Energieverzorging Nederland Naar een Duurzame Samenleving (VROM) Vanuit een internationaal geaccordeerde basis voor 2050 Standpunt Nederlandse overheid : 100% CO2 -reductie Standpunt van de G8: 80 % CO2 -reductie Presentatie : drs. ing. Cor van den Bosch Auteur: ir. Gijs Schoonewelle 1
Energieverzorging Nederland De energieverzorging in 2007 De onderlinge samenhang in energiestromen Een haalbare energieverzorging in 2050 De daarbij mogelijke CO2 reductie in 2050 De consequenties voor beheer en gebruikers 2
CBS schema energiestromen in Nederland 2007 3
Energiebalans en Massa(CO2) emissie (CBS/NL 2007) IMPORT 8858 PJ Upgrading 148 PJ verlies opslag Winning 2578 PJ EXPORT Duurzaam 3% 7233 PJ Fossiele Grond & Brandstof Elektriciteit Productie 301 PJ verlies. 3353 PJ GHS
Energiebalans en Massa(CO2) emissie (CBS/NL 2007) IMPORT 8858 PJ Fossiele Grond & Brandstof 3353 PJ Elektriciteit (60) Upgrading 148 PJ verlies Elektriciteit Productie 301 PJ verlies opslag Winning 2578 PJ EXPORT Duurzaam 3% 7233 PJ distributiecluster binnen Nederland Fossiele grond & brandstof. 2586 PJ Elektriciteit 320 PJ Vraag- Clusters 2906 PJ CO2: 220 Mtn/jr GHS
Energiebalans en Massa(CO2) emissie (CBS/NL 2007) IMPORT 8858 PJ Upgrading 148 PJ verlies opslag Winning 2578 PJ EXPORT Duurzaam 3% 7233 PJ distributiecluster Fossiele Grond & Brandstof 3353 PJ Elektriciteit (60) Elektriciteit Productie 301 PJ verlies binnen Nederland. Fossiele grond & brandstof 2906 PJ CO2: 220 Mtn/jr GHS Bebouwde Omgeving 905 PJ Verkeer en Transport 590 PJ Industrie 1260 PJ Land/tuinbouw 150 PJ
Verbruik- en verliesgegevens 2007 Warmte (PJ) Elektriciteit (PJ) Grondstof (PJ) Emissie (Mtn) Bebouwde Verkeer Industrie Land- en Conversie Broeikasomgeving en transport tuinbouw verliezen gassen 7
Duurzaam - Hernieuwbaar 8
Trias energetica focus op geen Broeikasgassen Vermijd onnodig energie verbruik (analyseer energie conversies) Resterende vraag met duurzame en hernieuwbare energie Wees zuinig met fossiele energie bronnen en dragers Focus eerst op vraagzijde de 4 clusters Identificeer de dekking van de vraag duurzame en hernieuwbare energie Geef inzicht in de financiële consequenties van kosten & baten Geef indicaties van mogelijk te nemen (beleids)maatregelen. 9
Focus op de vraagclusters Bebouwde omgeving isolatie/zon/wko 200.000 gebouwen van handel, diensten en overheid. 7.300.000 eenheden aan woningen Doel EU voor 2050 Energy efficient buildings: Woon en werkomgeving energie - neutraal Verkeer/Transport accu/biobrandstof Verschuiving naar accu en naar bio (weg naar watertransport) Geringe capaciteit accu (3-4 MJ/kg versus 50 MJ/kg benzine/diesel) Industrie wkk Grondstof nu vooral hoogwaardige koolwaterstof (> 40 MJ/kg) kan ook een BIO koolwaterstof zijn (met kleinere verbrandingswaarde) Verbruikers > 0,5 PJ participeren in benchmark reviews (EZ) Tuin-/Landbouw wkk/biobrandstof/wko Onderzoek ( o.a. LUW) energie neutrale kas 10
Energie(PJ/jr) balans en Massa (CO2) emissie in 2050 (mindsetting) ghs IMPORT 1760 PJ Fossiele Grondstof 715 PJ C: 375 PJ Conversie tot Biobr. 10PJ Upgrading 10 PJ verlies Elektrische Productie Kolen (ccs) Nucleair 225 PJ verlies opslag Winning 465 PJ distributiecluster s Verbruik in Nederland Niet duurzaam/hernieuwbaar (grondstof 715). 975 PJ Duurzaam/hernieuwbaar 830 PJ EXPORT 1500 PJ CO2: 46Mtn Export 70PJe Bebouwde Omgeving 300 PJ Verkeer en Transport 360 PJ Industrie 1035 PJ Land- en Tuinbouw 20 PJe Zon/WKO WKK WKK /biofuel/wko
Bebouwde Omgeving Verandering in energiegebruik 2007-2050 Verkeer/Trans port Industrie Land- en tuinbouw Warmte Elektriciteit Grondstof (waarden in PJ) 905 PJ 300 PJ 592 PJ 360 PJ 1260 PJ 1035 PJ 150 PJ 20 PJ 12
Gebruik van warmte en elektriciteit 2007-2050 Warmte Elektriciteit Fossiele brandstof Gebruikers : Bio-brandstof 1870 PJ 490PJ 320 PJ 600PJ 320 PJ 600PJ 13
Aandachtpunten bij Warmte Bio-energie Beginfase van onderzoek (algen, landbouwafval,..) Landbouwafval heeft een kleine opbrengst, houtvezelcellulose 1PJ/40km2 Potentiële aanplant landen Polen, Roemenië Een organisatorische, politieke, logistieke opgave Concurrerend met huidige brandstofprijzen Bio-energie heeft in het algemeen een verbrandingswaarde < 30MJ/kg De dekking van de Nederlandse energiebehoefte met Bioenergie vraagt een aanplantoppervlak van 20.000 km2 (2/3 deel NL) 14
Elektriciteit/ bijdrage(totaal; gemiddeld) duurzaam 20%/ mindsetting % max. Duurzaam gem. duurzaam min. auto basis conventioneel duurzaam Convent. Gem. % hr verbruik 2007,incl. el.auto; 100% : 13700 MWh/hr Gem. verm. winter Max. vermogen. Extra variatie Aanbod duurzaam: Overdag 0-3 * gem Nacht 0-1,75* gem.
Aandachtpunten bij Elektriciteit Wind en Zon : niet vraaggestuurd en met grote fluctuaties: 20% dekking van gemiddelde elektriciteitsvraag duurzaam met max. 50% : capaciteit 0,50 * 13700= 6850 MW; min. = 0 Back up dient hiervoor altijd aanwezig te zijn Back up dient snelle respons te hebben Opgesteld vermogen groter (voor duurzaam en standby) vergt hogere distributie spanning (660 KV?) Toename elektriciteitsprijs
Kosten & Baten Uitgangspunten: 1. Vergelijk 2007 met 2050 zonder groei en export maar met elektrische auto 2. Grote investeringen in bebouwde omgeving en elektriciteit 3. Bio-energie prijs MJ/kg = huidige en toekomstige koolwaterstoffen prijs (*) 4. Exclusief grondstof Besparing in 2050 ten opzichte van 2007: besparing op warmte (hot air) 14,5 miljard/jaar toename kosten elektriciteitverbruik 3,5 miljard/jaar (**) Totaal inclusief elektriciteit 11 miljard/jaar (***) (*) Bio-energie: Concurrerend indien prijs per vat ca. 49 ($65 bbl/studie ECN) ( (**) Bij keuze voor elektriciteit uit zon, wind en met benodigde backup (***) Euro/dollarkoers 30/09/2009 1 = $1,33 17
De weg naar 2050 Transparantie, prioriteiten stellen & impact meten, voortgangsbewaking Grote investeringen in bebouwde omgeving Stel doelen en voer een projectmatige aanpak Bio-energie Stel doelen en herstructureer infrastructuur Nederland (Europa,..) Herstructurering van de elektriciteitsvoorziening Centrale regie voor complexe energieverzorging Intensivering deelname in doelgerichte research en nieuwe technologieën Nieuwe hoogwaardige e - auto met aandeel in NL industrie Agricultuur ontwikkelingen ondersteunen Opslag van energie Bewaking en versterking economische positie Nederland Consistentie in overheidsbeleid, regelgeving en stimulering 18
Elektriciteitsproductie 2007-2050 320 PJ 600PJ 19
Voorwaarden en stimulans bij de vier vraagclusters Bebouwde Omgeving Verkeer en Transport Industrie Land- en tuinbouw Woning(renovatie): aanscherpen regels Voor nieuwbouw 12 jaar terugverdientijd Geen drastische kostenstijging e-/bio auto Energieprijs in zelfde orde van grootte Economische afweging ( EU: ETS enforced ) Concurrentie positie grondstofverwerking Economische afweging (EU: ETS enforced?) Afzetmogelijkheden eigen energieopwekking 20