VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING

VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING Vaardigheidstraining voor de huisarts LOK VZP 20 oktober 2016 dia 1

Wie is wie? LOK VZP 20 oktober 2016 dia 2

De presentatie kwam tot stand door: LOK VZP 20 oktober 2016 dia 3

Doelstelling: Constructief meewerken Het proces vaker initiëren LOK VZP 20 oktober 2016 dia 4

Wat is VZP? VROEGER: Het schriftelijk en anticiperend vastleggen van behandelkeuzes NU: Een proces van communicatie en overleg, met de nadruk op het bespreken van zorgdoelen, rekening houdend met wat de patiënt waardeert als kwaliteitsvolle zorg LOK VZP 20 oktober 2016 dia 5

In prentjestaal: Eerst en vooral een gesprek Pas daarna en eventueel papieren LOK VZP 20 oktober 2016 dia 6

Wat is VZP? Vroegtijdige zorgplanning (VZP) is een continu en dynamisch proces van reflectie en dialoog tussen de patiënt, zijn naasten en zorgverleners (waaronder een arts) waarbij toekomstige zorgdoelen besproken en gepland worden. Deze zorgdoelen zijn gebaseerd op wat de patiënt waardeert als kwaliteitsvolle zorg en ze kunnen steeds aangepast worden aan de veranderende situatie van de patiënt. Ze kunnen richting geven aan de beslissingen omtrent de zorg aan het levenseinde op het ogenblik dat de patiënt niet meer in staat is zijn wil te uiten. LOK VZP 20 oktober 2016 dia 7

Een PROCES Continu Dynamisch Aanpasbaar LOK VZP 20 oktober 2016 dia 8

Een DIALOOG Overleg Gesprek Pt, HA, familie, mantelzorg, VPK, ZK, maatschappelijk werk, kiné, LOK VZP 20 oktober 2016 dia 9

DOELGERICHTE ZORG ipv PROBLEEMGERICHTE ZORG LOK VZP 20 oktober 2016 dia 10

PATIËNT Participatie Wat is kwaliteit volgens de patiënt? Sommige pten willen dit soort gesprek helemaal niet voeren VZP kan nooit worden opgedrongen LOK VZP 20 oktober 2016 dia 11

TOEKOMSTIGE ZORG Besluitvorming bevorderen op het moment dat de patiënt niet meer in staat is zijn wil te uiten LOK VZP 20 oktober 2016 dia 12

Waarom VZP? Maatschappelijke evolutie: patiënten willen meer inspraak, respect voor zelfbeschikkingsrecht, Voordelen voor: Patiënt: meer begrip, verhoogde openheid, minder angst, versterking familiebanden, Familie: beslissingslast wegnemen, relatie verbetert Hulpverleners: betere relatie, gedeelde beslissingslast, kwaliteit, LOK VZP 20 oktober 2016 dia 13

VZP Wie? Iedereen heeft een rol in dit proces Pt = centrale rol Familie/mantelzorg Huisarts Andere hulpverleners Verpleegkundigen Maatschappelijk werkers Gezinszorg Van hulpverleners wordt verwacht dat zij het proces initiëren LOK VZP 20 oktober 2016 dia 14

Verdeel jullie in 2 groepjes Duid een verslaggever aan Bespreek de casus (15 ) in kleine groep Casus wordt besproken in ganse groep LOK VZP 20 oktober 2016 dia 15

2 casussen LOK VZP 20 oktober 2016 dia 16

Casus 1 Margriet (thuiszorg, multimorbiditeit) 75 jaar, weduwe, alleenwonend. 1 dochter, 1 zoon, 2 x / week bejaardenhulp, 3 x / week kiné, dagelijks VPK. Uitgebreide artrose, heupprothese, hypertensie, diabetes type II, COPD, osteoporose, inslaapproblemen, depressieve gevoelens. HA: maandelijks huisbezoek. Het gaat nooit goed Opeenstapeling van klachten: soms heeft het te maken met het hart, op een andere keer met de longen, dan is het de rug of de maag, nooit slaapt ze goed, LOK VZP 20 oktober 2016 dia 17

Casus 1 - Margriet Elke keer suggereer je volgens de standaarden- alle soorten onderzoek en behandelingen, die echter haar situatie niet verbeteren. Bovendien moet je soms werken met standaarden die tegenstrijdig zijn: voor COPD heeft ze corticosteroïeden nodig, wat dan uiteraard weer slecht is voor haar diabetes-controle. De aanpassing van de medicatie voor de bloeddruk (soms te hoog, dan weer te laag), kan op weinig bijval rekenen, evenmin je belangstelling voor haar HbA1C en de resultaten van haar longfunctietesten. LOK VZP 20 oktober 2016 dia 18

Casus 1 - Margriet Na zo vele contacten zegt Margriet: Dokter, ik wil u vertellen wat voor mij er echt toe doet. Op dinsdag en donderdag wil ik mijn vrienden in de buurt bezoeken om met hen kaart te spelen. Op zaterdag, wil ik naar de supermarkt gaan met mijn dochter. En voor het overige, wil ik gerust gelaten worden, ik wil niet meer voortdurend de therapie aanpassen, En ik wil niet meer voortdurend dit moeten doen en dat moeten laten. LOK VZP 20 oktober 2016 dia 19

Vraag Is dit een situatie waar VZP kan worden opgestart? LOK VZP 20 oktober 2016 dia 20

Vraag Ken je de argumenten van collega s om in deze situatie géén VZP op te starten? Vind je ze ook valabel? LOK VZP 20 oktober 2016 dia 21

Ik heb te weinig tijd Weerstanden Het is te vroeg, ik wacht tot het levenseinde nadert VZP is tijdverspilling en heeft toch geen wettelijke waarde Mijn patiënt is daar niet klaar voor, het zou hem alle hoop afnemen Ik vind praten over VZP te belastend voor mezelf Ik heb te weinig kennis over VZP Ik mis de nodige vaardigheden in VZP Ik word te weinig ondersteund De familie van patiënt zal niet willen meewerken Ik ben opgeleid om mijn patiënt langer te laten leven en niet korter LOK VZP 20 oktober 2016 dia 22

Wanneer NIET? In een crisisfase Als de patiënt er niet voor open staat Als de huisarts er niet voor open staat LOK VZP 20 oktober 2016 dia 23

Vraag Wie moet er worden betrokken? Welke elementen moeten in de VZP gesprekken zeker aan bod komen? LOK VZP 20 oktober 2016 dia 24

VZP gesprek Hoe? VZP = proces = géén eenmalig gebeuren LOK VZP 20 oktober 2016 dia 25

Voorbereiding Kijk je dossier grondig in huidige fysieke en psychische toestand, verleden, behandelingsmogelijkheden, prognose, Schat de draagkracht van patiënt en zijn naasten in Nodig uit in een rustige omgeving (GDT overleg) LOK VZP 20 oktober 2016 dia 26

Het VZP gesprek Een volledig VZP gesprek omvat: 1. Informatie geven over wat VZP is 2. Verkennen van de waarden en voorkeuren van patiënt; opvattingen over de ziekte(s) nagaan 3. Een overzicht geven van de huidige medische toestand 4. Zorgdoelen bespreken behoud van hoop 5. Keuzes maken en noteren 6. Keuzes communiceren 7. (Keuzes herzien en updaten) LOK VZP 20 oktober 2016 dia 27

LOK VZP 20 oktober 2016 dia 28

Casus 2 Lucien (dement, WZC) 82 jaar, dement Wegens onhoudbare thuissituatie werd Lucien recent opgenomen in het woonzorgcentrum (WZC). Het is het beleid van het WZC om 1 maand na de opname in het WZC aan vroegtijdige zorgplanning te doen. Bij je bezoek aan Lucien legt de verpleegkundige je een papier voor en vraagt of je het na wil kijken. Bovenaan het formulier staat WILSBESCHIKKING. Op het eind wordt als conclusie vermeld: DNR code 2, ABC code B LOK VZP 20 oktober 2016 dia 31

Is dit vroegtijdige zorgplanning? Ja, omdat Neen, omdat LOK VZP 20 oktober 2016 dia 32

Vroegtijdige Zorgplanning Eerst en vooral een gesprek Pas daarna en eventueel papieren LOK VZP 20 oktober 2016 dia 33

SLEUTELMOMENTEN Na opname in een WZC Een vraag of hint van de patiënt zelf Diagnose met infauste prognose Acute achteruitgang chron aandoening Alle situaties mbt wilsonbekwaamheid Na een ziekenhuisopname Bij start van palliatieve zorg LOK VZP 20 oktober 2016 dia 34

VZP WILSVERKLARING Vinden jullie het nuttig om bij alle bewoners wilsverklaringen op te stellen? LOK VZP 20 oktober 2016 dia 35

Palliatief Terminaal Een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten (en hun naasten) die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden, door middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard. LOK VZP 20 oktober 2016 dia 36

VZP Regelgevend kader Juridisch: Wet rechten van de patiënt (22/8/2002) Wet recht op palliatieve zorg (14/7/2002) Wet euthanasie (28/5/2002) Deontologisch: Code Orde Artsen hoofdstuk 9 LOK VZP 20 oktober 2016 dia 37

Patiëntenrechten Recht op kwaliteitsvolle dienstverlening die beantwoordt aan zijn behoeften Recht op informatie Recht op instemming Recht op weigering LOK VZP 20 oktober 2016 dia 38

Wilsverklaringen Kennen jullie het onderscheid tussen: een negatieve wilsverklaring en een positieve wilsverklaring? LOK VZP 20 oktober 2016 dia 39

POSITIEVE wilsverklaring POSITIEVE wilsverklaring Geldt enkel vanaf het ogenblik dat de patiënt wilsonbekwaam is = Welk zorgdoel streeft de patiënt na Bv voorafgaande wilsverklaring tot euthanasie bij onomkeerbaar coma Bv Vastleggen van keuzes ivm pijn- en symptoomcontrole (morfinepompje, palliatieve sedatie) Is nooit wettelijk bindend of afdwingbaar Kan wel een hulp zijn bij het nemen van beslissingen die overeenkomen met de wil v patiënt LOK VZP 20 oktober 2016 dia 40

NEGATIEVE wilsverklaring NEGATIEVE wilsverklaring Geldt enkel vanaf het ogenblik dat de patiënt wilsonbekwaam is = Welke behandelingen worden geweigerd = Niet-behandel beslissingen Wettelijk bindend! Nut van uitputtende lijsten over alle mogelijke specifieke behandelingen in de meest diverse omstandigheden??? (bv dialyse, bv antibiotica, bv ) LOK VZP 20 oktober 2016 dia 41

Vragen Weten jullie wat een vertegenwoordiger is? Vinden jullie het nuttig als elke bewoner een vertegenwoordiger aanduidt? Wat is het verschil tussen een vertegenwoordiger en een vertrouwenspersoon? LOK VZP 20 oktober 2016 dia 42

VERTEGENWOORDIGER In het kader van patiëntenrechten Treedt uitsluitend op bij wilsonbekwaamheid Verwoordt en communiceert de wil van de patiënt naar de wetgever en de hulpverleners, in de plaats van de patiënt. Kan door patiënt worden aangeduid (schriftelijke procedure) Indien niet aangeduid Wettelijke cascade Partner Meerderjarig kind Ouder Meerderjarige broer of zus Iemand van het zorgteam LOK VZP 20 oktober 2016 dia 43

VERTROUWENSPERSOON Staat de patiënt bij zolang de patiënt nog wilsbekwaam is. Bv bijstand bij inzage in het dossier, bijstand bij het bekomen van informatie Kan nooit beslissingen nemen in de plaats van patiënt. LOK VZP 20 oktober 2016 dia 44

BEWINDVOERDER Bij handelingsonbekwaamheid: treedt op in de plaats van patiënt (financieel) Aangeduid door de rechtbank Kan sinds 1/9/2014 ook in de plaats treden van patiënt bij het uitoefenen van zijn rechten van patiënt, indien de patiënt voordien geen vertegenwoordiger heeft aangeduid. LOK VZP 20 oktober 2016 dia 45

Codes Weten jullie wat een ABC code is? Een DNR code? Is coderen nuttig bij VZP? LOK VZP 20 oktober 2016 dia 47

CODEREN Codes dragen weinig bij tot de zorg Een gesprek kun je niet coderen Uitsluitend nuttig bij transfert en bij wachtdienst 2 worden vaak gebruikt: 1. ABC Code (WZC) 2. DNR Code (ziekenhuizen) LOK VZP 20 oktober 2016 dia 48

ABC Code Vaak toegepast in WZC LOK VZP 20 oktober 2016 dia 49

DNR Code Vaak toegepast in ziekenhuis Met de code geven artsen aan wat zij voor deze patiënt nog zinvol vinden Do Not Reanimate LOK VZP 20 oktober 2016 dia 50

Beschikbaarheid van VZP (-documenten) Documenteer het VZP gesprek in het (elektronisch) patientdossier. Communiceer het naar alle betrokken hulpverleners Wilsverklaringsdocumenten: Patiënt, familie, huisarts, specialist, WZC zorgteam, wettelijk vertegenwoordiger, Sommige gemeenten registreren dit in een nationaal register Transferdocument? LOK VZP 20 oktober 2016 dia 51

(Model) formulieren www.delaatstereis.be www.palliatief.be www.leif.be www.rws.be www.beldonor.be http://www.selwvl.be/mwv/themas_en_ projecten/80/details.aspx LOK VZP 20 oktober 2016 dia 52

Bijkomende informatie www.pallialine.be LOK VZP 20 oktober 2016 dia 53

Vragen? LOK VZP 20 oktober 2016 dia 54

Dank u voor uw aandacht Evaluatieformulier invullen aub LOK VZP 20 oktober 2016 dia 55