SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 679 van LIONEL BAJART datum: 30 augustus 2016 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT Laagdrempelige expertise- en dienstverleningscentra (LED's) - Stand van zaken In 2012 werd een netwerk van laagdrempelige expertise- en dienstverleningscentra (LED s) opgericht om de kennisverspreiding naar kmo s te bevorderen. Bedrijven kunnen kosteloos een beroep doen op deze LED s. Uit het rapport Kennisdiffusie en innovatie bij Vlaamse kmo s van de Stichting Innovatie en Arbeid van de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) (maart 2016) blijkt dat niet alle kmo s goed vertrouwd zijn met de werking van de LED s en dat de expertise van deze LED s nog niet ten volle wordt benut. 1. Wat is de concrete taakstelling van de LED s? Welke diensten kunnen worden aangeboden? 2. Wat is heden de stand van zaken m.b.t. het LED-netwerk? Hoeveel LED s zijn er op dit moment? Graag een overzicht. 3. In welke financiering wordt voorzien in functie van de LED-werking? Graag een jaarlijks overzicht sinds de opstart tot op heden. 4. In welke mate wordt door bedrijven een beroep gedaan op deze LED s? Hoeveel bedrijven deden tot op heden een beroep op deze LED s? Hoeveel bedrijven werden tot op heden door deze LED s geholpen? Graag een jaarlijks overzicht sinds de opstart tot op heden. 5. Hoe kunnen de impact en de resultaten van de LED-werking heden geëvalueerd worden? Welke cijfers zijn er dienaangaande? 6. Op welke wijze wordt gerapporteerd over de werking van de LED s (aantal contacten, impact, resultaten enz.)? 7. Kan de minister de organisatie van het LED-netwerk toelichten? Hoe is dit netwerk gestructureerd en hoe verloopt de afstemming inzake werking van de LED s? 8. Welke bedrijven kunnen een beroep doen op de LED s? Worden specifieke criteria gehanteerd en zo ja, welke?
PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT ANTWOORD op vraag nr. 679 van 30 augustus 2016 van LIONEL BAJART 1. De problematiek van de innovatie-paradox of de innovatiekloof in Vlaanderen is al langer gekend en nog altijd actueel. De kloof tussen de kennisinstellingen en de bedrijfswereld, in het bijzonder de kmo, moet structureel overbrugd worden en tussen beide innovatie-actoren moet een intensieve samenwerking ontstaan om van een performant innovatiesysteem te kunnen spreken. De LED-werking wil er toe bijdragen om aan bovenstaande death valley te remediëren door innovatie bij de kmo s te stimuleren, te werken aan een betere laagdrempelige kennisdiffusie naar bedrijven. Het LED 2016-project zit in de kern van deze betrachting en werkt heel concreet aan de verbinding tussen de uitgebreide en diverse expertise in de Vlaamse hogescholen en de Vlaamse kmo s. In 2016 zal het LED-netwerk zich verder uitrollen over alle Vlaamse provincies, centraal en efficiënt gecoördineerd door VLHORA, de koepel van de Vlaamse hogescholen. Het laagdrempelig karakter van het project garandeert de verbinding tussen de kennisinstellingen en bedrijven, een noodzakelijke stap in de overbrugging van de innovatiekloof. Elke LED heeft meestal twee of meerdere experts, de LED-medewerker, binnen eenzelfde hogeschool die vlot bereikbaar zijn voor de kmo s. Deze experts staan in voor de eerstelijns dagelijkse opvolging: zij zijn niet alleen contactpersoon, maar geven ook inhoudelijk advies en staan ook in voor de administratieve en financiële opvolging van aanvragen binnen hun eigen LED. Zij zijn de eerstelijnspromotoren en verwijzen kmo s, indien opportuun, ook door naar andere LED s, afhankelijk van de vraag. De LED s voorzien in adviesverstrekking op maat vanuit individuele LED s. Elke LED levert vanuit de eigen specifieke expertise en met gespecialiseerd personeel laagdrempelige dienstverlening aan kmo s, die concrete en praktische vragen hebben. Bedrijven kunnen vragen stellen aan LED s via telefoon, e-mail of mondeling contact. Wanneer een LED een vraag van een bedrijf ontvangt, bekijkt de LED eerst intern of de vraag voldoende geconcretiseerd kan worden en ook effectief door de LED beantwoord kan worden. Als de LED een eerste antwoord op de vraag of oplossing voor het probleem kan uitwerken binnen de arbeidstijd van een werkdag, dan past dit binnen de LED-werking en wordt er een advies verstrekt aan de kmo. Indien nodig kan de LED binnen die werkdag een site- of werkbezoek doen, doch enkel indien dit echt noodzakelijk is om de vraag van het bedrijf correct te kunnen inschatten. Als de vraag meer aansluit bij de werking van een commerciële speler, een andere LED of nog een andere organisatie, dan verwijst de LED de vraag door naar één van hen. Een LED kan zowel intern als extern doorverwijzen. Intern kan er voor advies of na dit eerste advies binnen de LED-werking doorverwezen worden naar een studentenproject, stageopdracht of eindproef. Zo komt de werking ook het onderwijs van de co-promotoren ten goede. Daarnaast kan het advies ook gevolgd worden door een dienstverleningsvoorstel vanuit de hogeschool indien de vraag niet of niet volledig kon beantwoord worden binnen de LED-werking. Het advies verstrekt binnen de LED-werking is dus laagdrempelig, op maat en gratis en bestaat uit 8u dienstverlening (inclusief werving, advies, rapportage, verplaatsing). Deze werking kan bestaan uit: Een punctuele interventie: on the spot advies bij intake;
Off the shelf advies na intake, indien nodig na een bedrijfsbezoek en/of bij een 2 de verwerkingsgesprek: coördinaten van gevraagde contacten, artikels, korte berekeningen, marktverkenning,.. 2. In totaal zijn er momenteel 22 LED s verdeeld over 14 Vlaamse hogescholen en 1 Vlaamse universiteit die actief zijn binnen de thema s bedrijfsvoering, bouw, human resources, duurzaamheid, energie, logistiek, communicatie, IT, mode/textiel & retail, toerisme & recreatie en transport. LED s in Provincie Limburg: LED kmo-management, Hogeschool PXL LED Vrijetijdseconomie, Hogeschool PXL LED Duurzame technologie, UC Limburg LED Intelligente zorg, UC Limburg LED s in de Provincie Vlaams-Brabant: LED Marketing Innovation, UC Leuven LED Sustainable Engineering, KU Leuven LED s in de Provincie Antwerpen: LED Strategische marketing- en communicatie advies voor retailers en horeca, Karel de Grote Hogeschool LED Energiebeheer in gebouwen en glastuinbouw, Thomas More Kempen LED Diversiteit in HR, Thomas More Antwerpen LED Energiemanagement in industrie en kmo, Artesis Plantijn Hogeschool LED s in de Provincie West-Vlaanderen: LED Zorgtechnologie, hogeschool VIVES LED Netwerken in voertuigen, hogeschool VIVES LED Sustainable & Secure IT, Hogeschool West-Vlaanderen LED s in de Provincie Oost-Vlaanderen: LED Bouwcomfort, KU Leuven (Gent) LED Elektrische energie, KU Leuven (Gent) LED Design en technologie voor textiel, kledij en hout, Hogeschool Gent LED Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen en Sociaal Ondernemerschap, Hogeschool Gent LED Online en offline communicatie, Artevelde Hogeschool LED HR@KMO, Artevelde Hogeschool LED Duurzaam bouwen, Odisee Hogeschool LED s in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: LED Interne logistieke innovatie, Odisee Hogeschool LED Mobile & Wearable, Erasmus Hogeschool Brussel 3. Vanaf 2012 werd de uitrol van het LED-netwerk over heel Vlaanderen gefinancierd per provincie. In de tabel is de steun voor zowel de eerste periode als de verlenging tot eind december 2015 samengeteld. LED-netwerk Steunbedrag Periode Oost-Vlaanderen 591.581,00 1 oktober 2012-31 december 2015 Vlaams-Brabant 579.168,00 1 oktober 2012-31 december 2015 Limburg 589.720,00 1 oktober 2012-31 december 2015 West-Vlaanderen 555.477,39 1 januari 2013-31 december 2015 Antwerpen 502.651,79 2 april 2013-31 december 2015
Sinds januari 2016 wordt de LED-werking zowel via Vlaamse als Europese middelen gesteund op voorwaarde dat er een continuering in de werking werd voorzien, maar wel met een kritische oog werd gekeken waar er nog ruimte is voor verbetering op basis van de ervaring van de afgelopen jaren. Om die reden werd er gekozen om als een Vlaams netwerk door te gaan en niet met vijf aparte provinciale netwerken te werken. De coördinatietaak is met deze verandering verschoven van de Innovatiecentra naar de Vlaamse Hogescholenraad (VLOHRA). Voor 2016 wordt de financiering van de LED-werking geregeld binnen de context van het EFRO-project 1005 - LED s 2016. VLHORA treedt hierbij op als administratief coördinator en is promotor, de betrokken hogescholen/universiteit fungeren als copromotor. De totale projectkost bedraagt 1.235.721,84 euro. Daarvan is 493.966,80 euro (39,97%) afkomstig uit het EFRO-programma en 555.369,54 euro (44,94%) uit het Hermesfonds. 4. Voor deze vraag wordt verwezen naar schriftelijk vraag 260 van 22 januari 2016 waar de meest recente cijfer zijn meegegeven. De cijfers die in de bijlage te vinden zijn hebben betrekking op deze periode lopend tot en met december 2015. De cijfers zijn volledig bijgewerkt op basis van de ingediende eindrapportages. Hierbij een korte toelichting van de manier waarop de cijfers te interpreteren zijn. Na de intake van een ondernemer (kolom 1) zijn er een aantal mogelijkheden. De LEDmedewerker kan direct antwoorden op de vraag (kolom 2). Het kader van de uitrol van de LED s stelt dat een advies ofwel korte informatieverstrekking maximaal halve dag, 4 uur, mag duren. Dit maximum werd door de LED-medewerkers gehanteerd en uit de praktijk blijkt dat deze tijd ook zeker nodig is om de ondernemer goed te kunnen helpen. Het is mogelijk dat een bedrijf meerdere (dan wel unieke) vragen stelt. Indien de LED de vraag van de ondernemer niet (binnen dit tijdsbestek) kan beantwoorden of nog bijkomende vragen heeft die niet binnen de LED passen dan wordt de ondernemer doorverwezen. Zoals uit het overzicht blijkt is dit meestal een externe doorverwijzing (cijfers in 3 e kolom), buiten de onderwijsinstelling, maar ook dikwijls binnen de onderwijsinstelling zelf (cijfers 4 e kolom) voor bijvoorbeeld nader onderzoek of voor een studentenopdracht. De kolom natraject geeft het aantal bedrijven weer waarvan bekend is dat er een traject gestart is na de hulp van de LED-medewerker. Nogmaals wordt meegegeven dat deze cijfers, manier van werken en het soort LED betrekking heeft op de LED-werking tot en met december 2015. Van de LED-werking in 2016 is nog geen rapportering beschikbaar. 5. Aan het EFRO-project zijn een aantal programma-indicatoren verbonden. De LEDwerking heeft hier een aantal streefcijfers aan gekoppeld. Indicator Streefwaarde Aantal bedrijven dat samenwerkt met ondersteunende kennis-instellingen 200 ter bevordering van co-creatie en de valorisatie van O&O resultaten Aantal producten en / of diensten die ontwikkeld en / of getest werden 2 binnen een living lab Aantal ondernemingen dat wordt ondersteund bij de introductie van nieuwe 20 producten (nieuw op de markt). Aantal ondernemingen dat wordt ondersteund bij de introductie van nieuwe 30 producten (nieuw voor de onderneming) door kennisvalorisatie en vermarkting. Aantal begeleidingen van ondernemingen om de valorisatie van 10 onderzoeksresultaten te bevorderen. Aantal ondernemingen die niet-financiële steun ontvangen ter bevordering 50
van intrapreneurship en nieuwe vormen van ondernemer-schap Aantal ondernemigen die niet-financiële steun ontvangen ter verbetering 20 van de kennis over en implementatie van innovatieve bedrijfsmodellen. Aantal bereikte ondernemingen met internationale oriëntatie. 50 Aantal weggewerkte knelpunten voor het gebruik van groene warmte en 15 hernieuwbare energie. Aantal kmo s die concrete acties ondernemen inzake energie-efficiëntie. 20 Daarnaast voorziet het project ook in een eigen registratiesysteem dat de bedrijfscontacten geregistreerd en monitort. VLHORA neemt hier een coördinerende taak op zich en stimuleert maximale afstemming en een efficiënte doorverwijzing. 6. Deze vraag ligt in de lijn van vraag 5. Binnen het EFRO-project werd een aantal KPI s geformuleerd waarover gerapporteerd moet worden. Een EFRO-project moet om de vier maanden een inhoudelijk rapport indienen. Omwille van de trage opstart van het project, in de feiten rond maart-april 2016, en het feit dat de procedure rond de Vlaamse cofinanciering wat vertraging opliep, werd tot op heden nog niet gerapporteerd. Eind september 2016 zou een rapport ingediend moeten worden. Daarbij worden ook de resultaten van het eigen registratiesysteem als bijlage opgeladen. 7. Op centraal niveau is de officiële koepel van de Vlaamse hogeschool, VLHORA, promotor van het EFRO-project 1005 LED s 2016. Zij staat in voor de algemene coördinatie, opvolging en de administratieve rapportering van dit project. De coördinator neemt drie grote taakgebieden op: Dagelijkse opvolging van het LED-netwerkproject op overkoepelend Vlaams niveau. Dit houdt onder meer de financiële en administratieve taken in, zoals het indienen van het projectvoorstel, de tussentijdse en eindrapportage, het verzamelen en monitoren van alle raadplegingen van de verschillende LED s, alsook de boekhouding. Promotor bij het uitdragen van het LED-netwerk in de Vlaamse provincies, de sensibilisering, de algemene bekendmaking van de LED-werking binnen het werkveld en gesprekken voeren met betrokken partners. Navigator van de verschillende LED s van de Vlaamse hogescholen. Dit behelst het stimuleren van multidisciplinaire samenwerking binnen en over de LED s heen zodat de doorverwijsfunctie zo transparant en optimaal mogelijk wordt uitgevoerd. De coördinator biedt de LED s in de hogescholen ondersteuning bij het doorverwijzen van vragen van ondernemingen en zorgt dat ze op de juiste manier worden doorverwezen. Specifiek voor het LED 2016 project werd een centrale stuurgroep opgericht, die samenkomt onder voorzitterschap van de LED-coördinator. Deze stuurgroep verenigt alle interne en externe stakeholders, niet in het minst de andere kmodienstverleners, m.n. Unizo en VOKA. De algemene voortgang het project wordt tevens opgevolgd in de werkgroep wetenschappelijk onderzoeksbeleid van de VLHORA. Er wordt minimaal 4 maal per jaar vergaderd. Deze werkgroep bestaat uit de verantwoordelijke onderzoekscoördinator van elke hogeschool. 8. De LED-werking is vooral gericht naar kmo s. Grotere ondernemingen beschikken immers vaak over voldoende competenties en middelen om kennis en expertise in huis te halen en te houden. Bij de kmo s die het vaak zonder eigen R&D-afdeling of technisch/technologisch hooggeschoolden moeten stellen, is dit veel minder het geval. Een specifieke doelgroep zijn de startende ondernemingen. Zeker in de opstartfase van een bedrijf of kmo kan snelle, efficiënte en doelgericht dienstverlening door een
externe kennispartner een grote invloed hebben op het verder traject van de onderneming. Het LED 2016-project beperkt zich uiteraard niet tot de startende ondernemingen, maar door het laagdrempelige karakter van de dienstverlening en de grote nood daaraan bij starters wordt er van uitgegaan dat zij de weg naar de LED s snel zullen vinden. BIJLAGE Overzicht bereikte bedrijven per provincie en per led voor de periode 1 oktober 2012 tot en met 31 december 2015