POLITIEKE MARKT APELDOORN 2017 VOORSTEL "KANSEN VOOR ALLE KINDEREN" Voorzitter: E.A. Schmahl Secretaris: H.N.M. van den Broek Notulist: N. Knapen Onderwerp Collegeverzoek consultatie Datum 13 april 2017 Tijdstip 21.15-22.15 uur Plaats Het Rode Hert Aanwezig: H. van den Berge (SGP), Y. de Carpentier (PSA), A.C. Lemmen (Lokaal Apeldoorn), M. Moulijn (PvDD), L.J. Riezebos-van der Veen (ChristenUnie), C.C. Schouten (PvdA), H. Skalonjic (D66), M.M. de Vries (GroenLinks), G.J. Walgemoed (VVD), J.C.G. Wegman (CDA) en wethouder J.G. Kruithof Doel van de activiteit Per 1 januari 2017 is er voor Apeldoorn jaarlijks een bedrag van 682.000 structureel extra beschikbaar voor de bestrijding van armoede onder kinderen. Het college komt met voorstellen voor de besteding hiervan in twee tranches. De eerste tranche is uitgewerkt, de tweede volgt in het najaar. Deze consulterende PMA is gepland aan het eind van de inspraakperiode. Het college heeft de notitie vastgesteld onder voorbehoud dat inspraak, adviezen en consultatie in de PMA geen wijzigingen opleveren. Is dat wel het geval, dan herziet het college zijn besluit. Opening De voorzitter opent de vergadering en heet iedereen van harte welkom. Inspraak De heer S. Mulder spreekt in namens Jong Apeldoorn. Er zijn veel dingen positief. Ieder kind heeft het recht om mee te doen in deze samenleving. Vraag is nog hoe het beleid verbeterd kan worden voor de kinderen en jongeren die opgroeien in armoede. Zorg ervoor dat armoede niet erfelijk blijft, zodat wanneer deze jongeren volwassen zijn, zij zelf een bestaan kunnen opbouwen zonder armoede. De heer Wegman (CDA) vraagt welke suggesties de heer Mulder mee wil geven. De heer Mulder geeft als belangrijkste punt aan het ombuigen van de armoedeval, zodat het loont om te werken. Door te werken moet je er echt op vooruitgaan. Bijstandsregels zouden bijvoorbeeld versoepeld kunnen worden, zodat kinderen kunnen bijverdienen zonder dat ouders vervolgens gekort worden. == De heer S. Boudewijnse spreekt in namens Jong Apeldoorn. Hij heeft het stuk doorgelezen vanuit zijn beeld als jongere en vanuit zijn functie als vrijwilliger bij Don Bosco. De prioriteit moet liggen bij het bestrijden van het sociaal isolement waarin de jongeren belanden. De suggestie voor coaches is een prima suggestie. Het doorbreken van het taboe rondom armoede is belangrijk. Als het onderwerp bespreekbaar en daarmee genormaliseerd wordt, zal er misschien wat meer participatie c.q. mantelzorg ontstaan. Wellicht is het een idee om de uitgebreide Kidskaart aan de coaches te koppelen, zodat er echt toezicht op de besteding is. PMA 13-04-2017, Voorstel "Kansen voor alle kinderen 1
Daarnaast is het belangrijk om niet alleen te investeren op het gebied van sport, maar ook op het gebied van muziek. Daar valt een hoop in te winnen. == De heer Bijl spreekt in namens Stichting Leergeld en hij spreekt zijn dank uit voor de aandacht die aan Leergeld besteed wordt in het stuk. Leergeld geeft de garantie dat het geld bij de kinderen terechtkomt. Die garantie is belangrijk, omdat het risico bestaat dat een gezin in armoede in de verleiding komt het geld op andere manieren uit te geven. Leergeld geeft per jaar 200.000 uit en krijgt van de gemeente 75.000. De rest wordt uit de samenleving gehaald. Er is nooit de zekerheid dat er voldoende geld is. Leergeld zorgt voor cultuur via Markant. Er wordt veel gedaan op het gebied van sport: kleding en contributie. Ook wordt samen met de gemeente veel gedaan voor onderwijs, zoals schoolreisjes e.d. Leergeld zit middenin het spanningsveld van armoede. Het is een grote schande dat kinderen in armoede leven. De 682.000 van de gemeente is een heel mooi bedrag, maar het is belangrijk om met elkaar het commitment aan te gaan om het probleem van armoede bij kinderen decennialang te bestrijden. Er is de armoedekloof, de kloof in gezondheid, de kloof in opleiding, de kloof in werk en de kloof in huisvesting. Dat is allemaal het gevolg van armoede. Leergeld wordt nooit een verlengende uitvoeringsorganisatie van de gemeente. Ieder heeft zijn eigen verantwoordelijkheid. Jarenlang is het bedrag per leerling niet verhoogd, terwijl de kosten alleen maar toenemen. Een aantal kinderen wordt bereikt via scholen e.d. en dat loopt prima. Er is echter een grote groep kinderen die niet bereikt wordt. Dat is een groot probleem. Een website is dan niet de oplossing, want deze gezinnen hebben vaak niet de benodigde apparatuur. Het voorstel is dat Leergeld nu extra geld krijgt van de gemeente. Om de kinderen te kunnen bereiken zouden gemeente en Leergeld samen de wet- en regelgeving op moeten rekken. Er zou een goed inzicht moeten zijn in het bestand met bijstandsgerechtigden. Uiteraard is er de kwestie van privacy, maar het belang staat voorop om alle kinderen te bereiken in plaats van de 1.200 tot 1.300 die nu bereikt worden. Leergeld doet het voor de kinderen, want zij zijn het meest waardevolle in onze samenleving. Leergeld bestaat nu 10 jaar en dat is nooit de intentie geweest. De heer Van den Berge (SGP) dankt de heer Bijl voor zijn passievolle bijdrage. Ziet de heer Bijl andere mogelijkheden om toch de doelgroep te bereiken, afgezien van de oproep om de wet- en regelgeving op te rekken? De heer Bijl antwoordt dat je eigenlijk alleen via de persoonlijke benadering de kinderen kunt bereiken. Een grote groep ouders schaamt zich voor hun situatie. Het geld wordt goed besteed, maar het bedrag waar het nu om gaat is volstrekt gelabeld. Al dat geld moet bij de kinderen terechtkomen en dat is een hele klus. Mevrouw Riezebos (ChristenUnie) dankt de heer Bijl voor zijn inspraak. Het Nibud-rapport laat zien dat de groep van werkende armen ook steun verdient; dit moet niet beperkt worden tot alleen de bijstandsgerechtigden. Zijn daar adviezen voor? De heer Bijl antwoordt dat er behalve de bovenlaag van kinderen in armoede er hele gedifferentieerde lagen zijn die moeilijk te bereiken zijn. Je moet achter de deur zien te komen om te weten wat er speelt. Het benaderen van die groep zal heel pragmatisch moeten gebeuren en misschien op een onconventionele manier. De heer Walgemoed (VVD) dankt voor het gloedvolle betoog. De privacyregels binnen de Wet Werk en Zekerheid zijn bijzonder streng. Hij hoort graag wat de alternatieven kunnen zijn, zodat de gemeenteraad dat kan bekijken. De heer Bijl heeft begrip voor de positie van de gemeenteraad. Apeldoorn staat ook bekend vanwege het progressieve en brede armoedebeleid. Er moet voor gezorgd worden dat mensen die niet aan het werk kunnen komen in elk geval een leefbaar bestaan hebben, zeker de kinderen van die gezinnen. PMA 13-04-2017, Voorstel "Kansen voor alle kinderen 2
De heer Schouten (PvdA) informeert of de heer Bijl ook bedoeld dat de norm van 120% bijstand zou moeten worden opgerekt? De heer Bijl antwoordt dat de gemeente geen inkomensbeleid mag voeren. Een goede combinatie maken tussen de praktijk van de mensen van Leergeld en de gemeentelijke organisatie kan wellicht helpen. Mevrouw de Carpentier (PSA) doet de suggestie om mensen te benaderen zoals mensen ook benaderd werden in het kader van de gemeentelijke ziektekostenverzekering. De heer Bijl geeft aan dat de grootste armoede zit bij mensen die laaggeletterd zijn of niet kunnen lezen. Een persoonlijke benadering is mede daarom heel belangrijk. Standpuntuitwisseling en discussie tussen de fracties ChristenUnie (mevrouw Riezebos) doet een oproep aan haar collega's. Het Nibud-onderzoek was aanleiding om als lokale fractie aan de landelijke afdeling van de ChristenUnie mee te geven dat dit een belangrijk onderwerp zou moeten zijn voor de formatie. Het zou mooi zijn als dit raadsbreed wordt meegenomen richting de Tweede Kamerfracties. De heer Wegman (CDA) zegt dit graag toe. De ChristenUnie gaat voor wat betreft de eerste fase graag akkoord met intensivering van het bestaande beleid, met de garantie dat al het geld richting het kind gaat. Als sommige potjes onverwacht snel leeg zouden raken dan kan dat eventueel vanuit de andere potjes aangevuld worden. M.b.t. het advies voor de tweede tranche: De groep van werkende armen vraagt meer dan benadering via het onderwijs. De fractie ziet kansen in een betere samenwerking tussen opvoedondersteuning en schuldhulpverlening. Dit komt meer overeen met de realiteit in Apeldoorn. Het schoolfonds n.a.v. de motie Als de nood het hoogst is geeft aan dat de aanpak via het onderwijs niet voldoende is. Scholen komen minder achter de voordeur dan vroeger. Dat geldt zeker voor de middelbare scholen, terwijl de kosten daar het hoogst zijn. Uit de samenwerking tussen schuldhulpverlening en opvoedondersteuning zouden wellicht innoverende initiatieven kunnen ontstaan. Graag concrete voorstellen daarvoor in de tweede tranche. SGP (de heer Van den Berge) complimenteert het college met de notitie. Het is belangrijk dat dit wordt opgepakt. Het is jammer dat 20% van de doelgroep niet wordt bereikt. Hopelijk zijn er wellicht onconventionele mogelijkheden om het percentage omhoog te krijgen zodat zoveel mogelijk kinderen bereikt worden. Het is moeilijk om dit concreet te maken. De SGP kan zich vinden in de voorstellen m.b.t. de eerste tranche. Als het gaat om de tweede tranche is het belangrijk hoe de 80% verhoogd kan worden richting 100%. Wellicht kan nog verder gespecificeerd worden welke kinderen het geld het hardst nodig hebben, zodat daar een extra bedrag voor wordt gereserveerd. Uiteraard is de afweging van privacy heel belangrijk, maar wat de SGP betreft niet het belangrijkste. De heer Van den Berge zegt toe de oproep van mevrouw Riezebos mee te nemen. CDA (de heer Wegman) is van mening dat Apeldoorn het voorwerk goed heeft aangepakt met de dialoog, de enquête, de minima-effectrapportage e.d. De volgende aandachtspunten worden meegegeven aan de wethouder. Breidt het noodfonds uit naar het onderwijs en beperk dit niet tot het sociaal wijkteam. Wethouder Kruithof geeft aan dat er al een noodfonds is voor scholen. Dit wordt overigens (nog) weinig gebruikt. De heer Wegman vindt dat de vaste voorziening voor Stichting Leergeld wat hoger zou mogen zijn. Als de variabele voorziening niet gebruikt wordt, wat gaat er dan met het geld gebeuren? Leergeld activeert kinderen om deel te nemen aan sport en cultuur. Het meedoen van kinderen is heel belangrijk. Het direct benaderen van gezinnen is de methode. Verzoek aan de wethouder is om te bekijken of er creatieve mogelijkheden zijn m.b.t. de interpretatie van de privacywet. Voor de tweede tranche wordt het volgende meegegeven. In de minima-effectrapportage worden de gezinnen met zorgkosten nadrukkelijk genoemd, evenals de grens van 120%. Het is belangrijk om als fracties de landelijke politiek te benaderen. PMA 13-04-2017, Voorstel "Kansen voor alle kinderen 3
Het welbevinden van alle kinderen moet het uitgangspunt zijn. Het mag niet zo zijn dat ouders op basis van onwetendheid verstoken blijven van voorzieningen. D66 (de heer Skalonjic) sluit aan bij het punt m.b.t. de gezinnen met kinderen met een zorgvraag. Hij had verwacht dat een deel van het geld toegespitst zou worden op die groep. Kan nog verder gespecificeerd worden dat het geld echt terechtkomt bij de kinderen die het nodig hebben? Hoe gaan we monitoren dat het beleid echt werkt? De heer Skalonjic verwijst naar twee recent aangenomen moties. M.b.t. de privacy kan best onconventioneel gekeken worden, maar het kan niet zo zijn dat bepaalde rechten boven andere rechten gaan. VVD (de heer Walgemoed) onderschrijft de keuze van het college om te faseren. De fractie gaat akkoord met de inhoudelijke keuze van het college om vooral staand beleid te intensiveren. Het noodfonds is een uitstekend initiatief. Jammer dat het noodfonds voor het onderwijs wat minder wordt gebruikt en het is goed dat de wethouder hiermee aan de gang gaat. De VVD vindt het belangrijk dat ook het maatschappelijk middenveld waaronder het onderwijs met deze problematiek bezig is. M.b.t. de invulling voor de tweede tranche, maar ook voor de eerste tranche: Zou het mogelijk zijn om de Kidskaart toe te kennen voor kinderen waarvan de ouders een inkomen hebben tot 150% in plaats van 120% van het sociaal minimum? Armoedeval is immers een belangrijk item, zeker bij de wat oudere kinderen. De VVD pleit ervoor om tot minimaal 150% te gaan. De fractie is er overigens voor om de Kidskaart voor alle kinderen in Apeldoorn beschikbaar te stellen. Niet vanuit armoedebeleid, maar vanwege het stimuleren van muziek of sport. Wellicht is dit iets om terug te laten komen bij de Voorjaarsnota. De heer Van den Berge (SGP) verwijst naar de kerntakendiscussie waarbij destijds een principiële keuze is gemaakt. Lokaal Apeldoorn (mevrouw Lemmen) uit haar complimenten over de werkwijze waarop deze notitie tot stand gekomen is. De fractie kan zich vinden in de eerste tranche en deelt de opmerking van mevrouw Riezebos dat geschoven kan worden tussen potjes. M.b.t. Stichting Leergeld is het belangrijk om scholen, verenigingen en vrijwilligers goed mee te nemen. M.b.t. de tweede tranche kan de fractie zich vinden in de opmerking van de heer Boudewijnse om armoede bespreekbaar te maken. De fractie heeft geen concrete suggesties m.b.t. de tweede tranche. GroenLinks (mevrouw De Vries) sluit aan bij de complimenten. Er ligt een prima voorstel. Het bereiken van de doelgroep moet niet alleen via een website plaatsvinden, maar ook via scholen, huisartsen, Voedselbank, Speelgoedbank, jongerenwerkers, wijkraden enz. Het maatjesproject van alleenstaande minderjarige statushouders is een mooi voorbeeld hoe een stuk eenzaamheid en isolement voorkomen kan worden. Jong Apeldoorn is er erg bij betrokken. Naast input vragen is het ook belangrijk dat er output gegeven wordt en dat zij betrokken blijven. GroenLinks heeft 10 jaar geleden al het voorstel gedaan om een Apeldoorn-pas te introduceren voor alle kinderen. Dit zou op een gefaseerde manier kunnen plaatsvinden. De oproep van mevrouw Riezebos richting de formatie wordt van harte ondersteund. PvdA (de heer Schouten) sluit aan bij de complimenten voor dit goed onderbouwde voorstel. Alle kinderen moeten kunnen blijven deelnemen aan deze samenleving en zich in alle opzichten kunnen blijven ontwikkelen. Er is breed gekeken en op een goede manier zijn ideeën opgehaald. Ook de PvdA ondersteunt de fasering en het is prima om het bestaande beleid te intensiveren. M.b.t. de tweede tranche wordt de wethouder geadviseerd om breed te kijken. Betrek Leergeld hierbij en mogelijk ook anderen. De oproep van mevrouw Riezebos wordt van harte ondersteund. PMA 13-04-2017, Voorstel "Kansen voor alle kinderen 4
PvDD (mevrouw Moulijn) vraagt aandacht voor de overgang tussen 18-min en 18-plus. Er zijn gemeenten die het armoedebeleid voor kinderen om die reden oprekken. Er zou meer aandacht besteed moeten worden aan gezond voedsel, zeker in deze doelgroep. Het is belangrijk om te zien hoe de doelgroep wordt bereikt, maar ook of kinderen in armoede nou echt meer meedoen door deze maatregelen? Welk instrument werkt het beste? Er moet extra aandacht zijn voor gezinnen met een zorgvraag. Het verdient aanbeveling om te kijken naar een Kidskaart voor alle kinderen, op het moment dat dit zou passen. Dit is een mooi idee van de VVD. Reactie portefeuillehouder Wethouder Kruithof geeft alle complimenten graag door aan de organisatie. Op landelijk niveau vraagt de wethouder vaak aandacht voor dit thema. Hij ondersteunt de oproep van mevrouw Riezebos van harte. De verbinding tussen opvoedingsondersteuning en schuldhulpverlening is een goede suggestie om mee te nemen naar de tweede tranche. Het hebben van schulden is een van de grootste veroorzakers van armoede. Het noodfonds onderwijs wordt weinig gebruikt en het gesprek hierover gaat plaatsvinden. Ook de budgetten voor de sociale wijkteams zullen drempelloos beschikbaar gesteld worden. Leergeld: Als er geld over is van variabele bedragen, dan wordt dat binnen deze begrotingspost uitgegeven. Elke aanvulling en/of nieuw onderwerp in de eerste tranche kost maanden in het besluitvormingsproces. Het is belangrijk met de eerste tranche te starten en daarna na te gaan denken over de tweede tranche. De suggestie om van 120% naar 150% te gaan wordt bekeken, maar op voorhand geeft de wethouder aan dat dit heel veel geld meer per jaar gaat kosten. Hij zou zelf bij voorkeur het geld willen besteden aan de kinderen die dat het hardst nodig hebben. Dit punt komt terug bij het bespreken van de tweede tranche. Alle oproepen worden ter harte genomen. Het bereiken van een nog groter aantal kinderen in armoede is een lastig onderwerp, maar heel belangrijk. Stichting Leergeld en de wethouder blijven dat samen bespreken. Het is een ingewikkelde opgave want het gaat om een lastig te bereiken doelgroep. Uiteraard moeten privacy-rechten gerespecteerd worden. Het gaat niet alleen om het intensiveren van bestaand beleid. Er gebeuren ook nieuwe dingen zoals het maatjesproject met amv'ers. Er is vrij strikt aangegeven waar het geld wel of niet aan uitgegeven mag worden. De vraag of het beleid nou echt werkt is prominent aan bod geweest in de landelijke SERcommissie Armoede onder kinderen. Wat echt werkt is niet precies bekend. Wat zeker niet werkt is dat kinderen echt onder het sociaal minimum zakken. Er kan aangesloten worden bij informatie vanuit het land, bijvoorbeeld via de Hogeschool Utrecht, het lectoraat schuldhulpverlening en armoede. Van dat materiaal moet de komende jaren goed gebruik gemaakt worden. De wethouder geeft aan dat de Stichting Leergeld in deze tranche niet een hoger bedrag zal krijgen. Gesprekken blijven uiteraard gaande. M.b.t. de gezinnen met een zorgvraag volgt er nog een inhoudelijke reactie van het college ten aanzien van het Nibud-onderzoek. Het budget waar het nu om gaat is echter alleen bedoeld voor het bestrijden van armoede bij kinderen. Conclusie Het onderwerp is voldoende besproken. Het college neemt de eventuele suggesties voor aanpassing of nadere invulling mee in de uitvoering. PMA 13-04-2017, Voorstel "Kansen voor alle kinderen 5
Toezeggingen -- Sluiting De voorzitter dankt de aanwezigen voor hun inbreng en sluit de vergadering. PMA 13-04-2017, Voorstel "Kansen voor alle kinderen 6