Leeskoorts Groep 6
INHOUD Inhoud... 0 1 Inleiding... 1 1.1 Doelstelling... 1 2 Leeskoorts... 2 2.1 De organisatie... 2 2.2 Voorbereiding... 3 2.3 Introductie van het project in de klas... 3 2.4 Mijn leeslogboek... 4 2.5 Boekpromotie door de leerkracht... 7 2.6 Creatieve verwerkingsvormen... 8 2.7 Leespillen... 8 2.8 Afronding en bekendmaking van de hoogste leeskoorts... 9 3 Bijlage... 10 3.1 Genre etiketten... 10 Versie augustus 2017
1 INLEIDING In groep 6 kunnen de leerlingen goed lezen, ze hebben met verschillende soorten boeken kennisgemaakt en zijn druk bezig met het ontwikkelen van hun eigen smaak. Ze weten bovendien hoe ze een boek kunnen kiezen. Na het kiezen komt de vaardigheid van het waarderen van boeken om de hoek kijken. Is het gekozen boek wel een leuk of goed boek en wil de leerling het wel uitlezen. Het beoordelen en waarderen van boeken is een onderdeel van de cirkel die hoort bij het lezen van boeken. Het kiezen van een boek, het beleven en waarderen en daarna -een ervaring rijker- weer kiezen, beleven en waarderen. 1.1 Doelstelling Leerlingen stimuleren tot individueel lezen Leerlingen leren boeken te waarderen Leeskoorts Groep 6 Rode Draad 1
2 LEESKOORTS Leeskoorts is een project waarbij leerlingen besmet kunnen raken met het leesvirus. Het virus is geen vreselijke ziekte, maar een leuke vorm van besmetting. Deze besmetting houdt namelijk in dat iedereen leesgek wordt. Van dat virus krijg je koorts: leeskoorts. Er komt een collectie boeken in de klas. Elk boek is besmet met het leesvirus. Het ene boek wat meer dan het andere. Op een leeskoortsmeter kunnen de leerlingen invullen hoeveel koorts ze krijgen van de gelezen boeken. Ze doen dit door middel van het geven van cijfers. Op deze manier geven ze een waardering aan het boek. Tenslotte wordt, op de gezamenlijke Leeskoortsthermometer van de klas, het aantal gelezen bladzijden ingevuld om aan het einde van het project te kijken hoeveel leeskoorts de hele klas heeft. 2.1 De organisatie Rondom een fictief gegeven, een geheimzinnige uitbraak van koorts, wordt het project in de klas gestart. U ontvangt van de bibliotheek een krat met verschillende boeken. De leerlingen kunnen hieruit boeken kiezen om te lezen. Het lezen gebeurt in de klas; bijvoorbeeld het dagelijkse vaste vrij lezen kwartier. Na het lezen van een boek, vult elke leerling op een leeskoortsmeter zijn waardering/afkeuring in. Dit gebeurt door het geven van cijfers/punten (graden) van 1 tot 10. Het zijn 5 vragen dus de leeskoorts kan oplopen tot 50º (punten). De leeskoortsmeters kunnen worden bewaard in een leeskoortslogboekje en beoordeeld worden in het schoolwise leeslog. Daarnaast wordt het aantal bladzijde wat een leerling gelezen heeft ingevuld op de gezamenlijke leeskoortsthermometer van de klas. Bijvoorbeeld Als een leerling een boek heeft gelezen van 130 bladzijden dan kleurt hij 2 vakjes van 50 of één van 100 in. Dertig bladzijden worden dan bewaard tot de volgende leerling een boek uit heeft. Bijvoorbeeld van 72 bladzijden. De 30 die er nog staan komen bij de 72 bladzijden en de leerling kleurt weer 2 vakjes van 50 of één van 100 (72+30=102) in en er worden nu 2 bladzijden bewaard. Het is handig als de te bewaren bladzijden op een post-it blaadje onderaan de koortsthermometer bewaard kunnen worden! Een andere mogelijkheid is dat alle leerlingen tijdens het vrij lezen onthouden hoeveel pagina s ze gelezen hebben. Na afloop worden alle pagina s bij elkaar opgeteld, zodat in één keer het juiste aantal vakjes ingekleurd kan worden. Het kost meer tijd, maar stimuleert het hoofdrekenen! Leeskoorts Groep 6 Rode Draad 2
2.2 Voorbereiding U ontvangt: Een krat met boeken Materialen voor het leesprogramma: Kopieerblad met individuele leeskoortsmeters Leeslogbladen voor het maken van een papieren leeslog (als uw school gebruik maakt van schoolwise, kunt u het leeslog ook digitaal bijhouden) Grote leeskoortsthermometer om klassikaal te vullen Brieven van professor Lezerik Alle materialen zijn te downloaden op: https://educatie.debibliotheekhaarlemmermeer.nl/lessuggesties Vooraf doen: Leesthermometer in de klas ophangen De geleverde boeken bekijken om voorkennis te hebben over de beschikbare boeken De geleverde boeken duidelijk zichtbaar in de klas neer zetten Genres bekijken (zie bijlage) Post-it blaadje of kladblaadje bij de leeskoortsthermometer plakken Gekleurd A4 papier klaar leggen Optioneel: snelhechters Indien mogelijk: Budget regelen voor het aanschaffen van het boek dat het meeste leeskoorts veroorzaakt heeft (voor in de schoolbibliotheek) 2.3 Introductie van het project in de klas U heeft de boeken duidelijk zichtbaar in de klas gezet. Bijvoorbeeld op een boekentafel. De gezamenlijke leeskoortsthermometer hangt u goed zichtbaar (en bereikbaar) in de klas. U (of de leesconsulent) vertelt dat u een brief hebt ontvangen (deze kunt u downloaden op https://educatie.debibliotheekhaarlemmermeer.nl/lessuggesties - Brief 1 bij Groep 6) van ene professor Lezerik die onderzoek doet naar leeskoorts. Uit de brief blijkt dat de professor heeft ontdekt dat boeken leeskoorts kunnen veroorzaken. Soms zelfs heel heftige leeskoorts, bijvoorbeeld niet meer kunnen stoppen met lezen en tot diep in de nacht door willen lezen. Hij wil er meer van weten. Hij wil dat iedere leerling die koorts krijgt, zodat er héél véél gelezen gaat worden, maar daar heeft hij de hulp van de leerlingen voor nodig. Zij moeten erachter zien te komen welke boeken de meeste koorts veroorzaken. Tijdens de loop van het project ontvangen de leerlingen nog een keer post van professor Lezerik. De leerlingen kunnen nu elk een boek uitzoeken om te lezen. U deelt daarbij de leeskoortsmeters uit, die ze meteen als boekenlegger kunnen gebruiken. Na het lezen vullen ze de leeskoortsmeter in en zien ze zo hoeveel koorts het boek opgeleverd heeft. De leeskoortsmeters worden bewaard in een leeslogboek. Ze vullen ook meteen het aantal gelezen bladzijden in op de gezamenlijke Leeskoortsthermometer door een vakje in te kleuren. Zo kunt u altijd zien hoe hoog de leeskoorts in de klas oploopt. Voor een nieuw boek krijgen ze een nieuwe leeskoortsmeter. Wanneer uw school over schoolwise beschikt, kunt u de leerlingen in laten loggen om per gelezen boek hun eigen leeslog online in te vullen. Leeskoorts Groep 6 Rode Draad 3
2.4 Mijn leeslogboek Meestal is het wel bekend dat een leerling leest, maar missen leerkrachten (en ouders) het inzicht en overzicht van wat het kind leest. Mijn leeslogboek gaat daar verandering in brengen. Mijn leeslogboek... stimuleert het leesplezier laat leerlingen systematisch alle (voor)gelezen boeken noteren laat leerlingen uiting geven aan hun leeservaring biedt goede mogelijkheden om te werken aan leesbevordering biedt leerkracht (en ouders) inzicht in de leesvoorkeur, leeshistorie en leesfrequentie van het kind biedt een uitgangspunt voor reflectie op gelezen boeken is een voorloper van het leesdossier in het voorgezet onderwijs. Hierdoor ontstaat een doorlopende lijn Voorbereiding Praat met de leerlingen over het leeslogboek. Leg uit wat je noteert in een leeslogboek: de schrijver, de titel, de korte inhoud op de achterkant, de illustraties enz. U kunt er natuurlijk één voor uzelf maken en dat laten zien. Koortsmeters Iedere leerling verzamelt gedurende het project leeskoortsmeters. Per gelezen boek vullen ze een leeskoortsmeter in. Deze worden gebundeld in een leeslogboek. Maak van een dik gekleurd A4 vel een kaft, door het papier dubbel te vouwen. De leeskoortsmeters worden er tussen gedaan. Maak ze nog niet vast, want voor het bepalen van de leeskoorts per boek zijn ze nog nodig. De leerlingen kunnen eventueel de buitenkant van het boekje versieren. Na afloop van het project kunnen de leeslogboekjes vast gemaakt worden met een nietje of een snelhechter. Leeslogboek in schoolwise Met schoolwise kunnen de leerlingen een leeslog bij houden, waarin per gelezen boek wordt aangegeven wat ze er van vonden. Deze leeslogs worden per leerling bewaard en vormen een mooi online document aan het eind van de basisschool. Laat de leerlingen zien hoe ze in schoolwise een leeslog kunnen bijhouden: Een leeslog bijhouden gebeurt via de schoolwise Portal. Om gebruik te maken van het leeslog moet de leerling ingelogd zijn met zijn eigen gebruikersnaam en wachtwoord (hetzelfde als de bibliotheekinlog). Elke leerling kan een eigen leeslog bijhouden, dat wil zeggen zijn of haar mening geven over een gelezen boek. Dit staat los van het lenen van een boek. Het kunnen dus boeken uit de Rode Draad zijn, maar ook eigen boeken van thuis of geleende boeken in de schoolbibliotheek of openbare bibliotheek. Het doel van het leeslog is dat leerlingen leren reflecteren op een gelezen boek. Daarnaast is het natuurlijk leuk voor de leerling zelf om te zien wat hij door de jaren heen las en wat hij daar van vond. Als leerkracht kunt u de leeslogs van de leerlingen inzien, via het docentenmenu van schoolwise. Leeskoorts Groep 6 Rode Draad 4
Voor de leerling Je zoekt het boek op in de catalogus. Klik op Leeslog. Log in (indien nodig). Vul het aantal sterren in dat je het boek wil geven ( 1 tot en met 5). Beantwoord de vragen. Er zijn verschillende formulieren voor onder-, midden- en bovenbouw. De vraagstelling wordt steeds moeilijker. Klik op Bewaren. Het aantal sterren dat gegeven is kan door andere leerlingen bekeken worden. Leerlingen kunnen elkaar hierdoor motiveren om een boek te lezen. Leeskoorts Groep 6 Rode Draad 5
Voor de leerkracht Log met uw leerkrachten inlog. Ga naar het Docent menu. Kies Leesloglijst. Kies de gewenste klas. Kies de gewenste leerling. Bekijk de gelezen boeken en de mening van de leerling over het boek. Leeskoorts Groep 6 Rode Draad 6
2.5 Boekpromotie door de leerkracht Laat de leerlingen kennismaken met verschillende genres, zodat ze zelf hun voorkeur kunnen bepalen, voeden en ontwikkelen. Om te ontdekken wat een boek te bieden heeft gebruikt u de genres uit de bijlage (Bijlage 3.1 Genre etiketten). Zo zal de ene leerling zijn weg vinden van griezelverhalen naar historische verhalen, terwijl de andere leerling bij informatieve boeken blijft. Daarnaast is een enthousiast begeleider erg belangrijk. U speelt een belangrijke rol als het gaat om het promoten van de boeken! Zorg dat u over enkele boeken wat meer kunt vertellen. Bijvoorbeeld in welke plaats of tijd het verhaal speelt. Lees een pakkend zinnetje van de achterflap of vertel iets over het thema van het boek. De bedoeling hiervan is om leerlingen nieuwsgierig te maken. Lees van zoveel mogelijk boeken een paar fragmenten. Gebruik daar het leeskwartier voor. Lees ook zelf een boek van de geleverde collectie. Leerlingen worden vaak nieuwsgierig naar het boek dat de juf of meester zit te lezen. Zeker als u, zogenaamd, per ongeluk laat merken wat u van het boek vindt; grinnik tijdens het lezen verzucht wat spannend kijk verdrietig en/of snif af en toe tijdens het lezen zeg aan het eind van het stilleesmoment iets over het boek: o ik ben nu een spannend/grappig/zielig/enz. boek aan het lezen o ook een negatieve opmerking kan nieuwsgierig makend werken o ik snap niet dat professor Lezerik dit boek in de krat gedaan heeft, het is veel te moeilijk/veel te eng voor jullie. o Wat een raar boek / vies boek is dit zeg! Hieronder enkele algemene tips om boeken onder de aandacht te brengen: U kunt een boek introduceren door er één of twee pakkende fragmenten uit voor te lezen en/of er iets over te vertellen. Wijs de leerlingen op eventuele leesdrempels: een saai begin, flash backs, vreemde namen. Wanneer leerlingen hierop voorbereid zijn hebben ze er minder moeite mee. Op basis van een aantal boekpromoties kunt u met de leerlingen kiezen welk boek u gaat voorlezen. Bekijk van een aantal boeken uit het krat het uiterlijk. Bekijk de kaft en de titel. Stel de leerlingen vragen zoals: welk boek kan volgens jullie de meeste koorts opwekken? Waarom denk je dat? U kunt voorwerpen meenemen en laten zien die betrekking hebben op de inhoud. Lees af en toe, bijvoorbeeld aan het eind van de dag, uit een boek een stuk voor. Leeservaringen uitwisselen is een prima manier om boeken te promoten. Leerlingen vertellen elkaar over wat ze mooi, lelijk of moeilijk vinden en over wat ze weten of ontdekten over de auteur en zijn tekst. Laat leerlingen die hun boek met plezier gelezen hebben regelmatig iets over hun boek vertellen. Laat ze vertellen waarom ze het zo boeiend, leuk of grappig vonden. Boekenhoek: zorg voor een lekkere leesplek in de klas met eventueel een lekker zitje, kussens, e.d. Boek van de week. Zet elke week een boek, gedicht, auteur of illustratie centraal. Wissel de keuze af met die van de leerlingen. Leeslogboek: Laat iedere leerling een omslag van het leeslogboek' versieren. Leeskoorts Groep 6 Rode Draad 7
Boekenrubriek op de website van school: met recensies van leerkrachten, leerlingen en ouders, auteursportretten en verslagen van boekenactiviteiten. schoolwise heeft op de startpagina een boekencarrousel. Hierin staan steeds tips van wisselende thema s. Daarnaast kunnen leerlingen tips krijgen via snuffelen en zoeken in de kast. 2.6 Creatieve verwerkingsvormen Maak leerlingen nieuwsgierig naar een boek door voorwerpen mee te brengen die er iets mee te maken hebben of door de omslag kritisch te bekijken. Waar zal het boek over gaan, in welke tijd speelt het zich af, wat zijn je verwachtingen en (later) zijn die uitgekomen? Werk met elementen uit het boek: wie stel je je voor bij de hoofdpersoon? Laat leerlingen associëren rond een kernwoord en begin daar vervolgens een gesprek over. Ook kunt u een thema introduceren tijdens een klassengesprek of in kleine groepjes. Stel daarbij stimulerende vragen die een beroep doen op de fantasie. Andere creatieve verwerkingsvormen kunnen zijn: schrijven bij boeken: verzin een nieuwe titel, schrijf er een verhaal bij of maak een hoofdstuk af drama: veel boeken zijn goed te gebruiken om een stuk uit na te spelen manuele expressie: knutselen, schilderen en tekenen bij het verhaal geeft leerlingen de mogelijkheid ervaringen en emoties beeldend vorm te geven Belangrijk bij alle activiteiten: werk naar het boek toe. Dit houdt in dat het boek op zijn plaats' valt, of ook wel: zorgt voor een beter begrip ervan. Probeer een balans te vinden in het aanbieden van de activiteiten, niets is zo vervelend als het uitputtend uitdiepen van een boek. Er moet voor leerlingen nog wel iets te ontdekken overblijven. 2.7 Leespillen Om de leerlingen extra aan het lezen te krijgen heeft professor Lezerik een leespil ontwikkelt. U koopt de leespillen en introduceert deze door de tweede brief (deze kunt u downloaden op https://educatie.debibliotheekhaarlemmermeer.nl/lessuggesties - Brief 2 bij Groep 6) van de professor voor te lezen. De leerlingen gaan er stukken enthousiaster van lezen. Leeskoorts Groep 6 Rode Draad 8
2.8 Afronding en bekendmaking van de hoogste leeskoorts De leeskoortsmeters die de leerlingen hebben ingevuld, worden bij u ingeleverd. Alle boeken worden op de boekentafel teruggelegd. De leeskoortsmeters worden bij de boeken gelegd en gezamenlijk bekijkt u met de leerlingen welke boeken het hoogst hebben gescoord, dat wil zeggen welke boeken veroorzaken de hoogste leeskoorts. Maak daarvan een top 5. De ingevulde leeskoortsmeters krijgen de leerlingen weer terug. Deze kunnen nu vastgemaakt worden in het leeslogboek. Bij gebruik van SchoolWise kunnen ze de titels aan hun online leeslog toevoegen. Op nummer 1 staat natuurlijk het boek wat de meest leeskoorts veroorzaakt heeft. Als er budget voor is het een leuk idee om dit boek aan te schaffen voor de schoolbibliotheek. In de derde brief geeft professor Lezerik aan het boek dat meeste leeskoorts veroorzaakt cadeau wordt gegeven. U kunt deze brief alleen gebruiken, als u het boek daadwerkelijk koopt. Nadat de top 5 bekend is geworden, vult u de derde brief (deze kunt u downloaden op https://educatie.debibliotheekhaarlemmermeer.nl/lessuggesties - Brief 3 bij Groep 6) van professor Lezerik in met de titel die op nummer 1 staat. U kunt de brief nu in de klas voorlezen en het cadeau uitpakken. Zo kan de hele klas het boek lezen, of u leest het boek voor. *** Verklap dit niet vooraf aan de kinderen, maar speel dat u blij verrast bent als u de brief (voor)leest. Leeskoorts Groep 6 Rode Draad 9
3 BIJLAGE 3.1 Genre etiketten Op zoek naar spannende boeken of films, sciencefiction of romantische verhalen of films? Let dan op de etiketten op de ruggen van leesboeken, video's en dvd's. Daarop vind je de genre-etiketten: kleine icoontjes die aangeven tot welk genre het verhaal behoord. Zie hiernaast een overzicht van de genres. Detective Dieren Griezelverhaal Historisch verhaal Humor Oorlog en verzet Paarden/pony's Romantisch verhaal School Sciencefiction Spanning en avontuur Sport Sprookjes Western Zeeverhaal Leeskoorts Groep 6 Rode Draad 10
Leeskoorts Groep 6 Rode Draad 11