Naar een volgende fase in het milieubeleid: Urgentie vanuit de wetenschap Let wel: Wetenschap gaat over het verleden en heden (begrijpen van processen), terwijl beleid de toekomst omvat (beïnvloeden van processen). Prof. Dr. Rik Leemans Environmental Systems Analysis Group Earth System Science group 16 September 2014 Wageningen University Prof. Dr. Rik Leemans S1 NRC Infographic, Prinsjesdag 16-9-2014 1814 1850 1900 1950 2000 Prof. Dr. Rik Leemans S2 1
Invloedrijke publicaties 1963 Vernadsky, 1926 Callander, 1937 Thomas, 1955 Broecker, 1987 Crutzen, 2003 Daily, 1997 1968 Rockström et al., 2009 TEEB, 2012 Prof. Dr. Rik Leemans S3 Invloedrijke publicaties 2014 1972 Prof. Dr. Rik Leemans S4 2
Is het huidig milieubeleid voldoende? London 1955 London 2014 Beijing 2014 Er is veel verbeterd, maar niet alles (biodiversiteit, eutroficiering, klimaat, fijn stof, plastic, oceaanverzuring) Prof. Dr. Rik Leemans S5 Is het huidig milieubeleid voldoende? CO 2 -uitstoot http://www.globalcarbonproject.org/carbonbudget/index.htm Global fossil fuel and cement emissions: 36.1 ± 1.8 GtCO 2 in 2013, 61% over 1990 Projection for 2014: 37.0 ± 1.9 GtCO 2, 65% over 1990 Uncertainty is ±5% for one standard deviation (IPCC likely range) Prof. Dr. Rik Leemans S6 3
Geobserveerde uitstoot en scenario s Emissions are on track for 3.2 5.4ºC likely increase in temperature above pre-industrial Large and sustained mitigation is required to keep below 2ºC Data: CDIAC/GCP/IPCC/Fuss et al 2014 Over 1000 scenarios from the IPCC Fifth Assessment Report are shown Source: Fuss et al 2014; CDIAC; Global Carbon Budget 2014 Prof. Dr. Rik Leemans S7 De vervuiler betaald Het economische beginsel dat de vervuiler betaalt, gaat ervan uit dat iedere vervuiler financieel verantwoordelijk is voor het verwijderen of ongedaan maken van de door hem veroorzaakte verontreiniging. Dit is één van de algemene uitgangspunten van het huidig milieubeleid. Het uitgangspunt 'de vervuiler betaalt' is voor het eerst in 1972 geformuleerd door de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). Later is het in Nederland overgenomen in algemene bepalingen op het gebied van milieubeleid. Klimaatverandering: mitigatie (los het probleem op bij de bron: de vervuiler betaald) en adaptatie (pas je aan de effecten aan; de vervuiler betaalt waarschijnlijk niet, maar profiteert) Prof. Dr. Rik Leemans S8 4
Bij een pro-actief milieubeleid zijn monitoring en onderzoek belangrijk Meten is weten Weten is begrijpen Begrijpen is voorspellen Prof. Dr. Rik Leemans S9 IPCC s Reason for concern (2001) Prof. Dr. Rik Leemans S10 5
Effecten van klimaatverandering Stirling, I. and A. E. Derocher. 2012. Effects of climate warming on polar bears: a review of the evidence. Global Change Biology 18:2694 2706. Prof. Dr. Rik Leemans S11 Klimaatrisico s verbonden aan Reasons for concern (IPCC 2014) Prof. Dr. Rik Leemans S12 6
Milieugebruiksruimte: planetary boundaries Prof. Dr. Rik Leemans S13 Een veilig en eerlijke ruimte voor mens en maatschappij Prof. Dr. Rik Leemans S14 7
Groeiende antropogene druk [20/80 dilemma] Klimaatverandering [560/450/400 dilemma] Vermindering biodiversiteit [60 % verlies dilemma] Verrassingen [999/1 dilemma] Prof. Dr. Rik Leemans S15 Het internationale interdisciplinaire ICSU/ISSC onderzoeksprogramma adresseert duurzaamheid Integreert vakgebieden, problemen, data en modellen, in samenspraak met gebruikers en belanghebbenden Prof. Dr. Rik Leemans S16 8
Er gaat veel tijd verloren tussen wetenschappelijke consensus en maatschappelijke acceptatie Sherwood, S. (2011). Science controversies past and present. Physics Today, 64, 39 44. Prof. Dr. Rik Leemans S17 Afsluitende opmerkingen o o o o o Wetenschap werkt vanuit disciplines, beschrijft, leert en begrijpt; beleid werkt vanuit sectoren en problemen en wil die oplossen, vaak vanuit een specifiek wereldbeeld. Future Earth poogt een innovatief en effectief transdisciplinair programma op te zetten. Veel integrale kennis is beschikbaar, maar wordt niet gebruikt ( Wetenschap is ook maar een mening ) Integraal proactief milieubeleid is meer dan ooit noodzakelijk om de water-energie-voedselbiodiversiteit nexus op te lossen. Een duurzame wereld is mogelijk! Prof. Dr. Rik Leemans S18 9
Een duurzame wereld is mogelijk! Een groene economie beschrijven is makkelijk, zo n economie implementeren of de transitie naar duurzaamheid initiëren veel moeilijker. Prof. Dr. Rik Leemans S19 Werkelijke uitstoot en scenario s Scenarios Crosses (X) : Historical emissions growth over the period in horizontal axis Circles ( ) : Scenario emissions growth over the period in horizontal axis Werkelijke uitstoot (X) volgen de bovenkant van alle IPCC scenario s ( ) Brysse, Oreskes, O Reilly & Oppenheimer, 2013. Climate change prediction: Erring on the side of least drama? Global Environmental Change (in press). Prof. Dr. Rik Leemans S20 10
Grootste vervuilers door fossiele brandstoffen (per persoon) China s per capita uitstoot is de EU28 gepasseerd en nu 45% boven het mondiale gemiddelde. Per capita uitstoot in 2013 Source: CDIAC; Le Quéré et al 2014; Global Carbon Budget 2014 Prof. Dr. Rik Leemans S21 Voorzorgsbeginsel Het voorzorgsbeginsel is afkomstig het milieurecht: Een overheid hoeft niet te wachten met het nemen van milieubeschermende maatregelen totdat een onomstotelijk bewijs van schadelijke effecten is geleverd. De huidige toelatingsregels voor chemicaliën (REACH) zijn bijv. mede gestoeld op dit principe. Prof. Dr. Rik Leemans S22 11
Could you kindly rephrase that in equivocal, inaccurate, vague, self-serving and roundabout terms that we all can understand Prof. Dr. Rik Leemans S23 Het internationale interdisciplinaire ICSU/ISSC onderzoeksprogramma adresseert duurzaamheid Integreert vakgebieden, problemen, data en modellen, in samenspraak met gebruikers en belanghebbenden Prof. Dr. Rik Leemans S24 12
Future Earth: co-design & co-productie Prof. Dr. Rik Leemans S25 Mondiale effecten in de afgelopen decennia veroorzaakt door klimaatverandering Prof. Dr. Rik Leemans S26 13
Effecten van klimaatverandering Stirling, I. and A. E. Derocher. 2012. Effects of climate warming on polar bears: a review of the evidence. Global Change Biology 18:2694 2706. Prof. Dr. Rik Leemans S27 14