Wethouder Cultuur, Binnenstad en Internationaal Marjolein de Jong Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag De voorzitter van de Commissie Samenleving Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk BOW/2012.576 RIS 253140 Doorkiesnummer E-mailadres Onderwerp Toezeggingen naar aanleiding van vergadering Commissie Samenleving 16 oktober 2012 Aantal bijlagen 2 Datum 26 oktober 2012 Geachte heer Dander, Tijdens de vergaderingen van de Commissie Samenleving op 11 en 16 oktober 2012 over het Gewijzigd Raadsvoorstel Meerjarenbeleidsplan (RIS 251940), onze brief inzake Cultuureducatie en cultuurparticipatie (RIS 252261) en onze brief toezending Rapport Andersson Elffers Felix (RIS 252501) hebben wij u toegezegd informatie te doen toekomen over de volgende onderwerpen: 1. nadere uitleg over de toekomstige organisatiestructuur voor de cultuureducatie en de cultuurparticipatie; 2. een extra toelichting op de geldstromen zoals weergegeven in het Deltaplan Cultuureducatie; 3. de toegankelijkheid van de cursussen buitenschoolse cultuureducatie voor (kinderen van) minder draagkrachtige Hagenaars; 4. de toekomst van de buitenschoolse cultuureducatie in Escamp; 5. doorstartplannen voor instellingen in gemeentelijke panden; 6. overige knelpunten. 1. De toekomstige organisatiestructuur voor cultuureducatie en cultuurparticipatie In de hierboven genoemde bestuurlijke stukken is uitvoerig ingegaan op de toekomstige organisatiestructuur voor de cultuureducatie en cultuurparticipatie. Als opvolgers van Culturalis en het Koorenhuis wordt voorzien in vier entiteiten: het Expertisecentrum Cultuureducatie, de Serviceorganisatie Cultuurparticipatie, het NieuwKoorenhuis en Prinsegracht 27. Daarnaast wordt de exploitatie van het Culturalistheater aan de Hobbemastraat ondergebracht in een aparte stichting. Deze stichting zal ook verantwoordelijk worden voor de cultuurankerfunctie in het stadsdeel Centrum. Gezien de opmerkingen die in uw Commissie zijn gemaakt, willen wij graag de werking van de nieuwe structuur nader toelichten en enkele overwegingen schetsen met betrekking tot de definitieve organisatorische vormgeving. In Bijlage 1 vindt u de nieuwe structuur schematisch weergegeven. In het schema zijn twee markten onderscheiden: die van het onderwijs als het gaat om cultuureducatie in onderwijsverband en die van de vrije tijd als het gaat om actieve cultuurparticipatie (actieve kunstbeoefening in de vrije tijd). Inlichtingen bij Postadres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag Telefoon: 070-353 2551 Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Fax: 070-353 2210 Internetadres: www.denhaag.nl
BOW/2012.576 2 De vraagzijde bestaat voor de onderwijsmarkt uit scholen uit het primair en het voortgezet onderwijs, bij de vrijetijdsmarkt uit iedere Hagenaar die individueel of in groepsverband aan actieve cultuurbeoefening wil doen. Aan de aanbodzijde zijn er verschillende aanbieders van voorstellingen en cursussen, zoals culturele instellingen, het beoogde NieuwKoorenhuis en particuliere aanbieders (bijv. zzp ers en dansscholen). Aan de aanbodzijde speelt verder dat cursussen en andere activiteiten niet altijd in iedere willekeurige ruimte kunnen plaatsvinden, maar dat specifieke locaties in de vorm van leslokalen, oefenruimtes en podia nodig zijn. Gelukkig beschikt onze stad over een veelheid van ruimtes waar culturele activiteiten kunnen plaatsvinden. Voor het goed kunnen functioneren van beide markten is het in onze ogen noodzakelijk dat onafhankelijke organisaties gebruikers en aanbieders gaan adviseren en ondersteunen, en daarnaast vraag en aanbod bij elkaar gaan brengen. Essentieel is hierbij dat er een heldere scheiding bestaat tussen aanbod enerzijds en bemiddeling anderzijds. Het is om deze reden dat het college heeft voorgesteld om het Expertisecentrum Cultuureducatie en de Serviceorganisatie Cultuurparticipatie op te richten. In uw Commissie is de zorg geuit of de nieuwe structuur niet leidt tot te veel stichtingen, waardoor afstemmingsproblemen ontstaan en de overhead te groot zou worden. Dit is een signaal dat wij uiterst serieus nemen. Wij hebben daarom zorgvuldig bestudeerd welke van de toekomstige entiteiten eventueel samengevoegd zouden kunnen worden en wat de voor- en nadelen hiervan zijn. Uiteraard is hierbij niet over één nacht ijs gegaan. Wij hebben advies ingewonnen als het gaat om de financiële risico s van samenvoeging bij de Gemeentelijke Accounts Dienst (GAD) en over de vraag of continuering van de huidige Koorenhuis-stichting op juridische problemen zou stuiten. Belangrijk is dat in ieder geval een organisatorische en financiële scheiding tussen aanbod en bemiddeling van cultuureducatieaanbod blijft bestaan (zie schema in Bijlage 1). De onafhankelijkheid van de twee bemiddelende instellingen (Expertisecentrum Cultuureducatie en Serviceorganisatie Cultuurparticipatie) ten opzichte van aanbiedende partijen mag niet in het geding komen. Tegen samenvoeging van het Expertisecentrum Cultuureducatie en de Serviceorganisatie Cultuurparticipatie bestaat in onze ogen echter geen bezwaar, integendeel. Samenvoeging in één stichting leidt tot een beperkte vermindering van overheadkosten en kan leiden tot schaalvoordelen op het gebied van huisvesting, (financiële) administratie en ict. Inhoudelijk kunnen beide organisaties van elkaars kennis (bijvoorbeeld van aanbieders, ruimtes of ontwikkelingen aan de vraagkant) profiteren. Wij hebben laten onderzoeken of het wenselijk is de entiteit Prinsegracht 27 en het NieuwKoorenhuis in één stichting onder te brengen. Hoewel samenvoeging enkele voordelen heeft als het gaat om de beperking van de overheadkosten en er ook meer continuïteit zal zijn ten opzichte van de huidige situatie, zou deze volgens het advies van de GAD tot een ongewenste opeenstapeling van financiële risico s kunnen leiden. Resumerend zal de nieuwe organisatiestructuur voor de cultuureducatie en cultuurparticipatie bestaan uit twee of drie stichtingen in plaats van de huidige twee (Koorenhuis en Culturalis). Naar onze inschatting zal dit niet leiden tot onnodige overheadkosten of afstemmingsproblemen tussen de verschillende partijen. Wel zal in onze ogen een heldere ondersteuningsstructuur ontstaan voor zowel de cultuureducatie als de cultuurparticipatie. Aangezien de huidige Koorenhuis-stichting na een statutenwijziging ook kan fungeren als stichting voor de entiteit NieuwKoorenhuis, kan de continuïteit voor personeel en cursisten van het Koorenhuis zoveel mogelijk worden gewaarborgd en kan vaart worden gemaakt met de beoogde transitie, uiteraard met inachtneming van de opgelegde bezuinigingen. In dit verband doet het ons veel genoegen dat wij u kunnen melden dat ook de voorbereidingen voor het Expertisecentrum Cultuureducatie en de Serviceorganisatie Cultuurparticipatie goed vorderen, niet in de laatste plaats dankzij de loyale inzet van Culturalis en het Koorenhuis. Na vaststelling van het Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur 2013-2016 zal zo snel mogelijk worden overgegaan tot oprichting van één stichting waar deze entiteiten deel van zullen uitmaken.
BOW/2012.576 3 Last but not least melden wij u dat alle tekenen er op wijzen dat ook het Culturalis Theater vanaf 1 januari een vliegende start zal kunnen maken als wijktheater voor de Schilderswijk en Transvaal en als cultuuranker voor het Stadsdeel Centrum. 2. Geldstromen in de nieuwe opzet voor cultuureducatie Tijdens de vergadering van uw Commissie op dinsdag 16 oktober ontstond helaas enige onduidelijkheid over Bijlage 1 die bij onze brief van 15 oktober (RIS 252742) was bijgevoegd. In bijlage 2 bij deze brief treft u een nieuwe tabel aan. Een extra kolom geeft aan wie welke middelen waarvoor mag inzetten. Wij vertrouwen er op dat hiermee de eerder gerezen vraagtekens zijn weggenomen. 3. Toegankelijkheid cursussen buitenschoolse cultuureducatie Een zorg die door leden van uw Commissie is uitgesproken, is de toegankelijkheid van het cursusaanbod voor de vrije tijd voor minder draagkrachtigen en meer in het bijzonder voor kinderen van minder draagkrachtigen. Voor zover nu valt in te schatten, zal in dit opzicht geen wezenlijke verandering plaatsvinden, aangezien het aanbod van particuliere aanbieders van cursussen in onze waarneming groot genoeg is en niet wezenlijk duurder is dan het cursusaanbod van het Koorenhuis. Net zoals (kinderen van) minder draagkrachtigen nu al cursussen van diverse aanbieders kunnen volgen, zal dat in de toekomst het geval zijn. Kinderen met een Ooievaarspas zullen dan dus ook nog bij NieuwKoorenhuis terecht kunnen. Hierbij zij wel opgemerkt dat vanaf 1 januari 2013 minder mensen in aanmerking komen voor een Ooievaarspas. Alleen mensen die niet meer inkomsten hebben dan 110% van de bijstandsnorm kunnen een Ooievaarspas krijgen, waar de grens eerder op 130% lag. Deze maatregel vloeit echter rechtstreeks voort uit het kabinetsbeleid om een aangescherpte grens te hanteren voor het armoedebeleid en niet uit het voorliggende Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur 2013-2016. Hierover is recent gesproken in de Gemeenteraad. De toekomst van de buitenschoolse cultuureducatie in Escamp Tijdens uw vergadering van 16 oktober zijn opmerkingen gemaakt over de sluiting van de dependance van het Koorenhuis in Zuid57 aan de Zuidlarenstraat. Inderdaad heeft het Koorenhuis gedwongen door de voorgenomen korting op de gemeentelijke subsidie de huur aan Vestia opgezegd. Dit roept de vraag op wat er met de huidige leslokalen inclusief apparatuur gaat gebeuren en of hier ook in de toekomst cultuureducatieactiviteiten zullen plaatsvinden. Wij kunnen u melden dat inmiddels een overleg is gestart tussen vertegenwoordigers van Vestia, Theater Dakota en de gemeente hoe de vrijkomende ruimtes in Zuid57 deels kunnen worden ingezet voor cultuureducatie. Hierbij zij aangetekend dat het gebruik van de Koorenhuis-dependance ook voor de aankondiging van de bezuinigingen aanmerkelijk minder intensief was dan gehoopt. Dit neemt niet weg dat wij er alles aan zullen doen om samen met Vestia, Dakota en particuliere aanbieders Zuid57 tot een levendig cultureel centrum te maken, waarbij de culturele huurprijs van de ruimtes gehandhaafd blijft. Doorstartplannen van instellingen die in gemeentelijke panden zijn gehuisvest In de Commissie is de toezegging gedaan dat het college de huur van gemeentelijke cultuurpanden waarvan de huurders (een belangrijk deel van) hun subsidie verliezen en waarvoor leegstand dreigt, in 2013 voor zijn rekening neemt ten laste van de cultuurbegroting. Als de betreffende cultuurinstellingen een goed doorstartplan presenteren, dat toekomstbestendig en realistisch is en hooguit een beroep doet op een incidentele bijdrage in 2013, wil de gemeente hier welwillend naar kijken en neemt zij in 2013 de huur voor haar rekening. Voorwaarde hierbij is wel dat de instellingen vanaf 2014 geheel op eigen benen moeten kunnen staan. Als de betreffende instellingen hier niet in slagen, zullen zij het pand moeten verlaten. Bazart (huur 17.000) Het pand aan de Loosduinsekade komt medio 2013 leeg in het kader van het samenwerkingsplan HPC, Bazart en Musicon. In de toegezegde rapportage medio 2013 zullen wij terugkomen op een mogelijke herbestemming van het pand dan wel noodzakelijke afstoting.
BOW/2012.576 4 Drang (huur pand Schelpkade: 17.000 per jaar) Drang heeft een plan ingediend, waarin wordt gevraagd om een incidentele subsidie van 67.500 voor 2013 en voor 2014. Na overleg heeft Drang aangegeven dat alleen een bijdrage van 67.500 voor 2013, waarvan 17.000 voor de huur, ook voldoende basis biedt voor een succesvolle doorstart. Deze subsidie is bedoeld voor continuering van de studio (huur, maar ook onderhoud, nutsvoorzieningen, de inventaris en beheer). De activiteiten zal Drang dan op een andere manier trachten te financieren. Inhoudelijk blijft Drang inzetten op cultuureducatie en -participatie. Grafische Werkplaats (huur 16.880) Het college reserveert buiten het kunstenplan het jaarlijkse huurbedrag ad 16.880 voor de werkplaatsfunctie. Bij de inspraak bij de Commissie Samenleving benadrukte de Grafische Werkplaats dat jaarlijks minimaal 40.000 subsidie nodig is. Het Parktheater (huur 50.100) AT-Events de exploitant van het Parktheater heeft aangegeven het theater open te kunnen houden voor voorstellingen als de gemeente de huisvestingslasten voor haar rekening kan nemen (totaal ongeveer 70.000). De Regentes (huur 16.000) Wij hebben besloten de inventaris van De Regentes over te nemen teneinde een doorstart van de exploitatie van het theater mogelijk te maken. Er is één plan bij de gemeente ingeleverd door enkele medewerkers van Theater de Regentes en kunstenaars, bewoners, publiek en ondernemers uit het stadsdeel Segbroek. Dit plan is gebaseerd op een aanloopbijdrage in de exploitatie gedurende drie jaar ( 200.000 in 2013, 160.000 in 2014 en 100.000 in 2015), een structurele kwijtschelding van de huur en toekenning van het cultuurankerbudget van 45.000. Daarnaast gaat het plan uit van eigen inkomsten, voornamelijk uit verhuur en horeca, die oplopen van ca. 150.000 in 2013 tot een kleine 350.000 in 2016. Een verkennend gesprek met Other World Productions (de organisator van Crossing Border) heeft opgeleverd dat deze geen basis ziet voor een levensvatbare exploitatie zonder een forse gemeentelijke structurele subsidie. Sarnamihuis ( 30.000 huur) Stichting het Sarnamihuis heeft de huur voor het pand aan de Brouwersgracht opgezegd per 1 januari 2013. TAG ( 17.000 huur) TAG heeft aangegeven de activiteiten te staken en de stichting te liquideren. TAG heeft dus geen doorstartplan ingediend. Vrije Academie ( 79.000 huur) Het college heeft een bedrag gereserveerd van 150.000 voor de functies Studium Generale en GEMAK. Deze subsidie wordt toegekend op basis van een goedgekeurd plan met een sluitende begroting. Indien de Vrije Academie vasthoudt aan de huidige locatie dan stellen wij als voorwaarde dat de begroting is gebaseerd op de huidige huisvestingslasten. De realiteitszin van dekking van de huisvestingslasten door (een) mede- of onderhuurder(s) dient te worden aangetoond met een schriftelijk commitment van deze partij(en). De mede- of onderhuur moet voorts binnen de door de verhuurder en het bestemmingsplan gestelde kaders vallen. De Vrije Academie heeft op 15 oktober een plan ingediend waarin zij aangeeft dat de periode tot 15 november, de datum waarop zij een plan zou moeten indienen, te kort is om een realistisch plan op te stellen voor een doorstart aan de Paviljoensgracht. De Vrije Academie vraagt om respijt voor de eerste helft van 2013. Vóór medio 2013 moet duidelijk zijn of continuering van de activiteiten in het huidige pand een optie is of dat moet worden uitgeweken naar een kleiner en goedkoper pand. Voor dit respijt is volgens de Vrije Academie een eenmalige bijdrage vereist van 60.000.
BOW/2012.576 5 Zeebelt ( 15.000 huur via broedplaats DCR) Zeebelt heeft een plan ingediend voor een doorstart. Hierin zijn de volgende financiële bijdragen van de gemeente voorzien: - incidenteel: 150.000 (overname van de inventaris door de gemeente) - structureel: 45.000 (cultuurankerfunctie Segbroek) - structureel: 36.000 (subsidie broedplaatsen) - structureel: 30.000 (culturele projecten) - structureel: 15.000 (huurderving) Overige knelpunten die in de Commissie Samenleving aan de orde zijn gekomen Bij instellingen die niet in een gemeentelijk pand zijn gehuisvest, is de gemeente ook bereid welwillend naar doorstartplannen te kijken, mits zij toekomstbestendig en realistisch zijn en hooguit een beroep doen op een redelijke incidentele bijdrage van de gemeente in 2013. Branoul Branoul heeft een nieuw plan ingediend waarmee men een overgang wil maken van een structureel gesubsidieerd theater naar een zelfstandig theater met (mogelijk) subsidiering op projectbasis. Branoul vraagt voor 2013 en 2014 een subsidie van 65.000 per jaar. Branoul heeft tijdens bestuurlijk overleg aangegeven dat alleen een subsidie van 65.000 voor 2013 voldoende uitzicht biedt op een succesvolle doorstart. Briza Briza heeft op 23 oktober aangegeven een doorstart te kunnen maken met een gemeentelijke financiële bijdrage van 50.000 voor 2013 en 25.000 voor het jaar 2014. Vanaf 2015 zal Briza zich inspannen haar werkzaamheden voort te zetten zonder structurele subsidie van de gemeente. Culturalis decorwerkplaats Orionstraat Voor de decorwerkplaats die in gebruik is bij de Haagse amateur-podiumkunsten is een bevredigende oplossing gevonden. De Haagse Vereniging voor Amateurtheater heeft aan de Bierbrouwersgaarde een pand kunnen vinden dat met ingang van 1 januari 2013 voor een relatief bescheiden bedrag ( 7.200) kan worden gehuurd en voldoet aan alle eisen (openingstijden, toegankelijkheid voor grote decorstukken, parkeermogelijkheden). De huursom kan worden gedekt uit de begroting van de Serviceorganisatie Cultuurparticipatie op dezelfde wijze als dat nu gebeurt via Culturalis. Dichter aan Huis Dichter aan Huis heeft telefonisch aangegeven met een subsidie van 30.000 voor 2013 en 2014 een doorstart te kunnen maken. Musicon en Haags Pop Centrum In het Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur 2013-2016 heeft het college besloten om het Haags Pop Centrum (HPC) te vragen om een plan voor samenwerking met Musicon. Voor de periode 2013-2016 is hiervoor binnen de subsidie voor het HPC een bedrag van 40.000 gereserveerd. Het HPC heeft samen met Musicon op 15 oktober een plan ingediend voor de invulling van deze samenwerking. Beide instellingen hebben aangegeven vertrouwen te hebben in de samenwerking. Musicon heeft in een begeleidend schrijven aangegeven dat het de focus meer wil leggen op verdere ontwikkeling van de rol die Musicon speelt binnen het onderwijsveld en de versterking van de podiumfunctie. Musicon constateert echter dat realisatie van deze plannen nog niet op 1 januari 2013 zal leiden tot inkomsten. Om de periode te kunnen overbruggen om te reorganiseren naar een organisatie die ook na 2013 levensvatbaar is en een belangrijke rol kan blijven spelen in de Haagse popsector vraagt Musicon een overbruggingssubsidie van 25.000 voor de eerste helft van 2013.
BOW/2012.576 6 Door de geoormerkte subsidie voor de samenwerking met Musicon en voor The Hague Music Export is de totale subsidie aan het Haags Pop Centrum in de periode 2013-2016 lager dan de lopende exploitatiesubsidie. Dit verschil verwacht het HPC te kunnen compenseren met ondernemerschap, onder andere door meer inkomsten te genereren met de eigen accommodatie. Het HPC geeft aan dat dit niet meteen met ingang van 2013 tot voldoende inkomsten leidt, maar heeft er vertrouwen in dat dit in 2014 wel het geval is. Het HPC vraagt voor 2013 een eenmalige overbruggingssubsidie van 20.000. Prospero Prospero heeft een doorstartplan ingediend, waarbij een beroep wordt gedaan op incidentele bijdragen door de gemeente van 6.000 voor 2013 en 3.000 voor 2014. In het plan geeft Prospero aan dat zij door nauwere samenwerkingsverbanden met partners van binnen en buiten de stad, meer ondernemerschap en projectsubsidie met deze eenmalige hulp een jazzprogrammering kan realiseren. Tijdens de commissievergaderingen van 9 en 16 oktober hebben sommige leden de New Dutch Academy benoemd als probleem. Deze instelling ijvert voor opname in het Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur 2013 2016, maar heeft geen doortstartplan ingediend. Wij hopen u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Met vriendelijke groet, Mede namens mijn collega-wethouder van Onderwijs en Deconcentratie, Ingrid van Engelshoven, de wethouder Cultuur, Binnenstad en Internationaal Marjolein de Jong