RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE kinderdagverblijf 't Voortvarend Scheepje Plaats : Rotterdam LRKP nummer : 226649714 Onderzoeksnummer : 259572 Datum onderzoek : 13 november 2013 Datum vaststelling : 31 januari 2014
Pagina 2 van 13
INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING............................................ 5 2 BEVINDINGEN.......................................... 7 3 CONCLUSIE........................................... 10 BIJLAGE 1 OORDELEN................................... 11 Pagina 3 van 13
Pagina 4 van 13
1 INLEIDING Op 13 november 2013 heeft de inspectie kinderdagverblijf 't Voortvarend Scheepje onderzocht. Het onderzoek is gedaan vanwege het toezicht van de Inspectie van het Onderwijs op de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (vve). De inspectie monitort in 2013 en 2015 de kwaliteit van vve in de 37 grote gemeenten (G37). Vve is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie beoordeeld met een set indicatoren, waarmee zij overeenkomstig de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de vve-locaties op belangrijke onderdelen vve van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op: De voorwaarden voor vve De ouders De kwaliteit van de educatie Het vve-programma, zoals dat wordt aangeboden Het pedagogisch klimaat Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten van vve Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Analyse van de door de locatie ingevulde digitale vragenlijst. Analyse van documenten en gegevens over de locatie die de inspectie voorafgaand aan het onderzoek heeft opgevraagd. Vve-locatiebezoek, waarbij: documenten, handelingsplannen en groepsplannen zijn bestudeerd; De vve-bezoeken vonden plaats in alle peutergroepen; gesprekken met de directie, ouders, pedagogisch medewerkers en/of leerkrachten en de intern begeleider(s) en een vertegenwoordiging van het bestuur zijn gevoerd. Pagina 5 van 13
Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader vve 2010. Dit document is te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. Bijlage 1 van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. Pagina 6 van 13
2 BEVINDINGEN Uit het overzicht in bijlage 1 valt op te maken dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op de meeste aspecten op orde is, te weten de kwaliteit van de uitvoering. Daarnaast zijn er verbeterpunten geconstateerd op de volgende aspecten: ouders, condities, ontwikkeling en begeleiding en de kwaliteitszorg. Totaalbeeld Kinderdagverblijf 't Voortvarend Scheepje bevindt zich in het centrum van de gemeente Rotterdam. Het kinderdagverblijf biedt naast opvang aan kinderen van 0 tot 4 jaar tevens naschoolse opvang. De helft van de ouders beheerst nauwelijks de Nederlandse taal. Ongeveer 40% van deze groep ouders werkt en 10 % van deze ouders volgt een inburgeringscursus of taallessen. Over het geheel genomen is het doelgroepbereik hoog en heeft meer dan 60% van de kinderen een taalachterstand in combinatie met achterstanden op het motorisch en/of sociaal emotioneel terrein. Het kinderdagverblijf heeft twee jaar geleden het huidige pand en alle inboedel verloren zien gaan door een brand. Als noodoplossing is het kinderdagverblijf elders gehuisvest geweest. Sinds een jaar zijn de leidsters en de groepen kinderen weer teruggekeerd naar het oude, inmiddels geheel gerenoveerde, pand. De materialen voor het vve-programma zijn nieuw aangeschaft. Het ontbreekt echter aan voldoende middelen, zowel door de hoge kosten door de brand als door terugloop in omzet, om de vereiste vve-scholing te bieden aan alle leidsters. Het afgelopen jaar heeft het kinderdagverblijf bovendien geen subsidie voor vve ontvangen, omdat zij de aanvraag te laat hebben ingediend. Toelichting Condities Het GGD-rapport beschikt niet over het 8ste domein. Daarom zijn de condities in het onderzoek meegenomen. Van de vier leidsters heeft slechts één leidster de opleiding Ben ik in Beeld in combinatie met Puk en Ko gedaan. Vijf jaar geleden zijn alle leidsters van zowel de peuter- als de babygroepen op training geweest voor Ben ik in Beeld en Puk en Ko. Veel van deze leidsters zijn echter inmiddels vertrokken. De leidinggevende beschikt ook over een certificaat voor Ben ik in Beeld en Puk en Ko. Een jaarlijks opleidingsplan voor alle leidsters is niet aangetroffen. De leidsters beheersen nog niet aantoonbaar het vereiste taalniveau, maar zijn wel in opleiding. Pagina 7 van 13
Ouders De inzet van de leidsters om ouders te betrekken bij wat er in het kinderdagverblijf gebeurt is hoog. Ouders mogen tot 9.15 uur hun kind brengen. Deze situatie is zichtbaar nieuw voor een aantal ouders die geen limiet willen ervaren tot wanneer zij hun kind mogen brengen. De meeste ouders gaan meteen weg. De leidsters blijven echter onvermoeibaar uitleg geven, waarom het belangrijk is om tijd te nemen om afscheid te nemen van je kind. Daarnaast leggen zij telkens geduldig uit wat de regels zijn en waarom die regel bestaat. Ouders krijgen themabladen mee met woorden en activiteiten van Puk en Ko thuis. Leidsters vragen bovendien of ouders iets van huis mee willen nemen in het kader van het thema. Het aantal ouders dat thuis ook werkelijk aan de slag gaat met hun kind is volgens de leidsters nog laag. De leidsters organiseren enkele vve-bijeenkomsten voor ouders per jaar, de opkomst is echter bijna nihil. Een gericht ouderbeleid is niet aangetroffen. Ouders krijgen wel informatie over het programma, maar de doelen die het kinderdagverblijf heeft en welke rol ouders hierin vervullen is nu niet helder. De intakelijst bevat nog weinig relevante onderwerpen op het terrein van vve. Kwaliteit van de uitvoering van vve De leidsters werken met het programma Ben ik in Beeld in combinatie met de thema s uit Puk en Ko. Het thema is goed uitgewerkt in de ruimte en op kindhoogte is beeldmateriaal gekoppeld aan woorden aangebracht in de ruimte. Kinderen hebben duidelijk behoefte aan de visuele ondersteuning en maken hier gretig gebruik van. De kinderen zitten op losse kleedjes op de vloer tijdens de kringactiviteit. Hierdoor kunnen zij vrij bewegen en even iets aanwijzen of aanraken als zij de leidster iets horen vertellen wat zij herkennen. Veel kinderen hebben nog moeite met de regels en het zitten in de kring. Het corrigeren van de kinderen blijft vaak nog bij een negatieve opmerking en wordt nog te weinig gevolgd door enige uitleg of wat er wel van het kind verwacht wordt. Ontwikkeling, begeleiding en zorg Sinds een jaar werken de leidsters met Kijk als observatiesysteem. Slechts een enkele leidster heeft scholing gevolgd over hoe zij het observatiesysteem moeten invullen, hoe de uitkomsten geïnterpreteerd moeten worden en wat de vervolgstappen zouden moeten zijn. De signalering is op basis van het gebruikte systeem en het aantal keren dat Kijk wordt ingevuld, voldoende. Het observatiesysteem wordt echter nog niet optimaal ingezet. Volgens de leidsters zijn sommige kinderen moeilijk te observeren met het observatiesysteem. Dit kan betekenen dat op diverse terreinen sprake is van een flinke achterstand. Pagina 8 van 13
Deze kinderen zijn wel in beeld bij de leidsters. De lichtere vormen van zorg wordt echter nog onvoldoende herkend en aangepakt. De doelgerichte aanpak op basis van de signalering is nu nog niet op gang gebracht. De huidige aanpak is onvoldoende toegerust op de soms complexe zorg die nodig is voor het individuele kind. Daarmee heeft het kinderdagverblijf nu onvoldoende zicht of alle kinderen die externe zorg nodig hebben dit ook krijgen. Het kinderdagverblijf is niet aangehaakt bij een breder zorgoverleg in de buurt. Zij hebben naar eigen zeggen zelf initiatief genomen om tot een breder overleg te komen en hebben hiervoor contacten met het CJG en het consultatiebureau gemaakt. Dit heeft echter nog niets opgeleverd. Het dagverblijf maakt gebruik van het consultatiebureau indien zij ondersteuning nodig hebben voor de zorg van een kind. Veel ouders weigeren echter externe zorg, waardoor het consultatiebureau geen ondersteuning kan bieden. Kwaliteitszorg Het kinderdagverblijf voorziet in groepsbezoeken en coaching van de leidsters. Een kwaliteitscyclus op het terrein van vve, zoals de evaluatie van vve op basis van de opbrengsten van de kinderen en een daaruit voortvloeiend verbeterplan, is niet aangetroffen. Doorgaande lijn Het kinderdagverblijf draagt zorg voor de warme overdracht naar de vroegschool bij zorgkinderen. Het kinderdagverblijf heeft geen samenwerking met bepaalde scholen. Noch het kinderdagverblijf, noch de gemeente beschikt over beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar een vroegschool. De overige items van de doorgaande lijn zijn derhalve niet beoordeeld. Opbrengsten Er zijn met de gemeente geen afspraken vastgelegd omtrent de resultaatambities. De opbrengsten worden derhalve niet beoordeeld door de inspectie. Pagina 9 van 13
3 CONCLUSIE De Inspectie van het Onderwijs constateert dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op t Voortvarend Scheepje gedeeltelijk op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de vve-locatie op die gebieden meerdere tekortkomingen kent. Pagina 10 van 13
BIJLAGE 1 OORDELEN In de onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. 't Voortvarend Scheepje Condities 1 2 3 4 A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar A2 De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) A3 Pedagogisch medewerker - kind ratio ("dubbele bezetting") Voldoende vve-tijd A4.1 De peuters volgen gedurende voldoende tijd (per week) een vve-programma op de voorschool Kwaliteit pedagogisch medewerkers A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) A5.3 Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold A5.5 Er is een jaarlijks vve-opleidingsplan Ouders 1 2 3 4 B1 B2 B3 Gericht vve-ouderbeleid Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd Intake Pagina 11 van 13
Ouders 1 2 3 4 B4 B5 B6 B7 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool Informeren over de ontwikkeling van hun kind Rekening houden met thuistaal Kwaliteit van de uitvoering van vve 1 2 3 4 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal vve-programma C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1.3 Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend en geconcretiseerd C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is respectvol C2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten structureren en hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de zelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is goed op elkaar afgestemd C3.2 Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C3.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C3.5 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de pedagogisch medewerkers/leerkrachten met de kinderen is responsief Pagina 12 van 13
Kwaliteit van de uitvoering van vve 1 2 3 4 C3.7 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen Ontwikkeling, begeleiding en zorg 1 2 3 4 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht voor de taalontwikkeling bij begeleiding en zorg Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voorresp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden Kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool 1 2 3 4 E1 E2 E3 E4 E5 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vveverbetermaatregelen De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vveeducatie Doorgaande lijn 1 2 3 4 F2 F3 Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar een vroegschool De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht Pagina 13 van 13