Cursus Vakinhoud en leergebieden primair onderwijs (geschiedenis)
Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Sietske van Es Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Vakinhoud en leergebieden primair onderwijs (geschiedenis) ISBN: 9789037240757 Edu Actief b.v. 2017 Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16 Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PRO (www.stichting-pro.nl). De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van Edu Actief, te vinden op www.edu-actief.nl.
Inhoudsopgave Over deze cursus 4 Oriëntatie 7 Het model Didactische Analyse (DA) en kerndoelen geschiedenis 9 De prehistorie en oudheid 17 De middeleeuwen 22 De vroegmoderne tijd 29 De moderne tijd 36 Reflectie 45 Theoriebron De moderne tijd 47 Theoriebron De prehistorie en oudheid 51 Theoriebron De vroegmoderne tijd 54 Theoriebron Het model Didactische Analyse (DA) en kerndoelen geschiedenis 57 Theoriebron De middeleeuwen 62 3
Over deze cursus Over deze cursus Deze cursus gaat over de geschiedenis van Nederland van de prehistorie tot nu. Je leert de tien tijdvakken en welke gebeurtenissen daarin plaatsvonden. Je leert een geschiedenisles voor te bereiden met behulp van het Model Didactische Analyse van Van Gelder, ook leer je over didactische werkvormen die je hierbij kunt inzetten. Geschiedenis is een gigantisch onderwerp waar je niet alles van kunt en hoeft te weten. Wel moet je op de hoogte zijn van de leerstof die je met de leerlingen wilt gaan behandelen, dit doe je door je goed voor te bereiden. In deze titel worden de hoogtepunten uit het geschiedenisonderwijs behandeld, het is onmogelijk om alle punten te behandelen. Je kunt alle geschiedenisonderwijs onderwerpen vinden in de Canon van Nederland. De Canon van Nederland is in 2006 samengesteld in opdracht van de Nederlandse staat ten behoeve van het geschiedenisonderwijs. Het bevat een lijst met vijftig thema's die chronologisch een samenvatting geeft van de geschiedenis van Nederland. Website De Canon van Nederland Verhalen vertellen is een belangrijk onderdeel in een geschiedenisles. Leerdoelen Je hebt kennis over het voorbereiden van een les geschiedenis met behulp van het Model voor F en hebt kennis van de landelijk opgestelde kerndoelen voor het vak Geschiedenis en globale kennis van de tijdvakken. Je hebt kennis van de prehistorie en oudheid. Je hebt kennis van de middeleeuwen. Je hebt kennis van de vroegmoderne tijd. Je hebt kennis van de moderne tijd. Beoordeling Beoordelingsformulier Aan het eind van de cursus wordt je parate kennis beoordeeld met een toets. Je praktische beheersing van de leerdoelen wordt getoetst aan de hand van twee beroepsproducten. Deze worden op verschillende punten beoordeeld: op inhoud en op de uitvoering. Andere belangrijke punten bij de beoordeling zijn: actieve deelname aan de lessen, nette uitwerking van de opdrachten in correct Nederlands. Je vindt ze bij elkaar in het beoordelingsformulier. 4
Over deze cursus Planning Planningsformulier Een beroepsproduct maken kost tijd. Daarom moet je dit goed plannen. Lees eerst de opdracht van het beroepsproduct goed door en vul daarna het planningsformulier in. Neem ook de andere opdrachten van deze cursus op in je totale planning. Zo voorkom je dat je in tijdnood komt. Beroepsproduct: Een tijdbalk Website De Canon van Nederland Werkmodel Samenwerkingscontract Bij deze eindopdracht gaan jullie laten zien wat je hebt geleerd over de tijdvakken. Je maakt een tijdbalk van de prehistorie tot nu. Op de tijdbalk geef je duidelijk de tien tijdvakken aan en in elk tijdvak minimaal drie gebeurtenissen. Je maakt hierbij gebruik van de Canon van Nederland. Stappen Maak een planning en stel een samenwerkingscontract op. Bestudeer de Website De Canon van Nederland. Kies drie gebeurtenissen per tijdvak, waarvan er ten minste één uit de Canon van Nederland komt. Maak per gebeurtenis een beschrijving. Kies het juiste materiaal voor de tijdbalk. Laat elke processtap goedkeuren door je docent, voordat je begint aan de volgende processtap. Eisen aan het beroepsproduct De tijdbalk is groot genoeg om in de klas te gebruiken, als de tijdbalk aan de muur hangt moet hij vanaf de andere kant van de klas leesbaar zijn. De tien tijdvakken staan duidelijk en correct op de tijdbalk. In elk tijdvak is minimaal één gebeurtenis aangegeven die genoemd wordt in de Canon van Nederland. Van alle gebeurtenissen (minimaal drie) op de tijdbalk is aangegeven wanneer ze plaatsvonden en in één of twee zinnen wat er gebeurde. Beroepsproduct: Lesbrief geschiedenisles Werkmodel SMART Je maakt een lesvoorbereiding voor een geschiedenisles. Je kiest één tijdvak en maakt op basis van de kerndoelen een lesvoorbereiding met verschillende werkvormen gericht op één onderdeel in dat tijdvak. De lesvoorbereiding verwerk je in een lesbrief. Werkmodel Lesbrief 5
Over deze cursus Stappen Kies een kerndoel, een tijdvak en een onderdeel van het tijdvak waarvoor je een lesvoorbereiding wilt maken. Bedenk welke leeractiviteiten je de leerlingen wilt laten uitvoeren. Bedenk wat de leerlingen al in het thema hebben gedaan (beginsituatie). Bedenk de SMART-doelstellingen, maak gebruik van het Werkmodel SMART. Bedenk werkvormen (minimaal vier). Werk de onderwijsleersituatie uit met behulp van het Werkmodel Lesbrief. Werk het Werkmodel Lesbrief verder uit: per werkvorm (inleiding - kern - slot - evaluatievragen). Laat elke processtap goedkeuren door je docent, voordat je begint aan de volgende processtap. Eisen aan het beroepsproduct Er is een volledige lesbrief aangeleverd. De lesvoorbereiding sluit aan bij het gekozen kerndoel en tijdvak. De lesbrief bevat een beginsituatie. De lesbrief bevat een SMART-doel. De lesbrief bevat een beschrijving van de onderwijsleersituatie (met minimaal vier verschillende werkvormen). De lesbrief bevat een beschrijving per werkvorm (inleiding - kern - slot - evaluatievragen). 6
Oriëntatie Oriëntatie Opdracht 1 Jouw beginsituatie Beschrijf jouw beginsituatie (de voorkennis die je hebt) voor het vak geschiedenis door onderstaande vragen te beantwoorden. a. Beschrijf kort wat je je nog herinnert van de geschiedenislessen op de basisschool en middelbare school. b. Was er een docent geschiedenis die je leuk vond? Hoe kwam dat? c. Hoeveel geschiedenis heb je al gehad op je huidige opleiding? d. Welke onderwerpen vind je leuk binnen het vak geschiedenis? Hoe komt het dat je deze onderwerpen leuk vindt? e. Welke onderwerpen vind je minder leuk binnen het vak geschiedenis? Hoe komt het dat je deze onderwerpen niet leuk vindt? f. En zijn er andere zaken die jou zullen belemmeren of juist stimuleren bij het geven van het vak geschiedenis? 7