RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK Praktijkonderwijs Stadskanaal Plaats : Stadskanaal BRIN-nummer : 18UZ Afdeling : Praktijkonderwijs Onderzoek uitgevoerd op : 12 februari 2013 Conceptrapport verzonden op : 12 maart 2013 Rapport vastgesteld te Zwolle op : 11 april 2013 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.
H3515112 Pagina 2 van 7
1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 12 februari 2013 een onderzoek uitgevoerd op het Praktijkonderwijs Stadskanaal, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling. Aanleiding en toezichthistorie Op 8 december 2011 heeft de inspectie een kwaliteitsonderzoek gedaan op de school voor Praktijkonderwijs (voorheen De Catamaran ) in Stadskanaal. Op basis van dit onderzoek constateerde de inspectie dat de kwaliteit van het onderwijs ernstig tekort schoot. De inspectie beoordeelde de kwaliteit als zeer zwak, vanwege ernstige tekortkomingen in de opbrengsten, het leerstofaanbod, het didactisch handelen en de zorg en begeleiding. Daarnaast was de kwaliteitszorg onvoldoende systematisch. Op basis van de uitkomsten van dit kwaliteitsonderzoek heeft de school een verbeterplan opgesteld. De inspectie heeft afspraken over het traject van geïntensiveerd toezicht vastgelegd in het toezichtplan. In juli 2012 is een voortgangsgesprek gevoerd met de school. De inspectie concludeerde toen dat het verbetertraject weliswaar vertraagd was, maar goed op gang was gekomen. Op alle verbeterpunten waren inspanningen zichtbaar, maar op een aantal onderdelen was nog onvoldoende resultaat zichtbaar. Bij dit tussentijds kwaliteitsonderzoek, dat onaangekondigd plaatsvond, worden onderdelen van het didactisch handelen en de planmatige zorg beoordeeld. Onderzoeksopzet De inspectie heeft de kernindicatoren onderzocht op het aspect onderwijsproces. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: - Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. - Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen. - Op uw school is verder gesproken met een functionaris van de leerlingenzorg en de schoolleiding. - Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie. De directeur van de school is eveneens bestuurder. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader vo 2011. In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. H3515112 Pagina 3 van 7
2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De indicatoren met een asterisk zijn de normindicatoren; zij spelen een beslissende rol bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. Didactisch handelen 1 2 3 4 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Zorg 1 2 3 4 8.2 * De school voert de zorg planmatig uit. H3515112 Pagina 4 van 7
2.2 Beoordeling Algemeen beeld De inspectie heeft vastgesteld dat het team van Praktijkschool Stadskanaal een verbeterslag heeft gemaakt in haar onderwijs. Een aantal onderdelen van het didactisch handelen zijn nu als voldoende beoordeeld. De kwaliteit van de lessen is zichtbaar verbeterd, daarnaast is sprake van een sterkere professionele schoolcultuur. Er moet nog veel gebeuren maar de school heeft een aantal belangrijke stappen gezet. Wel merkt de inspectie op dat de school voor een deel niet heeft voldaan aan de afspraken zoals vastgesteld in het toezichtplan, twee van de onderzochte normindicatoren zijn nog niet van voldoende niveau. Het aangepast arrangement zeer zwak wordt gehandhaafd. Toelichting Het bovenstaande algemene oordeel van de inspectie wordt hieronder toegelicht. Didactisch handelen De inspectie was in december 2011 zeer kritisch over de kwaliteit van de lessen. Te veel lessen waren onder de maat van de te verwachten basiskwaliteit. Er was weinig structuur aanwezig, ook waren veel lessen niet doelgericht. De uitleg was onvoldoende duidelijk en het taakgericht werken was te weinig aanwezig. Ook constateerde de inspectie dat in te veel lessen gebrek was aan duidelijke regels voor de leerlingen, waardoor het pedagogisch klimaat kwetsbaar was. Het team van Praktijkschool Stadskanaal heeft stevig ingezet op de kwaliteit van de lessen. De leraren hebben een traject pedagogisch-didactisch handelen gevolgd. Daarnaast is een klein aantal teamleden vervangen en andere docenten worden individueel begeleid. De teamleiders bezoeken alle docenten systematisch met lesbezoeken aan de hand van kijkwijzers. De inspanningen hebben vruchten afgeworpen. De basiskwaliteit van de lessen is schoolbreed verbeterd. De inspectie heeft bij dit onaangekondigde onderzoek geen situaties aangetroffen waarbij sprake was van verstoorde lessen door onrust of ordeproblematiek. De lessen waren vrijwel allemaal ordelijk en gestructureerd en de omgang tussen docenten en leerlingen was prettig. De uitleg is verbeterd, leraren bieden meer structuur en duidelijkheid als het gaat om de gewenste houding van leerlingen en bij de lesopbouw (klassenmanagement).twee normindicatoren; duidelijke uitleg en taakgerichte werksfeer, zijn nu van voldoende niveau. Dit is een belangrijke verbetering. De inspectie beoordeelt de actieve betrokkenheid van leerlingen nog als onvoldoende. Er is hierbij een verschil zichtbaar tussen de praktijksituaties en de theorielessen, waarbij leerlingen in de praktijkvakken meer betrokken blijken te zijn bij de onderwijsactiviteiten. Veelal werken leerlingen in de bovenbouw aan individuele opdrachten, die een relatie hebben met hun stage of wensen ten aanzien van uitstroom. Ook in de onderbouw zijn de leerlingen bij praktijkvakken vaak gemotiveerd en actief aan de slag. Bij de theorielessen valt op dat de leerlingen een meer passieve houding aannemen of zich met andere dan schoolse zaken bezighouden. De docenten slagen er wel in om een taakgerichte houding te bewerkstelligen, maar dit vraagt vrij veel inspanning en correctie. De vertaling van het Individueel Ontwikkelingsplan (IOP) naar de theorievakken is wellicht een kans om de leerlingen meer betrokken te laten zijn bij deze onderwerpen. De activiteiten kunnen dan ook meer toegespitst worden op de interesse van de leerling. De relatie met de praktijkvakken kan meer zichtbaar en voelbaar worden gemaakt en leerlingen ervaren dan wellicht meer eigen verantwoordelijkheid. De ambities van de Praktijkschool Stadskanaal naar meer vraaggestuurd onderwijs passen hier goed bij. Zorg en begeleiding De planmatigheid van de zorg is in ontwikkeling. De IOP s zijn geïmplementeerd maar de kwaliteit van deze documenten is nog gevarieerd. De vertaling van uitstroomperspectieven naar het handelingsgericht werken van docenten in de klas is een punt van aandacht. Het IOP heeft op dit H3515112 Pagina 5 van 7
moment nog weinig consequenties voor het handelen van de docent in de klas. Docenten gaan hier nog heel verschillend mee om. Het kan helpen als de informatie over leerlingen, zoals vastgelegd in het startdocument en in (deel)handelingsplannen, toegankelijker wordt gemaakt voor docenten door bijvoorbeeld een klein aantal handelingsgerichte adviezen per groep op te stellen, in een handzaam overzicht. Ook moet de werkwijze met de handelingsplannen nog verder worden uitgebreid vanaf klas 1 naar de hogere leerjaren. De school heeft als ambitie opgesteld de leraren een scholing orthodidactisch en orthopedagogisch handelen te geven, dit kan de leraren handvatten bieden om de individuele leerroute voor leerlingen, gestuurd door het IOP, daadwerkelijk in de praktijk te brengen in de lessen. H3515112 Pagina 6 van 7
3. TOEZICHTARRANGEMENT Het aangepast arrangement zeer zwak voor Praktijkschool Stadskanaal wordt gehandhaafd. De afdeling valt onder intensief toezicht. Het tweede voortgangsgesprek zal plaatsvinden in de periode na de zomervakantie (september 2013). Bij dit voortgangsgesprek zullen de onderwerpen zorg en kwaliteitszorg centraal staan. Het onderzoek naar kwaliteitsverbetering wordt in beginsel uitgevoerd in december 2013. H3515112 Pagina 7 van 7