Projectvoorstel UKR-AANVRAAG PASSIEFHUIZEN MEERENDONK, S-HERTOGENBOSCH -Vertrouwelijk- 20-03-2008 Projectnummer: PPMDNL081505 Dit concept-voorstel wordt u toegestuurd onder voorbehoud van goedkeuring door de directie van Ecofys.
UKR-aanvraag passiefhuizen Meerendonk Projectnummer: PPMDNL081505 Voor akkoord namens: Ecofys Netherlands BV Gemeente 's-hertogenbosch Drs. B.G.C. van der Ree Naam: Senior Consultant Functie: 20-03-2008 Datum: Utrecht Plaats: Drs. C.A.M. Stap Managing Director, Cluster Energie in de gebouwde omgeving 20-03-2008 Utrecht Ecofys Netherlands BV Gemeente 's-hertogenbosch Bart van der Ree Dhr Erwin Bosch Postbus 8408 Postbus 12345 3503 RK Utrecht 5200 GZ 's-hertogenbosch Kanaalweg 16-G 3526 KL Utrecht 030 2808327 073 6155062 b.vanderree@ecofys.nl e.bosch@s-hertogenbosch.nl
Inhoudsopgave 1 Inleiding 4 2 Doel en resultaat 4 3 Uitgangspunten en randvoorwaarden 5 4 Visie op de opdracht 6 5 Plan van aanpak 6 6 Planning 7 7 Projectteam, budget en leveringsvoorwaarden 7 Bijlage 1 Planning 9 Bijlage 2 Samenstelling aanvraag 10 Bijlage 3 Referentieprojecten 11
1 Inleiding De gemeente s-hertogenbosch heeft de handen ineen geslagen met woningcorporatie BrabantWonen om circa 53 woningen te realiseren met een speciale energie-ambitie. Uitgangspunt van beide partijen is dat deze woningen volgens het passiefhuisprincipe worden gebouwd. Deze woningen onderscheiden zich door de bijzondere combinatie van een zeer hoogwaardig en aangenaam binnenklimaat en een zeer laag energieverbruik. Het plan is onderdeel van de ontwikkeling van het gebied Meerendonk. In dit gebied worden op termijn in totaal circa 300 woningen gerealiseerd en mogelijk een passief schoolgebouw. Recent is de haalbaarheid van het plan onderzocht door de stichting Passiefhuis Holland. In dit rapport zijn de meerkosten globaal geïnventariseerd. Het college van B&W van de Gemeente s-hertogenbosch heeft besloten dat de gemeente de helft van de meerkosten op zich neemt, voor zover deze niet op andere wijze gesubsidieerd worden. Een mogelijkheid voor dergelijke aanvullende financiering is subsidie in het kader van de Unieke Kansen Regeling (UKR) Naar energieneutraal wonen. Bijkomend voordeel is dat deze regeling extra kwaliteit mogelijk maakt in de vorm van diverse innovaties in het ontwikkelingsproces, en de nodige exposure met zich mee brengt.. Namens de Gemeente s-hertogenbosch heeft de heer Erwin Bosch Ecofys verzocht een voorstel te doen voor het samenstellen van een aanvraag in de genoemde regeling. Beide partijen zien de mogelijkheid om, ondanks de vroege deadline van 24 april, een dergelijke aanvraag in te dienen. De kans op toekenning van subsidie is groter naarmate de subsidieaanvraag van hoge kwaliteit is. Daarom volgt Ecofys de regeling al enige tijd op de voet. Ecofys is op de hoogte is van de voorwaarden en wensen van SenterNovem, en houdt daarmee rekening bij het opstellen van de aanvraag. 2 Doel en resultaat 2.1 Doel Het doel van dit project is een subsidie-aanvraag te schrijven binnen de UKR-regeling Naar Energieneutraal Wonen ten behoeve van de bouw van circa 53 passiefhuizen in het gebied Meerendonk in s-hertogenbosch. Toekenning van een UKR-subsidie stelt de Gemeente s-hertogenbosch en BrabantWonen in staat om extra kwaliteit en innovativiteit te geven aan het project tegen lagere kosten. PARAAF OPDRACHTGEVER: PROJECT: PPMDNL081505 DATUM: 20-03-2008 4
2.2 Resultaat Het resultaat van dit project is een volledig ingevulde UKR aanvraag, die door de aanvragers kan worden goedgekeurd en verstuurd naar SenterNovem ter behandeling. 3 Uitgangspunten en randvoorwaarden Bij het formuleren van dit voorstel zijn de volgende uitgangspunten en randvoorwaarden gehanteerd: Brabant Wonen treedt op als hoofdaanvrager (ondernemer) en de Gemeente s- Hertogenbosch als niet-ondernemer. Voor het opstellen van een geldige subsidie-aanvraag is het cruciaal dat alle betrokken partijen medewerking verlenen door het tijdig aanleveren van benodigde gegevens, ondertekenen van de benodigde documenten, mandaten en samenwerkingsovereenkomst etc. Een overzicht van de voor de aanvraag noodzakelijke documenten is te zien in bijlage 1. Ecofys maakt gebruik van de, door SenterNovem ter beschikking gestelde, standaarddocumenten voor het indienen van de aanvraag. Ecofys gebruikt de haalbaarheidsstudie van de Stichting Passiefhuis Holland als input voor de aanvraag. Indien voor de aanvraag andere informatie benodigd is zal die door Ecofys zo veel mogelijk in overleg met de Gemeente en BrabantWonen - worden ingeschat. De afhandeling en rapportage die aan de orde komt bij en na toekenning van de subsidie maakt geen deel uit van de huidige opdracht. In dit voorstel is voorzien in een startbijeenkomst waarin Brabant Wonen, de Gemeente s-hertogenbosch en Ecofys onder andere bepalen hoe invulling wordt gegeven aan de gewenste innovaties (op het gebied van bv. financiering, regelgeving, ontwerpproces, kwaliteitsborging, gebruikersenergie, bewonersvoorlichting en communicatie). Deze bijeenkomst vindt plaats bij Brabant Wonen. De Gemeente s-hertogenbosch levert een concept-tekst aan over kwaliteitsborging tijdens het plannings- en bouwproces. Ecofys gebruikt deze tekst als input voor de aanvraag. Tevens is voorzien in 1 bijeenkomst waarin Ecofys subsidieaanvraag voorafgaand aan indiening bespreekt met een adviseur van SenterNovem. Ecofys verwerkt eventuele feedback naar aanleiding van deze bijeenkomst in de aanvraag. Ecofys verricht haar werkzaamheden, tenzij anders vermeld, in haar vestiging in Utrecht. PARAAF OPDRACHTGEVER: PROJECT: PPMDNL081505 DATUM: 20-03-2008 5
4 Visie op de opdracht De prijzen van gas en elektriciteit zijn de laatste jaren sterk gestegen. Huurders en woningeigenaren merken hiervan de gevolgen: energielasten vormen een steeds groter deel van de totale woonlasten. Daarnaast onderkennen overheden op verschillende niveaus (EU, rijk, lokaal) de bedreiging van klimaatverandering en verminderde leveringszekerheid van energie. Daarom maken deze overheden beleid voor de energetische kwaliteit van nieuwbouw. Dit beleid wordt bovendien steeds strenger: voor 2020 voorziet VROM bijvoorbeeld energieneutrale nieuwbouw (zie werkprogramma Schoon & Zuinig, VROM). Deze ontwikkelingen zijn, ieder voor zich, een reden voor een woningcorporatie als BrabantWonen om rekening te houden met de energetische kwaliteit van haar bezit. Veel mogelijkheden voor energiebesparing en verbetering van comfort en binnenmilieu zijn rendabel. Toch kan subsidie volgens Ecofys bijdragen aan de financiële haalbaarheid van een project, zeker wanneer de ambities hoog zijn. Wanneer financiële ondersteuning Brabant Wonen in staat stelt om extra ervaring op te doen als innovatieve koploper op energiegebied, dan is dat waardevol in toekomstige projecten. Een koploper innoveert nooit in een isolement, zoals in dit geval ook blijkt uit de bijdrage van de Gemeente s-hertogenbosch aan het project in Meerendonk. Dit geldt voor de financiële bijdrage, maar evenzo voor ondersteuning in het proces en de communicatie over het project. Op die manier profileert ook de Gemeente s-hertogenbosch zich als een innovatieve speler, die een waardevolle partner is voor ondernemingen met ambitie. 5 Plan van aanpak Fase 1. Startbijeenkomst Doelstelling van deze bijeenkomst is om het project gedetailleerd in te richten. In een startbijeenkomst met de opdrachtgever en het projectteam wordt het gehele projectplan doorlopen en uitgangspunten en resultaten besproken. Het projectplan wordt mogelijk verrijkt met aanvullende informatie. Met de opdrachtgever worden de termijnen van overleg bepaald en cruciale data vastgelegd en ingepland. Belangrijk is het tijdig aanleveren en ondertekenen van de benodigde stukken, zie onder. Er is bovendien nadrukkelijke en voldoende aandacht voor de invulling van de gewenste innovaties. Dit zijn innovaties op het gebied van bv. financiering, ontwerpproces, regelgeving, kwaliteitsborging, gebruikersenergie, bewonersvoorlichting en communicatie, die de kansen op toekenning van de subsidie sterk vergroten. In het kader daarvan moet worden overwogen om de woningen te laten certificeren door het Duitse Passivhaus Institut. Het resultaat van deze fase is een korte startnotitie van het project (circa 1 A4). PARAAF OPDRACHTGEVER: PROJECT: PPMDNL081505 DATUM: 20-03-2008 6
Fase 2. Verzamelen informatie en documenten Doel van deze fase is het verkrijgen van de informatie en stukken die nodig zijn om een aanvraag in te kunnen dienen. Een overzicht van de benodigde documenten is als bijlage 2 bij dit projectvoorstel opgenomen. Ecofys geeft aan Brabant Wonen en De Gemeente aan welke informatie aangeleverd dient te worden en wanneer. Fase 3. Feedback SenterNovem op voorstel vragen Ecofys legt het projectidee ter commentaar voor aan SenterNovem. De feedback van SenterNovem wordt verwerkt in de aanvraag, zodat de kans op toekenning van de subsidie verder toeneemt. Fase 4. Uitwerken aanvraag In deze fase werkt Ecofys alle stukken uit tot een complete aanvraag. De aanvraag kan door BrabantWonen of door Ecofys namens de projectpartners worden ingediend. 6 Planning Het project wordt in principe uitgevoerd volgens de tijdsplanning in bijlage 1. De planning beoogt dat de voor de aanvraag benodigde stukken uiterlijk dinsdag 15 april zijn aangeleverd/gereed gemaakt, en dat de aanvraag vóór de deadline van donderdag 24 april wordt ingediend. In overleg kan de planning worden aangepast. 7 Projectteam, budget en leveringsvoorwaarden 7.1 Projectteam Het project zal worden uitgevoerd door Bart van der Ree (projectleider en eindverantwoordelijke) en Christiaan Thissen. Drs. Bart van der Ree (1964) is sinds 1998 Senior Consultant Beleid en Marktontwikkeling bij Ecofys Nederland. Hij is projectleider van onder meer het Europese project crrescendo dat integratie van duurzame energie en energiebesparing in meer dan 6.000 huizen in Almere en drie andere Europese steden demonstreert (2005-2010) en van het project MUSEC dat energiebeleid voor Europese gemeentes ontwikkelt (2006-2008). Verder was hij projectleider van onder meer Soltherm Europe een Europees actienetwerk om de markt voor zonnewarmte te stimuleren (2001-2004), de ontwikkeling van de nationale certificaten Klimaatwoning PARAAF OPDRACHTGEVER: PROJECT: PPMDNL081505 DATUM: 20-03-2008 7
en Klimaatcorporatie voor de corporatiebranche (2001-2005), en van diverse adviesprojecten in China. Hij is technisch directeur van de Chinese joint venture HERES, adviesbureau voor energiezuinig bouwen. Drs. Christiaan Thissen (1982) is Consultant Beleid- en Marktontwikkeling. Hij is in 2007 afgestudeerd op het gebied van energiebewuste woningrenovatie binnen het Energieonderzoek Centrum Nederland. Vanuit zijn studie Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Universiteit Utrecht, richting Energie en Materialen beschikt hij over brede kennis van energietechnologie en innovatieprocessen die daarbij een rol spelen. Bij Ecofys houdt hij zich onder andere bezig met energietransitie en het begeleiden van gemeentelijk klimaatbeleid. 7.2 Budget en leveringsvoorwaarden Wij bieden aan het beschreven project uit te voeren voor een bedrag van 6.565,- (excl. 19% BTW). Ecofys hanteert als betalingscondities: 30% bij opdrachtverlening, de overige 70% op basis van tussentijdse declaraties en eindfactuur. Betaling door opdrachtgever vindt plaats binnen 14 dagen na verzending van de factuur door Ecofys. Op dit projectvoorstel zijn onze Algemene Leveringsvoorwaarden van toepassing, waarvan een kopie is bijgevoegd. Andersluidende voorwaarden worden nadrukkelijk afgewezen. Dit projectvoorstel is eigendom van Ecofys. De inhoud van dit voorstel mag niet zonder schriftelijke toestemming van Ecofys aan derden ter kennis worden gebracht. Dit projectvoorstel is drie weken geldig vanaf dagtekening. De werkzaamheden kunnen volgens de in dit voorstel uitgewerkte planning worden uitgevoerd, mits opdracht wordt verleend vόόr 1 april 2008. PARAAF OPDRACHTGEVER: PROJECT: PPMDNL081505 DATUM: 20-03-2008 8
Bijlage 1 Planning m april 31 1 2 3 4 7 8 9 10 11 14 15 16 17 18 21 22 23 24 Startbijeenkomst Verzamelen informatie en documenten Feedback SenterNovem op voorstel vragen Uitwerken aanvraag Versturen aanvraag Deadline aanvraag Deadline voor indienen aanvraag is 24 april 2008, 17.00 uur. PARAAF OPDRACHTGEVER: PROJECT: PPMDNL081505 DATUM: 20-03-2008 9
Bijlage 2 Samenstelling aanvraag Een aanvraag in de UKR regeling Naar energieneutraal wonen omvat de volgende documenten: 1. Gegevensformulier deelnemers 2. Projectplan conform het modelprojectplan. 3. Begroting (per deelnemer) conform de modelbegroting. 4. Voor de beoordeling van uw project de volgende verklaringen: a. Transitieverklaring. b. Leereffectverklaring. 5. Ter onderbouwing van uw project de volgende overeenkomsten (zie voor een toelichting bijlage 4 in de handleiding): a. Samenwerkingsovereenkomst. Uit de overeenkomst moet blijken dat het samenwerkingsverband onder leiding staat van een onderneming, alle deelnemers van het begin tot het eind actief betrokken zijn bij het project en er sprake is van veelzijdigheid en betrokkenheid van de deelnemers. Alle deelnemende partijen moeten de overeenkomst definitief en rechtsgeldig ondertekenen. Zaken die minimaal in de overeenkomst aan bod moeten komen zijn: De deelnemers in het samenwerkingsverband. De doelstelling van de samenwerking. De wijze van samenwerking tussen de verschillende deelnemers. De duur van de samenwerking. De verdeling van het intellectuele eigendom dat voort komt uit het project. De verdeling van kosten en risico s tussen de deelnemers. De verdeling van de subsidie over de deelnemers. U mag voor zover relevant op onderdelen verwijzen naar het projectplan. In de overeenkomst kunnen de deelnemers de penvoerder machtigen om de subsidieaanvraag in te dienen. b. Machtiging tot indienen van de aanvraag door de penvoerder. c. Uitbestedingsovereenkomst. Bij uitbesteding van activiteiten aan derden dient bij een essentiële uitbestedingsrelatie (die essentieel is voor de beoordeling) een door beide partijen ondertekende overeenkomst van uitbesteding te worden bijgevoegd. Bij een niet-essentiële uitbesteding kan worden volstaan met een offerte, conceptovereenkomst of intentieverklaring. 6. Bewijs van inschrijving in het handelsregister Kamer van Koophandel (alleen voor bedrijven jonger dan één jaar). 7. Jaarverslag, jaarrekening en een accountantsrapport over het laatst afgesloten boekjaar (per deelnemer die projectkosten maakt). Bedrijven jonger dan één jaar moeten een businessplan en openingsbalans bijvoegen. Indien de jaarrekening onvoldoende PARAAF OPDRACHTGEVER: PROJECT: PPMDNL081505 DATUM: 20-03-2008 10
bewijs is voor het financieren van het eigen aandeel, moet een ander bewijsstuk worden bijgevoegd. Bijlage 3 Referentieprojecten Ecofys heeft recentelijk verschillende UKR aanvragen opgesteld: Londell Chemie BV Essent Energie BV (t.b.v. project Polderwijk) Essent Energie BV (t.b.v. Zeewolde) Essent Energie BV (t.b.v. Zuidlanden) Essent Energie BV (t.b.v. Apeldoorn Zuidbroek) Gemeente Amsterdam Afval Energie Bedrijf (t.b.v. WestPoortWarmte) Ecobuildings CV (t.b.v. 'Palmtoren' Nieuwegein) Argos Oil Methanor biomethanol plant Royal Nedalco Groningen Daarnaast heeft Ecofys uitgebreide ervaring met: subsidieaanvragen in diverse andere programma's; de begeleiding van UKR-subsidietrajecten; technische en procesmatige advisering en begeleiding van bouw- en renovatietrajecten met betrekking tot verlaging van het energieverbruik. Desgewenst kunnen ook hiervoor referenties worden gegeven. PARAAF OPDRACHTGEVER: PROJECT: PPMDNL081505 DATUM: 20-03-2008 11