Versie 1.2 Juli 2014 Auteurs: Lokaal opleidingsplan tot Orthopedisch chirurg Dr. M.C. de Waal Malefijt, orthopedisch chirurg en opleider Dr. I.C.M. van der Geest, orthopedisch chirurg en waarnemend opleider Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 1 Inleiding... 2 2 Opleidingsgroep in het Radboudumc... 3 3 Algemeen overzicht opleiding orthopedie... 4 3.1 Thema s en basisbehandelingen... 4 3.2 Competentiegericht opleiden... 6 3.3 Beheersingsniveaus... 6 3.4 Eisen gesteld aan de AIOS... 7 4 Opleidingsindeling orthopedie Radboudumc... 8 4.1 Algemeen... 8 4.1.1 Introductie... 8 4.1.2 Weekschema en overlegmomenten... 8 4.1.3 Vertrouwenspersoon... 9 4.2 Toetsing... 9 4.3 Persoonlijk opleidingsplan en stage... 10 4.3.1 Persoonlijk opleidingsplan (POP)... 10 4.3.2 Stage... 10 4.4 Onderwijs... 10 4.4.1 Vakgroepgebonden onderwijs... 11 4.4.2 Ziekenhuisbreed onderwijs (DOO)... 12 4.4.3 Regionaal onderwijs... 12 4.4.4 Landelijk onderwijs... 12 4.5 Wetenschap... 12 5 Portfolio... 13 Bijlage 1: Algemeen introductieprogramma AIOS... 14 Bijlage 2: Stageschema en toetsingsmomenten... 15 Bijlage 3: Template POP... 17 Bijlage 4: OSB... 18 Bijlage 5: OSB-CAT... 20 Bijlage 6: KPB... 22 Bijlage 7: 360 graden feedback... 23 Bijlage 8: Voortgangsgesprek... 24 Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 1
1 Inleiding In dit lokale opleidingsplan tot orthopedisch chirurg in het Radboudumc is een vertaling gemaakt van het landelijke opleidingsplan van de NOV (augustus 2010). Dit plan is in samenspraak met de stafleden en AIOS orthopedie tot stand gekomen. Het voldoet aan de daarin gestelde eisen en aan de regelgeving m.b.t. het specialisme orthopedie. Het Radboudumc is onderdeel van de Onderwijs en OpleidingsRegio Oost-Nederland (OOR ON). Binnen dit netwerk zijn het Rijnstate ziekenhuis, de Sint Maartenskliniek en het Radboudumc de drie opleidingsziekenhuizen voor orthopedie. De samenwerking van deze drie ziekenhuizen is geregeld in de Regionale OpleidingsGroep Orthopedie Oost (ROGOO). De samenwerking binnen de ROGOO staat beschreven in het regionale opleidingsplan. De opleiding tot orthopedisch chirurg is landelijk als volgt opgezet: 1,5 jaar algemene chirurgie, 4,5 jaar specialisatie orthopedie. Van de 4,5 jaar moet minimaal 1 jaar in een academische kliniek en 1 jaar in een perifere kliniek worden gevolgd. Het Radboudumc heeft als academisch centrum een aantal gebieden waarop het een bijzondere expertise heeft binnen de regio. Allereerst is het Radboudumc één van de vier centra binnen Nederland voor oncologische orthopedie. Daarnaast is het Radboudumc bekend vanwege zijn expertise in heupprothesiologie bij jonge patiënten. Ten derde worden er veel patiënten gezien met patellofemorale klachten en patella-instabiliteit. Tenslotte is het Radboudumc een verwijscentrum voor wervelkolomtraumatologie, en de behandeling van multitrauma patiënten met een ISS > 16. Een belangrijk deel van deze patiënten in Nederland worden in het Radboudumc behandeld. Dit lokale opleidingsplan is als volgt opgebouwd. Hoofdstuk 2 beschrijft kort de vakgroep orthopedie als opleidingsgroep. Hoofdstuk 3 geeft globaal weer hoe de opleiding orthopedie landelijk is opgezet. In hoofdstuk 4 wordt de concrete invulling van hoofdstuk 3 beschreven: hoe zien de stages, de toetsingsmomenten, onderwijs en wetenschap eruit. Hoofdstuk 5 beschrijft ten slotte de werkwijze met het portfolio en het individueel opleidingsplan. Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 2
2 Opleidingsgroep in het Radboudumc Het opleiden tot orthopedisch chirurgen binnen het Radboudumc wordt gezien als een belangrijke meerwaarde voor de kwaliteit van zorg in het algemeen en binnen de vakgroep orthopedie in het bijzonder. In het Radboudumc werken 8 orthopedisch chirurgen (8 fte). Alle specialisten zijn vakinhoudelijk breed georiënteerd op alle aspecten van de eindtermen van de opleiding en daarnaast specifiek verantwoordelijk voor hun aandachtsgebied. Leden opleidingsgroep Aandachtgebied Teach the teacher kwalificatie Prof.dr. A. van Kampen Traumatologie, kniebandchirurgie + Dr. M.C. de Waal Malefijt Schouderchirurgie, knieprothesechirurgie en reumachirurgie + Dr. B.W. Schreurs Heup- en revisiechirurgie Dr. H.W.B. Schreuder Orthopedische oncologie en wervelkolom traumatologie, Dr. A.J.F. Hosman Kinderorthopedie, wervelkolom traumatologie + Drs. M. Holla Voet- en enkelchirurgie, traumatologie + Dr. I.C.M. v.d. Geest Orthopedische oncologie + Dr. W. Rijnen Heup- en kniechirurgie De opleidingsgroep is verantwoordelijk voor de kwaliteit, inhoud en vormgeving van de opleiding tot orthopedisch chirurg in het Radboudumc. Alle specialisten werken actief mee om een kwalitatief hoogstaande opleiding te bewerkstelligen. Hierin heeft een aantal specialisten extra taken en verantwoordelijkheden. Dr. M.C. de Waal Malefijt is de opleider. Hij is primair verantwoordelijk voor alle zaken die de opleiding betreffen: Aanvragen en coördinatie van de opleidingsvisitatie Aannemen van AIOS Implementeren van het nieuwe opleidingscurriculum Ontwikkelen en implementeren van nieuwe kwaliteitsinstrumenten Bewaking van de voortgang van de opleiding Samenstelling onderwijsrooster Coördinatie refereeravonden Monitoren en bijhouden van de voortgang van de opleiding van de individuele AIOS door: o Controle portfolio s AIOS o Houden van voortgangsgesprekken en toetsingsmomenten conform regelgeving CCMS/MSRC Dr. I.C.M. van der Geest is plaatsvervangend opleider en neemt de verantwoordelijkheid van de opleider over waar deze niet in staat is deze in te vullen door afwezigheid of ziekte. Dr. A.J.F. Hosman is de eerst verantwoordelijke in het begeleiden en beoordelen van de co-assistenten. De overige orthopedisch chirurgen superviseren eveneens AIOS en nemen actief deel aan cursorisch onderwijs. Hiertoe volgen zij teach the teacher nascholingsprogramma s. De opleidingsgroep bewaakt de (individuele) medisch inhoudelijke en professionele voortgang van de AIOS en begeleiden hem/haar tijdens de gehele opleiding binnen het Radboudumc. De supervisoren worden door de opleider betrokken bij de beoordelingen en toetsmomenten van de AIOS. Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 3
3 Algemeen overzicht opleiding orthopedie In dit hoofdstuk wordt globaal besproken hoe de invulling van de opleiding orthopedie eruit ziet. In de opleiding wordt gewerkt met 13 thema s, hieronder vallen 70 basisbehandelingen. Daarnaast wordt competentiegericht opgeleid aan de hand van 7 competenties. Tot slot wordt in dit hoofdstuk globaal aangegeven welke eisen worden gesteld aan de AIOS en hoe getoetst wordt of alle thema s, basisbehandelingen en competenties voldoende zijn behaald door de AIOS. Hoofdstuk 4 geeft concreet invulling hoe de toetsing en de inrichting van de opleiding in thema s, competenties, onderwijs en wetenschap eruit zien. 3.1 Thema s en basisbehandelingen De totale opleiding tot orthopedisch chirurg duurt 6 jaar (inclusief 1,5 jaar vooropleiding algemene chirurgie). Met betrekking tot de specialisatie tot orthopedisch chirurg is er op landelijk niveau een basislijst vastgesteld met de orthopedische pathologie die een jonge orthopedisch chirurg moet kunnen behandelen. Deze basislijst bevat 13 thema s met daaronder 70 basisbehandelingen (aandoeningen), zie ook figuur 1. Thema s: 1. Schouder en bovenarm 2. Elleboog en onderarm 3. Pols en hand 4. Wervelkolom 5. Heup en bovenbeen 6. Knie en onderbeen 7. Voet en enkel 8. Tumoren 9. Kinderorthopedie 10. Varia: gipstechniek 11. Varia: orthopedische schoenvoorzieningen 12. Varia: supplementen en orthesen 13. Facultatief: expertisen (indien gevolgd, dan minimaal 15) Een AIOS moet aan het eind van zijn/haar opleiding 70% van de 70 basisbehandelingen (dat zijn er dus 50) beheersen op niveau NOV4 (zie paragraaf 3.3.). De opgestelde basislijst is het minimum voor elke orthopedisch chirurg. Bovenop dit minimum probeert de individuele AIOS in de loop van de opleiding zoveel mogelijk extra behandelingen te beheersen en te laten toetsen voor het portfolio. Binnen het Radboudumc passeert een breed spectrum aan pathologie en derhalve heeft de AIOS ruim voldoende mogelijkheden om zich binnen onze kliniek te ontwikkelen. De volgende basisbehandelingen moeten echter verplicht deel uit maken van de gevolgde 70% (zie ook figuur 1, aangegeven met *): Impingement en fracturen van de schouder Carpaal tunnel syndroom, triggerfinger en fracturen pols/hand Conservatieve behandeling lumbago Arthrose en fracturen heup Meniscus/kraakbeen pathologie, arthrose knie en tibia fracturen Voorvoetklachten en enkelfracturen Varia (hiervan 70%) Omdat in het Radboudumc veel traumatologie wordt behandeld, zijn er ruime mogelijkheden trauma OSB s te laten aftekenen. Hiermee kan eventueel een aanvraag geschieden tot registratie als orthopedisch chirurg-traumatoloog. Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 4
Figuur 1: Basislijst van orthopedische aandoeningen, onderverdeeld in thema s Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 5
3.2 Competentiegericht opleiden De nieuwe opleiding orthopedie is competentiegericht. Dit houdt in dat uitgegaan wordt van de bekwaamheden die de AIOS aan het eind van zijn opleiding moet bezitten. Er worden zeven competentiegebieden onderscheiden (gebaseerd op het CanMeds model): 1. Medisch Handelen 2. Communicatie 3. Samenwerking 4. Kennis & Wetenschap 5. Maatschappelijk Handelen 6. Organisatie 7. Professionaliteit De 13 thema s uit figuur 1 richten zich met name op de competentie medisch handelen. De andere competenties komen zeker ook aan bod en wel als volgt: MeH Com Sam K&W MaH Org Prof Zaalwerk - visite x x x x - dossiervoering Polikliniekwerk - nieuwe consulten - controle patiënten x x x x x x - dossiervoering - uitslagen Operatiekamer werk - patiënten presenteren aan supervisor - assisteren x x x x x x - leren operatiestappen en -techniek - opereren SEH - conservatief behandelen x x x x x x x - operatief behandelen Besprekingen/onderwijs - presenteren/participeren x x x x - onderwijs geven Administratie - brieven afdeling - brieven poli x x - info verstrekking - coderingen inbrengen Afhandeling van klachten x x x Figuur 2: praktische invulling van competenties in opleiding 3.3 Beheersingsniveaus Bij het vaststellen van het overall functioneren van de AIOS op de verschillende thema s, zal na het afsluiten van een thema (mede gelet op de resultaten van de verschillende KPB s die met betrekking tot dit thema bij de AIOS zijn afgenomen) het bereikte bekwaamheidsniveau van de AIOS worden aangegeven. Hierbij zal worden gerefereerd naar de mate van supervisie die de AIOS bij de uitvoering van de verschillende taken vallende binnen dit thema nog nodig heeft. Op dezelfde wijze zal ook het functioneren van de AIOS met betrekking tot de verschillende vaardigheden worden vastgesteld. Dit betekent dat er voor de verschillende thema s en de daarbij behorende inhoudelijke focus uiteindelijk 5 niveaus van competentie kunnen worden aangegeven: NOV1 de AIOS heeft adequate kennis van het onderwerp NOV2 de AIOS kan de bij dit thema behorende taken uitvoeren, maar onder strikte supervisie NOV3 de AIOS kan de bij dit thema behorende taken onder beperkte supervisie uitvoeren NOV4 de AIOS kan de bij dit thema behorende taken zonder supervisie uitvoeren NOV5 de AIOS superviseert en onderwijst anderen adequaat bij de bij dit thema behorende taken Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 6
Figuur 3: Piramide van Miller Gedurende de opleiding zal de AIOS in elke stage getoetst worden op de ziektebeelden behorende bij de thema s. Van de AIOS wordt verwacht dat er een toename plaatsvindt in het zelfstandig functioneren (dus een afname in supervisie) in steeds complexere situaties. Het kennen van eigen grenzen (en daarmee tijdig inschakelen van hulp) zijn belangrijke competenties, gebaseerd op de piramide van Miller (figuur 3), die gedurende de opleiding ontwikkeld worden. In hoofdstuk 4 wordt concreet invulling gegeven hoe deze toetsing vorm krijgt in Radboudumc. 3.4 Eisen gesteld aan de AIOS Alle competenties moeten aan het eind van de opleiding als voldoende beoordeeld zijn. Er is geen compensatie mogelijk tussen competentiegebieden. Aan het eind van de opleiding moet de AIOS: De behandeling van minimaal 50 aandoeningen van de basislijst, waaronder de verplichte, kunnen uitvoeren op niveau NOV-4, dat wil zeggen dat hij de behandeling zelfstandig zonder supervisie kan uitvoeren (eventueel mogen maximaal 10 van deze basisbehandelingen theoretisch worden afgerond door middel van een presentatie) Orthopedisch schoeisel, supplementen, braces en voorzieningen extremiteiten kunnen voorschrijven Gipstechnieken beheersen Expertises kunnen uitvoeren (facultatief) Een voldoende hebben gehaald voor de drie kennistoetsen Minimaal één wetenschappelijk artikel hebben gepubliceerd Een geldig ATLS brevet hebben Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 7
4 Opleidingsindeling orthopedie Radboudumc Na een algemene paragraaf over de organisatie van de opleiding voor de AIOS orthopedie in het Radboudumc wordt in dit hoofdstuk achtereenvolgens de toetsing, indeling van de stage en het onderwijs beschreven. 4.1 Algemeen 4.1.1 Introductie Alle AIOS doorlopen de algemene introductiedag (door het ziekenhuis georganiseerd). Daarnaast is er een specifieke introductiemap voor AIOS orthopedie. Vanuit de NOV is er een reader samengesteld voor nieuwe AIOS met uitgebreide informatie over de opleiding. 4.1.2 Weekschema en overlegmomenten Weekoverzicht van besprekingen afdeling orthopaedie UMC St Radboud maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag 7:45 8:00 8:30 ochtend bespreking ochtend bespreking SEH bespreking KWM ochtend bespreking ochtend bespreking SEH bespreking 9:00 10:00 10:30 12:00 14:00 15:00 WPM OK TWS infectie bespreking grote visite trauma visite KPC weekend visite 4: SEH bespreking weekend visite 16:15 17:00 17:30 revu revu revu revu trauma bespreking 1:complicatie 2/3/4:AIOS OW revu Vier keer per jaar vindt een plenaire vergadering plaats met de gehele opleidersgroep en alle AIOS. Deze vergaderingen worden geagendeerd en genotuleerd. Daarnaast is er dagelijks overleg tussen de opleidersgroep en de AIOS aansluitend aan de overdracht over ad hoc zaken. Om de ontwikkeling en voortgang van de AIOS tijdens de stages te monitoren en bij te stellen zullen regelmatig gesprekken worden gevoerd. In de volgende tabel zijn deze overzichtelijk opgenomen. Activiteit Instrument Actie Bij aanvang opleiding in het Introductiegesprek Opleider Radboudumc ziekenhuis Elk kwartaal ter voorbereiding van een nieuwe stageperiode Leerdoelgesprek/POP AIOS, mentor (en zonodig de opleider) Elk half jaar gedurende de Voortgangsgesprek/Beoordeling AIOS, mentor en opleider Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 8
periode in Radboudumc (voor eerstejaars AIOS orthopedie iedere 3 maanden) adhv portfolio (met invulling MSRC AB-formulier) Eind van de opleiding Beoordeling (geslaagd ja/nee) AIOS en opleider Figuur 5: overlegmomenten tussen opleider/mentor en AIOS Deze gesprekken hebben als doel de totale vorderingen van de AIOS te bespreken. Op basis van het portfolio (en de beoordeling van de mentor) wordt de voortgang besproken en vastgelegd. 4.1.3 Vertrouwenspersoon Binnen het Radboudumc is een vertrouwenspersoon (Prof. P.v.d. Kerkhof, voorzitter van de centrale opleidingscommissie) beschikbaar voor problemen die niet met de opleider opgelost kunnen worden. 4.2 Toetsing Om zo betrouwbaar mogelijk te toetsen wordt gebruik gemaakt van een variatie aan toetsvormen. In elk geval worden de volgende instrumenten gebruikt: Beoordelingsformulier Orthopedische Standaard Behandeling (OSB) Beoordelingsformulier Korte Praktijkbeoordeling (KPB) Presentaties volgens het OSB-tekstformat Critical Appraised Topic (CAT) 360 graden beoordeling Drie kennistoetsen (bovenste extremiteiten, onderste extremiteiten, romp) Videoregistratie De resultaten van de verschillende beoordelingen worden gedocumenteerd in het portfolio (zie hoofdstuk 5). Het portfolio vormt de input voor de voortgangsgesprekken (zie paragraaf 4.1.3). Toetsinstrumenten Frequentie MeH Com K&W Sam Org MaH Prof Beoordelingsformulier 10 11 p.j. X X Orthopedische Standaard Behandeling (OSB) Korte Praktijk 2 x p.j. alle X X X X X X X Beoordeling (KPB) competenties 10 x p.j. wordt dus een KPB gedaan die voor 2 3 competenties wordt ingevuld Presentatie volgens OSB 0 2 x p.j. zo X X X tekstformat nodig Critical Appraised Topic 2 x p.j. X (CAT) 360 graden feedback 2 resp. 1 x p.j. X X X X X X Kennistoets 1 x p.j. X Artikel, 1x X X wetenschappelijke presentatie of poster Videoregistratie poli streven 1 x p.j. X X X X X Figuur 6: toetsinstrumenten gekoppeld aan de zeven competenties Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 9
4.3 Persoonlijk opleidingsplan en stage 4.3.1 Persoonlijk opleidingsplan (POP) Elke AIOS maakt samen met zijn mentor een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) bij aanvang van de stage waarin wordt vastgelegd door welke activiteiten en met behulp van welke begeleiding en feedback de AIOS de verschillende competenties kan verwerven, hoe die activiteiten (globaal) in de tijd geordend zijn en hoe en wanneer er wordt getoetst. Ieder kwartaal is een AIOS gekoppeld aan één mentor. Binnen het Radboudumc start iedere stage met een leerdoelgesprek waarbij AIOS, mentor en zonodig de opleider betrokken zijn. Afspraken voortvloeiend uit dit gesprek worden vastgelegd in het portfolio en zullen bij de beoordeling van de stage besproken worden. De AIOS dient daarnaast ook over zijn ontwikkeling te reflecteren. Dit kan enerzijds aan de hand van de gekregen feedback (KPB s, 360 feedback), maar daarnaast is het noodzakelijk dat de AIOS bijhoudt welke ervaringen aan de ontwikkeling van de competenties van een bepaald thema gedurende de stages hebben bijgedragen. De doorgemaakte ontwikkelingen dienen ook in het POP bijgehouden te worden. Hierin dient de AIOS per stage aan te tekenen hoe er aan een thema is gewerkt: bijvoorbeeld welk soort patiënten of pathologie is er gezien, wat is er geleerd en hoe is dit ervaren. Naast de toetsingsverslagen (KPB etc.) reflecteert de AIOS middels het POP over de vorderingen in de opleiding en bespreekt dit met de opleider tijdens de voortgangsgesprekken. 4.3.2 Stage Het opleiden vindt met name op de werkplek plaats, tijdens de patiëntenzorg. Op elk moment kan er dan ook geleerd worden. Naast bed-side learning vinden er ook formele onderwijsmomenten plaats, zoals beschreven in de volgende paragraaf. De planning hiervan verschilt per stageperiode. Tijdens deze opleidingsactiviteiten kunnen verschillende taken aan de orde komen die door de mentor beoordeeld kunnen worden. De opleiding is opgebouwd uit stages van 6 maanden waarin de AIOS (zoveel mogelijk) gekoppeld is aan één staflid die voor die periode de mentor is. In alle stages zien en behandelen de AIOS patiënten met algemene orthopedische problematiek en traumatologie (omdat alle orthopedische stafleden participeren in de traumatologie). Daarnaast maakt de AIOS kennis met de problematiek passend bij de aandachtsgebieden van de mentor. In deze periode kunnen dus algemene en meer specifieke OSB s op niveau 4 á 5 worden behaald. Staflid en AIOS doen gelijktijdig polikliniek. Tijdens iedere polisessie van de AIOS wordt één patiënt gezamenlijk beoordeeld. Indien een patiënt drie maal bij een AIOS op de poli is geweest kijkt het staflid mee. Daarnaast zal aan het begin van de stage ingepland worden dat de assistent 1 poli meeloopt met het staflid waaraan hij/zij gekoppeld is, om de werkwijze en de pathologie van het betreffende staflid te kunnen zien. Streven is iedere maand een nieuwe patiënt door de AIOS samen met het superviserend staflid te laten beoordelen op de polikliniek, waarna een refelectie naar de AIOS gegeven zal worden. Tijdens de stages doen de AIOS orthopedie volgens rooster traumadiensten. De gewerkte uren dienen door de AIOS en gedetacheerden geregistreerd te worden. De voortgang van de AIOS (en ook evt. ANIOS) wordt iedere vakgroepvergadering van de orthopeden besproken waarbij de 7 CanMeds competenties de revue passeren. Kort als dat kan, langdurig als dat nodig is. Zie bijlage 2 voor een overzicht van de stage-indeling en de daaraan gekoppelde toetsingsmomenten. 4.4 Onderwijs Cursorisch onderwijs is onderwijs dat zich buiten de patiëntenzorg afspeelt, maar wel een duidelijk verband heeft met patiëntenzorg. Het gaat hierbij om onderwijs op het gebied van algemene kennis, vakinhoudelijke kennis, vaardigheden en gedrag. Er is vakgroepbreed, ziekenhuisbreed, regionaal en landelijk onderwijs. In dit hoofdstuk wordt per paragraaf deze vier onderwijsvormen toegelicht. Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 10
De ROGOO heeft afgesproken de door de NOV verplicht gestelde cursussen voor 100% te vergoeden. Daarnaast kan de AIOS jaarlijks voor 1000 declaraties indienen voor reiskosten, hotel, boeken, nietverplichte cursussen e.d. Tenslotte wordt jaarlijks voor elke AIOS 500 gereserveerd, wat eventueel gebruikt kan worden voor congresbezoek waar een onderzoek gerelateerde voordracht of poster wordt gepresenteerd. De onderzoekbegeleider van de AIOS bepaalt in overleg met de afdelingsleiding of een AIOS daarvoor in aanmerking komt. Van de AIOS wordt verwacht dat hij in overleg bij kliniekwisselingen zijn vakantie- en congresdagen zoveel mogelijk verdeelt in gelijke delen. De eisen zijn als volgt (verplicht door AIOS te volgen gedurende de gehele opleiding orthopedie): 10 dagen per jaar onderwijs waarvan 60% op de competentie Medisch Handelen of Kennis&Wetenschap moet zijn gericht, minimaal 20% moet op overige competenties zijn gericht. Aanvullend op het vakgroepbrede onderwijs is het volgende onderwijs verplicht (invulling gevend aan de 10 verplichte dagen per jaar): Ziekenhuisbreed: o o Gemiddeld 2 dagen (16 uur) per opleidingsjaar Discipline Overstijgende Onderwijs. Scholing Acute zorg. Niet verplicht voor AIOS en ANIOS die op basis van eerdere scholingen en werkzaamheden recht hebben op een vrijstelling. Het betreft een 3-daagse scholing met de volgende onderwerpen: BLS/ALS, Thorax, ECG, acuut zieke kind, verwarde patiënt, scenariotrainingen. Regionaal (ook deze worden betaald vanuit de 1000 mogelijke declaraties): o 4 dagdelen per jaar deelname aan refereer- en onderwijsbijeenkomsten van de ROGOO (georganiseerd in 2 middagen en 1 gehele dag) Landelijk: o Teach the residents cursus orthopedie (VREST, portfolio s, OSB, KPB, etc). Deze cursus is gericht op het vertrouwd maken van de AIOS met de filosofie van de nieuwe opleiding en ze wegwijs te maken in de moderne opleidingsmethodiek (als je voor 1 januari 2011 met de specialisatie orthopedie bent begonnen, is deze cursus niet verplicht). o o o o o o o o o o o de Centrale Cursus Orthopedische Chirurgie (CCOC), drie maal per jaar ter voorbereiding op de kennistoetsen. Arthroscopie van de knie Arthroscopie van de schouder Heupprothesiologie Knieprothesiologie Vervolgcursus fractuur behandeling (bv AO advanced of OTC gevorderden) Stralingshygiëne Dissectie onderste extremiteit Dissectie bovenste extremiteit ATLS refresher cursus Streven 2 NOV-congresdagen per jaar bij te wonen 4.4.1 Vakgroepgebonden onderwijs De onderwijsmomenten in het Radboudumc: Revue: dagelijks in de middag om 16.15 Ochtend bespreking : dagelijks om 7.45 Traumabespreking: elke dinsdag Onderwijs: elke donderdag Klinisch pathologische conferentie: elk kwartaal Complicatiebespreking: elke maand Research meeting met ORL : elke woensdag 17.00 uur, om de week In ROGOO verband zijn er twee onderwijsmiddagen en één gehele onderwijsdag per jaar. Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 11
4.4.2 Ziekenhuisbreed onderwijs Elk jaar kan er een cursus gevolgd worden tbv Algemene competenties. Teach the teacher Communicatie Medische ethiek Ziekenhuismanagement Gezondheidsrecht Time management 4.4.3 Regionaal onderwijs Het regionale onderwijs dat in de ROGOO wordt georganiseerd is verplicht voor alle AIOS orthopedie. Per jaar zijn er twee refereermiddagen roulerend over de drie locaties waarbij een gastspreker uitgenodigd kan worden. Tevens is er een regionale onderwijsdag waarop meer thematisch onderwerpen worden besproken. De organisatie van de opleidingsdag ligt in principe in de handen van de assistenten onder supervisie van de opleiders. Naast de regionale refereermiddagen en de onderwijsdag worden soms regionaal cursussen georganiseerd door de ROGOO. ( een osteotomie cursus en een pathologische fracturen cursus heeft plaatsgevonden ) 4.4.4 Landelijk onderwijs Direct onder paragraaf 4.4 hierboven is weergegeven welk landelijk onderwijs verplicht is voor de AIOS orthopedie. De AIOS is zelf verantwoordelijk voor een goede planning van de landelijke congressen en cursussen. 4.5 Wetenschap Wetenschappelijk onderzoek en wetenschappelijk leren denken wordt beschouwd als een belangrijk facet in de vorming tot orthopedisch chirurg. Het onderzoek in de orthopedie wordt afgestemd met het Rijnstate ziekenhuis en met de Sint Maartenskliniek teneinde zoveel mogelijk van elkaars sterke kanten te kunnen profiteren. Regelmatig vinden researchbesprekingen plaats om onderzoekslijnen uit te zetten en om de voortgang te beoordelen. Ook vindt separaat onderzoek in het UMC St Radoud plaats, zowel klinisch als biomechanica, en vele publicaties zijn de afgelopen jaren verschenen in peer reviewed tijdschriften. Bij meerdere AIOS heeft het onderzoek geresulteerd in het afronden van een dissertatie. Van iedere AIOS verwachten we participatie in onderzoek. Dit moet minimaal leiden tot een artikel, presentatie op een congres of tot een poster. Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 12
5 Portfolio Overeenkomstig de richtlijnen is de AIOS verplicht een verzameling bij te houden van documenten waarin op systematische wijze de voortgang in de opleiding wordt gedocumenteerd. Het portfolio en het voortgangsgesprek hangen nauw met elkaar samen. Het portfolio levert de informatie op basis waarvan het voortgangsgesprek wordt gevoerd. Daarmee vormen zij de leidraad in de opleiding. Binnen de opleiding maken we gebruik van het digitaal portfolio VREST. Het portfolio is een verzameling van informatiebronnen en beoordelingsgegevens op basis waarvan leerdoelen geformuleerd kunnen worden en reflectie op het functioneren van de AIOS door zichzelf en anderen plaats kan vinden. Tevens worden verplichte onderdelen hierin afgetekend en toetsuitslagen verzameld. Het portfolio van de AIOS omvat ten minste de volgende onderdelen: Persoonsgegevens Overzicht uitgewerkte competenties Bewijzen o Beoordelingen: samenvatting 360 feedback, beoordelingsformulieren OSB, KPB formulieren, CAT, resultaten van kennistoetsen, beoordelingen van presentaties o Producten: presentaties, video s, artikelen, ingevulde OSB formats, certificaten van gevolgd onderwijs Reflecties Voortgang Persoonlijk ontwikkelingsplannen De AIOS is zelf verantwoordelijk voor het bijhouden van zijn portfolio (VREST). Zoals eerder gezegd is het portfolio een middel om tot een gefundeerd oordeel te komen, het is geen doel op zich. Daarom zijn slechts minimumeisen opgesteld waaraan de inhoud van het portfolio moet voldoen. Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 13
Bijlage 1: Algemeen introductieprogramma AIOS Tijdens het introductieprogramma voor AIOS orthopedie worden de volgende onderwerpen behandeld, mede aan de hand van het handboek assistenten orthopedie Radboudumc ( zie Kwint ) : EPIC Apotheek Laboratoria Microbiologie Sepsis Pathologisch Laboratorium Orgaan- en Weefseldonatie SEH Ziekenhuishygiëne DBC/DOT registratie Daarnaast is er een algemene ziekenhuisintroductie (voor alle nieuwe medewerkers van het Radboudumc) Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 14
Bijlage 2: Stageschema en toetsingsmomenten Tijdens het introductiegesprek (voor aanvang van de opleiding in het Radboudumc) wordt met de AIOS besproken welke 2 stages in het eerste jaar gelopen gaan worden (elke stage duurt 6 maanden). Voor aanvang van elke stage maakt de AIOS een persoonlijk opleidingsplan (POP) specifiek gericht op die stage. Voor de opzet van een POP per stage kan gebruik worden gemaakt van het format in bijlage 3. Dit POP wordt voor de start van de stage besproken met de mentor (en zonodig de opleider) en opgenomen in het portfolio in VREST. Voor de inhoudelijke vulling van een POP wordt gebruik gemaakt van onderstaand schema, in het POP moet concreet worden gemaakt hoe en wanneer aan het eind van de stage de activiteiten en toetsing hebben plaatsgevonden. Zoals in dit lokale opleidingsplan al is vermeld, ziet de AIOS tijdens zijn specifieke stage ook algemene orthopedie, traumatologie en onderdelen uit de thema s varia. De toetsing binnen een thema zal daarom ook meerdere thema s kunnen beslaan. 1. Schouder en bovenarm 2. Elleboog en onderarm 3. Pols en hand 4. Wervelkolom 5. Heup en bovenbeen 6. Knie en onderbeen 7. Voet en enkel 8. Tumoren 9. Kinderorthopedie 10. Varia: gipstechniek 11. Varia: orthopedische schoenvoorzieningen 12. Varia: supplementen en orthesen 13. Facultatief: expertisen (indien gevolgd, dan minimaal 15) Mentor Thema s Activiteiten Introductie (programma in bijlage 1) Introductie in het Radboudumc Algemeen, mogelijk in elke stage OK: assisteren, opereren onder supervisie na voorbereiding met OSB Afdeling: visite, zaalwerk, dossiervoering, brieven Poli: nieuwe patiënten en controle patiënten, therapie instellen, dossiervoering, uitslagen, brieven, slechtnieuws gesprek Overig: complicatiebespreking / infectiebespreking / traumabespreking / radiologiebespreking / overdracht / dienst / traumadienst/ stage gipskamer Stage M.C. de Waal Malefijt Stage A. Van Kampen Stage W. Schreurs Schouder en bovenarm Elleboog en onderarm Pols en hand Reumachirurgie Knieprothesiologie Knieprothesiologie Patellofemorale pathologie Voorste kruisband reconstructies Traumatologie Heupprothesiologie Heuprevisie chirurgie Beheersingsniveau hangt af van het jaar in de opleiding. Aan het einde van de opleiding dient 70% van de OSB s op NOV4 te zijn. Medisch handelen : Tijdens stage ligt accent op bovenste extremiteit en reumachirurgie. Schouderchirurgie wordt gedaan in de volle breedte van alle scopische ingrepen tot prothesiologie. Hand/pols chirurgie richt zich vooral op behandeling van reumatische aandoeningen, artrose, traumatologie en posttraumatische afwijkingen. Maatschappelijk handelen : De competenties maatschappelijk handelen (wetgeving en verzekering) en professionaliteit (zelfreflectie) kunnen behaald worden naar aanleiding van medische expertisen. Medisch handelen : Gedurende de stage krijgt de AIOS veel ervaring in het klinisch beoordelen van kniepathologie. Zowel de conservatieve en operatieve behandeling komt ruim aan bod. Ook traumatologie en posttraumatische afwijkingen worden gezien tijdens de stage. Kennis en wetenschap : De competenties kennis en wetenschap kunnen tijdens deze stage beoordeeld worden naar aanleiding van kniegerelateerde problemen. Professionaliteit : Medisch ethische aspecten en verantwoordelijkheid nemen kunnen beoordeeld worden Medisch handelen : In deze stage ziet de AIOS alle aspecten van de heupprothesiologie. Zowel primaire heupen bij oudere mensen als bij jongere, vaak met Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 15
Stage B. Schreuder Stage M. Hosman Stage M. Holla Stage I. vd Geest Stage W. Rijnen Orthopedische oncologie Wervelkolomtraumatologie Kinderorthopedie Wervelkolomtraumatologie Voetchirurgie Traumatologie Orthopedische oncologie Algemene orthopedie Heupprothesiologie Heuprevisie chirurgie Knieprotesiologie onderliggend lijden. Daarnaast is er een ruim aanbod van heuprevisie chirurgie. Maatschappelijk handelen : De competenties maatschappelijk handelen (doelmatig handelen, indicatiestelling, infectiepreventie) kunnen tijdens deze stage behaald worden. Medisch handelen : Het Radboudumc is 1 van de 4 Nederlandse centra voor bottumoren. Tijdens de stage leert de AIOS welke diagnostiek en behandeling verricht worden bij bottumoren. De multidisciplinaire tumorbespreking vindt wekelijks plaats en wordt door de AIOS bijgewoond. Kleinere ingrepen kunnen zelf gedaan worden onder supervisie, bij de grotere resecties kan de AIOS assisteren. Communicatie : De competentie communicatie kan tijdens deze stage behaald worden, bijvoorbeeld slecht nieuws gesprekken. Medisch handelen : Voor de kinderorthopedie zijn aparte spreekuren ingericht. Daarnaast is er wekelijks een operatie programma gericht op de kinderorthopedie. De AIOS neemt aan beiden deel. Daarnaast zijn er gecombineerde spreekuren met de kinderneuroloog en kinderrevalidatiearts (spina bifida, cerebrale encephalopathie, M Duchenne). Het Radboudumc is een Level 1 trauma centrum en er is een ruim aanbod aan wervelkolomtraumatologie. De AIOS leert de beoordeling van patiënten met wervelkolomletsel en zowel conservatieve als operatieve behandeling. Daarnaast is er aandacht voor de lange termijn gevolgen. Professionaliteit en communicatie : De competentie professionaliteit ( medisch-ethisch handelen bij kinderen met een mentale retardatie en communicatie bij dwarslesie patiënten na acuut wervelkolomletsel ) kan tijdens deze stage behaald worden. Medisch handelen : De stage voetchirurgie biedt een ruim palet van conservatieve en operatieve behandelingen, waaronder het voorschrijven van aangepast of orthopedisch schoeisel, standscorrecties van de tenen en posttraumatische voet/enkelklachten. Traumatologie wordt gezien op de SEH en op de fracturenpoli. Professionaliteit : De competentie professionaliteit ( medisch-ethisch handelen bij multi trauma patiënten of bij suicide patiënten) kan tijdens deze stage behaald worden. Organisatie : De competentie organisatie rondom het multidisciplinair behandelen van een multitrauma patient in een acute situatie kan behaald worden Medisch handelen : Het Radboudumc is 1 van de 4 Nederlandse centra voor bottumoren. Tijdens de stage leert de AIOS welke diagnostiek en behandeling verricht worden bij bottumoren. De multidisciplinaire tumorbespreking vindt wekelijks plaats en wordt door de AIOS bijgewoond. Kleinere ingrepen kunnen zelf gedaan worden onder supervisie, bij de grotere resecties kan de AIOS assisteren. Samenwerking en communicatie : De competenties samenwerking met andere disciplines die betrokken zijn bij de oncologische behandeling en communicatie kunnen tijdens deze stage behaald worden. Medisch handelen : In deze stage ziet de AIOS alle aspecten van de heupprothesiologie. Zowel primaire heupen bij oudere mensen als bij jongere, vaak met onderliggend lijden. Daarnaast is er een ruim aanbod van heuprevisie Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 16
chirurgie. Ook de knieprothesiologie komt aan bod in deze stage. Communicatie : De competenties communicatie (probleem analyse en beleid) en maatschappelijk handelen (doelmatig handelen, indicatiestelling) kunnen tijdens deze stage behaald worden. De onderwerpen onder varia zoals gipstechnieken en voorzieningen worden behandeld op de gipskamer. Bijlage 3: Template POP De volgende onderdelen moeten zijn opgenomen in het Persoonlijk OpleidingsPlan: Wanneer heb je dit kwartaal gesprek met je mentor om dit POP te bespreken Welke stage ga je volgen het komende kwartaal 1. Schouder en bovenarm 2. Elleboog en onderarm 3. Pols en hand 4. Wervelkolom 5. Heup en bovenbeen 6. Knie en onderbeen 7. Voet en enkel 8. Tumoren 9. Kinderorthopedie 10. Varia: gipstechniek 11. Varia: orthopedische schoenvoorzieningen 12. Varia: supplementen en orthesen 13. Facultatief: expertisen (indien gevolgd, dan minimaal 15) Welke basisbehandelingen worden deze stage gedaan en op welk niveau streef je deze basisbehandeling na de stage te kunnen Welke activiteiten worden deze stage ondernomen (zie tabel in bijlage 2) Welk thema en/of welke basisbehandelingen komen dit kwartaal ook aan bod (naast je hoofdthema) Wanneer laat je OSB s doen en op welke basisbehandelingen Doe je dit kwartaal een OSB-CAT, zo ja wanneer Welke competentie krijgt tijdens deze stage extra aandacht? Welk doel wil je bereiken voor die competentie? Welke competenties laat je wanneer in je KPB beoordelen en hoeveel KPB s doe je? Wanneer doe je je videoregistratie Welke scholing volg je deze stage (vakgroepgebonden, ziekenhuisbreed (DOO), regionaal, landelijk) Heb je dit kwartaal gesprekken met opleider, zo ja wanneer Heb je dit kwartaal een 360gr feedback, zo ja wanneer Heb je een kennistoets dit kwartaal, zo ja wanneer Wat moet na deze stage in je portfolio zitten Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 17
Bijlage 4: OSB Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 18
Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 19
Bijlage 5: OSB-CAT Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 20
Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 21
Bijlage 6: KPB Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 22
Bijlage 7: 360 graden feedback Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 23
Bijlage 8: Voortgangsgesprek Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 24
Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 25
Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 26
Lokaal opleidingsplan tot orthopedisch chirurg 27