), 57 pagina s Boek 2 (1650-1661), 86 pagina s Boek 3 (1661-1672), 86 pagina s Boek 4 (1673-1687), 97 pagina's Boek 5 (1688-1704), 134 pagina's Boek 4 of 5 op CD met digitale foto's en registers Transcrpties van de Beverwijkse Weeskamerboeken: inclusief alle registers, plastic ringband, 125 pagina s Boek I (1556-1617) Boek II (1617-1642) Boek I of II op CD met digitale foto's en registers U kunt zich voor een abonnement op deze uitgaven van de Paleografie-werkgroep opgeven bij E. Toepoel, tel. 228497; email:ellydick@hotmail.com Alleen verkrijbaar in : 24, 2,50 7,50 10, 10, 11, 12, 2,50 12,50 12,50 2,50 Foto-CD met ruim 1200 ansichtkaarten van Beverwijk e.o. 11,25 11,25 Koen Mertens senior en Koen Mertens junior, 100 jaar kunstenaarschap 4, 4, Het Mysterie van de Tijdgeest 3,25 3,25 Lise en de bastaard 9,95 9,95 Fiets-en wandelroute Midden-Kennemerland InZicht 3, 3, Een plattegrond van Beverwijk 1830-1840 2,50 2,50 Midden-Kennemerland in de Vroege en Hoge Middeleeuwen 20, 20, Het ontstaan van Beverwijk als stedelijke nederzetting 9, 9, Recht op wraak 20, 22, Duinen en mensen - Kennemerland 29,95 29,95 en nog veel meer! colofon De Nieuwsbrief is een uitgave van het Historisch Genootschap Midden-Kennemerland en te Beverwijk en verschijnt 3 x per jaar. Daarnaast verschijnt 1 x per jaar het Ledenbulletin voor de leden van het Genootschap. Redactie: Arie van Dongen, Cor Castricum, Jean Roefstra, Wim Spruit. Redactieadres: Vondellaan 62, 1942 LK Beverwijk; email: avdongen@ziggo.nl Secretariaatsadres Historisch Genootschap Midden-Kennemerland: J.J.M. Brakenhoff, Anemonenlaan 11, 1943 BC Beverwijk, telefoon 0251-226291 email: jabrak@ziggo.nl Nieuwe leden van het Genootschap kunnen zich opgeven bij de ledensecretaris: Mw. P.M. Pennycook-Hilbers, Acacialaan 65, 1943 GR te Beverwijk, tel. 0251-220150 email: gkpennycook@hotmail.com De contributie bedraagt minimaal 13, per jaar (meer mag!) + voor leden buiten de IJmond 4, bijdrage in de portokosten. Nieuwe leden kunnen zich ook opgeven door dit bedrag over te maken op postgirorekening nr. 224943 t.n.v. Historisch Genootschap Midden- Kennemerland te Beverwijk, met de vermelding: nieuw lid. U ontvangt dan p.o. het ledenbulletin + de reeds verschenen Nieuwsbrieven van dat jaar + een welkomst premie. Bezoek ook eens de websites: www.hgmk.nl www.museumkennemerland.nl www.s-h-a.nl www.archeo-beverwijk-heemskerk.nl www.geschiedenisbank-nh.nl www.middenkennemerland.nl Historisch Genootschap Bestuursleden: Voorzitter Secretaris Penningmeester Midden- Kennemerland J.G. Frerichs J.J.M. Brakenhoff J.W. de Boer Erelid: ir. J. Camfferman Lid van Verdienste: IJ. Luttik M u s e u m K e n n e m e r l a n d Van april t/m september gelden de zomeropeningstijden: woensdag, zaterdag en zondag van 14-17 uur. Toegangsprijs: : 4, ; geregistreerde leden van de Vereniging Rembrandt en leden van HGMK gratis; 65 plus: 2, kinderen t/m 12 jaar gratis. Op feestdagen is het museum gesloten. Westerhoutplein 1, 1943aa Beverwijk telefoon: 0251 214 507 e-mail: mk@museumkennemerlandnl 10 NIEUWSBRIEF 58 Historisch Genootschap Midden-Kennemerland