Cursus Oriëntatie op het werkveld voor SMD en SCW
Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Esmeralda de Leeuw en Floortje Vissers Titel: Oriëntatie op het werkveld voor SMD - SCW ISBN: 978 90 3724 158 7 Edu Actief b.v. 2017 Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16 Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PRO (www.stichting-pro.nl). De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van Edu Actief, te vinden op www.edu-actief.nl.
Inhoudsopgave Over deze cursus 4 Oriëntatie 6 Achtergrond van sociaal werk 8 Maatschappelijk-politieke ontwikkelingen 13 Nieuwe rol van de sociaal werker 21 Kwalificatiedossier Sociaal Werk 29 Werkterreinen, werkvelden en organisaties 36 Theoriebron Achtergrond sociaal werk 42 Theoriebron Maatschappelijk-politieke ontwikkelingen 45 Theoriebron De nieuwe rol van de professional 49 Theoriebron Kwalificatiedossier Sociaal Werk 52 Theoriebron Werkterreinen, organisaties en doelgroepen 55 3
Over deze cursus Over deze cursus Inleiding Sociaal werkers ondersteunen (kwetsbare) burgers bij het vergroten van de zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie. Je kunt op verschillende gebieden aan de slag. Ook kun je in organisaties met verschillende doelgroepen werken. Hoe je jouw functie als sociaal werker uitvoert, is afhankelijk van de tijd waarin je leeft. Zo hebben maatschappelijk-politieke ontwikkelingen, zoals de huidige transitie naar een participatiesamenleving, effect op je rol als sociaal werker. In deze cursus leer je over de achtergrond en theorie van het sociaal werk. Je leert over ontwikkelingen die van invloed zijn op jouw beroep en wat dit voor jou als sociaal werker betekent. Daarnaast leer je over de taken van een sociaal werker met landelijk opgestelde kwaliteitseisen. Tot slot leer je over de werkterreinen, organisaties en doelgroepen waarmee je na je studie aan de slag kunt. Als sociaal werker kun je met alle burgers werken, specifiek met kwetsbare burgers. Leerdoelen Je hebt kennis van: de achtergrond van het sociaal werk (recent) maatschappelijk-politieke ontwikkelingen bij de ondersteuning van cliënten en doelgroepen de nieuwe rol van de sociaal werker het kwalificatiedossier van een sociaal werker (sociaal-maatschappelijk dienstverlener en sociaal-cultureel werker) de werkterreinen, organisaties en doelgroepen waar je als toekomstig sociaal werker kunt gaan werken. Beoordeling Beoordelingsformulier Aan het eind van de cursus wordt je parate kennis beoordeeld met een toets. Je praktische beheersing van de leerdoelen wordt getoetst met een beroepsproduct. Dit wordt op de inhoud (producteisen) en de uitvoering (processtappen) beoordeeld. Andere belangrijke punten bij de beoordeling zijn: actieve deelname aan de lessen, nette uitwerking van de opdrachten in goed Nederlands. Je vindt ze bij elkaar in het Beoordelingsformulier. 4
Over deze cursus Planning Planningsformulier Een beroepsproduct maken kost tijd. Daarom moet je dit goed plannen. Lees eerst de opdracht van het beroepsproduct goed door en vul daarna het Planningsformulier in. Neem ook de andere opdrachten van deze cursus op in je totale planning. Zo voorkom je dat je in tijdnood komt. Beroepsproduct: Jouw persoonlijke sociale kaart (1) Theoriebron Achtergrond sociaal werk Je gaat een persoonlijke sociale kaart maken met daarin instellingen en doelgroepen waarmee je zelf zou willen werken. Je begint de sociale kaart met een beschrijving van jouw visie op het sociaal werk, waarbij je ingaat op de doelen en ideologieën binnen het sociaal werk. Daarna kies je twee doelgroepen die je aanspreken en je zoekt per doelgroep vijf organisaties waarvoor je zou willen werken. Je verwerkt de informatie in een net verslag. Plan een datum waarop je dit beroepsproduct inlevert. Vul deze datum in op je planningsformulier. Processtappen Lees de Theoriebron Achtergrond sociaal werk. Bedenk bij welk doel en welke ideologie jouw visie aansluit. Onderbouw je keuze. Kies twee doelgroepen. Ga op zoek naar vijf organisaties per doelgroep. Per organisatie beschrijf je de volgende onderdelen: de naam, het adres, enzovoort de doelgroep waarvoor de organisatie werkt de werkwijze van de organisatie de toegankelijkheid/toelatingsprocedure waarom je hier graag zou willen werken Verwerk je antwoorden in een net verslag in goed Nederlands, zonder spel- en taalfouten. Laat elke processtap goedkeuren door je docent, voordat je begint aan de volgende processtap. Eisen aan het beroepsproduct De persoonlijke sociale kaart begint met een visie van de student op het sociaal werk, waarin het doel en ideologie beschreven staan. De persoonlijke sociale kaart gaat in op twee doelgroepen. De persoonlijke sociale kaart heeft per doelgroep vijf organisaties. Per organisatie is de naam en het adres beschreven. Per organisatie is beschreven voor welke doelgroep(en) de organisatie werkt. Per organisatie is de werkwijze beschreven. Per organisatie is de toegankelijkheid/toelatingsprocedure beschreven. Per organisatie is beschreven waarom de student hier graag zou willen werken. De persoonlijke sociale kaart is beschreven in goed Nederlands, zonder spel- en taalfouten. 5
Oriëntatie Oriëntatie Opdracht 1 Waarom begon jij aan deze opleiding? a. Wat was de reden dat jij aan de opleiding sociaal werk/sociaal-cultureel werk of sociaal-maatschappelijke dienstverlening bent begonnen? b. Had je een voorkeur voor een doelgroep voordat je begon aan de opleiding? Zo ja, hoe kwam dat? c. Is je voorkeur veranderd? Leg je antwoord uit. Opdracht 2 Website Canon sociaal werk Nederland Canon sociaal werk Nederland Bekijk de Website Canon sociaal werk Nederland over het ontstaan van sociaal werk in Nederland. Kies een van de afbeeldingen en lees het artikel dat erbij hoort. a. Welke afbeelding heb jij gekozen? b. Vat het artikel kort samen. c. Vertel aan je medestudenten waar jouw afbeelding en artikel over gaan. Luister ook naar de inbreng van je medestudenten. Welk verhaal van je medestudenten vind je het meest interessant? Leg je antwoord uit. 6
Oriëntatie Opdracht 3 Artikel Betere samenwerking gemeente en inwoners door waarderende benadering Website Sociale kaart Nederland Samenwerkende partners Lees het Artikel Betere samenwerking gemeente en inwoners door waarderende benadering en beantwoord de volgende vragen. a. Wat betekent participatie? b. Geef in eigen woorden aan wat de beginsituatie van de gemeente en inwoners van Waddinxveen was. c. Welke stappen zijn er ondernomen? d. Tot welk resultaat heeft dit geleid? e. Ga naar de Website Sociale kaart Nederland en kies de gemeente waarin jij woont of waar jij dicht in de buurt woont. Met welke organisaties zou jij kunnen samenwerken als je het woongenot van alle bewoners wilt verbeteren? 7
Achtergrond van sociaal werk Achtergrond van sociaal werk Inleiding Het sociaal werk bestaat al honderden jaren, alleen heette het toen nog niet zo. In deze opdrachtenset leer je over het ontstaan van het sociaal werk en de theoretische achtergronden. Leerdoelen Je hebt kennis van de achtergrond van het sociaal werk Je kunt: uitleggen hoe het sociaal werk in Nederland ontstaan is de vier doelen van het sociaal werk benoemen en uitleggen de drie ideologische theorieën van het sociaal werk benoemen en uitleggen de historische afkomst van het sociaal werk uitleggen. De Industriële Revolutie speelt een grote rol bij het ontstaan van de officiële term sociaal werk. Opdracht 1 Theoriebron Achtergrond sociaal werk Filmpje De Sociale Kwestie, Stemrecht, en de Schoolstrijd De Sociale kwestie De Sociale Kwestie heeft ervoor gezorgd dat er sociale wetten werden ingevoerd. Nu gaat de overheid zich bemoeien met de burgers. Bekijk het Filmpje De Sociale Kwestie, Stemrecht, en de Schoolstrijd. a. Hoe wordt de sociale kwestie ook wel genoemd en waarom? Verwerk in je antwoord het begrip Industriële Revolutie. b. Wanneer werd kinderarbeid afgeschaft? En wie was daar verantwoordelijk voor? 8