Geachte dames en heren, Allen hartelijk welkom op de 168 ste jaarvergadering van de Ledengroep Koninklijke BLN-Schuttevaer. In 2016 waren wij in Zeeland, nu in Noord-Holland. Vorig jaar heb ik een half uur van uw tijd in beslag genomen met mijn jaarrede; dat ga ik dit jaar niet doen, u kunt opgelucht ademhalen. Wat ga ik wel doen? Ik ga u meenemen op een reisje langs de rivieren en kanalen waar u regelmatig komt; de plaats waar u zich thuis voelt. Bij zo n reis hoort natuurlijk voldoende bemanning. Daarom zal ik gedurende de reis ook onze bemanning aan u voorstellen. Want, ik kan u zeggen, wij zitten als organisatie regelmatig in de B-vaart. Eerst even een aantal niet onbelangrijke, algemene zaken. Op 5 juni 2014 alweer, werd ik formeel uw voorzitter. Sindsdien is er veel, héél veel gebeurd. Vanmorgen hebben wij in elk geval, met behandeling en uw goedkeuring ten aanzien van de Statuten en het Huishoudelijk reglement, de samenwerking binnen Koninklijke BLN-Schuttevaer opnieuw bestendigd. Om in leesstaal te praten: Deel 1 is uit, nu gaan we aan deel 2 beginnen. Maar niet alleen binnen de vereniging, ook daar buiten, is sinds mijn aantreden veel veranderd. Op het politieke speelveld, maar zeker ook in de binnenvaart. Om de verwachte groei in het vervoer te kunnen accommoderen zal vervoer over water beter benut moeten worden. Want groei is er en die groei is ook alom merkbaar. We zitten weer heel vaak met elkaar in de file, maar er worden ook al weer nieuwe schepen gebouwd. Voorzichtigheid lijkt me daarin wel geboden. We hadden en hebben immers nog altijd overcapaciteit! De toekomstige infrastructuur van Nederland en daarbuiten, zowel van wegen, water én spoor moet beter benut worden. Dit draagt bij aan het bereikbaar houden van Nederland en moet het mogelijk maken om logistieke ketens zodanig in te richten dat de emissie van CO2 zo laag mogelijk wordt gehouden. De vraag naar duurzaamheid en groen wordt steeds groter en vraagt dringend om verdere inspanningen, juist in deze tijd van terugtreden van de US uit het klimaatakkoord van Parijs. Ik kan iedereen verzekeren dat de binnenvaart zich blijft inspannen voor het milieu. Daar gaan we het vanmiddag en morgen ook nog over hebben. We ontkomen er niet aan om Smart oplossingen, om maar alvast in het thema te blijven, te vinden en aan te dragen. Goederenvervoer over water is een essentiële schakel in slimme multimodale vervoersconcepten en een voorwaarde voor de positie en groei van de mainports. Veel van de Nederlandse kunstwerken naderen het einde van hun levensduur en zijn aan vervanging toe of hebben minstens een stevige opknapbeurt nodig. Veel kunstwerken zijn halverwege de 20 e eeuw aangelegd, voldoen niet meer aan de capaciteit die anno nu van ze gevraagd wordt. Onderhoud is daarbij van vitaal belang en daar moet meer financiële ruimte voor komen. Uitbreiding van bedieningstijden naar 24/7 op hoofdtransportassen, hoofdvaarwegen en aanlooproutes van belangrijke terminals is belangrijk om de concurrentiepositie van Nederland te verzekeren. De havens van Antwerpen en Rotterdam willen meer samenwerken om hun positie in toekomstige groeimogelijkheden op Midden-Europese markten te versterken en de concurrentie vanuit Zuid- en Noord-Europese havens het hoofd te bieden. Kansen voor de binnenvaart alom. Onderhoud aan vaarwegen en renovatie van kunstwerken wordt in de toekomst steeds belangrijker. Voor economische groei is het van vitaal belang het Nederlandse vaarwegennetwerk goed op peil te houden, aan te passen en waar nodig op te waarderen. In dat kader moet meer financiële ruimte gemaakt worden voor onderhoud aan vaarwegen en kunstwerken en voor opwaardering van vaarwegen daar waar de moderne binnenvaartrealiteit om vraagt. Als voorbeeld noem ik in dit opzicht de afvoer van het containervervoer via de Schelde Rijnverbinding. 1
Een heel belangrijk traject, maar nog altijd met te lage bruggen voor het vervoer van high cube containers. Gegarandeerde diepgang op de Waal is nog zo n essentieel punt. Het Centraal Overleg Vaarwegen zet zich hier actief voor in en komt op voor de instandhouding en verbetering van de Nederlandse vaarwegen zodat goederenvervoer over water er vlot, efficiënt en veilig gebruik van kan maken, zonder infrastructurele belemmeringen. Maar nu, nu gaat de beloofde reis beginnen, want ik zie u al kijken, waar blijft nu het ons beloofde reisje. We beginnen in Antwerpen, vertrekken van de linkeroever en zijn geladen met containers, er staan een paar high cube containers op mijn 135 meter schip. Tja, door die paar high cubes kan ik niet met 4 lagen onder de bruggen op het Schelde Rijnkanaal door, jammer. Ik ga door Hansweert en de Krammersluizen (met enige vertraging door capaciteitsgebrek) en neem gelijk onze regiocoördinator Zeeland, Marjolein Bronder, aan boord. Heeft u al kennis met haar gemaakt? Zij heeft Lisette Booij opgevolgd. Overigens is Lisette wel binnen de sector gebleven. Wij treffen haar nu aan de overkant van de tafel bij Zeeland Seaports, waar zij haar carrière voortzet. Marjolein legt uit dat er bij de Krammersluizen echt wel sprake is van achterstallig onderhoud. Bij de jachtensluis bijvoorbeeld. De jachtensluis? Ja, zegt Marjolein. Daar mag je normaal gesproken met de beroepsvaart ook doorheen, maar vanwege het achterstallig onderhoud aan de geleidewerken, nu niet. We gaan door en varen via de Volkerak naar boven. Leny van Toorenburg komt aan boord en merkt tijdens het schutten op dat het binnenkort wel sneller zal gaan; in de tweede helft van het jaar worden er namelijk eindelijk extra schuiven bijgeplaatst. Tijdens het plaatsen daarvan zal er zo nu en dan wel een stremming zijn, maar er blijven altijd twee kolken beschikbaar. Daarna hebben we daar profijt van. Onderweg komen we ook windmolens tegen. Ik kijk op de radar en vraag me af of dat een zwerm zwanen of misschien toch een valse echo is. Vorige maand hebben wij hier nog via een brief aan het ministerie aandacht voor gevraagd. Valse echo s kunnen zorgen voor onveilige situaties. We zijn inmiddels door de Volkerak en gaan het Hollandsch Diep op. We hebben nu natuurlijk geen bestemming Moerdijk, maar toch jammer dat nog altijd het bestemmingsverkeer niet via de Westelijke invaart van het Zuid- Hollandsch Diep mag varen. Wel zie ik dat er allerlei veiligheidsmaatregelen zijn genomen, andere betonning, een fietspad voor de recreatievaart! Dat is een goede zaak. Leny beaamt dat en zegt dat dit in samenwerking met de vereniging, gemeenten en de veiligheidsregio s tot stand is gekomen. Afdeling De Amer was afgelopen maand aanwezig toen één en ander in gebruik werd genomen. We komen langs Dordrecht, naderen Gorinchem en ik kijk naar boven om te inspecteren of er iets te zien is aan de Merwedebrug die begin van het jaar ineens dicht ging voor het vrachtverkeer. Dat is één van die kunstwerken waar ik eerder op doelde die niet meer voldoet aan de normen die de 21 e eeuw stelt. En daar zit ontwikkeling in; behalve een nieuwe Merwedebrug komen er nog 2 nieuwe bruggen over voor ons belangrijke vaarwegen, de brug in Hagestein en Keizersveer. Hopelijk levert dat allemaal net zo weinig hinder op voor de scheepvaart als de stremming bij de Merwedebrug. Niets van gezien, hoor ik u denken! Dat klopt, daar heeft u een belangenvereniging voor, dat willen we ook niet zien! En, by the way, ook het verlagen van de Suurhoffbrug met 50 cm is vooraf uit de plannen gestreept door tussenkomst van uw vereniging. In Nijmegen schieten we even aan langs de kade om Fiona Oomen op te pakken en Marjolein Bronder af te zetten. Marjolein heeft namelijk een afspraak met Rijkswaterstaat in Terneuzen over de plantool voor de bouw van de nieuwe Zeesluis. Haar doel is om de wachttijd tijdens de bouwwerkzaamheden tot een minimum te beperken en het toch al beperkt aantal ligplaatsen zo goed mogelijk in te richten. Succes Marjolein! Fiona neemt het roer over. Jawel, Fiona is behalve regio coördinator ook schipper en vaart met haar partner op het ms. Martinique. Nijmegen is voor haar bekend terrein, ze komen hier minimaal 1 maal in de week langs. Zij varen vast met containers en pendelen tussen Hengelo en Rotterdam. En passant vertelt Fiona dat er al druk gewerkt wordt en volop overleg is over de bouw van de nieuwe sluis in Eefde. Ook vertelt ze dat er sinds december eindelijk sprake is van één havengeldtarief op de Twentekanalen. 2
Tussen Wamel en Ophemert, kwamen wij langs de langsdammen. Een mooi project dat de rivierbodemdaling tot stilstand moet brengen. Inmiddels staat er ook verlichting op de langsdammen. Ook een puntje dat uw vereniging heeft geregeld. Er was nogal wat commentaar op de langsdammen van de collega schippers. De rivier is immers 30 meter smaller geworden. Maar het viel mij wel op dat hier behoorlijk ver uit de oever, zeg maar de langsdam, werd gevaren. Ik denk, als relatieve leek, dat je hier veel korter bij zou moeten kunnen varen. Leny beaamt dat en zegt dat het langs de langsdammen voldoende diep is en dat dat dus ook kan. Je kunt er bij wijze van spreken de stenen uit de wal varen. Maar het is ook een stukje gewenning natuurlijk. We naderen de grens en komen langs de Jan Terlouwsteiger in Lobith. Gelukkig is de passagiersvaart vol in bedrijf, daarom is de steiger boven de Jan Terlouwsteiger leeg. Gelukkig, want dan kan het koppelverband dat achter mij vaart er tenminste zijn auto afzetten. Als de passagiersschepen daar liggen, liggen ze soms wel 5 breed en dan is dat met een koppelverband niet te doen. Deze schepen hebben een langdurige vergunning die nog een aantal jaren loopt. Wij proberen daar een oplossing voor te bewerkstelligen, maar je bent wel afhankelijk van goodwill van anderen bij zo n gesprek. We gaan de grens over en komen in Duitsland. Overnachtingshavens zijn er in Duitsland nauwelijks, behoefte er aan des te meer. Gelukkig ziet het er voor de aanleg van overnachtingshavens in Niedermörmter en Ossenberg weer wat positiever uit. Met de natuurpartijen, die overigens een hele sterke lobby hebben, lijkt een vorm van samenwerking gevonden te zijn. Heel voorzichtig zou ik willen zeggen dat er een kans is dat deze havens er over een jaar of 4 a 5 zouden moeten kunnen zijn. Ja, ik zie u zuchten, maar het is wat het is en mooier kan ik het niet maken. Bij de grens had ik graag Martin van Dijk aan boord genomen, maar hij heeft, zoals u weet, eind vorig jaar besloten al zijn activiteiten neer te leggen. Vanuit de stuurhut zeg ik, dank Martin voor alles wat je hebt gedaan. Je hebt voor ons de lat hoog gelegd. Samen met het bestuur van de Internationale Afdeling, dat inmiddels meestal opereert vanuit het ESO verband (ESO: de Europese Schippers Organisatie), proberen wij zoveel mogelijk invulling te geven aan alle activiteiten. Behalve dat ik zo nu en dan schipper ben, zoals nu en mijn werk bij Damen ook nog heb, ben ik inmiddels voorzitter van de werkgroep Infra van de ESO, zeg maar het verlengde van de Internationale Afdeling. Ik heb zitting in INE én Leny en ik hebben veel van de buitenlandcontacten van Martin overgenomen. Leny is de vertegenwoordiger bij de CCR in de werkgroep IEN, doet het Chomage overleg en gaat zo nu en dan alleen of samen met mij, naar diverse WSA s. Zo verdelen wij de taken en waar nodig kan Martin ons desgevraagd nog van input voorzien. Met een goede verstandhouding en zijn kennis en deskundigheid zijn we in staat het werk goed voort te zetten. Onderweg komen we allerlei zaken tegen die mijn ideeën over de lig- en auto afzetplaatsen versterken. Ik zie een auto afzetplaats in Emmerich die er zo op het eerste gezicht heel goed uitziet. Van Leny begrijp ik dat een koppelverband er eigenlijk niet mee uit de voeten kan. Dat is jammer en zou anders moeten, maar anderzijds ben je soms gebonden aan datgene wat je kunt krijgen. Een voorbeeld van wat je kunt krijgen zien we ook in Wezel; een stukje kade waar geladen en gelost wordt en waar ook een auto afzetplaats is gecreëerd. In de monding van het Wesel-Dattelnkanal kon je er zo mooi de auto afzetten aan de Molenkopf. Helaas verboden en niet meer bespreekbaar, dus dan toch maar bij de firma Garant Oil voor de deur, waar nu de plaats is en maar voor lief nemen dat er zo nu en dan overslag wordt gepleegd. Ja, het is ook vervoer over water, dus hoe ga je daarmee om, letterlijk schipperen dus. Wij waren een paar weken geleden bij het hoofd van de Wasserstrassen- und Schifffahrtsdirektion: ook daar kwam het ter sprake: gaan we voor kwaliteit of gaan we voor kwantiteit. Met het tekort aan ligplaatsen en auto afzetplaatsen zou ik nu zeggen kwantiteit. Dan maar af en toe schipperen. Mooi is meestal een langer en duurder traject. Tijdens ons reisje hoor ik over de marifoon een aantal opmerkingen tussen schippers onderling om verdraagzamer en collegialer te zijn. Inderdaad krijg ik daar veel opmerkingen over. Ik wil nu wel graag van de gelegenheid gebruik maken om, als schippers onder elkaar, een oproep te doen om wat verdraagzamer en collegialer te zijn. Daar is zo n reisje ook goed voor! 3
Inmiddels ben ik in Duisburg en zie zo hier en daar zogenaamde NATO veerstoepen. Eens vragen of dat niet een mogelijkheid is om die te gebruiken voor de auto. De bestemming is Worms dus we hebben nog een eindje te gaan, ik ga een beetje doordraaien. Ik memoreer in de stuurhut de plaatsen die Leny en ik hebben aangedaan tijdens onze road trip van afgelopen april. We hebben toen de zaak vanaf de landzijde bekeken. Wij waren in Mannheim, Koblenz, Bingen enzovoort. U heeft het allemaal kunnen lezen in één van onze talloze nieuwsbrieven die u als lid bereiken. Wist u trouwens dat we inmiddels al over de 300 nieuwsbrieven hebben verzonden naar de leden. Over communicatie gesproken! In Keulen houd ik even stuurboord, ik wil de autosteiger aan de Rheinaukade eens goed bekijken vanaf de waterkant. Mooie trap, hoge steiger, je moet er wel een flinke kraan voor hebben en er moet voldoende water staan, dat wel. Een extra paal om vast te maken aan de benedenkant zou wel prettig zijn. En nog steeds een bord er op met tot 110 meter, dat is jammer. De radarton beneden de spoorbrug ligt ook behoorlijk in de weg. De steiger heeft al veel stof doen opwaaien, maar anderzijds wordt hij ook veel gebruikt zoals ik de laatste keer van het havenbedrijf Keulen vernam. Radartonnen door reflectors aan de brug vervangen zou ik zeggen. Lijkt eenvoudig. De brug is van de Deutsche Bahn, kosten reflectors aan de brug 10.000 per stuk, investering voor de Deutsche Bahn 40.000,=. U begrijpt het al, belang Deutsche Bahn nul en inderdaad, dat gaat hem niet worden. Aan bakboord kwamen wij net langs de kade en haven in Keulen Deutz, mooie ligplaatsen. De stad heeft hier ook haar oog op laten vallen, dus dat betekent vooral alert zijn en de handen in één slaan met de WSA om de ligplaatsen voor de binnenvaart te kunnen behouden. Dat gaan we dan ook doen. Wij naderen inmiddels Koblenz en zien daar aan de benedenzijde van de sluis, Lützel zijde, dat de ligplaatsen hier niet meer gebruikt mogen worden. Ligplaatsen aan de stadskant zijn behoorlijk ingekort, er ligt veel passagiersvaart én er is nog één bruikbare lengte over voor vrachtschepen. Mooie stroomkasten met voldoende vermogen, zie ik met de verrekijker, bij de passagiersvaart. Even een stukje achtergrond: dat is een stuk kade dat aan de stad is verkocht en de stad verdient vooral aan de passagiersvaart en dan heeft de binnenvaart, het goederenvervoer, het nakijken. Ook een ontwikkeling waar wij niet blij mee zijn en heel goed op moeten letten. Overigens zie ik in de verte, vóór de sluis, ook nog ligplaatsruimte, maar ja, hoe kom je daar dan weer van boord met je auto? We gaan het gebergte in. Ik zie op de seinvoering dat er geen afvaart is dus ik hoef hem niet gaande te houden aan de Jungferngrund / Tauberwerth, dat schiet lekker op. Het gebergte achter ons gelaten naderen wij Bingen. Aan de kade wil ik graag Leny er af laten. Dat wordt nog wat, niet vastmaken, want dat mag niet, spudpaal er onder en de auto er af. Het is inmiddels tegen tienen, maar ze moet zelf maar zien of ze het terrein nog afkomt, wij moeten door. Deze en gene van u zal dit ook wel hebben ervaren. Overigens, en dat is echt goed nieuws, dat is een eindige situatie. Wij krijgen aan de bovenkant van Bingen op de langspier van de haven, 3 lengten ligplaatsen met een auto afzetplaats. Ja dames en heren, u hoort het goed. We naderen onze eindbestemming, Worms, maar komen natuurlijk eerst nog langs Mainz. De kade ligt vol met schepen inclusief de auto afzetplaats. Nou ja, auto afzetplaats, 30 meter waar je eventueel met kunst en vliegwerk je auto er af kan zetten als iedereen een beetje mee wil werken. Ja, ik weet het, dit gaat echt heel moeizaam en ik ga er geen doekjes om winden. Het zou best wel eens nog slechter kunnen worden. Er komen weliswaar nieuwe ligplaatsen en een nieuwe auto afzetplaats, echter die zullen er niet zijn voordat de oude weg gaat. Ik kan en ga het niet mooier maken dan het is. Wat ik wel ga doen is samen met het team daar blijvend ontzettend ons best voor doen om te zorgen dat die periode zo kort mogelijk zal zijn en er zo snel mogelijk nieuwe mogelijkheden komen. We zijn op onze losplaats Worms aangekomen. Wij hebben onlangs de haven van Worms aangeschreven over een oude regel in de verordening waarin staat dat schepen, geladen met gevaarlijke stoffen, altijd achteruit de haven in moeten varen. Dat doen natuurlijk nog maar weinig mensen, maar het is al 20 jaar regel en het wordt nu gehandhaafd. Dus reden voor ons om actie te ondernemen. Het antwoord op het verzoek is nog niet binnen, wij laten het u weten. 4
Dames en heren, deze reis is ten einde. Ik hoop dat u weet dat wij echt wel begrijpen waar u aan boord tegenaan loopt. Ik zou op deze wijze ook graag andere routes met u willen varen. We gaan de regio in en bekijken de rest van Nederland in vogelvlucht. Ik wil de andere regio medewerkers, die ik hier tijdens mijn reis nog niet genoemd heb én het vele werk dat ook zij verzetten, namelijk niet te kort doen. Als we de Maas bevaren kom je Nico Evens tegen; niet meer met zijn Romani, maar wel bij de nautische problemen, vragen of klachten over de sluizen, ligplaatsen of anderszins in zijn regio. Nico is regiocoördinator voor Zuid Oost Nederland en was eind vorig jaar ook zeer nauw betrokken bij de calamiteit in Grave. Dan hoef ik u eigenlijk niet meer te vertellen. Helemaal in het Noorden, mijn eigen omgeving, kunnen de leden altijd terecht bij Klaas Kattouw. Klaas weet als oud medewerker van de provincie alles van de vaarwegen in dat gebied. De nieuwe brug bij Dorkwerd, die maar liefst tot 5 keer toe werd aangevaren en de gevolgen daarvan, hielden hem danig bezig. Gaan we het IJsselmeer over via de Houtribsluizen naar Amsterdam, dan kom je Andries de Weerd tegen. Inmiddels kun je dan op het gemakje Noord Holland door tuffen, want ook daar zwaait Andries de scepter. In zijn geval hou ik het bij Amsterdam. De geplande brug over het IJ heeft de gemoederen flink bezig gehouden en dus ook Andries. Hij gaf tijdens een bijeenkomst met de gemeenteraad acte de présence en deed haarfijn uit de doeken waarom dit een slecht plan is. Het COV, waar Marleen Buitendijk secretaris van is, schreef een brief waarin wij het plan hebben afgeraden en als de brug er dan toch zou moeten komen, dan moet deze 12,50 m doorvaarthoogte krijgen. De nieuwe Rijnvaarthoogte denken wij. Dan hebben wij nog twee nieuwe mensen aan boord, Joop van Belle en Rink Jan Slotema. Beide zijn zij regiocoördinator, Joop voor Noord West Brabant en Rink Jan voor Midden Nederland. Joop is voor vele een oude bekende. Naast het feit dat hij een groot deel van zijn leven heeft gevaren is hij ook een bekend gezicht vanuit het Nova College in Harlingen. Samen met Marleen en afdeling De Amer heeft hij flink ingezet op het voorkomen van de afwaardeerplannen voor sluis Waalwijk. Rink Jan Slotema is eigenlijk ook een oude bekende. Hij was gedurende een groot deel van zijn leven werkzaam bij de EVO en had daar binnenvaart in zijn portefeuille. Lobby is zijn hobby, dat kunnen we goed gebruiken en dus was het bijna vanzelfsprekend dat hij na zijn pensionering als regiocoördinator bij ons aan de slag ging. Last but not least wil ik graag Bas Struijk en Frits de Vries, voormalig hoofdbestuurslid, als onze bemanningsleden noemen. Frits, die altijd present is met de recreatievaart als er een beurs of iets dergelijks is, overigens in 90% van de gevallen samen met zijn Joke en Bas, die ook de recreatievaart vertegenwoordigt. Beide doen dit onder meer in het kader van Varen doe je Samen'. En samen moeten we het doen. En ja, voor wie hem nog niet kent, Bas is de zoon van! Graag wil ik aan het einde van deze vaartocht ook nog een woord van dank aan onze bestuursleden van de afdelingen uitspreken. En natuurlijk ook aan de andere, medewerkers van Koninklijke BLN-Schuttevaer : Hester Duursma, Peter Schaberg, Gerard Kester, Peter Brandt, Erwin Tijssen, Johan Baggerman, Gerda Timmerman, Inger Graafland, Marjan Kruysdijk, Jolanda Dietvorst, Sophie Kreuze, Sylvia de Jong, Marleen Buitendijk, Kelly en Leny van Toorenburg. Allen zeer bedankt! Tot slot wil ik dan nu nog heel even vooruit blikken op het thema van vanmiddag, smart shipping/ infrastructure / sustainability. Het is de eerste gezamenlijke ledenvergadering, het thema verbindt ons allen. Ik hoop en verwacht dat deze gezamenlijke opzet prima gaat bevallen. Er is door het bestuur van de afdeling NoordHolland en het kantoor hard aan gewerkt om er voor u iets moois, leerzaams en interactiefs van te maken. Tot slot wens ik u twee inspirerende, maar ook leuke en gezellige congresdagen toe. Ik dank u wel voor uw aandacht.. Erik Schultz, voorzitter ledengroep Koninklijke Schuttevaer 5
6