Nederlandse Woonbond

Jaarverslag 2012

Jaarverslag 2012

Nederlandse Woonbond

Jaarverslag 2012 2012 in vogelvlucht Januari Geschillenregeling Overlegwet van start Landelijke kaderdag Presentatie Toolkit Participatie Februari Minister Spies krijgt ruim 4.000 meldingen Ik wil ook wonen overhandigd April Landelijk symposium Scoren in het overleg Mei Presentatie Wonen 4.0, integraal plan voor hervorming van de woningmarkt Bijeenkomsten Zonnepanelen voor huurders: zo geregeld? September Woonbond Huurdebat in Utrecht Oktober Digitale ledenraadpleging over tijdelijke verhuur Actieweek Servicekosten (8-12) Bewonersvereniging tvt uit Amstelveen wint verkiezing beste bewonerscommissie 2012 Week van de Energierekening en Servicekostenweek (15-21) November Actie Huuralarm van start Landelijke bewonersdag in Amsterdam Zuid-Oost Landelijk symposium Energiebesparing werkt! Start energiecoach-cursus in samenwerking met Rotterdams Milieucentrum Juni Ondertekening van het herijkte Convenant Energiebesparing Huursector Feestelijke slotbijeenkomst van Stook je rijk Lancering van het Actieplan Ventilatie Afsluiting 3-jarig experimentenprogramma Bewoners en Invloed Juli Huurverhoging maximaal 2,3 procent (geen gluurverhoging) December Publicatie in Woonbondig en Huurwijzer onderzoek redactie naar aanbod goedkope huurwoningen Demonstratie in Den Haag tegen verhuurdersheffing De Woonbond vertegenwoordigt 51,5% van de huurders in Nederland

Nederlandse Woonbond Afkortingen amvb awbz bbsh bzk wbi cecodhas cfv daeb dg dubo ec epbd eu fnv iut ivbn kwh loc lohv lsa pego pv Algemene maatregel van bestuur Algemene wet bijzondere ziektekosten Besluit beheer sociale huursector Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voormalig wwi, afdeling Wonen, Bouwen en Integratie van het ministerie bzk Comité Européen de Coordination de l Habitat Social Centraal Fonds Volkshuisvesting Diensten van Algemeen Economisch Belang Directeur Generaal Platform Bewoners en Duurzaam Bouwen Europese Commissie Energy Performance Building Directive Europese Unie Federatie Nederlandse Vakbeweging International Union of Tenants Vereniging van Institutionele Beleggers in Vastgoed, Nederland Kwaliteitscentrum Woningcorporaties Huursector Landelijke Organisatie Cliëntenraden Landelijk Overleg Huurders Verhuurders Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken Platform Energietransitie Gebouwde Omgeving Provinciale Vergadering ser sev veh vng vr vtw vve vws wbi wif wka wmcz wmo wohv wsw wws zbo Sociaal Economische Raad Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting Vereniging Eigen Huis Vereniging Nederlandse Gemeenten Verenigingsraad Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties Vereniging van Eigenaren Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (voorheen wwi) Afdeling Wonen, Bouwen en Integratie van het ministerie van bzk Wooninvesteringsfonds Woonbond Kennis- en Adviescentrum Wet medezeggenschap cliëntenraden zorginstellingen Wet maatschappelijke ondersteuning Wet op het Overleg Huurders Verhuurder (de Overlegwet) Waarborgfonds Sociale Woningbouw Woningwaarderingsstelsel Zelfstandig Bestuursorgaan

Jaarverslag 2012 Speerpunten uit het meerjarenbeleidsplan 2012 2016 De Vereniging Nederlandse Woonbond Verhoging organisatiegraad met 1 procentpunt per jaar Versterken van het democratisch functioneren van de vereniging Actief beleid op instroom, diversiteit en kwaliteit van kaderleden Woonbond als partij Jaarlijks kaders en speerpunten voor wenselijk huurbeleid binnen de Vereniging vaststellen: introductie van het huurvoorwaardenbeleid Vertaling van het landelijke huurvoorwaardenbeleid naar lokaal niveau Verbeteren van de positie van de lidorganisaties in de lokale en regionale belangenbehartiging Vergroting van de betrokkenheid van huurders bij gemeentelijk woonbeleid (woonvisie, prestatieafspraken, planvorming bij krimp, wijkaanpak en herstructurering, woonruimteverdeling) Stimuleren van nieuwe vormen van participatie en deze verbinden met de formele zeggenschap Energiebesparing Beheersbare woonlasten voor huurders Energiezuinige woningen; betere kwaliteit en gezonder binnenmilieu Herijking van het convenant Energiebesparing Corporatiesector met bijzondere aandacht voor woonlastenbeheersing, lange termijn visie en lokale aanbevelingen voor prestatieafspraken en duurzame energie Woonlasten en betaalbaarheid De Woonbond streeft naar een gematigd huurbeleid, lagere woonlasten en naar een gelijke behandeling van huurders en kopers. De Woonbond ontwikkelt een brede visie op de totale woonlasten (integrale woonlastenbenadering) (Toegang tot) de woningmarkt Streven naar een integraal hervormingsplan voor huur- en koopsector Bevorderen slaagkansen huurders op de woningmarkt, met specifieke aandacht voor middeninkomens, jongeren/starters en ouderen met een zorgvraag Zeggenschap Versterking van huurdersorganisaties Wonen en zorg Versterken van de positie van huurders die zijn aangewezen op zorgvoorzieningen Realiseren van goede randvoorwaarden bij het scheiden van wonen en zorg (bevordering keuzevrijheid en acceptabele woonlasten) Huurders in zorgcomplexen moeten dezelfde rechten krijgen als andere huurders Europa De Woonbond is actief lid van de International Union of Tenants (iut) Doorgaan met de lobby in Brussel, gericht op behoud van het brede, universele karakter van de Nederlandse volkshuisvesting Beïnvloeden van de Europese regelgeving op het gebied van energiebesparing en duurzaamheid, zodanig dat investeringen in energiezuinigheid van woningen worden gestimuleerd

6 Nederlandse Woonbond

Jaarverslag 2012 Inhoud Voorwoord... 11 1 De Vereniging Nederlandse Woonbond... 12 Groei van de Vereniging... 13 Een sterke vereniging... 13 Ledenontwikkeling 1991 2012... 13 Landelijke kaderdag... 14 Digitale ledenraadpleging... 15 Huurvoorwaardenbeleid... 15 Inzet en strategie streefhuurbeleid 15 Inzet en strategie servicekosten 15 Symposium Scoren in het overleg 15 Verkiezing huurdersorganisatie en bewonerscommissie van het jaar 16 Dienstverlening en ondersteuning leden... 16 Bladen en brochures 16 Website 16 Consulenten 16 Commerciële sector 17 Kadertrainingen 17 Persoonlijke leden 17 2 Beleid en belangenbehartiging... 18 De Woonbond als partij... 19 Overleg met het ministerie van bzk 19 Politieke ontwikkelingen en aanloop verkiezingen 19 Het Grote Huurdebat 20 Regeerakkoord Bruggen slaan 20 Actie Huuralarm 20 Woonlasten en betaalbaarheid... 21 Extra woningwaarderingspunten in schaarstegebieden ( Donnerpunten ) 21 Streefhuuronderzoek 22 Gluurverhoging 22 Nog een gluurverhoging 23 Verhuurdersheffing 23 Nieuwe kortingen op de huurtoeslag 24 Actieweek servicekosten 24 (Toegang tot) de woningmarkt... 26 Wonen 4.0 26 Verruiming tijdelijke verhuur 26 Inkomensgrens corporatiesector 27 Herziening Woningwet 28 Vestia en parlementaire enquête woningcorporaties 28 Onderzoek aanbod woningen 29 Zeggenschap van huurders(organisaties)... 29 Ondersteuning huurdersorganisaties 29 Toolkit Participatie 29 Geschillenregeling Overlegwet 29 Raad van Advies huurcommissie 29 Onderzoek vernieuwing participatie 31 Landelijke Bewonersdag 2012 31 Afsluiting experimentenprogramma sev - Woonbond 32 Informatieplicht asbest 32 Energiebesparing en duurzaamheid... 33 Herijking convenant Energiebesparing 33 Zonnepanelen 33 Energielabel 34 Warmtewet 34

Nederlandse Woonbond Woonlasten 34 Energieakkoord 34 Bespaar energie met de Woonbond... 35 Week van de Energierekening 35 Symposium 35 Particuliere huursector 35 Stook je Rijk 35 Actieplan Ventilatie 35 Klimaatstraatfeest 36 Energieconsulent 36 Energiecoaches 36 Wonen en zorg... 36 Europa... 37 Projecturen... 39 3 Werkorganisatie en bestuur... 40 Personele ontwikkelingen... 41 Personeelsformatie 41 Salaris algemeen directeur en bestuursvergoedingen 41 Overleggen... 41 Directieoverleg 41 Personeelsformatie (in fte s) 41 Werkoverleg regioteams 42 Werkoverleg ledenadministratie 42 Woonbonddagen/studiemiddagen 42 Verenigingsoverleg 42 Directie-Ondernemingsraad 42 Interne communicatie 42 Bestuur 42 4 Financieel beleid... 44 Staat van baten en lasten 2012... 45 Toelichting op het resultaat... 46 Toelichting op de baten 46 Toelichting op de lasten 46 Balans per 31 december... 47 Accountantsverklaring... 48 Toekomstverwachting... 48 Begroting 2013... 49 5 Woonbond Kennis- en Adviescentrum... 50 Onderzoek huurders in krimpgebieden in Oost-Groningen 51 Participatie 51 Energiebeleidsplan 51 Bijlage: verenigingsorganen... 54 Bestuur 54 Verenigingsraad 54 Provinciale Vergaderingen (voorzitters en vice-voorzitters) 55

Jaarverslag 2012 9

10

Jaarverslag 2012 Voorwoord Het blijven roerige tijden. In 2012 speelden veel ontwikkelingen op de woningmarkt, zowel maatschappelijk als politiek. De Woonbond zet zich in om de belangen van huurders zo goed mogelijk te behartigen. Een belangrijk succes was het tegenhouden van de inkomensafhankelijke huurverhoging in 2012. Mede door de kritiek en tegenargumenten van de Woonbond lukte het minister Spies niet om de gluurverhoging door te voeren. Hierdoor was de huurverhoging per 1 juli 2012 beperkt, namelijk het inflatieniveau van 2,3 procent. De periode dat minister Spies de bewindspersoon voor wonen was bleek kort. Nadat het de regering Rutte-Verhagen niet lukte om bij de Catshuisonderhandelingen overeenstemming te bereiken over de extra bezuinigingen, werden nieuwe verkiezingen uitgeschreven. In het nieuwe kabinet werd Stef Blok de nieuwe minister voor Wonen. In mei presenteerde de Woonbond, samen met Aedes, Vereniging Eigen Huis en de makelaarsorganisaties het onderhandelingsakkoord Wonen 4.0, een plan voor integrale hervorming van de woningmarkt. Een baanbrekend plan, dat een einde maakt aan de problemen op de koop- én de huurmarkt. Na pittige discussies in de Provinciale Vergaderingen stemde de Verenigingsraad in juni in met het akkoord. Na de verkiezingen bleek dat dit hervormingsplan helaas niet opgenomen was in het regeerakkoord van het kabinet Rutte II. Integendeel, het regeerakkoord Bruggen bouwen vormt een zeer zware aanslag op de huursector, met inkomensafhankelijke huurverhogingen en een zeer forse verhuurdersheffing, in plaats van een verbetering van het functioneren van de woningmarkt. Alle reden om acties te organiseren. Onder de noemer Actie Huuralarm startte de Woonbond activiteiten om de stem van huurders door te laten klinken in Den Haag. De petitie Huuralarm werd massaal ondertekend en huurdersorganisaties gingen lokaal aan de slag met acties. Voor de vereniging was 2012 een goed jaar. Het ledental blijft gestaag stijgen, waardoor de Woonbond aan kracht wint. Door discussies en vele activiteiten hebben we een levendige vereniging, waar vele huurders en huurdersorganisaties zich thuis voelen. Om een sterke vereniging te kunnen blijven, voeren we een toekomstverkenning uit die ons helpt met het bepalen van de juiste koers. Foto: Bzk-minister Spies (l) en Woonbondvoorzitter Laurier bij de ondertekening van de aangescherpte versie van het Convenant Energiebesparing Huursector. Den Haag, 28 juni 2012 Jan Laurier (voorzitter), Ronald Paping (directeur) 11

1 De Vereniging Nederlandse Woonbond 12

Jaarverslag 2012 Groei van de Vereniging Een sterke vereniging De Vereniging Nederlandse Woonbond blijft groeien. In totaal vertegenwoordigde de Woonbond eind 2012 1.552.226 hurende huishoudens. Dat betekent dat 51,5 procent van alle huurders nu bij de Woonbond is aangesloten. Het aantal persoonlijke leden is, na jaren van daling, weer iets gestegen. De groei ging van 6.357 naar 6.368 (stand per 31 december). Met een hoge organisatiegraad kan de Woonbond de belangen van huurders op landelijk niveau op een krachtige wijze behartigen. Met het oog op de aangekondigde maatregelen uit het regeerakkoord is het van groot belang om de stem van huurders te laten horen. De Woonbond betrekt de leden actief bij actuele thema s. Dat gebeurt met themabijeenkomsten, Provinciale Vergaderingen (pv s), Verenigingsraad (vr), maar de laatste jaren ook met digitale ledenraadplegingen. Bij de pv s en de vr van maart stonden drie inhoudelijke onderwerpen op de agenda. Het hoofdonderwerp was het huurvoorwaardenbeleid. De vr stelde op 31 maart de inzet en strategie op de twee speerpunten van 2012 vast: streefhuurbeleid en servicekosten. Het tweede onderwerp, het scheiden van wonen en zorg, leverde in de pv s een levendige discussie op. De vr stelde de uitgangspunten en randvoorwaarden vast, waarmee de Woonbond de Foto: Bewonerscommissie tvt uit Amstelveen is uitgeroepen tot beste bewonerscommissie van 2012. De prijs stond in het teken van de servicekosten. Volgens de jury had tvt de meest complete aanpak voor de servicekosten. Het bestuur kreeg de prijs, een cheque van 500 euro, overhandigd door Woonbonddirecteur Ronald Paping (2 e van rechts). Op de foto tevens Woonbondconsulent Frank Agterkamp van regiokantoor West (2 e van links). Amstelveen, 12 oktober 2012 aantal lidorganisaties Ledenontwikkeling 1991-2012 (stand per 31-12) aantal leden/ huurwoningen 1.440 1.280 1.120 960 800 640 480? 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 1.552.226 2011: 1.514.462 944.990 2011: 910.591 548 2011: 557 2009 2011 2012 1.500.000 1.300.000 1.100.000 900.000 700.000 500.000 300.000 100.000 aantal lidorganisaties aantal leden aantal huurwoningen dat wordt vertegenwoordigd door lidorganisaties (vanaf invoering nieuw contributiebeleid 2001) 13

Nederlandse Woonbond concrete plannen om wonen en zorg financieel te scheiden, kan beoordelen. Het derde onderwerp was de herijking van het energieconvenant. Vastgoed Belang sloot zich aan en de ambities van het convenant werden aangescherpt. Noord-Holland: hoe werkt de huursombenadering Zuid-Holland: alternatieven voor het wws Zeeland: servicekosten Limburg: streefhuren Noord-Brabant: de rol van huurdersorganisaties De pv s en de vr van juni stonden in het teken van het plan Wonen 4.0 dat de Woonbond samen met Aedes, Vereniging Eigen Huis en de makelaarsorganisaties afsloot. Het plan moet de vastzittende woningmarkt weer vlottrekken door een integrale aanpak van de huur- én de koopsector. Wonen 4.0 is een onderhandelingsakkoord waar de achterban van de Woonbond zich over moest uitspreken. In de pv s vonden stevige discussies plaats over de voor- en nadelen. Toch schaarden alle pv s, met uitzondering van de pv Friesland, zich achter het plan. 72% van de leden toonde zich voorstander. De vr stemde op 23 juni in overgrote meerderheid in met Wonen 4.0. 21 Vr-leden stemden voor, 2 tegen en 2 onthielden zich van stemming. De vr formuleerde daarbij wel een aantal eigen accenten die de Woonbond aanbrengt bij het plan, zoals een zorgvuldig invoeringstraject, koopkrachtgarantie voor huurders met lage en bescheiden middeninkomens, een nivellerende invulling van het plan en handhaving van voldoende huurbescherming. De pv s van september hadden zoals gebruikelijk een eigen regionale invulling. De diversiteit aan thema's was dit jaar nog groter dan voorgaande jaren. Groningen en Drenthe: zonnepanelen Friesland: schaalvergroting bij corporaties Overijssel: verkiezingen en huurders Gelderland: scheiden van wonen en zorg Flevoland: gemengde complexen Utrecht: woningtoewijzing Ook de vr van 29 september was een themagerichte vergadering. Barbara Steenbergen van de International Union of Tenants (iut) vertelde over de Brusselse actualiteit en gaf meer inzicht in de Mietspiegel, het Duitse systeem van huurregulering, dat marktwerking combineert met huurprijsbescherming. In pv-ronde november en de vr in december werden vanzelfsprekend de huurplannen van het nieuwe kabinet uitgebreid besproken. Verder stond de notitie over een integrale woonlastenbenadering op de agenda. Om zicht te houden op de betaalbaarheid wil de Woonbond niet alleen naar de huurhoogte kijken, maar naar de totale woonlasten. Tot slot kwamen de ledenraadpleging over tijdelijke verhuur en het concept werkplan en begroting 2013 aan de orde. Landelijke kaderdag Op de Landelijke Kaderdag van 28 januari zijn de kaderleden uitgebreid geïnformeerd over de actuele ontwikkelingen in de volkshuisvesting, zoals de kabinetsmaatregelen in het huurbeleid, het overleg met Aedes en De Vernieuwde Stad over een alternatief huurbeleid, de woningmarkt en verkoop van huurwoningen. s Middags werd de Toolkit Participatie gepresenteerd (zie hoofdstuk 2). 14

Jaarverslag 2012 Digitale ledenraadpleging Van 1 tot en met 20 oktober hield de Woonbond voor de tweede keer een digitale raadpleging onder zijn leden. Dit keer over tijdelijke verhuur en de plannen van het kabinet om de Leegstandwet aan te passen. 1014 Persoonlijke leden en 343 lidorganisaties stuurden een volledig ingevulde vragenlijst terug. De uitkomsten van de raadpleging worden beschreven in hoofdstuk 2, onder (Toegang tot) de woningmarkt (Verruiming tijdelijke verhuur). De resultaten zijn in de pv s van november besproken. De vr stelde in december hierover het standpunt vast. Huurvoorwaardenbeleid In 2012 maakte de Woonbond een start met het huurvoorwaardenbeleid. In dit beleid stelt de Vereniging de speerpunten en de inzet vast die vervolgens op landelijk én lokaal niveau gerealiseerd worden. Een gezamenlijke landelijke inzet versterkt de positie van de huurdersorganisatie in het overleg met de verhuurder. Bovendien kan de Woonbond op basis van de geformuleerde inzet een gericht ondersteuningsaanbod doen aan de lidorganisaties. Voor 2012 kozen we de speerpunten streefhuurbeleid en servicekosten. Inzet en strategie streefhuurbeleid De inzet bij het streefhuurbeleid was een gematigd huurbeleid en lagere woonlasten. De streefhuren mogen niet verder verhoogd worden en waar ze nu te hoog zijn moeten ze omlaag. De extra woningwaarderingspunten in schaarstegebieden ( Donnerpunten ) mogen niet daadwerkelijk benut worden en niet leiden tot het liberaliseren van huurwoningen. Streefhuurbeleid zou een onderdeel moeten zijn van breder woonlastenbeleid. Huurdersorganisaties moeten verder optimaal gebruik maken van hun adviesrecht en bij hun verhuurder aandringen om te kijken naar de totale woonlasten en de betaalbaarheid van de woningen voor huishoudens met een lager en bescheiden middeninkomen. Inzet en strategie servicekosten De Woonbond streeft naar een verlaging van de servicekosten. Dit kan bereikt worden door o.a. slimmer inkoopbeleid van de verhuurder. Huurdersorganisaties maken gebruik van hun instemmingsrecht bij servicekostenbeleid en maken goede, transparante afspraken. Huurders en bewonerscommissies eisen goed inzicht in de servicekosten die in rekening worden gebracht, zodat huurders kunnen nagaan welke bedrag ze voor welke diensten betalen. Daar waar huurders geen zicht hebben op de hoogte van hun servicekosten worden zij gewezen op de mogelijkheid dit voor te leggen aan de huurcommissie. Symposium Scoren in het overleg Op 20 april hield de Woonbond een landelijk symposium voor huurdersorganisaties in de Kuip (Rotterdam) met als titel Scoren in het overleg. Het symposium stond in het kader van de speerpunten streefhuurbeleid en servicekosten van het nieuwe huurvoorwaardenbeleid. Twee vragen stonden centraal: Hoe kunnen huurdersorganisaties onderhandelen met de verhuurder over lage streefhuren? en Hoe kunnen huurdersorganisaties en bewonerscommissies de servicekosten omlaag krijgen? Na inleidingen over de achtergrond van het huurvoorwaardenbeleid en het streefhuuronderzoek gaf vakbondsonderhandelaar Elise Merlijn van Abvakabo fnv handige tips voor succesvol onderhandelen. Ver- 15

Nederlandse Woonbond volgens werden de praktijkvoorbeelden van geslaagde onderhandelingsstrategieën van de deelnemende huurdersorganisaties geïnventariseerd. De jury koos daaruit het beste voorbeeld. Huurdersvereniging De Peel uit Deurne en Asten ging met de beker naar huis. In de middag konden de deelnemers meer kennis vergaren en ervaringen uitwisselen in workshops over huurprijzen en woonlasten, onderhandelen vanuit belangen en verlagen van de servicekosten. Verkiezing huurdersorganisatie en bewonerscommissie van het jaar De verkiezing beste huurdersorganisatie en bewonerscommissie werd in 2012 voor de derde keer gehouden en stond in het teken van het huurvoorwaardenbeleid. Daarbij gaat het vooral om afspraken over het servicekostenbeleid. Bewonersvereniging tvt uit Amstelveen werd op de laatste dag van de Actieweek Servicekosten door de Woonbond uitgeroepen tot Beste bewonerscommissie van 2012. Volgens de jury heeft tvt de meest complete aanpak voor de servicekosten. Het bestuur kreeg de prijs, een cheque van 500,- op 12 oktober overhandigd door Woonbonddirecteur Ronald Paping. Hbv Hoogbouwflats Peter Schunckstraat in Heerlen werd de winnaar van de aanmoedigingsprijs. Dienstverlening en ondersteuning leden Bladen en brochures De Woonbond biedt zijn leden uitgebreide dienstverlening en ondersteuning. Het moet voor lidorganisaties lonen om lid te worden en te blijven. In 2012 heeft de Woonbond vijf brochures uitgebracht. Nieuwe brochures waren: Besparen op servicekosten: het kan! (oktober) en Onderhoud (november). Een aantal brochures is herzien, zoals Servicekosten (augustus), Wijkvernieuwing (augustus) en De Overlegwet (oktober). Bovendien werd vorig jaar van het boek Huurdersrecht de zesde herziene druk uitgebracht (augustus). Zoals de laatste jaren gebruikelijk verschenen tien nummers van Woonbondig, met actueel nieuws voor huurdersorganisaties. Daarnaast verscheen Huurwijzer vier keer, met nieuws en artikelen gericht op individuele huurders. In 2012 is gestart met een haalbaarheidsonderzoek gericht op een bredere verspreiding van Huurwijzer. De resultaten worden in het voorjaar van 2013 verwacht. De digitale nieuwsbrief De Particulier, voor huurders in de particuliere sector, verscheen twee keer. Deze gratis nieuwsbrief wordt naar alle lidorganisaties in deze sector verstuurd en daarnaast naar 326 abonnees. Daarnaast bracht het regiokantoor Zuid eenmaal de nieuwsbrief BLitZ uit (in april) voor de lidorganisaties in Limburg, Noord-Brabant en Zeeland. Website Op de website van de Woonbond verschijnen vrijwel dagelijks korte nieuwsberichten over ontwikkelingen die huurders(organisaties) raken. Verschillende berichten worden door andere media overgenomen. Huurders en huurdersorganisaties kunnen steeds meer informatie op de website vinden. Dat kan op vier niveaus: algemeen toegankelijk, alleen voor persoonlijke leden, voor lidorganisaties of voor kaderleden toegankelijk. Consulenten De regionale consulenten spelen een belangrijke rol in de ondersteuning van lidorganisaties. Zij bezoeken de organisaties regelmatig en informeren hen over actuele zaken, denken mee en geven tips en advies 16

Jaarverslag 2012 over de onderwerpen in het overleg met de verhuurder. Voorbeelden zijn het streefhuurbeleid, servicekosten en verkoop van huurwoningen. Consulenten organiseren ook bijeenkomsten, bijvoorbeeld voor huurdersorganisaties in de commerciële sector, voor de huurdersleden in de huurcommissie en voor grote huurdersorganisaties. Ook schuiven consulenten regelmatig aan bij het overleg tussen de huurdersorganisaties van de vier grootste gemeenten (g4). Twee regiosymposia (Noord-Oost en Zuid) behandelden het thema verkoop van huurwoningen. Zeer actueel, nu veel corporaties woningen in de verkoop doen. Verder hield regio Noord-Oost een symposium over participatie, communicatie en samenwerking onder de titel Wind mee of wind tegen?!. Er werden twee netwerkbijeenkomsten voor grote huurdersorganisaties georganiseerd (op 3 april en 30 oktober). Op de agenda stonden de ontwikkelingen in het huurbeleid, de financiering van huurdersorganisaties, gekwalificeerde adviezen en de afspraken daarover in samenwerkingsovereenkomsten. De huurdersorganisaties in de commerciële sector kwamen viermaal bij elkaar, waarvan tweemaal voor Amsterdam en omgeving. Speciaal voor huurders in de commerciële sector werd tweemaal de nieuwsbrief De Particulier uitgebracht. Kadertrainingen In 2012 is gestart met kadertrainingen voor nieuwe bestuursleden van lidorganisaties. In de trainingen werden zij geïnformeerd over de volkshuisvesting en over de Woonbond. Hiermee wordt de binding van de deelnemers met de Woonbond versterkt. De waardering was groot. Persoonlijke leden De persoonlijke leden doen vooral een beroep op de Huurderslijn. Huurders bellen de Huurderslijn vooral met vragen over onderhoud en renovatie. Afgelopen jaar waren er opvallend veel vragen over de plannen voor het huurbeleid. Dit had te maken met de plannen van het kabinet en de Kunduzcoaltitie. Commerciële sector De ondersteuning van de huurdersorganisaties in de commerciële sector krijgt speciale aandacht. Huurders in deze sector hebben het extra moeilijk omdat de huren aanzienlijk hoger liggen en de zeggenschap doorgaans een stuk slechter geregeld is. Er waren intensieve contacten met het bestuur van het Vesteda Platform, dat de belangen van de huurders van Vesteda behartigt. Het platform wordt bedreigd met een grote korting op zijn budget. Verder waren er contacten met het cbre-platform en het gphp (Gezamenlijke Particuliere Huurders Platforms). Daarnaast werd hard gewerkt aan de oprichting van twee nieuwe huurdersplatforms, bij Bouwinvest en bij Achmea. De top 5 in 2012: 1. Onderhoud en renovatie (643) 2. Huurbeleid toekomst (326) 3. Huurprijs/-verhoging (260) 4. Servicekosten (218) 5. Huurcontract (188) Het aantal individuele adviesvragen vertoont al jarenlang een gestaag stijgende lijn. In 2012 kwamen per post, fax en email 973 (2011: 924) nieuwe en vervolgadviesaanvragen binnen bij de juridische afdeling. De Huurderslijn is in 2012 in totaal 3.450 keer gebeld. Dit is ruim 10 procent meer dan in 2011 (3.120). 17

2 Beleid en belangenbehartiging 18

Jaarverslag 2012 De Woonbond als partij De Woonbond heeft een sterke positie als belangenbehartiger van huurders opgebouwd. De belangenbehartiging richt zich op het uitdragen van standpunten en inspelen op de actualiteit. Met gesprekken en brieven informeren we het ministerie en Kamerleden over onze standpunten. Er vindt regelmatig overleg plaats met ambtenaren van het ministerie Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (bzk). Met het ministerie van vws is contact over actuele plannen rond wonen en zorg. De Woonbond werkt samen met andere organisaties en is voortdurend op zoek naar mogelijke coalities. Bij het woningmarktplan Wonen 4.0 is intensief samengewerkt met Aedes, Vereniging Eigen Huis en nvm. Verder is er overleg en afstemming met vtw, wsw, cfv, Vastgoed Belang, Platform 31, lsa, loc en fnv en vele anderen. Overleg met ministerie bzk Met het ministerie van bzk heeft de Woonbond structureel overleg. Dit vindt plaats op ambtelijk niveau, met de Directeur-Generaal en met de minister. In 2012 werd gesproken over actuele onderwerpen, zoals huurbeleid en de alternatieven van de Woonbond, hervorming van de woningmarkt, inkomensgrens corporatiewoningen en herziening van de Woningwet. In 2012 heeft de Woonbond maar liefst tweemaal een kennismakingsgesprek gevoerd met een nieuwe minister voor wonen. Op 26 januari vond een kennismakingsgesprek plaats met de nieuwe minister voor bzk, Liesbeth Spies. Op 5 november werd Stef Blok als de nieuwe minister voor Wonen en Rijksdienst benoemd op zijn nieuwe post. Kort na zijn aantreden, op 21 november, maakte de Woonbond kennis met de nieuwe minister. In het gesprek kwamen voor de huurmaatregelen uit het regeerakkoord aan de orde, zoals de inkomensafhankelijke huurverhogingen, de verhuurdersheffing en de maximumhuren op basis van de woz-waarde. Politieke ontwikkelingen en aanloop verkiezingen Op 21 april bleek dat Catshuisonderhandelingen over de extra bezuinigingen mislukt waren. De onderhandelingen tussen cda, vvd en pvv leidden niet tot een nieuw bezuinigingsakkoord. Het gevolg was dat er nieuwe verkiezingen voor de Tweede Kamer werden uitgeschreven. Ondertussen moest wel een begroting voor 2013 gemaakt worden om te voldoen aan Europese regels. Op 26 april sloten cda, vvd, d66, ChristenUnie en GroenLinks een bezuinigingsakkoord, waarin in totaal 12,3 miljard wordt bezuinigd. Dit akkoord wordt ook wel het Lente-akkoord of het Kunduzakkoord genoemd Na de val van het kabinet begonnen de voorbereidingen voor de Tweede Kamerverkiezingen op 12 september. De Woonbond heeft input geleverd voor verkiezingsprogramma s van de politieke partijen. Op basis van doorrekeningen van de verkiezingsprogramma s door het Centraal Planbureau heeft de Woonbond politieke partijen opgeroepen om de huren slechts gematigd te laten stijgen en de verhuurdersheffing te vervangen door een investeringsplicht. In de zomer hebben we een vergelijking van verkiezingsprogramma s gemaakt op voor huurders relevante thema s. Dit overzicht is op de website en in Woonbondig gepubliceerd. Foto: Presentatie van het onderhandelaarsakkoord voor Wonen 4.0, het gezamenlijke integrale hervormings plan voor de woningmarkt, door (v.l.n.r.) Rob Mulder (directeur ledenbelang Vereniging Eigen Huis), Marc Calon (voorzitter Aedes), Ger Hukker (voorzitter nvm) en Ronald Paping (directeur Woonbond). Het akkoord werd op 26 juni officieel ondertekend. Den Haag, 24 mei 2012 19

Nederlandse Woonbond Het Grote Huurdebat Op vrijdag 7 september hield de Woonbond in Utrecht het Grote Huurdebat, een verkiezingsdebat waarin woordvoerders van landelijke politieke partijen het vuur na aan de schenen werd gelegd over hun plannen voor de woningmarkt. Onder leiding van publicist (en tegenwoordig wethouder in Amsterdam) Pieter Hilhorst gingen de woordvoerders van zeven partijen in gesprek met elkaar en met de huurders in de zaal. Er waren zo'n 150 huurders in de zaal aanwezig om te luisteren naar en discussiëren met Betty de Boer van de vvd, Gert Boeve van het cda, Sadet Karabulut van de sp, Jacques Monasch van de pvda, Kees Verhoeven van d66, Frank Visser van de ChristenUnie en Linda Voortman van GroenLinks. Uit het debat bleek dat er op de vvd na grote politieke steun was voor het integrale woonakkoord Wonen 4.0. Al plaatsten sommige politici kanttekeningen bij het plan, zij erkenden dat de politiek nu zelf ook over haar eigen schaduw heen moet springen. De discussie over betaalbaarheid veroorzaakte rumoer in de zaal. Er bleef onduidelijkheid over wat de politici onder betaalbaarheid verstaan, al werden woonquoten van 25 à 30 procent als redelijk genoemd. Ook beschouwen een aantal politici iedereen die geen recht heeft op huurtoeslag maar wel in een sociale huurwoning woont, als scheefwoner. Uit de zaal bleek dat het juist vaak gaat om mensen die gewoon vastzitten in hun huis omdat ze geen alternatief hebben. Regeerakkoord Bruggen slaan Op maandag 29 oktober presenteerde het nieuwe kabinet zijn regeerakkoord. De Woonbond was zwaar teleurgesteld over de inhoud. Het kabinet heeft niet de kans benut om het breed gedragen plan Wonen 4.0 in te voeren, maar nam in plaats daarvan eenzijdige maatregelen die huurders zwaar treffen. Huurders moeten fors meer huur betalen, maar dat leidt niet tot de voor de woningmarkt zo noodzakelijke investeringen in nieuwbouw, woningverbetering en energiebesparing. Het nieuwe kabinet laat de hypotheekrenteaftrek voor een groot deel in stand en voert daartegenover voor de huursector een huurbelasting in van bijna 2 miljard in 2017, zo n 15 procent van de totale huursom. De Woonbond vindt dit een onevenwichtige benadering en heeft daarom opgeroepen de verhuurdersheffing niet in te voeren. De heffing leidt tot onbetaalbare huren en gebrekkig onderhoud, terwijl investeringen in nieuwe woningen en energiebesparing bijna onmogelijk worden gemaakt. Actie Huuralarm In november lanceerde de Woonbond de Actie Huuralarm, een grootscheepse campagne tegen het huurbeleid van kabinet Rutte II. Er werd gestart met de petitie Huuralarm. Onder het motto Houd huren betaalbaar en trek de woningmarkt uit het slop riep de Woonbond vanaf eind november op om de petitie te ondertekenen. De petitie pleit voor goede alternatieven: evenwichtige hervorming van de woningmarkt, betaalbare huren en investeringsafspraken met verhuurders. Verder kreeg de actie een eigen website (www.actiehuuralarm.nl). Deze website biedt informatie over de kabinetsplannen en de gevolgen ervan, maar vertelt ook wat huurders(organisaties) zelf kunnen doen. Veel huurdersorganisaties zijn actief aan de slag gegaan met Actie Huuralarm en hebben hun huurders opgeroepen om de petitie te ondertekenen. Sommige huurdersorganisaties hebben samen met hun verhuurder, en in een enkel geval ook met de 20

Jaarverslag 2012 gemeente, een brandbrief naar Den Haag gestuurd. Er zijn vele berichten in de lokale en regionale media verschenen. Er zijn debatten georganiseerd, markten en winkelcentra bezocht om handtekeningen op te halen en nog veel meer. Op 18 december demonstreerden huurders en bouwvakkers gezamenlijk in Den Haag. Woonbond en fnv Bouw luidden de noodklok en legden aan leden van de Eerste Kamer uit waarom zij niet moesten instemmen met de verhuurdersheffing. Eerste Kamerleden bleken gevoelig voor het alternatief dat de Woonbond en fnv Bouw aandragen: verplicht verhuurders tot investeringen, dan zal het rijk minstens zoveel inkomsten binnenkrijgen als het nu aan heffing oplegt. Bovendien leveren investeringen in woningen banen in de bouwsector op. Alle aanwezige senatoren zeiden de gevolgen van de verhuurdersheffing zeer nadelig te vinden voor zowel huurders, werkgelegenheid en samenleving. Woonlasten en betaalbaarheid Extra woningwaarderingspunten in schaarstegebieden ( Donnerpunten ) Helaas was het in 2011 niet gelukt om de invoering van de extra woningwaarderingspunten in de schaarstegebieden tegen te houden. Op 1 oktober 2011 zijn de 15 of 25 extra wws-punten in 140 schaarste -gemeenten doorgevoerd. Begin 2012 heeft de Woonbond huurdersorganisaties ondersteund om de Donnerpunten uit het huurbeleid van de verhuurders te houden. Huurdersorganisaties hebben op basis van de Overlegwet het recht om over het huurbeleid gekwalificeerd advies uit te brengen. De Woonbond riep alle huurdersorganisaties in de schaarstegebieden op om zich uit te spreken tegen de Donnerpunten. In het kader van de actie Houd huren betaalbaar in heel Nederland organiseerde de Woonbond over dit onderwerp twee regiobijeenkomsten in Haarlem en Eindhoven. Dezelfde avond ging de Eerste Kamer akkoord met een heffing van 50 miljoen voor 2013, maar haalde de verhuurdersheffing vanaf 2014 voorlopig van tafel. Dankzij een aangenomen motie van senator Essers (cda) moet de minister eerst kijken naar alternatieven waarbij er wél geïnvesteerd kan worden en die recht doen aan de draagkracht van huurders en corporaties. De motie kreeg steun van alle partijen, behalve van d66. De Eerste Kamerleden verzochten de minister om hen hierover voor 1 maart 2013 te informeren. De Actie Huuralarm had hiermee een eerste resultaat geboekt. Het Actiecomité Huurders Bedonnerd heeft zich samen met de Woonbond vanaf het begin tegen de Donnerpunten verzet, omdat dit onvermijdelijk leidt tot het verder vastlopen van de huurmarkt en tot (veel) hogere huurprijzen. Het actiecomité publiceerde in augustus de resultaten van het Meldpunt Donnerhuren. Door de extra woningwaarderingspunten zijn huurders en woningzoekenden in schaarstegebieden ernstig in de knel geraakt. Verhuizen naar een andere huurwoning is voor velen te duur geworden. Wie toch verhuisd is heeft vaak grote moeite de huur te betalen. Op het meldpunt hebben honderden huurders problemen gemeld. 21

Nederlandse Woonbond Streefhuuronderzoek Het Woonbond Kennis- en Adviescentrum (wka) deed in 2012 onderzoek naar de streefhuren van de verhuurders. De hoofdconclusie is dat de huur van vrijkomende sociale huurwoningen fors omhoog gaat. Corporaties zullen hun huren de komende jaren gemiddeld met ruim 13 procent verhogen. Daarbovenop neemt bijna eenderde van de corporaties in schaarstegebieden de Donnerpunten volledig mee bij nieuwe verhuringen. De trend in de grote steden is om de maximaal toegestane huur te vragen. De Woonbond voorziet dat de woningmarkt nog meer vast komt te zitten, nu de huurprijs van de sociale huurwoning dichter bij het maximum komt te liggen. Starters en doorstromers moeten torenhoge huren betalen voor hun huurwoning. Het huurniveau dat corporaties nastreven ligt gemiddeld op 81,4 procent van het toegestane wettelijke maximum. Het huidige huurniveau ligt op gemiddeld 72 procent. De hoogste streefhuren zijn te vinden in de Randstad en vooral in de vier grote steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht. De laagste streefhuren tref je aan in Friesland en Drenthe. Het streefhuurbeleid van de verhuurders in de commerciële sector is gericht op maximale huren (100 procent of meer). Commerciële verhuurders nemen de Donnerpunten overal mee. Gluurverhoging De Woonbond heeft zich vanaf begin 2012 ingespannen om het wetsvoorstel huurverhoging op grond van inkomen (al snel als gluurverhoging betiteld) van tafel te krijgen. Het eerste voorstel betrof een extra huurverhoging van 5 procent voor huurders met een huishoudinkomen van meer dan 43.000,-. We hebben brieven geschreven aan de Tweede Kamer, expertise van advocatenbureaus ingeschakeld, een lobby bij Kamerleden ingezet, de website www. gluurverhoging.nl gelanceerd en een rechtszaak van huurders ondersteund Het grootste bezwaar dat de Woonbond heeft tegen het wetsvoorstel is de privacyschending. Verhuurders kunnen inkomensindicaties bij de Belastingdienst opvragen. Het is ongehoord dat verhuurders deze gegevens al kregen van de Belastingdienst voordat de wet fatsoenlijk door de Tweede en Eerste Kamer is behandeld. De rechter moest er aan te pas komen om dit te stoppen. Vier Amsterdamse huurders hebben, met hulp van de Woonbond, een kort geding aangespannen. De rechter vond het verstrekken van inkomensgegevens een grove (niet op wetgeving gebaseerde) inbreuk op de privacy van huurders. Na de uitspraak stopte de Belastingdienst in opdracht van de minister per direct met het verstrekken van de inkomensindicaties. Ondanks alle bezwaren stemde de Tweede Kamer op 12 april in met de gluurverhoging van 5 procent. Wel werden een paar onderdelen in de wet aangepast. Naast het niet volledig meerekenen van het inkomen van inwonende kinderen, is ook besloten dat de extra huurverhoging alleen geldt voor huishoudens die niet alleen twee jaar geleden, maar ook het voorgaande jaar een inkomen boven de 43.000,- hadden. De Woonbond riep vervolgens de Eerste Kamer op om de gluurverhoging af te wijzen. Veel partijen zetten kanttekeningen bij de privacyaspecten en de uitvoeringsproblemen van de wet. Ook vroeg men zich af of deze wet zorgt voor een betere doorstroming op de huurmarkt, wat toch de belangrijkste doelstelling van dit voorstel is. Op 19 juni besloot de Eerste Kamer om het besluit over de gluurverhoging uit te stellen, waarmee het definitief onmogelijk werd om 22

Jaarverslag 2012 de gluurverhoging per 1 juli 2012 in te voeren. De maximale huurverhoging werd hierdoor 2,3 procent, het inflatiepercentage van het vorige jaar. Voor de Woonbond was dit een belangrijk succes. Nog een gluurverhoging Begin juni kwam minister Spies met een nieuwe gluurverhoging die was afgesproken in het Kunduzakkoord. In dit wetsvoorstel werd het mogelijk gemaakt dat verhuurders de huur met 1 procent bovenop de inflatie zouden kunnen verhogen voor huishoudens met een inkomen tussen 33.000,- en 43.000,-. Tegen dit plan had de Woonbond dezelfde grote bezwaren als tegen de grote gluurverhoging van 5 procent. Het College Bescherming Persoonsgegevens (cbp) tekende in augustus bezwaar aan tegen de gluurverhoging en bracht er zelfs een negatief advies over uit. Zo vond het cbp dat er niet werd aangetoond in welke mate het voorstel de doorstroming op de woningmarkt stimuleert. Ook wordt onvoldoende gemotiveerd waarom de geheimhoudingsplicht van de Belastingdienst doorbroken mag worden. Het advies ondersteunde de mening van de Woonbond over het wetsvoorstel. Helaas bleek minister Spies niet onder de indruk van het cbp-advies. Ondertussen schoof de Eerste Kamer de behandeling van beide gluurverhogingen op de lange baan en besloot om pas verder te gaan met de behandeling als de kleine gluurverhoging van 1 procent de Tweede Kamer gepasseerd was. De Woonbond was blij met de kritische houding van de Eerste Kamer. Leuk detail: de redactie van de Dikke Van Dale nomineerde het woord gluurverhoging voor de verkiezing van het woord van het jaar in de categorie politiek. Na stemming haalde gluurverhoging de derde plek, na weglooppoliticus en Kunduzakkoord. Verhuurdersheffing In het Kunduz-akkoord werd een verhuurdersheffing aangekondigd, waarbij verhuurders met meer dan tien woningen in de gereguleerde sector vanaf 1 januari 2013 een heffing moeten gaan betalen. In september werd het wetsvoorstel bij de Tweede Kamer ingediend. Op basis van het Kunduz-akkoord ging het nog om 5 miljoen in 2013, oplopend tot 800 miljoen in 2014. Het nieuwe regeerakkoord deed er echter een forse schep bovenop. Vanaf januari 2013 komt de heffing uit op 50 miljoen, oplopend tot bijna 2 miljard in 2017. De Woonbond vindt de verhuurdersheffing een gigantische eenzijdige belasting op het huren. De regering schreef dat verhuurders dit bedrag kunnen ophalen met extra huurverhogingen. De rekening kan dus direct worden doorgeschoven naar de huurders. Zeker in de schaarstegebieden zal dit leiden tot torenhoge huren in de sociale huursector. Het geld vloeit naar de staatskas en kan dus niet ingezet worden voor noodzakelijke investeringen. De heffing is met andere woorden rampzalig voor de huursector. Daarom heeft de Woonbond, samen met Aedes en fnv, de Tweede Kamer meerdere malen opgeroepen om af te zien van deze heffing. De Woonbond stelde een alternatief voor; een plan om de heffing te vervangen door verplichte investeringsafspraken met verhuurders. Dat is beter voor de woningmarkt, voor de bouwsector en voor de huurders. Bovendien levert het extra inkomsten voor de staatskas, door extra belastingen (btw, loonbelasting) en minder werkloosheidsuitkeringen. Ondanks alle protesten ging de Tweede Kamer akkoord met de verhuurdersheffing van 50 miljoen voor 2013 en 800 miljoen voor de jaren daarna. 23

24

Jaarverslag 2012 Ook ditmaal bleek de Eerste Kamer kritischer. Op 18 december gaf de Eerste Kamer fiat voor een heffing van 50 miljoen in 2013, maar niet voor de volgende jaren. Door de motie Essers kreeg de minister de opdracht om de plannen zorgvuldiger uit te werken. Daarbij moet hij kijken naar alternatieven waarbij er wél geïnvesteerd kan worden en die recht doen aan de draagkracht van huurders en corporaties. Actieweek servicekosten Van 8 tot en met 12 oktober hield de Woonbond de Actieweek Servicekosten. Alle lidorganisaties ontvingen vooraf een handleiding waarin stond hoe zij de servicekostenproblematiek kunnen aankaarten bij de verhuurder en hoe zij voor verschillende (service) kostenposten kunnen nagaan of die hoger liggen dan gemiddeld. Nieuwe kortingen op de huurtoeslag De ministerraad stemde in juni in met een extra verhoging van de eigen bijdrage in de huurtoeslag van 4,87 per maand vanaf 2013. Deze bezuiniging komt bovenop een al eerder geregelde verhoging van de eigen bijdrage met 3,93 per maand die ook per 2013 ingaat. Totaal gaan huurtoeslagontvangers er in 2013 maandelijks 8,80 op achteruit. De nieuwe korting komt bovenop eerdere bezuinigingen op de huurtoeslag, die de kabinetten Balkenende hebben doorgevoerd. Daarbij ging het om een bedrag van 18,64. Nu komt het totaal van de korting op 27,44 per maand. De Woonbond vindt de nieuwe bezuinigingen op de huurtoeslag onacceptabel. In een brief aan de Tweede Kamer heeft de Woonbond zijn zorgen geuit over het effect van deze korting op de koopkracht van huurders met de allerlaagste inkomens. Deze huishoudens worden door tal van andere bezuinigingsmaatregelen ook al getroffen. Huurtoeslag is het meest gerichte instrument om de koopkracht van huishoudens met de laagste inkomens te beschermen. De Servicekostenbus bezocht groepen huurders die hoge servicekosten betalen en hielp hen met een gericht besparingsadvies. De resultaten van het bezoek werden gepresenteerd aan de verhuurder, die vervolgens actie kon ondernemen. Vooruitlopend op de actieweek onderzocht de Woonbond ervaringen van huurders. Tweederde (65 procent) van de ondervraagde bewonersorganisaties denkt dat er bespaard kan worden op servicekosten en 25 procent denkt dat dit misschien kan. Bijna de helft (48 procent) vindt dat hun verhuurder weinig tot niets doet om de servicekosten laag te houden. Omdat verhuurders niet altijd het belang zien van besparen op servicekosten loont het als bewonersorganisaties zich actief bemoeien met het servicekostenbeleid van hun verhuurder. De Woonbond ondersteunt zijn leden daarbij. Foto: Samen met gedupeerde woningzoekenden heeft de Woonbond ruim 4.000 ikwilookwonen-meldingen aangeboden aan minister Spies van Binnenlandse Zaken. Den Haag, 2 februari 2012 25

Nederlandse Woonbond (Toegang tot) de woningmarkt Wonen 4.0 De woningmarkt verkeert in een diepe crisis. Daarom sloegen Vereniging Eigen Huis, Woonbond, Aedes en de makelaarsorganisatie nvm, mede namens vbo en VastgoedPro, de handen ineen. Zij ontwikkelden gezamenlijk een plan voor een integrale hervorming van de woningmarkt. Wonen 4.0 is een baanbrekend plan dat een einde kan maken aan de grote problemen waar de woningmarkt al zo lang mee worstelt. Uitgangspunten van het plan zijn een gelijke behandeling van huur en koop en het betaalbaar houden van het wonen. De belangrijkste maatregelen hebben een grote onderlinge samenhang. De hypotheekrenteaftrek wordt in dertig jaar afgebouwd. De huren van woningen die onder marktniveau liggen worden geleidelijk verhoogd. De jaarlijkse huurinkomsten van een corporatie mogen stijgen met het inflatiepercentage plus 2 procent. Daarbinnen kunnen corporaties de stijging variëren volgens de zogeheten huursombenadering. Hierdoor ontstaat een betere relatie tussen de hoogte van de huur en de kwaliteit en waarde van de woning. De hogere huren worden ook hier gecompenseerd met geleidelijk lagere tarieven voor de inkomstenbelasting per belastingschijf. Er wordt een woontoeslag geïntroduceerd als steun voor lagere en bescheiden middeninkomens in zowel de huur- als de koopsector. De extra huurinkomsten worden geïnvesteerd in nieuwe woningen, renovaties en energiebesparende maatregelen. Hierover worden met corporaties niet-vrijblijvende afspraken gemaakt. Al vanaf de eerste dag van bekendmaking heeft Wonen 4.0 veel stof doen opwaaien. Voor- en tegenstanders roeren zich in de media, het politieke debat en de kroeg. Maar omdat het om een integraal akkoord gaat, was er ook veel inhoudelijke discussie over de afzonderlijke maatregelen. In de pv s van juni werd uitgebreid gesproken over Wonen 4.0. Er vonden pittige discussies plaats over de huurmaatregelen in het onderhandelingsakkoord. Uiteindelijk schaarden alle pv s zich achter het plan, met uitzondering van Friesland. 72 Procent van de leden toonde zich voorstander van het plan. Zaterdag 23 juni ging ook de Verenigingsraad van de Woonbond akkoord. Van de vr-leden stemden 21 voor, 2 tegen en 2 onthielden zich van stemming. Steeds meer politici, deskundigen en gemeenten erkenden dat met Wonen 4.0 de werking van de woningmarkt aanzienlijk verbetert en drongen aan op vertaling in beleid. Ook de g4 en g32 (grote en middelgrote steden) schaarden zich erachter. Helaas bleek met het nieuwe regeerakkoord van het kabinet Rutte II dat Wonen 4.0 niet door de coalitiepartijen was overgenomen. In plaats van een evenwichtige aanpak die de woningmarkt uit het slop haalt, werd gekozen voor zeer eenzijdige maatregelen die huurders zwaar treffen. Verruiming tijdelijke verhuur Minister Spies kondigde in januari aan dat zij de regels voor tijdelijke verhuur wilde versoepelen. Het wetsvoorstel voor wijziging van de Leegstandwet stuurde zij in oktober naar de Tweede Kamer. In het voorstel wordt tijdelijke verhuur van te koop staande woningen losgekoppeld van het woningwaarderingsstelsel en de huurprijsbescherming, 26

Jaarverslag 2012 waardoor woningen tijdelijk verhuurd kunnen gaan worden tegen woekerprijzen. Met name in gebieden waar woningen schaars zijn. Verder wil de minister de maximale periode voor tijdelijke verhuur van woningen die in afwachting zijn van sloop of renovatie, verlengen tot zeven jaar in plaats van vijf. Leegstaande kantoorpanden, scholen e.d. mogen straks maximaal tien in plaats van vijf jaar tijdelijk verhuurd worden. De Woonbond staat kritisch tegenover versoepeling van tijdelijke verhuur en vreest voor een uitholling van de rechtspositie van huurders. Maar tijdelijke verhuur kan ook woningzoekenden met onvoldoende wachttijd helpen aan huisvesting. De Woonbond heeft in oktober de leden, via een digitale ledenraadpleging, gevraagd naar hun mening over de plannen van de minister. Uit de resultaten blijkt dat veel Woonbondleden niet afwijzend staan tegenover maatregelen om de mogelijkheden voor tijdelijk verhuur te verruimen. Maar zij stellen wel als voorwaarde dat de positie voor de tijdelijke huurder wordt versterkt. Door bijvoorbeeld huurders die langdurig tijdelijk wonen of kinderen hebben vervangende woonruimte te bieden, door verlenging van de opzegtermijn bij een tijdelijk huurcontract en door verbetering van de rechtspositie van anti-kraakbewoners. Er is veel verzet tegen de afschaffing van de huurprijsbescherming van tijdelijke huurders in te koop staande woningen. Deze huurders moeten beschermd blijven tegen te hoge huurprijzen. Inkomensgrens corporatiesector Huishoudens met een bruto-inkomen van meer dan 34.085,- (grens 2012) komen bijna nergens meer in aanmerking voor een sociale huurwoning. Woningcorporaties mogen maximaal 10 procent van alle vrijkomende woningen met een huur onder 664,66 toewijzen aan deze huishoudens. De Woonbond heeft vanaf 2010 de (opeenvolgende) ministers en de Tweede Kamer diverse malen gewezen op de nadelige consequenties van de maatregel voor huurders met een (bescheiden) middeninkomen. Vanaf maart 2011 staat het Woonbondmeldpunt ikwilookwonen.nl open voor gedupeerden van de nieuwe toewijzingsregels als gevolg van de eu-beschikking. De Woonbond overhandigde op 2 februari ruim 4.000 meldingen van gedupeerden aan minister Spies. Uit de meldingen blijkt dat grote groepen woningzoekenden met een bescheiden middeninkomen in de knel zijn gekomen door de inkomensgrens. Ze komen niet meer in aanmerking voor een sociale huurwoning, maar voor een woning in de vrije sector of een koopwoning verdienen ze niet genoeg. Van de gedupeerde woningzoekenden waren er een aantal aanwezig op het plein in Den Haag om hun verhaal kracht bij te zetten. Minister Spies vertelde teleurgesteld te zijn in de lauwe reactie van verhuurders op haar oproep om haar te informeren over de knelpunten voor middeninkomens. Ze was blij dat de Woonbond dat wel doet en zei de meldingen serieus te bestuderen. Minister Spies zegde in het debat met de Tweede Kamer toe dat ze de mogelijkheden in Brussel zou verkennen. Na deze gesprekken in Brussel zag de minister mogelijkheden voor een tijdelijke verruiming met 10 procent extra toewijzingsruimte voor 27