Leeszaalgids Welkom in de leeszaal van het AMVB! Deze bundel verschaft u inzicht in de werking van de leeszaal en de mogelijkheden tot aanvraag van documenten. Achtereenvolgens vindt u het leeszaalreglement, de sluitingsdagen en een inleiding tot de collecties van het AMVB. Gelieve het leeszaalreglement zeer aandachtig te lezen. Het AMVB zal u immers vragen om de nodige formulieren te ondertekenen. Vanaf 1 mei 2011 zal het documentatiecentrum van VVF-Brussel ondergebracht worden in het AMVB. De raadpleging van het documentatiecentrum valt onder het leeszaalreglement van het AMVB. Inhoud van deze gids: 1. Leeszaalreglement 1.1. Openingstijden 1.2. Registratie 1.3. Opvraging van stukken 1.4. Raadpleging 1.5. Richtlijnen voor de goede orde in de leeszaal 1.6. Kopiëren 1.7. Tot slot 2. Sluitingsdagen 3. Inleiding tot de erfgoedcollecties 4. Inleiding tot de collecties van VVF-Brussel 5. Samenvattend overzicht van tarieven Het AMVB wenst u succes met uw onderzoek. 1/10
1. Leeszaalreglement 1.1. Openingstijden De leeszaal is toegankelijk van maandag tot vrijdag van 10.00 tot 17.00 uur. Tijdens de periode van tentoonstellingen is het archief consulteerbaar op zaterdagen en dit na telefonische afspraak. Vanaf 1 mei 2011 zal ook het documentatiecntrum van VVF-Brussel zijn onderdak vinden in het AMVB. De collectie van dit centrum is in de leeszaal te raadplegen. I.s.m. VVF-Brussel is de leeszaal open op de laatste zaterdag van de maand van 10.00 tot 17.00. 1.2. Registratie Raadpleging in het AMVB is slechts mogelijk na (jaarlijkse) registratie. Bij uw eerste bezoek aan de leeszaal noteert de leeszaalverantwoordelijke uw gegevens en ondertekent u het registratieformulier. Uw gegevens worden niet vrijgegeven aan derden. Registratie houdt in dat u zich aanmeldt bij de leeszaalverantwoordelijke. Hij/zij wijst u op de gebruiken van het huis, overhandigt u de leeszaalgids en noteert vervolgens: naam, voornaam, contactgegevens (adres, telefoon, e-mail, privé- of werk), eventueel instelling of onderwijsinstelling (met studierichting en jaar). Deze gegevens zijn alleen toegankelijk voor het AMVB en worden niet vrijgegeven aan derden. De registratie houdt eveneens in dat u het formulier voor registratie inzake onderzoek en raadpleging ondertekent. In dit document verklaart u: - een exemplaar van de leeszaalgids te hebben ontvangen; - dat u zich hiermee akkoord verklaart en bijgevolg het leeszaalreglement zult respecteren; - de wetgeving inzake auteursrecht en de naburige rechten, evenals de wetgeving op de privacy eerbiedigt Hierna vervolledigt u het aanwezigheidregister (aparte map). Bij een volgend bezoek geeft u uw naam door aan de leeszaalverantwoordelijke en vult u het aanwezigheidsregister in. De leeszaalverantwoordelijk registreert de datum van uw tweede (en volgende) bezoek in een interne databank. 2/10
1.3. Opvraging van de stukken Tijdens de week kan u stukken opvragen van 10.00 uur tot 12.30 uur en van 13.30 uur tot 16.30 uur. Voor de raadpleging op zaterdag vragen we om de stukken op voorhand aan te vragen. Dit kan telefonisch (02/209 06 01) of per e-mail (info@amvb.be, voor archiefstukken: mariet.calsius@amvb.be, voor boeken en periodieken: bibliotheek@amvb.be). De lijst van de sluitingsdagen vindt u bij de leeszaalverantwoordelijke en op onze website. Wij vragen u om vanaf 16.45 uur de raadpleging te beëindigen. 1.4. Raadpleging Na het tekenen van het aanwezigheidsregister kan u archiefdocumenten, boeken en periodieken in de leeszaal opvragen en raadplegen. Gelieve er rekening mee te houden dat niet alle archieven openbaar zijn en beschermd kunnen zijn door de wet op de privacy. Archiefdocumenten, boeken en periodieken uit het depot worden bij de leeszaalverantwoordelijke aangevraagd. U kan ze raadplegen op de hiertoe bestemde tafels in de leeszaal. Na raadpleging worden de stukken aan de leeszaalverantwoordelijke overhandigd. De boeken uit de handbibliotheek laat u op de tafels achter. De leeszaal van het AMVB beschikt over een handbibliotheek, die u vrij kan raadplegen. In de leeszaal kan u ook gebruik maken van de bibliotheek van het documentatiecentrum van VVF-Brussel. De andere rekken die zich in de leeszaal bevinden zijn niet toegankelijk voor publiek. In de leeszaal staan twee computers ter uwer beschikking. Het AMVB heeft een samenwerkingsovereenkomst met VVF-Brussel. Het documentatiecentrum van VVF-Brussel werd ondergebracht in het AMVB. In de leeszaal bevindt zich een AMVB-computer waarop u de adlibcatalogus kunt raadplegen evenals bestanden op het internet. Belangrijk om weten is dat u in de leeszaal van het AMVB die digitale bronnen kunt raadplegen die het AMVB u niet via het internet kan aanbieden omwille van privacygevoelige inhoud en auteursrechterlijke wetgeving. U heeft ook de mogelijkheid om op uw privécomputer draadloos het internet te gebruiken. De VVF-computer stelt genealogisch opzoekingsmateriaal ter beschikking. 1.5. Richtlijnen voor de goede orde in de leeszaal: Jassen dient u in de vestiaire achter te laten. Uw tas mag u meenemen, maar dient u op de grond te plaatsen. Het is ten strengste verboden te eten of te drinken in de leeszaal. In het AMVB geldt een absoluut rookverbod. De stukken in lezing dienen met zorg behandeld te worden en mogen enkel met propere handen gemanipuleerd worden. Voor het raadplegen van kostbare/kwetsbare documenten zullen wij u vragen katoenen handschoenen, ter plaatse aangeboden, te gebruiken. 3/10
Het uitpakken en terugplaatsen van de documenten gebeurt met de grootst mogelijke zorg. Documenten, boeken en periodieken worden niet op de grond gelegd, noch gekreukt of geplooid. De archiefbescheiden dienen in de archiefmappen te blijven. Bij losbladige stukken mag de orde niet worden gewijzigd. Het is verboden op de geraadpleegde stukken, boeken of periodieken aantekeningen te maken of post-it te kleven. Gelieve de geraadpleegde stukken, boeken of tijdschriften niet als ondergrond van uw schrijfpapier te gebruiken of erop te leunen. 1.6. Reproducties U heeft de mogelijkheid om reproducties te laten maken. Het tarief bedraagt 0,20 voor een fotokopie op A4-formaat en 0,40 voor een A3-formaat. Indien gewenst maken we een scan (150dpi) tegen het tarief van 0,10. Het AMVB probeert u in de mate van het mogelijke uw aanvraag binnen de werkweek af te handelen. Scans worden per e-mail verstuurd. Indien scans op een andere drager (CD-rom, usb ) moeten worden geleverd, kan de aanvrager die zelf voorzien of vergoedt hij/zij die kost van het AMVB. Voor het opsturen van kopieën vraagt het AMVB minimum de reproductie- en de verzendingskosten Let wel: er zijn beperkingen. - Voor het reproduceren van archiefstukken en foto s dient de archivaris toestemming te geven. - Reproducties uit boeken of tijdschriften zijn mogelijk indien het niet een volledig werk betreft en indien het werk in een goede staat verkeerd. - Stukken in slechte toestand kunnen niet worden gekopieerd/gescand. 1.7. Tot slot De onderzoeker die schade toebrengt aan de documenten is verplicht deze te vergoeden door betaling van de restauratiekosten of door vervanging. De onderzoeker die een publicatie of een studie samenstelt op basis van documenten uit het AMVB dient dit te vermelden. Het AMVB stelt het zeer op prijs indien u een exemplaar van uw onderzoeksresultaten beschikbaar stelt. Hoe u naar de gebruikte documenten moet verwijzen, vraagt u aan de leeszaalverantwoordelijke. De toegang tot de leeszaal van het AMVB kan ontzegd worden aan al wie het leeszaalreglement overtreedt. 4/10
2. Sluitingsdagen van het AMVB in Gesloten op zon- en feestdagen Sluitingsdagen die tijdens de werkweek vallen: Maandag 9 april Maandag 30 april Dinsdag 1 mei Donderdag 17 mei Vrijdag 18 mei Maandag 27 mei Woensdag 15 augustus Donderdag 1 november Gesloten van 22 december t.e.m. 2 januari 2013 5/10
3. Inleiding tot de collecties van het AMVB De AMVB-collectie omvat archieven, realia, boeken en periodieken. De archiefcollectie telt ongeveer 280 bestanden (ca. 1450m) en 30 verzamelingen (ca. 100m) met betrekking tot Nederlandstalige organisaties, personen en families in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De archieven weerspiegelen het socio-culturele leven en de politieke ontwikkeling van de Brusselse Vlamingen en Nederlandstalige gemeenschap in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Naast de archieven en de verzamelingen, beschikt het AMVB ook over een bewaarbibliotheek, periodiekenafdeling en een gebruikscollectie. Deze laatste is ook te omschrijven als museale collectie en is in se niet raadpleegbaar in de leeszaal. Het betreft bijvoorbeeld vlaggen, medailles, borstbeelden Alle archieven en verzamelingen zijn beschreven volgens de ISAD(G)-normen. Deze beschrijvingen worden via de website gestructureerd aangeboden en zijn aldaar verbonden met de Adlibcatalogus. Dit vormt de eerste toegang tot het archief. In het archievenoverzicht zijn ook de documentverzamelingen opgenomen. Enerzijds betreft het verzamelingen door het AMVB aangelegd als documentatie of samengebracht omwille van de specifieke bewaring van het brontype. Anderzijds worden volledige verzamelingen van privé-personen overgedragen aan het AMVB. De grootste groep van archieven wordt gevormd door de archieven van Nederlandstalige organisaties. Enerzijds betreft het geprofessionaliseerde vzw's, semi-verzelfstandigde agentschappen enz. Anderzijds hebben heel wat Vlaamse verenigingen, gaande van amateuristische kunstbeoefening tot gezelschapsverenigingen, het laatste decennium hun archieven toevertrouwd aan het AMVB. Archieven van Nederlandstalige personen en families vormen een aparte groep. De Nederlandstalige inwoners van Brussel vormen een kleine gemeenschap in de grootstad. Binnen bepaalde milieus waren/zijn het steeds dezelfde personen die zich engageerden/engageren voor verschillende verenigingen. Vaak namen/nemen ze ook nog enkele functies waar. De geluidsbank vormt een apart bestand. Hij kwam tot stand naar aanleiding van de projecten mondelinge geschiedenis: Brussel verteld en ontsloten (over het sociaal-cultureel verenigingsleven), Brussel aan het werk (over de Vlaamse middenstander) en De grote en kleine geschiedenis van de 6/10
kassei (over de Noordwijk). De resultaten van deze projecten - 71 interviews - werden geïnventariseerd en zijn raadpleegbaar in het AMVB. De bewaarbibliotheek bevat naslagwerken, monografieën en andere publicaties (brochures en overdrukken) over de Vlaamse Beweging, de Vlamingen in Brussel, de Belgische geschiedenis, de geschiedenis van de stad Brussel en de 19 gemeenten. Binnen het bibliotheekbestand zijn er ook nog meer specifieke boeken: zijnde romans, poëziebundels en schoolboeken van Vlaamse auteurs en Vlaams-Brusselse drukkers. Daarnaast zijn er ook integrale deelcollecties van archiefvormers De collectie periodieken is voor Brussel belangrijk. Heel wat verenigingen met nieuwsbrieven, ledenbladen of tijdschrift bezitten vaak niet meer volledige jaargangen. In het AMVB vindt u hiervan heel wat terug. Een aantal van deze reeksen zullen in de toekomst geëxcerpeerd worden. De periodieken van vrijwilligersarchieven zijn grotendeels al digitaal te raadplegen. De erfgoedobjecten bestaan ook uit verschillende deelcollecties. Ook deze collectie is via Adlib raadpleegbaar. Alle collecties worden momenteel ontsloten via het automatiseringsprogramma Adlib. Het is een module die de mogelijkheid biedt om zowel het archief, als de bibliotheek (boeken én periodieken) en de museale collectie te ontsluiten. De bibliotheekcollectie is zo goed als volledig raadpleegbaar. Het invoeren van de andere collecties is lopende. Gelieve het AMVB voor dit ongemak te verontschuldigen. Richt u met specifieke vragen tot de archivaris of de leeszaalmedewerker zodat reeds bestaande toegangen eventueel ter beschikking kunnen worden gesteld. 7/10
4. Inleiding tot de collectie van het documentatiecentrum VVF-Brussel VVF-Brussel wil de familiekunde als onderdeel van het erfgoed in Brussel én Brussel in de familiekunde promoten. Een genealogisch documentatiecentrum kan bijdragen tot ontmoeting, contact en een democratische kennisverbreding op het vlak van de familiekunde en het erfgoed in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest. Daarom startte VVF-Brussel samen met het AMVB een genealogisch documentatiecentrum waar men terecht kan voor genealogisch advies. De uitbouw van het centrum verloopt. In afwachting van het ogenblik dat er een min of meer volwaardige basiscollectie met betrekking tot genealogie is opgebouwd, ligt de nadruk vooral op advies over stamboomonderzoek. De adviesdagen zijn voorzien op de laatste zaterdag van elke maand, de schoolvakanties uitgezonderd. De klemtoon van het documentatiecentrum ligt momenteel op de geschiedenis van Brussel en bekende Brusselaars die in de handbibliotheek ter beschikking staat. VVF-Brussel zal deze collectie aanvullen met werken van algemeen genealogisch belang en met genealogische werken en documentatie met betrekking tot haar werkgebied, alle 19 gemeenten van het Brusselse gewest. De collectie van de genealogische nalatenschap van de bekende Brusselse genealoog en oud-senator Leo Lindemans werd overgedragen aan het AMVB en is ook in het documentatiecentrum raadpleegbaar. Op termijn wil het documentatiecentrum van VVF-Brussel een brede waaier aan documenten ter beschikking stellen die kunnen dienen als bron of als hulpmiddel bij het genealogisch onderzoek en het samenstellen van een familiegeschiedenis. Enerzijds betreft het bronnen als boeken en tijdschriften. De handbibliotheek bestaat uit: algemene handleidingen; familiekundig onderzoek in het buitenland; algemeen oriënterende geschiedkundige naslagwerken; werken rond regionale Brusselse geschiedenis, handleidingen voor het schrijven en publiceren van een familiegeschiedenis Tijdschriften van familiekundige, heemkundige en anderszins gerelateerde erfgoedverenigingen zullen zowel in gedrukte vorm als waar mogelijk in digitale vorm, te raadplegen zijn. Een aantal zijn al aanwezig in het AMVB. Daarnaast zullen documentatiebestanden aanvullende informatie kunnen bieden: rouwbrieven, bidprentjes en 8/10
overlijdensberichten, bronbewerkingen in druk; (reproducties van) oude kaarten en gepubliceerde familiegeschiedenissen en genealogieën. Het documentatiecentrum bewaart zelf geen archiefbescheiden van derden, maar maakt deze in voorkomend geval over aan de meest geschikte archiefinstelling om ze in optimale omstandigheden te laten bewaren en raadplegen. Het AMVB is hierbij een primaire partner. Anderzijds biedt VVF-Brussel in haar documentatiecentrum ook digitale informatie aan. In de leeszaal staat een computer met internetverbinding. De website van VVF-Brussel ontsluit momenteel bijna 700 internetbronnen die van pas kunnen komen bij genealogisch onderzoek. Op de computer van VVF- Brussel kan men de volledige jaargangen 1965-2001 van het tijdschrift Vlaamse Stam in digitale vorm doorzoeken (de recentere jaargangen komen in de nabije toekomst beschikbaar), of een volkstelling van de stad Brussel uit 1795 raadplegen. Praktisch Het documentatiecentrum is gratis toegankelijk voor zowel leden van de VVF als voor niet-leden. Tenzij u stukken uit de gesloten bibliotheek of uit het archief van het AMVB zelf wenst te raadplegen, is een afspraak maken niet nodig. Meer informatie over VVF-Brussel vindt u op de website www.vvf-brussel.be. U kunt VVF-Brussel contacteren via e-mail info@vvf-brussel.be of op het postadres Moorsledestraat 19/2, 1020 Brussel. 9/10
5. Samenvattend overzicht van tarieven Registratie in de leeszaal Bezoek aan de leeszaal voor inlichtingen Bezoek aan de leeszaal raadpelging van de collecties Gebruik van draadloos internet (op aanvraag) Gratis Gratis Gratis Gratis Reproductie: - Kopie A4 0,20 - Kopie A3 0,40 - Scan PDF 150 dpi 0,10 - Scan in ander formaat en hogere resolutie nader te bepalen Adminsitratieve kosten - Verzendingskosten nader te bepalen - Scan op drager nader te bepalen 10/10