WARMTENETTEN VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST VVSG Energie- en klimaatdag 4 mei 2017 Jo Neyens, beleidsmedewerker ODE
voorstelling WNVL WAAROM WARMTENETWERK? Warmtenetwerk: nieuw ODE-platform WNVL ontstond eind 2012 als Vlaamse afdeling van de Nederlandse stichting Warmtenetwerk dynamiek in Vlaanderen: zelfstandiger koers sinds begin 2016: nieuw ODE-platform Doel fossiel energiegebruik en uitstoot van broeikasgassen verminderen door het stimuleren van een gedragen ontwikkeling van collectieve warmte- en koudenetten in het Vlaams gewest. 2
voorstelling WNVL WAT DOEN WE? Nieuwsflitsen Website www.warmtenetwerk.be Ledenvergadering Werkgroepen WG EPB WG beleid WG collectief residentieel WG warmtemeting Overleg en samenwerking Congres Projecten 3
voorstelling WNVL WIE? 65 leden uitbaters warmteproducenten netbeheerders aannemers fabrikanten leveranciers studiebureaus projectontwikkelaars kenniscentra grote afnemers projectbeheerders intercommunales gemeenten overheidsinstellingen beroepsfederaties 4
kader STRATEGIE VOOR DUURZAME WARMTE warmtegebruikers: sectoren besparing duurzame warmtebronnen individueel of collectief? uitwisseling warmte transport + opslag systeemintegratie (stroom) bron: Rijkdienst voor ondernemen (RVO), NL 5
kader STRATEGIE VOOR DUURZAME WARMTE Warmtenetten zijn geen doel, maar een middel voor verduurzaming Besparen + juiste temperatuur residentieel/tertiair: LT-warmte, industrieel: HT-warmte Opties voor CO2-neutrale warmte all electric : warmtepompen op groene stroom (profielen? net?) individuele HE-techniek: (biomassa, thermische zonne-energie). collectieve duurzame warmte: via warmtenetten groen gas (biogas, synthetisch gas uit HE power to gas ) Opslag + integratie slimme thermische opslag: centraal / decentraal + prijssignaal systeemdenken: integratie warmte elektriciteit (Power2Heat) 6
kader STRATEGIE VOOR DUURZAME WARMTE Schaalniveau Verduurzaming warmte: gebiedsgerichte opties i.f.v. woondichtheid gebouw wijk: lokale planning regionaal: warmtekaart 7
kader STRATEGIE VOOR DUURZAME WARMTE Nederland: van gas los Green Deal voor uitfasering aardgas (7 mio woningen) gebiedsgerichte studie: eindbeeld 2050 (bron: CE Delft) warmteoplossing afhankelijk van beschikbaarheid en dichtheid daling primaire energie CENTRALE WP NL 2050: verdeling woningen per techniek (aantal in mio + %) finale energievraag warmte (woningen) per energiedrager 2016-2050 8
warmtenetten VROEGER EN NU historische stadsverwarming: stoom op hoge temperatuur lekkende leidingen centrale aan/uit regeling fossiele bronnen (bvb. steenkool) New York nieuwe generatie warmtenetten: lagere temperatuur (vloerverwarming) duurzame bronnen, opslag energie-efficiënt, lekvrij, individuele regeling + warmtemeting ook voor energiezuinige woningen Moskou 9
district heating grid district cooling grid warmtenetten 4-DE GENERATIE WARMTENET temperatuur Nu: 3G R,D&D: 4G rendement Hernieuwbare energie + opslag restwarmte + power2heat warmtepomp 1G 1880-1930 2G 1930-1980 VVSG Energiedag 3G 4/05/2017 1980-2020 4G 2020-2050 10
warmtenetten DUURZAME BRONNEN innovatieve energiebronnen uit omgeving Zonthermie Oppervlaktewater Boorgat Energie-Opslag (BEO) Riothermie Koude/Warmte-Opslag (KWO) Drinkwater 11
warmtenetten DUURZAME BRONNEN thermische zonne-energie diepe geothermie Zonne-eiland Almere (NL) voor warmtenet Potentieelkaart diepe geothermie 12
rol van lokale besturen GEMEENTELIJK BELEID? Waarom een gemeentelijk beleid voeren in warmtenetten? vaststelling: warmtenetten ongereguleerd + weinig traditie ontwikkelaars: onbekendheid + risico, veilige keuze = gas gemeenten: beste kennis van lokale situatie + belang van inwoners voor stabiele warmteprijs en duurzaamheid gemeente voert best zelf een pro-actief warmtebeleid 13
1. Strategische energievisie rol van lokale besturen VISIE + PLANNING lokaal warmteplan: energiedata, bronnen, typologie van woningen 2. Visie gebiedsontwikkeling in functie van dichtheid en toekomst zoneringsplan + update verkavelingen 3. Lokale regelgeving + samenwerking stedenbouwkundige verordening openbaar domein voorwaarden gemeentelijke gronden 14
geen uniform marktmodel bestaande warmtenetten: vertikale integratie rol van lokale besturen WELKE ROLLEN / TAKEN? nieuwe warmtenetten: diverse partijen (publiek, privaat, participatie) gemeente als regisseur of piloot intentie-overeenkomst samenwerkingsovereenkomst concessie 15
preek : informeren, overtuigen rol van lokale besturen WELKE INSTRUMENTEN? naar burgers, bedrijven; energiecijfers, visie, participatie wortel : stimuleren waarborg financiering, aansluitpremie, haalbaarheidsstudie, subsidie voor warmteinfrastructuur stok : verplichten voorwaarden bij verkoop gemeentegrond stedenbouwkundige verordeningen (centrale stookplaats, aansluitplicht warmtenet 16
rol van lokale besturen WELKE DIENSTEN? Welke gemeentelijke diensten betrekken bij warmtenetten? Milieudienst / duurzaamheid / energie: Bewaken klimaat & energieambities Ruimtelijke planning / omgeving: Projectregie, ruimtelijke warmtevisie, contacten ontwikkelaars Bestuurszaken: besluitvorming ivm warmtenetten Juridische dienst: contracten Dienst omgevingsvergunningen Dienst openbaar domein: Afstemmen ligging warmteleidingen + openbare werken Dienst communicatie Technische dienst / patrimoniumbeheer: mogelijk aansluiten van gemeentelijke gebouwen Dienst financiën: 17
Lerend netwerk lokale overheden 2015 :eerste werkgroep in Gent aanbod Warmtenetwerk WORKSHOPS VOOR LOKALE BESTUREN presentaties, discussie over knelpunten en aanpak in gemeenten volgende stap: regionale lerende netwerken + netwerk centrumsteden Workshops lokale besturen Mechelen, Turnhout planning: minstens 5 workshops in 2017 Samenwerking met VVSG digitaal platform: info voor gemeenten samenwerking voor lerende netwerken 18