Hoofdstuk 14 Meeuwenoverlast Samenvatting Twee derde van alle Leidenaren geeft aan bij hen in de buurt overlast van meeuwen te hebben. Vergeleken met voorgaande jaren is vooral het aandeel bewoners dat een beetje last ervaart toegenomen. Dit kan mogelijk samenhangen met de aandacht die er het afgelopen jaar is geweest voor de bestrijding van meeuwenlast. De overlast bestaat vooral uit kapotte vuilniszakken en de rotzooi die dit tot gevolg heeft. Ook meeuwenpoep en geluidsoverlast zorgen voor overlast. Bewoners van stadsdeel Midden en dan vooral van het district Binnenstad-Zuid ervaren meer dan gemiddeld overlast door meeuwen. Ruim een derde van de Leidenaren die overlast van meeuwen ondervinden, heeft zelf pogingen gedaan om de overlast te verminderen, vooral door etensresten niet buiten te laten slingeren, vuilniszakken pas kort van tevoren buiten te zetten en vogels en eendjes niet meer te voeren. Volgens bijna twee derde hebben de pogingen die men heeft ondernomen zeker of deels effect. De gemeente probeert ook op verschillende manieren de overlast van meeuwen te verminderen. De helft van de Leidenaren is hiervan op de hoogte. Men denkt hierbij vooral aan het actief omgaan met nesten, de communicatiecampagne Geef meeuwen geen eten en aan het gebruik van gele vuilniszakken. De plaatselijke krant is de belangrijkste informatiebron hiervoor. Vragenlijst De volgende vragen gaan over de meeuwen in de stad. MW1. Merkt u wel eens iets van meeuwen bij u in de buurt? Ja Nee, maar vorig jaar wel Nee, vorig jaar ook niet NAAR VRAAG MW7 NAAR VRAAG MW7 MW2. Merkt u hier dit jaar meer, evenveel of minder van dan vorig jaar? Meer dan vorig jaar Evenveel Minder dan vorig jaar 1
MW3. Heeft u zelf in uw eigen buurt overlast door meeuwen? Het geluid van meeuwen Meeuwen op het dak van uw huis Meeuwenpoep Kapotte vuilniszakken, rotzooi op straat door meeuwen Meeuwen die mensen aanvallen Andere overlast van meeuwen, namelijk: Ja, veel last Ja, een beetje last Nee, geen last MW4. Heeft u zelf geprobeerd deze overlast te verminderen? Ja Nee NAAR VRAAG MW7 MW5. Wat heeft u gedaan om de overlast te verminderen? (meer antwoorden mogelijk) Nesten weghalen Draden / netten op het dak spannen Vuilniszakken pas kort van te voren op straat zetten Etensresten niet buiten laten slingeren Niet meer voeren Iets anders, namelijk MW6. Heeft dit volgens u geholpen om de overlast te verminderen? Ja Gedeeltelijk Nee MW7. Weet u welke maatregelen de gemeente neemt om de overlast van meeuwen te beperken? Ja, dat weet ik Nee, dat weet ik niet NAAR HOOFDSTUK NETHEID EN ONDERHOUD VAN UW EIGEN BUURT MW8. Welke maatregelen neemt de gemeente volgens u? 2
MW9. Hoe heeft u van deze maatregelen gehoord? (meer antwoorden mogelijk) Gemeentelijke website Folder Plaatselijke krant Landelijke krant Iets anders, namelijk Uitkomsten Meeuwen zorgen in de stad, zeker in het broedseizoen, voor de nodige overlast. Om hun kuikens te beschermen maken ze lawaai en voeren ze schijnaanvallen uit naar mensen. Ook halen ze vuilniszakken open voor etensresten en veroorzaken daarmee zwerfafval. De gemeente probeert deze overlast te verminderen en burgers te informeren en te faciliteren met betrekking tot maatregelen die zij zelf kunnen nemen. De mate waarin de Leidenaren overlast ondervinden van de meeuwen, wat ze ertegen proberen te doen en de bekendheid met de pogingen van de gemeente om hier iets aan te doen vormen het onderwerp van dit hoofdstuk. 14.1 Meeuwenoverlast Twee derde van alle Leidenaren (67%) geeft aan overlast van meeuwen te hebben bij hen in de buurt. Ruim de helft van de Leidenaren die overlast ervaren, geeft aan veel overlast te hebben. Het aandeel bewoners dat last heeft van de meeuwen is de afgelopen twee jaar gestegen, vooral het aandeel bewoners dat een beetje overlast ervaart. Voor een vergelijking met vorig jaar zijn, vanwege de gewijzigde onderzoeksmethode (zie ook bijlage A), de resultaten die in beide jaren via internet zijn verkregen relevant. Dan blijkt dat er een lichte afname is van de Leidenaren die veel overlast ervaren (38% in 2010 en 34% in 2011) en een lichte toename van inwoners die een beetje overlast ervaren (van 28% naar 31%). Het afgelopen jaar is er in Leiden veel aandacht voor de bestijding van meeuwenoverlast. Inwoners worden er hierdoor meer attent op gemaakt. De toename van een beetje overlast kan hier mogelijk (deels) door worden verklaard (zie ook 14.3). Aan de Leidenaren die overlast ervaren, zijn - evenals in eerdere jaren - vijf aspecten voorgelegd met de vraag of ze hier veel, een beetje of geen overlast van ervaren. Een derde van de Leidenaren heeft van minimaal één van de aspecten veel overlast. Een kwart van de inwoners van Leiden merkt meeuwen niet op. 3
Tabel 14.1.a Overlast van meeuwen in de buurt, 2007-, in procenten van alle Leidenaren 2007 2008 2009 2010 totaal internet totaal internet (Van minimaal 1 aspect) veel overlast 29% 26% 28% 34% 38% 36% 34% Beetje overlast 17% 18% 17% 24% 28% 31% 31% Merk het wel, geen overlast 10% 10% 10% 8% 8% 8% 3% Merk het niet 44% 46% 45% 34% 26% 25% 27% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% * Tot en met 2009 zijn de gegevens telefonisch gevraagd, in 2010 via internet en telefonisch en in 2011 via internet en schriftelijk. Hierdoor is de vergelijking van de totaal cijfers van 2011 met voorgaande jaren (soms) niet goed mogelijk. In 2009 bleek er een duidelijk onderscheid tussen de overlast van meeuwen in juni en juli. Dit jaar verschilt het beeld niet significant tussen respondenten die tot half juni of na half juni zijn ondervraagd. De meeuwenoverlast bestaat vooral uit kapotte vuilniszakken en rotzooi op straat. Hiervan ondervinden bewoners vaak veel last. Ook meeuwenpoep en geluidsoverlast van de meeuwen zorgen voor overlast. 4
Grafiek 14.1.b Soorten overlast van meeuwen, 2008-, in procenten van alle Leidenaren Kapotte vuilniszakken, rotzooi op straat 2008 2009 16% 12% 8% 2010 20% Meeuw enpoep 25% 20% 2008 2009 17% 2010 Geluidsoverlast meeuw en 16% 17% 25% 28% 2008 2009 13% 12% 18% 18% 2010 Meeuw en op dak van huis 15% 26% 31% 2008 2009 9% 9% 13% 13% 2010 Meeuw en die mensen aanvallen 11% 12% 20% 21% 2008 2% 4% 2009 2% 3% 2010 2% 6% veel overlast een beetje 3% 6% 0% 25% 50% 75% * Tot en met 2009 zijn de gegevens telefonisch gevraagd, in 2010 via internet en telefonisch en in 2011 via internet en schriftelijk. Hierdoor is de vergelijking van 2011 met voorgaande jaren (soms) niet goed mogelijk. Van alle Leidenaren heeft 9% nog andere overlast van meeuwen genoemd. Een derde van hen noemt dan toch weer één van de vijf soorten overlast, maar met een toevoeging van locatie, tijdstip of mate van overlast. Andere wijzen vaker op het lastig vallen van andere dieren of het verstoren van de rust door meeuwen. De mate van overlast en de verschillende vormen van overlast van de meeuwen verschillen sterk per district. Evenals vorig jaar wordt relatief de meeste overlast ervaren in het stadsdeel Midden en dan vooral in het district Binnenstad-Zuid. Vergeleken met voorgaande jaren is de meeuwenoverlast vooral in stadsdeel Zuid toegenomen en dan met name in het Roodenburgerdistrict. 5
Tabel 14.1d: Ontwikkeling van het aandeel Leidenaren met veel meeuwenoverlast, naar stadsdeel en district, 2009-*, in procenten 2009 2010 * Totaal 28% 34% 36% Stadsdeel: Midden 48% 63% 61% Noord 15% 19% 23% Zuid 33% 34% 42% West 13% 17% 16% District: Binnenstad-Zuid 62% 80% 76% Binnenstad-Noord 44% 59% 58% Stationsdistrict* 30% 37% 32% Leiden Noord 20% 35% 31% Roodenburgerdistrict 29% 31% 41% Bos-en Gasthuisdistrict 39% 39% 43% Morsdistrict 21% 20% 19% Boerhaavedistrict* 37% 41% 29% Merenwijkdistrict 5% 6% 12% Stevenshofdistrict 8% 12% * De resultaten van Stationsdistrict en Boerhaavedistrict zijn Indicatief vanwege kleine absolute aantallen ** Tot en met 2009 zijn de gegevens telefonisch gevraagd, in 2010 via internet en telefonisch en in 2011 via internet en schriftelijk. Hierdoor is de vergelijking van 2011 met voorgaande jaren (soms) niet goed mogelijk. Grafiek 14.1.e Soorten overlast van meeuwen (% veel overlast), in procenten van alle Leidenaren* 75% 50% 25% 0% Totaal 2011 Binnen- stad- Zuid Binnen- stad- Noord Stations district* Leiden Noord Bos-en Gasth. district Rooden burgerdistrict Morsdistrict Boerhaavedistrict* Merenwijkdistrict Stevens hofdistrict rotzooi 25% 70% 53% 32% 17% 20% 25% 10% 5% 7% 6% poep 17% 24% 15% 0% 20% 22% 26% 10% 21% 6% 7% geluid 15% 26% 23% 3% 21% 17% 8% 16% 5% 4% op dak 12% 25% 3% 10% 18% 7% 19% 2% 4% aanval 3% 6% 2% 0% 1% 4% 6% 1% 5% 1% 1% * De resultaten van Stationsdistrict en Boerhaavedistrict zijn Indicatief vanwege kleine absolute aantallen 6
De bewoners uit de binnenstad hebben vaker veel overlast van de rotzooi die meeuwen veroorzaken zoals kapotte vuilniszakken en rotzooi op straat. In het Stevenhofdistrict en in het Merenwijkdistrict ervaren bewoners duidelijk minder overlast van alle vormen van meeuwenoverlast. 14.2 Acties tegen meeuwenoverlast Ruim een derde van de Leidenaren die overlast van meeuwen ondervinden (38%) heeft zelf pogingen gedaan om de overlast te verminderen. Dit is een kwart (26%) van alle Leidenaren. Respondenten die de enquête schriftelijk of via internet hebben ingevuld, geven vaker aan pogingen te hebben gedaan dan Leidenaren die telefonisch hebben meegedaan. Dit verschil kan komen omdat bij de schriftelijke en internet enquête een aantal antwoordmogelijkheden zichtbaar was, waardoor respondenten meer mogelijkheden aangeven dan wanneer zij telefonisch de vraag meer open moeten beantwoorden. Vergeleken met vorig jaar hebben Leidenaren minder vaak zelf maatregelen genomen. Desalniettemin is het aandeel nog steeds hoger dan de jaren ervoor. Maatregelen die bewoners zelf veelal nemen, zijn geen etensresten buiten laten slingeren, vuilniszakken pas kort van tevoren buiten zetten en het niet meer voeren van de vogels en eenden. Vooral dit laatste aspect wordt vaker gedaan dan de jaren ervoor. Tabel 14.2.a Pogingen om overlast te verminderen, in procenten van Leidenaren die overlast ervaren 2007 2008 2009 2010 Ja, zelf pogingen gedaan: 27% 31% 33% 46% 38% - Etensresten niet buiten laten slingeren 5% 9% 9% 24% 24% - Vuilniszakken pas kort van tevoren buiten zetten 10% 10% 11% 24% 21% - Vogels/eendjes niet meer voeren 0% 2% 1% 3% 15% - Nesten weghalen 2% 3% 3% 3% 3% - Wegjagen 1% 3% 2% 3% 2% - Buurtbewoners aanspreken op voederen 2% 2% 2% 2% 2% - En verder: bij gemeente gemeld, draden/netten op dak gespannen, gebruik gemaakt van gele zakken, beter 10% 6% 13% 8% 6% afsluiten vuilnis/dubbele zakken/beter inpakken en overig Nee, zelf geen pogingen ondernemen 73% 69% 67% 54% 62% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 7
* Tot en met 2009 zijn de gegevens telefonisch gevraagd, in 2010 via internet en telefonisch en in 2011 via internet en schriftelijk. Hierdoor is de vergelijking van 2011 met voorgaande jaren (soms) niet goed mogelijk. Van de mensen die pogingen hebben ondernomen om de overlast van meeuwen te verminderen, geven zes op de tien (63%) aan dat zeker of deels effect heeft gehad. Vergeleken met de internetenquêtes van vorig jaar is het aandeel respondenten dat van mening is dat hun pogingen geen succes heeft gehad, vrijwel gelijk gebleven. Het aandeel dat echter van mening is dat de maatregelen zeker succes hadden, ligt dit jaar duidelijk lager. Men is vaker van mening dat het gedeeltelijk heeft geholpen. Leidenaren die nesten weghalen, geven vaker aan dat dit heeft geholpen om de overlast te verminderen. Bij de overige maatregelen verschilt het effect nauwelijks. Tabel 14.2.b Hebben de pogingen om overlast te verminderen effect, 2007-2011, in procenten van Leidenaren die zelf iets gedaan hebben aan overlast Ja Deels Nee Totaal 2007 51% 13% 36% 100% 2008 47% 17% 36% 100% 2009 60% 17% 23% 100% 2010 34% 27% 39% 100% 19% 44% 37% 100% * Tot en met 2009 zijn de gegevens telefonisch gevraagd, in 2010 via internet en telefonisch en in 2011 via internet en schriftelijk. Hierdoor is de vergelijking van 2011 met voorgaande jaren (soms) niet goed mogelijk. 14.3 Acties van de gemeente De gemeente probeert op verschillende manieren de overlast van meeuwen in de stad te verminderen. Van de Leidenaren weet de helft (52%) welke maatregelen de gemeente neemt om de overlast te beperken. Allochtone bewoners (34%), bewoners tot 35 jaar (43%) en Leidenaren met een lager inkomen (44%) zijn iets minder goed hiervan op de hoogte. Daarnaast zijn mannen (47%) minder bekend met de maatregelen die de gemeente neemt dan vrouwen (57%). Een goede vergelijking met vorig jaar is niet mogelijk omdat toen is gevraagd of de bewoners weten dat de gemeente hier iets aan doet. Dit aandeel is logischerwijs hoger (75%). Wanneer Leidenaren moeten aangeven wat de gemeente volgens hen doet, dan worden drie maatregelen vaak naar voren gebracht: actief omgaan met de nesten (door bijvoorbeeld het vervangen van eieren door nepeieren en het geven van voorlichting hierover), de communicatie-campagne Geef meeuwen geen eten en het gebruik van gele vuilniszakken. Inwoners weten vooral via plaatselijke kranten welke maatregelen de gemeente neemt om de meeuwenoverlast te bestrijden. Ook posters, reclameborden, abri s en aanplakbiljetten hebben een belangrijke functie hierbij gehad. 8
Grafiek 14.3 Percentage Leidenaren dat op de hoogte is van gemeentelijke acties tegen meeuwen en spontaan genoemde informatiebronnen Bekend met de maatregelen/acties van de gemeente 52% Plaatselijke kranten Posters, reclameborden, abri's, aanplakbiljetten Folder Gemeentelijke website Buren, familie, vrienden Landelijke kranten TV W est/ Regionale TV Landelijke TV Gele zakken actie Brief gemeente Regionale radio 6% 6% 4% 1% 1% 1% 0% 0% 16% 22% 59% 0% 25% 50% 75% 100% 9