De relatie tussen sociaal economische status en seksueel overdraagbare aandoeningen Kwalitatief onderzoek naar de kennis van soa-professionals en deskundigen MAARTJE SCHREUDER 29 AUGUSTUS 2017
Introductie SES: de positie van personen en huishoudens binnen het systeem van sociale stratisficatie 1 Opleidingsniveau Beroepsniveau Inkomensniveau Slechtere gezondheid voor mensen met lage SES 1. Kunst, A., Dalstra, J. A., Bos, V., Mackenbach, J. P., Otten, F. W. J., & Geurts, J. J. M. (2005). Ontwikkeling en toepassing van indicatoren van sociaal-economische status binnen het Gezondheidsstatistisch Bestand. Centraal Bureau voor de Statistiek. (p. 15)
Literatuur SES en soa In buitenland: Studies naar SES, waar connectie is gevonden tussen lage SES en chlamydia 2 Lage SES was ook gerelateerd aan incomplete, verlate of geen hiv zorg 3-6 Hogere kans op sterven door de gevolgen van hiv 7,8 In Nederland Soa s meer aanwezig in achterstandswijken 9,10 Meer soa s gevonden bij laagopgeleide die zijn getest in de soa-kliniek dan bij hogeropgeleiden 11
Onderzoek Hoe ervaren soa-professionals en deskundigen de relatie tussen mensen met een lage SES en soa s en wat vinden ze geschikte preventie strategieën om de transmissie van soa s te verlagen bij mensen met een lage SES in Nederland? 23 semigestructureerde interviews met 30 professionals en deskundigen van: Centra voor Seksuele Gezondheid (CSG) / GGD Hiv Vereniging Nederland Huisartsenpraktijk Pharos Nederlandse Huisartsen Genootschap (NHG) RIVM Soa Aids Nederland
Model Bron: WHO. (World Health Organization). (2010). A conceptual framework for action on the social determinants of health. Beschikbaar op: http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/44489/1/9789241500852_eng.pdf
Resultaten SES door de respondenten: Overeenkomsten en verschillen Container begrip In praktijk: educatie niveau
Resultaten Sociaal economische en politieke context Het eigen risico in de huisartsenpraktijk Triage van CSG
Resultaten Materiële omstandigheden Gedrag Toegang tot de gezondheidszorg Psychosociale determinanten
Resultaten interventies Geen interventies gericht op alleen voorkomen van soa s en de lage SES groep Voorstellen van respondenten: Training van professionals Satellietklinieken in de buurt van lage SES-wijken (meer) Seksuele voorlichting op vmbo-scholen Peer counselors Gebruik van ehealth Informatie van de overheid
Conclusie Geen duidelijke relatie tussen mensen met lage SES en het hebben van een soa Mensen met een lage SES worden gezien als een groep die: - minder gezondheidszorg zoekt - minder toegang heeft tot informatie en voorzieningen - minder bewust omgaat met risicogedrag Geen interventies bekend louter gericht op preventie van soa s en gericht op de lage SES-groep
Wat kunnen we hiermee? Toekomstig onderzoek Barrières lage SES-groep en toegang tot soa-zorg Optimale locatie voor satelliet klinieken per regio Kwantitatief onderzoek relatie ziektelast en soa en toegang soa-zorg
Praktische aanbevelingen Minder zorg zoeken aanpakken (samenwerking Soa Aids Nederland en Pharos) Training van zorgverleners in het herkennen van en inspelen op gezondheidsvaardigheden en geletterdheid patiënt Begrijpelijkheid beschikbare informatie Betrekken van doelgroep Mogelijkheden om financiële drempel te verlagen in de huisartsenpraktijk Eenvoudig overzicht kosten van soa-zorg Jaarlijkse bijeenkomsten over inzichten
Vragen? maartje_schreuder@live.nl
Literatuurlijst 1. Kunst, A., Dalstra, J. A., Bos, V., Mackenbach, J. P., Otten, F. W. J., & Geurts, J. J. M. (2005). Ontwikkeling en toepassing van indicatoren van sociaal-economische status binnen het Gezondheidsstatistisch Bestand. Centraal Bureau voor de Statistiek. (p. 15) 2. Sheringham, J., Mann, S., Simms, I., Stafford, M., Hart, G. J., & Raine, R. (2013). It matters what you measure: a systematic literature review examining whether young people in poorer socioeconomic circumstances are more at risk of chlamydia. Sexually transmitted infections, 89(2), 175-180. 3. Lodi, S., Dray-Spira, R., Touloumi, G., Braun, D., Teira, R.,... & del Amo, J. (2014). Delayed HIV diagnosis and initiation of antiretroviral therapy: Inequalities by educational level, COHERE in EuroCoord. AIDS, 28, 2297 2306. 4. Collazos, J., Asensi, V., Carton, J. A., Ibarra, S., & Grupo Español para el Estudio Multifactorial de la Adherencia. (2009). The influence of the patients educational levels on socioeconomic, clinical, immunological and virological endpoints. AIDS care, 21(4), 511-519. 5. Rapiti E., Porta D., Forastiere F., Fusco D., & Perucci C.A. (2000). Socioeconomic status and survival of persons with AIDS before and after the introduction of highly active antiretroviral therapy. Epidemiology;11, 496 501.
Literatuurlijst 6. Wood, E., Montaner, J. S., Chan, K., Tyndall, M. W., Schechter, M. T., Bangsberg, D., O Shaughnessy, M.V. & Hogg, R. S. (2002). Socioeconomic status, access to triple therapy, and survival from HIV-disease since 1996. Aids, 16(15), 2065-2072. 7. Cunningham, W. E., Hays, R. D., Duan, N., Andersen, R., Nakazono, T. T., Bozzette, S. A., & Shapiro, M. F. (2005). The effect of socioeconomic status on the survival of people receiving care for HIV infection in the United States. Journal of Health Care for the Poor and Underserved, 16(4), 655-676. 8. Borrell, C., Rodríguez-Sanz, M., Pasarín, M. I., Brugal, M. T., García-de-Olalla, P., Marí-Dell'Olmo, M., & Cayla, J. (2006). AIDS mortality before and after the introduction of highly active antiretroviral therapy: does it vary with socioeconomic group in a country with a National Health System?. The European Journal of Public Health, 16(6), 601-608. 9. Van Bergen, J. E., Kerssens, J. J., Schellevis, F. G., Sandfort, T. G., Coenen, T. J., & Bindels, P. J. (2006). Prevalence of STI related consultations in general practice: results from the second Dutch National Survey of General Practice. Br J Gen Pract, 56(523), 104-109.
Literatuurlijst 10. Van den Broek, I. V., van Bergen, J. E., Brouwers, E. E., Fennema, J. S., Go tz, H. M., Hoebe, C. J., Koekenbier, R. H., Kretzschmar, M., Over, E. A. B., Schmid, B. V., Pars, L. L. Van Ravesteijn, S. M., van der Sande M. A. B., de Wit, G., Low, N., Op de Coul, E. L. M. (2012). Effectiveness of yearly, register based screening for chlamydia in the Netherlands: controlled trial with randomised stepped wedge implementation. BMJ, 345, e4316. 11. Op de Coul, E. L. O., Warning, T. D., & Koedijk, F. D. H. (2013). Sexual behaviour and sexually transmitted infections in sexually transmitted infection clinic attendees in the Netherlands, 2007 2011. International journal of STD & AIDS, 0956462413491736.