Rijkswaterstaat, Waterdienst Gebruikershandleiding rekenen presentatietool ex ante evaluatie KRW November 2007 Aangeboden door: Bibits Sterk Consulting November 2007 Waterdienst
Inhoudsopgave 1 Welkom bij het reken- en presentatietool 1 1.1 Achtergrond 1 1.2 Mogelijkheden tool 1 1.3 Leeswijzer 1 2 Leren omgaan met de tool 2 3 Berekeningen maken 3 3.1 Inleiding 3 3.2 Kosten 3 3.3 Baten 7 3.4 Ex ante evaluatie 10 4 Overige functionaliteit 15 4.1 Resultaten 15 4.2 Analyse 15 4.3 Beeld 15 4.4 Instellingen 15 4.5 Help 17 Gebruikershandleiding reken en presentatietool ex ante evaluatie KRW
1 Welkom bij het reken- en presentatietool 1.1 Achtergrond Hierbij heten wij u welkom in de gebruikershandleiding van het reken- en presentatietool voor de ex ante evaluatie van de KRW. Aan de waterbeheerders van Nederland is gevraagd gegevens op te leveren ten aanzien van de maatregelen die zij denken te nemen in het kader van de KRW. Hiermee is een database ontstaan waarin voor ongeveer 750 waterlichamen maatregelen zijn geformuleerd. Met dit tool is het mogelijk deze informatie op een snelle en eenduidige manier te bevragen. Ook worden batenfuncties aan de database gekoppeld waarmee ook de baten op verschillende niveaus kunnen worden bestudeerd. Tot slot is ook informatie van doelrealisatie onderdeel van de tool. Resultaat is een tool die in staat is om uit op basis van een aanzienlijke database informatie te genereren over kosten, baten en doelen en waarmee een ex ante evaluatie kan worden gegenereerd. 1.2 Mogelijkheden tool De tool kan analyse voor kosten, baten, doelrealisatie en ex ante evaluaties uitvoeren op verschillende aggregatieniveaus zoals: Maatregelen (kosten); Maatregeltype (kosten); Waterbeheerders (kosten); Deelstroomgebieden (allen); Nederland (allen); Tijdperiodes (allen); Watertypen (nog niet beschikbaar). De gegenereerde informatie kan worden gepresenteerd in diverse vormen zoals tabellen, grafieken en geografische weergaven. Tot slot maakt de tool het mogelijk op velerlei niveaus gevoeligheidsanalyse uit te voeren. Veranderingen van aannamen over variabelen als de discontovoet, synergiefactor, onbetrouwbaarheidsmarges e.d. worden met deze tool op een eenvoudige wijze mogelijk. 1.3 Leeswijzer De gebruikershandleiding is opgebouwd langs de knoppen van de tool. In hoofdstuk 2 wordt de structuur van de tool toegelicht en vervolgens wordt aan de eerste en belangrijkste knop van de tool Berekeningen een hoofdstuk (3) gewijd. De overige knoppen, Resultaten Analyse, Beeld, Instellingen en Help wordn in hoofdstuk 4 toegelicht. Gebruikershandleiding reken en presentatietool ex ante evaluatie KRW 1
2 Leren omgaan met de tool Wanneer u het tool opent komt u in een worksheet zoals u dat herkent uit excell. Het zal u echter opvallen dat de graphical user interface van Excel is aangepast en volledig is toegesneden op de gewenste functionaliteit. Het voordeel is dat het menu van Excel daardoor veel overzichtelijker is. Het menu bestaat standaard uit de volgende knoppen Berekeningen (hoofdstuk 3) Resultaten (hoofdstuk 4) Analyse (hoofdstuk 5) Beeld (hoofdstuk 6) Instellingen (hoofdstuk 7) Achter deze verschillende opties van het menu gaat de gewenste functionaliteit schuil. In de navolgende hoofdstukken worden de knoppen en de achterliggende functionaliteit toegelicht Gebruikershandleiding reken en presentatietool ex ante evaluatie KRW 2
3 Berekeningen maken 3.1 Inleiding 3.2 Kosten De belangrijkste knop van de tool is de knop berekeningen maken. Met deze knop kunnen de volgende berekeningen worden gemaakt: Kosten (paragraaf 3.2) Baten (paragraaf 3.3) Ex ante evaluatie (paragraaf 3.4) Doelen (paragraaf 3.5) Wanneer onder de knop berekeningen voor kosten wordt gekozen, kunnen de kosten van de maatregelen in beeld worden gebracht. 3.2.1 Aggregatieniveau kiezen Er wordt u de mogelijkheid geboden om een aggregatieniveau te kiezen conform onderstaand scherm: Gebruikershandleiding reken en presentatietool ex ante evaluatie KRW 3
3.2.2 Nader specificeren aggregatieniveau Als u gekozen hebt voor het aggregatieniveau krijgt u de mogelijkheid dit verder te definiëren. Zou u hebben gekozen voor het aggregatieniveau maatregel dan zou u het volgende scherm te zien krijgen. Zou u hebben gekozen voor het aggregatieniveau van waterbeheerder dan zou u een lijst met waterbeheerders te zien krijgen et cetera. 3.2.3 Selectie soort kosteninformatie Heeft u uw selectie afgerond, dan kunt u aangeven welke kosteninformatie u zou willen hebben. Hierbij kunt u kiezen tussen vier soorten kosten- of uitgaveninformatie: Gebruikershandleiding reken en presentatietool ex ante evaluatie KRW 4
U heeft nu uw selectie van de data en van het te genereren resultaat afgerond. 3.2.4 Verandering van aannamen Vervolgens wordt u in de gelegenheid gesteld aannamen die zijn gemaakt te veranderen. U hoeft dit niet te doen maar u krijgt die mogelijkheid conform het volgende scherm. Gebruikershandleiding reken en presentatietool ex ante evaluatie KRW 5
3.2.5 Uitvoeren berekening Tot slot kunt u dan de feitelijke berekening uitvoeren. Hierbij kunt u ervoor kiezen de resultaten als grafiek of als tabel in beeld te brengen. Gebruikershandleiding reken en presentatietool ex ante evaluatie KRW 6
3.3 Baten Wanneer onder de knop berekeningen voor baten wordt gekozen, kunnen de baten van de maatregelen in beeld worden gebracht. 3.3.1 Aggregatieniveau kiezen Er wordt u de mogelijkheid geboden om een aggregatieniveau te kiezen conform onderstaand scherm: 3.3.2 Nader specificeren aggregatieniveau Als u gekozen hebt voor het aggregatieniveau krijgt u de mogelijkheid dit verder te definiëren. Zou u hebben gekozen voor het aggregatieniveau deelstroomgebied dan zou u het volgende scherm te zien krijgen. Bij periode zou u de mogelijke perioden zien. Gebruikershandleiding reken en presentatietool ex ante evaluatie KRW 7
3.3.3 Selectie baat Heeft u uw selectie wat betreft het aggregatieniveau afgerond, dan kunt u aangeven over welke baat u informatie wilt genereren. In navolgend scherm ziet u een aantal baten: Gebruikershandleiding reken en presentatietool ex ante evaluatie KRW 8
3.3.4 Verandering van aannamen Vervolgens wordt u in de gelegenheid gesteld baatspecifieke aannamen die zijn gemaakt te veranderen. U hoeft dit niet te doen maar u krijgt die mogelijkheid conform het volgende scherm. 3.3.5 Uitvoeren berekening Tot slot kunt u dan de feitelijke berekening uitvoeren. Hierbij wordt de berekening als tabel in beeld gebracht. Gebruikershandleiding reken en presentatietool ex ante evaluatie KRW 9
3.4 Ex ante evaluatie Wanneer onder de knop berekeningen voor ex ante evaluatie wordt gekozen, kan de netto contante waarde van de kosten en baten in beeld worden gebracht. 3.4.1 Aggregatieniveau kiezen Er wordt u de mogelijkheid geboden om een aggregatieniveau te kiezen conform onderstaand scherm: Gebruikershandleiding reken en presentatietool ex ante evaluatie KRW 10
3.4.2 Nader specificeren aggregatieniveau Als u gekozen hebt voor het aggregatieniveau krijgt u de mogelijkheid dit verder te definiëren. Zou u hebben gekozen voor het aggregatieniveau deelstroomgebied dan zou u het volgende scherm te zien krijgen. 3.4.3 Verandering van algemene en kostenaannamen Vervolgens wordt u in de gelegenheid gesteld aannamen ten aanzien van kosten en algemene aannamen te veranderen. U hoeft dit niet te doen maar u krijgt die mogelijkheid conform het volgende scherm. Gebruikershandleiding reken en presentatietool ex ante evaluatie KRW 11
3.4.4 Verandering van aannamen baten Vervolgens wordt u in de gelegenheid gesteld baatspecifieke aannamen te veranderen. U hoeft dit niet te doen maar u krijgt die mogelijkheid conform het volgende scherm. 3.4.5 Uitvoeren berekening Tot slot kunt u dan de feitelijke berekening uitvoeren. Hierbij wordt de berekening als tabel, als grafiek of geografisch in beeld gebracht. Gebruikershandleiding reken en presentatietool ex ante evaluatie KRW 12
Een voorbeeld van een berekening in tabelvorm vindt u inderstaande tabel. Ex ante analyse voor Nederland: Kosten Contante waarde in Euro's Beheermaatregelen 163.516.998 Bronmaatregelen 3.328.688 Generieke maatregelen 195.780 Immissiemaatregelen 139.363.940 Inrichtingsmaatregelen 143.741.629 Instrumentele maatregelen 17.017.380 RO-maatregelen 132.345 Totaal kosten 467.296.760 Baten Contante waarde in Euro's Fijnstof, NOx en SO2 afvang 18.856.320.000 Niet gebruikswaarde biodiversiteit 9.011.200.000 Recreatie en exploitatiemogelijkheden 251.432.849 Woongenot 16.951.680.000 Totaal baten 45.070.632.849 Resultaat ex ante berekening 44.603.336.089 Gebruikershandleiding reken en presentatietool ex ante evaluatie KRW 13
3.5 Doelrealisatie Wanneer onder de knop berekeningen voor doelrealisatie wordt gekozen, kan informatie over de doelrealisatie worden gegenereerd. P.M. aanvullen als gegevns over doelrealisatie beschikbaar komen Gebruikershandleiding reken en presentatietool ex ante evaluatie KRW 14
4 Overige functionaliteit In het voorgaande hoofdstuk is de knop Berekeningen uitgebreid toegelicht. In dit hoofdstuk lichten we de overige knopen toe. De uitleg is hier beduidend beperkter. Het gaat om de volgende knoppen Resultaten Analyse Beeld Instellingen Help 4.1 Resultaten De knop Resultaten maakt het mogelijk om aanpassingen die u achteraf wilt maken in uitgevoerde berekeningen direct door te voeren. Dus heeft u een berekening gemaakt en bedenkt u achteraf dat u bijvoorbeeld een aanname nog wilt veranderen, dan kunt u deze verandering maken in het resultaten scherm van uw berekening (waar steeds de uitgangspunten van de berekening worden weergegeven). Als u dan vervolgens op de knop Resultaten drukt, wordt u de mogelijkheid geboden de berekening te vernieuwen. Het resultaat wordt direct aangepast en getoond. 4.2 Analyse Bij het uitvoeren van een analyse gaat het om het vergelijken van verschillende (eerder uitgevoerde) berekeningen. Deze functionaliteit is momenteel nog niet beschikbaar. 4.3 Beeld Onder de knop Beeld wordt u de mogelijkheid geboden om de door u gegenereerd resultaten op verschillende manieren weer te geven. U kunt er, daar waar relevant, voor kiezen de resultaten als grafiek of als tabel te tonen. Bij een aantal berekeningen is het ook mogelijk om de resultaten als een geografische weergave te tonen. 4.4 Instellingen Onder de knop Instellingen vindt u een overzicht van veel van de default waarden die in de tool worden gebruikt. U wordt in de gelegenheid gesteld deze naar wens aan te passen. Er zijn twee opties om instellingen aan te passen, namelijk: algemene instellingen; en instellingen met betrekking tot berekeningen van baten. Gebruikershandleiding reken en presentatietool ex ante evaluatie KRW 15
Het scherm algemene instellingen bestaat uit vier tabbladen, te weten: Algemeen Baten Database Logging Het scherm instellingen baten bestaat eveneens uit meerdere, te weten: Een tabblad Algemeen, met instellingen die relevant zijn voor alle baten berekeningen; en Tabbladen met instellingen voor alle ondersteunde baten berekeningen In deze gebruikershandleiding gaan we op de eerste twee nader in. 4.4.1 Algemene instellingen 4.4.1.1 Het tabblad Algemeen Het tabblad Algemeen bevta een overzicht van een aantal algemene aannamen. Deze defaultwaarden kunt u naar wens aanpassen. De relevante aannamen worden in onderstaand scherm weergegeven. Gebruikershandleiding reken en presentatietool ex ante evaluatie KRW 16
4.4.1.2 Afschrijvingen Onder de knop Afschrijvingen krijgt u een overzicht van de afschrijvingstermijnen die voor ieder van de maatregelen standaard zijn gehanteerd. Ook deze kunt u naar wens aanpassen. 4.5 Help Onder Help functie kunt zoeken naar antwoorden op vragen die u tegenkomt als u van de tool gebruik maakt. Gebruikershandleiding reken en presentatietool ex ante evaluatie KRW 17