Enquête woonlasten Huurdersvereniging de Vijfhoek en Huurderskoepel Schagen en omstreken Hoorn, 12 november 2013
Inhoudsopgave 1. Achtergrond en doel onderzoek 4. Isolatie en kwaliteit van de woning 2. Methode en opzet 5. Betaalbaarheid 3. Woonlasten en inkomen 6. Conclusies en vervolg
Achtergrond Stijgende woonlasten en dalende koopkracht leiden tot betalingsproblemen voor grote groepen huurders. Bij de gemeenteraadsverkiezingen en de prestatieafspraken maken de gemeenten en de corporaties afspraken over de betaalbaarheid en beschikbaarheid van huurwoningen. Huurdersorganisaties zijn betrokken bij de prestatieafspraken, direct als derde partij en in ieder geval indirect via het adviesrecht bij de corporatie. Daarom: Zet betaalbaarheid op de agenda
Doelen van het onderzoek 1. In kaart brengen hoeveel huurders kwijt zijn aan de woonlasten 2. Huurdersorganisaties ervan bewust maken dat ze de woonlasten bij de gemeenteraadsverkiezingen en bij het maken van de prestatieafspraken op de politieke agenda kunnen zetten 3. Beleidsbeïnvloeding bij de woonlasten door huurdersorganisaties mogelijk maken 4. Het op de kaart zetten van de huurdersorganisatie bij de achterban doordat het onderzoek zichtbaar maakt dat de huurdersorganisatie zich inzet voor lagere woonlasten en daarmee opkomt voor de belangen van huurders
Methoden en opzet Digitale enquête onder achterban van de huurdersvereniging De Vijfhoek in Purmerend en omgeving en Huurderskoepel Schagen en omstreken. Alle huurders hebben, met hulp van verhuurder Wooncompagnie, thuis een uitnodiging voor deelname ontvangen. Het onderzoek is goed aangekondigd in de media. De enquête kon op de computer van de huurdersorganisatie of de verhuurder ingevuld worden of telefonisch afgenomen. Het onderzoek liep parallel bij huurdersorganisaties in Alphen aan de Rijn, Middelburg, Oosterwijk en Maastricht. Vergelijking is mogelijk met deze referentiegroep (±2500 respondenten).
Respons De Vijfhoek Huurderskoepel Referentie 5.610 uitnodigingen 705 respondenten 7.000 uitnodigingen 1.082 respondenten 25.409 uitnodigingen 3.559 respondenten Respons 13% Respons 16% Respons 14% Er zijn veel toelichtingen. 300 huurders van De Vijfhoek en 418 huurders van de Huurderskoepel willen meedoen met een digitaal panel over woonlasten.
Huur, huurtoeslag en inkomen Vijfhoek Huko Landelijk* Kale huur (zonder servicekosten) 526 486 465 Gemiddelde huurtoeslag 171 172 176 Huur min huurtoeslag 478 432 421 Huurtoeslag gebruik 30% 33% 40% Huishoudinkomen** 1745 1623 1918 *Bron ABF Research ** Netto besteedbaar huishoudinkomen Het gemiddelde inkomen is lager dan landelijk. De huren liggen hoger dan landelijk. Het huurtoeslaggebruik is juist lager dan landelijk.
Energie en servicekosten Vijfhoek Huko Landelijk* Energielasten 114 130 122 Servicekoste n 28 18 23 *Bron: ABF Research en VOlkshuisvesting Informatiesysteem De gemiddelde energielasten zijn bij de huurders uit het werkgebied van de Huurderskoepel hoger dan bij De Vijfhoek. De servicekosten zijn juist bij de achterban van De Vijfhoek hoger.
Inkomen en woonlastenquotes Vijfhoek Netto huishoudinkomen Huurquote Energiequote Woonquote Gemiddelde Mediaan* Mediaan Mediaan Alleenstaand 1399 31% 7% 38% Paar 2112 24% 6% 30% Eenoudergezin 1335 31% 10% 41% Gezin met kinderen 2110 27% 7% 32% Totaal 1746 28% 7% 35% *De mediaan is de middelste score: er zijn evenveel huurders die minder dan 28% van het inkomen aan huur betalen als huurders die meer dan 28% van het inkomen aan huur betalen.
Inkomen en woonlastenquotes Huurderskoepel Netto huishoudinkomen Huurquote Energiequote Woonquote Gemiddelde Mediaan* Mediaan Mediaan Alleenstaand 1298 31% 9% 40% Paar 1936 23% 7% 31% Eenoudergezin 1282 32% 11% 44% Gezin met kinderen 2005 25% 8% 33% Totaal 1623 27% 8% 35% *De mediaan is de middelste score: er zijn evenveel huurders die minder dan 27% van het inkomen aan huur betalen als huurders die meer dan 27% van het inkomen aan huur betalen.
Budget na aftrek woonlasten Vijfhoek Huko Referentie Alleenstaand 872 783 833 Paar 1472 1348 1416 Eenoudergezin 784 746 787 Gezin met kind(eren) 1453 1384 1415 Totaal 1169 1070 1130 Het gemiddelde inkomen bij de Vijfhoek is hoger dan bij de Huurderskoepel. De Huurderskoepel zit onder de referentiegroep, de Vijfhoek erboven. Verder is opvallend is dat eenoudergezinnen het laagste gemiddelde besteedbare budget hebben.
Onder de armoedegrens Onder het basisbudget* Onder het NVMT-budget** Boven het NVMT-budget % % % Vijfhoek 13 8 80 Huko Schagen 18 9 74 Referentie 17 9 74 Het Sociaal Cultureel Planbureau hanteert de volgende armoedegrenzen * Het basisbehoeftenbudget omvat de minimale uitgaven van een zelfstandig huishouden aan onvermijdbare, basale zaken zoals voedsel, kleding en wonen. **Het referentiebudget, het niet-veel-maar-toereikend-budget (NVMT), is iets ruimer doordat het ook rekening houdt met de minimale kosten van ontspanning en sociale participatie.
Armoede naar inkomstenbron Vijfhoek Onder de armoedegrens Boven de armoedegrens % % Loondienst 16 84 AOW/pensioen 7 93 WW* 38 63 Bijstand 95 5 Totaal 20 80 *Deze percentages zijn indicatief omdat ze gebaseerd zijn op minder dan 25 respondenten. In de referentiegroep leeft 68% van de WW-ers onder de armoedegrens.
Armoede naar inkomstenbron Huurderskoepel Onder de armoedegrens Boven de armoedegrens % % Loondienst 21 79 AOW/pensioen 12 88 WW* 75 25 Bijstand* 84 16 Totaal 26 74 *Deze percentages zijn indicatief omdat ze gebaseerd zijn op minder dan 25 respondenten. In de referentiegroep zit 68% van de WW-ers onder de armoedegrens en 90% van de uitkeringsgerechtigden
Aantallen huurders in armoede Vijfhoek Aantal huurders in armoede Huurderskoepel Aantal huurders in armoede Loondienst 358 566 AOW/pensioen 218 480 WW 95 231 Bijstand 414 323 Zelfstandige 37 80 Totaal 1.122 1.680 Bij de Vijfhoek leven 1.122 huurders in armoede. Daarvan hebben er 414 een bijstandsuitkering en 358 werken in loondienst. Bij de Huurderskoepel leven 1.680 huurders in armoede. 566 van hen werken in loondienst en 480 hebben AOW/pensioen.
Armoede naar leeftijd Vijfhoek Onder de armoedegrens Boven de armoedegrens % % Jonger dan 35 jaar* 26 74 35 tot 55 jaar 41 59 55 tot 65 jaar 28 72 65 jaar of ouder 5 95 Totaal 20 80 *Deze percentages zijn indicatief omdat ze gebaseerd zijn op minder dan 25 respondenten. In de referentiegroep leeft 34% van de jongere huurders onder armoedegrens.
Armoede naar woonduur Vijfhoek Onder de armoedegrens Boven de armoedegrens % % Korter dan 5 jaar 33 67 5 tot 10 jaar 27 73 10 jaar of langer 11 89 Totaal 20 80 Conclusie: onder huurders met een kortere woonduur is vaker armoede dan onder huurders met een langere woonduur.
Isolatie en kwaliteit van de woning
Aanwezigheid isolatie Vijfhoek Huko Referentie Een cv-installatie 94% 97% 94% Dubbel glas in de woonkamer 97% 98% 96% Dubbel glas in de keuken 86% 84% 83% Dubbel glas in de slaapkamers 84% 83% 76% Isolatie van de muur (spouw) 61% 68% 64% Isolatie van de vloer 41% 41% 36% Isolatie van het dak 47% 43% 48% Isolatie van de gevel aan de buitenzijde 44% 45% 44% Er zijn beperkte verschillen in aanwezige isolatie (spouwmuurisolatie en vloerisolatie). Er is veel verbetering mogelijk. Uit nadere analyse blijkt dat armen niet in woningen met minder isolatie te wonen. Slechts 12 procent van de huurders kent het energielabel van de huurwoning.
Type cv-installatie Vijfhoek Huko Referenti e Een collectieve cv/ blokverwarming 25% 2% 10% HR-ketel 52% 76% 67% VR-ketel 11% 11% 12% CV-ketel zonder warmwatervoorziening 1% 1% 1% Anders - - 1% Onbekend 11% 11% 10% Ongeveer driekwart van de huurders heeft een HR-ketel of collectieve verwarming.
Mening over de woning (slecht/onvoldoende)
Mening over de woning (slecht/onvoldoende)
Intermezzo kwaliteit woning We hebben nadere analyses gedaan. Daaruit blijkt dat armen niet in woningen met minder isolatie wonen. Bij de Vijfhoek zijn armen wel vaker ontevreden over de verwarming, ventilatie, warmte-isolatie, huurprijs in relatie tot de kwaliteit en servicekosten in relatie tot de kwaliteit. Bij de Huurderskoepel zijn de armen juist vaker ontevreden over de verwarming en de onderhoudstoestand van de woning. Bij de grafieken over de kwaliteit van de woning maken we een vergelijk naar twee bestanden: een bestand met de mening van vele duizenden huurders uit het hele land en met de referentiegroep. De referentiegroep is met een * gemarkeerd.
Betaalbaarheid
Relatie woonlasten inkomen De woonlasten zijn: Vijfhoek Huko Referentie % % % Hoog gezien mijn inkomen 63 68 67 Passend gezien mijn inkomen 35 31 31 Laag gezien mijn inkomen 1 1 1 Anders 1 1 1 Ongeveer tweederde van de huurders vindt de woonlasten hoog gezien het inkomen. Uit nadere analyse blijkt dat bijna 90 procent van de huurders onder de armoedegrens de huur hoog vindt in relatie tot het inkomen en dat bij de huurders boven de armoedegrens 60 procent dit vindt.
Bezuinigingen Vijfhoek Huurderskoepel 89 % moet bezuinigen 91 % moet bezuinigen Top 5 zaken waarop bezuinigd wordt Kleding 86% 85% Uitgaan 76% 78% Vakantie 74% 74% Dagelijkse boodschappen 73% 73% Abonnementen van kranten en tijdschriften 73% 71%
Toelichting bij bezuiniging - I Respondenten omschrijven hun armoede duidelijk Ik ben nu zo ver dat ik de verwarming dit jaar niet aan kan doen en geen licht verbruik en bijna geen tv kijk, 3 uur per week. ik doe er alles aan om in mijn woning te kunnen blijven wonen, maar het ziet er niet rooskleurig uit Ik bezuinig op zowat alles wat ik gebruik of heb om nog rond te kunnen komen. Heb geen tv of telefoon abonnementen, geen kranten, geen verzekeringen, behalve de meest noodzakelijke. Verder durf ik niet meer naar de dokter, zodat ik mijn eigen risico niet hoef aan te spreken!
Toelichting bezuiniging - II Mensen doen niet meer aan sociale participatie abonnementen heb ik niet..ben geen lid van een vereniging..ga niet uit..ga niet op vakantie.. En ook werkende mensen zitten in armoede Zoveel mogelijk opgezegd of aangepast. Vakantie zit er niet in, alles is duurder geworden. En dat als eenverdiener is best moeilijk. Werk fulltime en kan niet meer werken, werk de uren waar het meeste ORT. voor word vergoed. Geen abonnementen geen luxe. Maar ik red het nog en daar ben ik heel trots op!!
Maakt u zich er zorgen over of u de huur kunt opbrengen? Vijfhoek Huurders koepel Referentie % % % Onder de armoedegrens 69 80 77 Boven de armoedegrens 55 55 56 Totaal 58 61 61 Ongeveer driekwart van de huurders onder de armoedegrens maakt zich er zorgen over of ze de huur kunnen opbrengen. Meer dan de helft van de huurders boven de armoedegrens maakt zich daar zorgen over.
Inkomensontwikkeling Vijfhoek Huurderskoepel Referentie Ik verwacht dat: % % % Mijn inkomen stijgt 4 4 4 Mijn inkomen gelijk blijft 36 33 36 Mijn inkomen daalt 51 50 51 Ik heb geen idee 8 12 9 De helft van de huurders verwacht dat het inkomen daalt. Uit nadere analyses blijkt dat bij huurders boven de armoedegrens bijna 60 procent verwacht dat het inkomen daalt.
Conclusies woonlasten Er is een flink probleem met armoede onder de huurders: 20 procent (bij de Vijfhoek) à 27 procent (bij de Huurderskoepel Schagen en omstreken) van de huurders leeft nu al in armoede. De kans op armoede is het grootst bij de huurders tussen de 35 en 65 jaar, huurders met een korte woonduur (tot 5 jaar), huurders met kinderen en huurders met een bijstandsuitkering. De in omvang grootste groepen die in armoede leven zijn mensen in loondienst en uitkeringsgerechtigden. Het grootste deel van de armen behoort tot de primaire doelgroep.
Conclusies woningkwaliteit Er is een flinke slag te slaan in het verbeteren van de isolatie van de woningen. De best gewaardeerde punten aan de woningen zijn de verwarming en de onderhoudstoestand. De minst gewaardeerde punten zijn de warmte-isolatie en de relatie tussen de huurprijs en de kwaliteit Bij de Vijfhoek zijn armen relatief vaak ontevreden over de verwarming, ventilatie, warmte-isolatie, huurprijs in relatie tot de kwaliteit en servicekosten in relatie tot de kwaliteit. Bij de Huurderskoepel zijn de armen juist vaker ontevreden over de verwarming en de onderhoudstoestand van de woning.
Conclusies betaalbaarheid 90 procent van de mensen is de afgelopen twee jaar gaan bezuinigen op de uitgaven. Mensen bezuinigen het vaakst op het kopen van kleding, vakantie, uitgaan, dagelijkse boodschappen en abonnementen op de krant en tijdschriften. Van de armen maakt bijna driekwart zich er zorgen over of ze de huur kunnen opbrengen. Van de mensen boven de armoedegrens maakt ruim de helft zich daar zorgen over. Bij het voeren van een boveninflatoir huurbeleid zal de armoede toenemen. Van de mensen boven de armoede grens verwacht 58 procent dat het inkomen daalt. De uitkomsten zijn in lijn met andere uitkomsten (ABF, RIGO).
Vervolg Welke rol ziet Wooncompagnie? Op naar de gemeenten! Rol energiebesparing? Terugkoppeling naar huurders en naar het panel Contact opnemen met kandidaten
Vervolg SAMEN ER IETS MEE DOEN