nederlandse internisten vereniging programma 23 t/m 25 april 2014 MECC Maastricht
Help uw patiënten vooruit in de strijd tegen diabetes type 2 Victoza biedt belangrijke voordelen Verkorte productinformatie en referenties elders in deze uitgave Significante en duurzame HbA 1c verlaging 1 nr. 1 kg Blijvende gewichtsafname 1 WERELDWIJD meer DAn 790.000 patiënten BEHAnDELD met VIctozA 2 De meest voorgeschreven glp-1-agonist 3
Inleiding Geachte collegae, Als de dagen weer langer worden, de zon zich laat zien, de bomen blad krijgen en de vogels u s ochtends wakker fluiten, kortom als de lente zich aankondigt, denkt u dan ook aan de Internistendagen? Traditiegetrouw komt u eind april naar Maastricht waar internisten (i.o.) elkaar ontmoeten, kennis kunnen opdoen en bijpraten. Zoals u inmiddels gewend bent, zullen op woensdag de eerste meet-the-expert sessies plaatsvinden. Niet rustig kennis tot u nemen na een ochtend doorwerken om vervolgens naar Maastricht te kunnen afreizen, maar interactief, vaak ook hands-on uw kennis verdiepen en toepassen. Bent u goed thuis in moeilijke diagnoses, dan horen wij graag uw suggesties tijdens de Grand Rounds. Onze internistische honger naar kennis kan gestild worden tijdens de up-to-date sessies waar de diverse subspecialismen op de kruising van hun vakgebieden de huidige stand van zaken met u zullen delen. Ons vak beoefenen vraagt niet alleen om kennis, maar ook om een maatschappelijke betrokkenheid. Hoe vaak bespreekt u met uw patiënten dat stoppen met roken erger kan voorkomen? Hoe vaak lukt het ons om mensen daadwerkelijk te kunnen laten stoppen? Handvaten om dit te faciliteren zullen ons door Wanda de Kanter en Pauline Dekker worden aangereikt. Heeft iemand in uw omgeving of uzelf wel eens een (bijna) fout gemaakt die zeer nadelig was voor de patiënt? Wat voor hulp is er voor zorgverleners die zoiets ingrijpends meemaken? Jo Shapiro heeft hier een visie op, die zij in haar eigen ziekenhuis verwezenlijkt heeft. Wellicht ook iets voor in onze ziekenhuizen. Natuurlijk zal er dit jaar weer een diner met cabaret, georganiseerd door de regio Groningen, gevolgd door een feest plaatsvinden. Onze jonge talenten krijgen uiteraard weer de gelegenheid in het voetlicht te treden met research en casuïstiek presentaties. Kortom, we hopen dat u allen een fijne, leerzame tijd zult hebben tijdens de Internistendagen en we ontmoeten u graag in Maastricht. Tot dan! Namens de Commissie Internistendagen, An Reyners, voorzitter 1
Voorbereidingscommissie An Reyners - voorzitter Paul van Daele Kees Hovingh Harry Koene Robin Peeters Hilde Royen Patricia Stassen Roderick Tummers de Lind van Wijngaarden (JNIV) Joost Wiersinga Deelnemende verenigingen Nederlandse Internisten Vereniging (NIV) Internistisch Vasculair Genootschap Juniorafdeling Nederlandse internisten Vereniging Nederlandse Federatie voor Nefrologie Nederlandse Vereniging voor Endocrinologie Nederlandse Vereniging voor Gastro-Enterologie Nederlandse Vereniging voor Haematologie Nederlandse Vereniging voor Klinische Farmacologie en Biofarmacie Nederlandse Vereniging voor Medische Oncologie Nederlandse Vereniging voor Medisch Onderwijs NIV Sectie Acute Interne Geneeskunde NIV Sectie Allergologie/Klinische Immunologie NIV Sectie Intensive Care NIV Sectie Ouderengeneeskunde Vereniging voor Infectieziekten Congressecretariaat Congress & Meeting Services Holland Postbus 957 5600 AZ EINDHOVEN Tel. 040-2115 430 Fax 040-2134 010 E-mail: internistendagen@congresservice.nl Hoofdsponsors 2
Sponsors & exposanten ACCO Uitgeverij Amgen Ariad Astellas Pharma Bayer Cablon Medical Cook Medical Eisai Esaote Benelux Eurocept Pharmaceuticals Genzyme Gilead Sciences GlaxoSmithKline LEO Pharma Medix Publishers ProStrakan Pharma Schwa-medico Nederland Synageva Vifor Pharma Will Pharma Sponsorwerving Congress Company Postbus 2428 5202 CK DEN BOSCH Tel. 073-700 35 00 Fax 073-700 35 05 E-mail: sponsoring@congresscompany.com Organisatie Medicinae Internae B.V. (Nederlandse Internisten Vereniging) Postbus 20066, 3502 LB UTRECHT Mercatorlaan 1200, 3528 BL UTRECHT Tel. 030-2823229 Fax 030-2823225 www.internisten.nl / www.internistendagen.nl 3
Algemene informatie Datum 23 t/m 25 april 2014 Locatie Inschrijving Badge MECC Forum 100 6229 GV MAASTRICHT Tel.: 043-383 83 83 Fax: 043-383 83 00 Inschrijving voor het congres vindt elektronisch plaats via de website van het congres (www.internistendagen.nl). Deelname aan het congres is pas definitief na registratie en ontvangst van het verschuldigde inschrijfgeld. Inschrijving mogelijk tot uiterlijk 22 april 2014. Een bevestiging wordt u na ontvangst van betaling toegezonden. Na 22 april kunt u zich uitsluitend aan de registratiebalie inschrijven. Om wachten bij de balie te voorkomen adviseren wij u om tijdig via de website in te schrijven. In 2014 worden de badges niet vooraf opgestuurd per post, maar dienen te worden afgehaald bij de registratiebalie. Kosten (Inschrijving ontvangen na 15 februari 2014) 1 dag 2 dagen totale congres (wo-do of do-vr) (3 dagen) Internisten lid NIV 400 525 600 Internisten niet lid NIV 475 600 675 Assistenten lid (J)NIV 325 450 525 Assistenten niet lid (J)NIV 400 525 600 ( incl. koffie, thee, lunches, borrel, programma en abstract boek, excl. diner en feest) Diner Hotel Voor het diner en feestavond op donderdagavond kunt u zich aanmelden via de website. De kosten bedragen 50,00. Diner en feest zijn uitsluitend toegankelijk voor congresgangers. Bij uw inschrijving kunt u uw wensen kenbaar maken. Tijdig reserveren is gewenst. Aanmeldingen worden in volgorde van binnenkomst behandeld. Reservering via www.internistendagen.nl/hotels. 4
Vervoer Betaling Annulering U kunt een gratis treinkaartje aanvragen (zolang de voorraad strekt) vanaf ieder station in Nederland naar Maastricht-Centraal of Maastricht Randwyck, 2e klas retour. Indien u graag 1e klas reist, dan kunt u dit treinkaartje upgraden naar 1e klas treinvervoer bij het loket of kaartautomaat van het station van vertrek. Dit is uiteraard voor eigen rekening! Tijdens het congres kunt u door uw badge te tonen, gratis gebruik maken van het openbaar vervoer in Maastricht. Het treinkaartje wordt een week vóór het congres toegezonden. Incasso vindt plaats d.m.v. de met het registratieformulier afgegeven eenmalige machtiging. De betaling wordt geboekt op bankrekening NL85RAB0198287380 CMSH inzake Nederlandse Internisten Vereniging Congres. Uitsluitend schriftelijk. Bij annulering vóór 15 maart 2014 wordt het overgemaakte bedrag onder aftrek van 35,- aan administratiekosten gerestitueerd. Vanaf 15 maart 2014 is de inschrijving echter bindend en de kosten van de aangegeven opties zijn dan volledig verschuldigd. Accreditatie 23 april 24 april 25 april NIV geaccrediteerd 3 uur 7 uur 4 uur NVR geaccrediteerd 3 uur 7 uur 4 uur ZA geaccrediteerd 3 uur 7 uur 4 uur NVSHA in aanvraag NVKG in aanvraag GAIA Koffie/thee Om uw nascholingspunten na afloop van het congres in uw nascholingsdossier in GAIA bij te kunnen schrijven is opgave van uw juiste 11-cijferig BIGnummer verplicht. Uw BIG nummer kunt u vinden via www.bigregister.nl. Bij on-site registratie adviseren wij u om uw BIG nummer op te slaan in uw mobiele telefoon, zodat u het bij de hand heeft hand heeft. Tijdens het congres wordt in de pauzes koffie en thee geserveerd vanuit de koffiebars in de Expositiehal. Lunches/diner De lunches vinden plaats bij de Expositie in de Expo Foyer, het diner zal plaatsvinden in de Zuidhal. Parkeren U kunt gebruik maken van de parkeergarages P4 en P5. 5
Woensdag 23 april 2014 16.00-17.00 Inschrijving en koffie/thee Expo Foyer 17.00-17.45 Meet the expert-sessies - Ronde 1 Zaal 0.4 Zaal 0.5 Zaal 2.1 Zaal 0.2/0.3 Zaal 2.7/2.8 Zaal 2.14 Zaal 0.8 Zaal 0.11 Zaal 2.9/2.10 Zaal 0.1 Echografie: abdomen, hals en lijnen M.J. Blans, Arnhem Dr. A. Berghout, Rotterdam Dr. F.H. Bosch, Arnhem J. Vergragt, Utrecht Mw. Dr. R.T. Netea-Maier, Nijmegen Het ABC van de acute geneeskunde Mw. Dr. P.M. Stassen, Maastricht Mw. Dr. H.A.H. Kaasjager, Utrecht Dr. H.S. Brink, Enschede Mw. Dr. S.C.E. Klein-Nagelvoort, Rotterdam Elektrolytstoornissen Dr. E.J. Hoorn, Rotterdam Dr. L. Vogt, Amsterdam Acute buikpijn Mw. Prof.dr. M.A. Boermeester, Amsterdam T.J. Olgers, Groningen Nieuwe orale anticoagulantia (NOAC s) Mw. Dr. M. Söhne, Nieuwegein Dr. M. Coppens, Amsterdam Cardiovasculair risicomanagement bij reproductieve stoornissen Mw. Dr. J.E. Roeters van Lennep, Rotterdam Prof.dr. J.S.E. Laven, Rotterdam Schildkliernodi Prof.dr. J.W.A. Smit, Nijmegen Mw. Prof.dr. Th.P. Links, Groningen Nieuwe antibiotica en oude in een nieuw jasje Mw. Dr. S.E. Geerlings, Amsterdam Prof.dr. M.J.M. Bonten, Utrecht Multipel myeloom Dr. N.W.C.J. van de Donk, Utrecht Dr. M.D. Levin, Dordrecht Cushing - nieuwe behandeling Dr. R.A. Feelders, Rotterdam Mw. Dr. E.F.C. van Rossum, Rotterdam 6
Woensdag 23 april 2014 Zaal 0.9 Omgang met Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) Mw. A. Weiland, Rotterdam Dr. J.T.M. van Leeuwen, Groningen Mw. J.M. Gol, Groningen 18.00-18.45 Meet the expert-sessies - Ronde 2 Zaal 0.4 Zaal 0.5 Zaal 2.1 Zaal 0.2/0.3 Zaal 2.7/2.8 Zaal 2.14 Zaal 0.8 Zaal 0.11 Zaal 2.9/2.10 Echografie: abdomen, hals en lijnen M.J. Blans, Arnhem Dr. A. Berghout, Rotterdam Dr. F.H. Bosch, Arnhem J. Vergragt, Utrecht Mw. Dr. R.T. Netea-Maier, Nijmegen Het ABC van de acute geneeskunde Mw. Dr. P.M. Stassen, Maastricht Mw. Dr. H.A.H. Kaasjager, Utrecht Dr. H.S. Brink, Enschede Mw. Dr. S.C.E. Klein-Nagelvoort, Rotterdam Elektrolytstoornissen Dr. E.J. Hoorn, Rotterdam Dr. L. Vogt, Amsterdam Acute buikpijn Mw. Prof.dr. M.A. Boermeester, Amsterdam T.J. Olgers, Groningen Nieuwe orale anticoagulantia (NOAC s) Mw. Dr. M. Söhne, Nieuwegein Dr. M. Coppens, Amsterdam Cardiovasculair risicomanagement bij reproductieve stoornissen Mw. Dr. J.E. Roeters van Lennep, Rotterdam Prof.dr. J.S.E. Laven, Rotterdam Schildkliernodi Prof.dr. J.W.A. Smit, Nijmegen Mw. Prof.dr. Th.P. Links, Groningen Nieuwe antibiotica en oude in een nieuw jasje Mw. Dr. S.E. Geerlings, Amsterdam Prof.dr. M.J.M. Bonten, Utrecht Multipel myeloom Dr. N.W.C.J. van de Donk, Utrecht Dr. M.D. Levin, Dordrecht 7
Woensdag 23 april 2014 Zaal 0.1 Zaal 0.9 Cushing - nieuwe behandeling Dr. R. Feelders, Rotterdam Mw. Dr. E.F.C. van Rossum, Rotterdam Omgang met Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) Mw. A. Weiland, Rotterdam Dr. J.T.M. van Leeuwen, Groningen Mw. Dr. J.M. Gol, Groningen 18.45-19.45 Koffie/theepauze met lichte maaltijd Expo Foyer/Trajectum 18.45-19.45 Satellietsymposium AstraZeneca Zaal 0.11 Is insuline het einde? Prof.dr. C.D.A. Stehouwer, Maastricht 18.45-19.45 Satellietsymposium Cook Medical Zaal 2.1 PICC lijnen; een minimaal invasieve techniek voor intraveneuze toegang Minimaal invasieve beeld gestuurde plaatsing van PICC lijnen Drs. W. Prevoo, Amsterdam PICC lijnen, de resultaten Dr. H. van Overhagen, Den Haag Verzorging en patiëntenbeleving Mw. B. van den Berg, Den Haag 19.45-20.45 Plenaire sessie: Interne geneeskunde I Auditorium 1 Voorzitter: Prof.dr. J.W.A. Smit, Nijmegen Nederland stopt met roken: waarom en hoe voor de internist Mw. Dr. W. de Kanter, Amsterdam Mw. Dr. P. Dekker, Beverwijk De opleider van morgen Prof.dr. J.B.L. Hoekstra, Amsterdam 8
Donderdag 24 april 2014 07.00-09.00 Inschrijving en koffie/thee Trajectum 07.45-08.45 Algemene ledenvergadering Zaal 2.1 07.45-08.45 Ontbijtsatellietsymposium Amgen Zaal 0.5 BIJZONDER NIEUWS bij Trombocyten afwijkingen: innovatie in diagnostiek en behandeling Innovatie in Diagnostiek Dr. R.E.G. Schutgens, Utrecht Innovatie in Behandeling Dr. M.R. Schipperus, Den Haag 07.45-08.45 Ontbijtsatellietsymposium Bayer Zaal 0.4 Antitrombotica in de dagelijkse praktijk (on)duidelijkheden rond VKA en NOACs Stand van richtlijnen in Nederland Prof.dr. M.V. Huisman, Leiden Gebruik van VKA en NOACs in België Prof.dr. P. Verhamme, Leuven Bloedingen onder VKA en NOACs Mw. Dr. K. Meijer, Groningen 09.00-09.15 Woord van de voorzitter Auditorium 1 Mw. Prof.dr. S.E.J.A. de Rooij, voorzitter NIV 09.15-10.45 Plenaire sessie: Interne Geneeskunde II Auditorium 1 Voorzitter: Prof.dr. C.D.A. Stehouwer, Maastricht Geschiedenis van de geneeskunde Prof.dr. M.J. van Lieburg, Rotterdam Doping en gezondheid: doet het er wel toe? H. Ram, Driebergen Micro-albuminurie groot geworden Dr. R.T. Gansevoort, Groningen 10.45-11.15 Koffie/theepauze Expo Foyer The Battle - Serious gaming in de acute interne geneeskunde 9
Donderdag 24 april 2014 Educatieve Parallelsessies 11.15-12.45 Update in Endocrinologie en Klinische Farmacologie Zaal 0.4/0.5 Voorzitters: Dr. R.P. Peeters, Rotterdam Prof.dr. T. van Gelder, Rotterdam Bijwerkingen van steroïden: hoe nu verder? Prof.dr. A.M. Pereira Arias, Leiden Poep, the ultimate biological, als behandeling van het metabool syndroom Dr. M. Nieuwdorp, Amsterdam Effecten van medicamenteuze therapie op de schildklierfunctie Dr. R.P. Peeters, Rotterdam 11.15-12.45 Update in Infectieziekten en Gastro-Enterologie Auditorium 1 Voorzitters: Dr. W.J. Wiersinga, Amsterdam Dr. R.F.A. Tummers - de Lind van Wijngaarden, Maastricht De darmmicrobiota in gezondheid en ziekte: overzicht voor de internist Dr. W.J. Wiersinga, Amsterdam Clostridium difficile: stand van zaken 2014 Mw. Prof.dr. A. Verbon, Rotterdam Inflammatoire darmziekten: de nieuwste inzichten Dr. C.I.J. Ponsioen, Amsterdam 11.15-12.45 Update in Immunologie en Ouderengeneeskunde Zaal 0.11 Voorzitters: Dr. P.L.A. van Daele Mw. H.I.F. Royen, Zwolle Allergie gaat een leven lang mee Mw. Dr. J.N.G. Oude Elberink, Groningen Immune aging, over veroudering van het immuunsysteem Dr. A.W. Langerak, Rotterdam Het immuunsysteem: door schade en schande wijs Mw. Prof.dr. A.B. Maier, Amsterdam 10
Donderdag 24 april 2014 11.15-12.45 Update in Oncologie en Vasculaire Geneeskunde Auditorium 2 Voorzitters: Dr. G.K. Hovingh, Amsterdam Mw. Dr. A.K.L. Reyners, Groningen VEGF remmers en hypertensie Mw. Dr. A.A.M. van der Veldt, Amsterdam Mw. Dr. M.H.W. Kappers, Breda Vroege vasculaire complicaties van chemotherapie bij kanker Prof.dr. P.W. Kamphuisen, Groningen Late cardiovasculaire toxiciteit Prof.dr. J.A. Gietema, Groningen 11.15-12.45 NIV Kwaliteitscommissie en Medisch Onderwijs Zaal 2.1 Voorzitters: Dr. J.A. Schouten, Nijmegen Mw. Prof.dr. J. de Graaf, Nijmegen Estafette in het ziekenhuis: Patiëntveiligheid vraagt om adequate dienstoverdracht Opleiden in tijd van bezuiniging: kwaliteit is prioriteit! Mw. Dr. P.J.M. van Gurp, Nijmegen Mw. M.A. Tervoort, Delft Mw. Dr. S.E. Geerlings, Amsterdam P.L. Klarenbeek, Amsterdam Prof.dr. R.O.B. Gans, Groningen 12.45-13.45 Lunch Expo Foyer The Battle - Serious gaming in de acute interne geneeskunde 12.45-13.45 Lunch Satellietsymposium AstraZeneca Zaal 0.11 Acute coronaire syndromen in de praktijk. Wat is nieuw in plaatjesaggregatieremming en wat zeggen de richtlijnen? Mw. Prof.dr. S. Middeldorp, Amsterdam 12.45-13.45 Lunch Satellietsymposium Novo Nordisk Farma Zaal 0.2/0.3 Hypoglykemie in Nederland Inleiding; de laatste inzichten over de impact en de gevolgen van hypoglykemie Dr. B.E. de Galan, Nijmegen Sneak Preview Nederlands resultaten van de Internationale HAT-studie Mw. Dr. P.H.L.M. Geelhoed-Duijvestijn, Den Haag 11
Donderdag 24 april 2014 De impact van hypoglykemie vanuit het perspectief van de patiënt Prof.dr. F.J. Snoek, Amsterdam Educatieve Parallelsessies 13.45-15.15 Update in Hematologie en Nefrologie Auditorium 1 Voorzitters: Dr. H.R. Koene, Nieuwegein Mw. Dr. P.M. Stassen, Maastricht TTP-HUS een diagnostische uitdaging in de klinische praktijk Mw. Dr. S.S. Zeerleder, Amsterdam Zin en onzin van screenend stollingsonderzoek voorafgaand aan nierbiopt Mw. Dr. V.E.A. Gerdes, Amsterdam Waarom streefwaarden bij de behandeling van bloedarmoede niet werken Prof.dr. C.A.J.M. Gaillard, Groningen 13.45-15.15 Update in Acute Interne Geneeskunde en Intensive Care Zaal 0.4/0.5 Voorzitters: J. de Koning, Veldhoven Mw. A. Govers, Rotterdam Vocht bij sepsis: wat, hoeveel, waarom? Een update Dr. J.J.M. Ligtenberg, Groningen Zuurstof, genoeg is genoeg Prof.dr. E. de Jonge, Leiden Team prestaties onder druk: niet voor opgeleid? M. Haerkens, Den Bosch 13.45-15.15 Opiniesessie JNIV Auditorium 2 Voorzitter: Prof.dr. P.C. Huijgens, Amsterdam Opgeleid tot werkloosheid.? Mw. Prof.dr. M.M.E. Schneider, Utrecht Dr. A.A. Kroon, Maastricht Dr. J. van den Heuvel, Delft 12
Donderdag 24 april 2014 13.45-15.15 Topproefschriften 2013 Zaal 2.1 Voorzitters: Dr. J.C. Roos, Amsterdam Prof.dr. A.E. Meinders Innovative imaging techniques for improved characterization of atherosclerosis and the assessment of novel therapies Dr. R. Duivenvoorden, Amsterdam Towards safer use of glucocorticoids Mw. Dr. M. van der Goes, Utrecht Chronic Q-fever in the Netherlands Mw. Dr. L.M. Kampschreur, Utrecht 15.15-15.45 Koffie/theepauze Expo Foyer The Battle - Serious gaming in de acute interne geneeskunde 15.45-16.45 Grand Rounds Auditorium 1 Moderator: Dr. P.L.A. van Daele, Rotterdam Panelleden: Mw. C.M.F. van Nispen tot Pannerden, Londen L.J.M. de Heide, Leeuwarden Dr. W. de Ronde, Heemstede Dr. A.H. van den Meiracker, Rotterdam Parallelsessies: Orale presentaties research abstracts en case reports 17.00-18.00 Parallelsessie 1: Case Reports/Research Auditorium 1 Voorzitters: Dr. P.M. Netten, Den Bosch Dr. L.J.M. Reichert, Arnhem Clinical value of serum IgG4 subclass levels in patients with idiopathic retroperitoneal fibrosis. L.G. Pelkmans, E. Vermeer, T.R. Hendriksz, E.F.H. van Bommel Albert Schweitzer Hospital, Dordrecht 1 A nice CATCH! S. Indhirajanti, J. Alsma, P.L.A. van Daele Erasmus Medical Centre, Rotterdam 7 13
Donderdag 24 april 2014 Cardiac involvement in eosinophilic granulomatosis with polyangiitis (EGPA; Churg-Strauss syndrome) and granulomatosis with polyangiitis (GPA; Wegener s granulomatosis) patients M.R. Hazebroek, M.J. Kemna, S. Schalla, S. Sanders-van Wijk, S.C. Gerretsen, R. Dennert, H.P. Brunner-la Rocca, P. van Paassen, J.W. Cohen Tervaert, S. Heymans Maastricht University Medical Centre, Maastricht 16 Outcome of patients with idiopathic retroperitoneal fibrosis treated with tamoxifen or corticosteroid monotherapy F.E. van der Bilt, W.A.G. van der Meijden, T.R. Hendriks, E.F.H. van Bommel Albert Schweitzer Hospital, Dordrecht 37 Delayed progression of carotid intima media thickness in patients with Rheumatoid Arthritis: 1-year results of the FRANCIS study D.F. van Breukelen-van der Stoep, D. van Zeben, B. Klop, M.A. de Vries, N. van der Meulen, J. van der Arend, G.J.M. van de Geijn, H.W. Janssen, C. van Casteren-Messidoro, E. Birnie, J.M.W. Hazes, M. Castro Cabezas St Franciscus Hospital, Rotterdam Erasmus Medical Centre, Rotterdam 39 17.00-18.00 Parallelsessie 2: Case Reports/Research Auditorium 2 Voorzitters: Mw. Prof.dr. J. de Graaf, Nijmegen Mw. Dr. E.J.M. Mattijssen, Arnhem Low haptoglobin, reflex: hemolysis! H.F. Dresselaars, K.G. van der Hem Zaans Medical Centre, Zaandam 2 Juvenile haemochromatosis in a 30-year old patient with heterozygous beta-thalassemia J.E. Tijmensen, H. van Houten Haga Hospital, Den Haag 12 A Turkish family with congenital dyserytropoietic anaemia type II S. Wiebers, T.M. van Maanen, W.G. Meijer Westfries Hospital, Hoorn 13 14
Donderdag 24 april 2014 Iron inflammation and early death in adults with sickle cell disease E.J. van Beers, Y. Yang, N. Raghavachari, D. Allen, J. Nichols, L. Mendelsohn, S. Nekhai, V.R. Gordeu, J.G. Taylor Vi, G.J. Kato Academic Medical Centre, Amsterdam National Heart, Lung and Blood Institute, Bethesda Howard University, Washington 14 Macrocytic anaemia in patients with newly diagnosed anaemia: factors influencing diagnosis and prognosis M.D. Levin, K. Stoute, P. Sonneveld, J. Riedl Albert Schweitzer Hospital, Dordrecht Erasmus Medical Centre, Rotterdam 15 17.00-18.00 Parallelsessie 3: Case Reports/Research Zaal 0.4 Voorzitters: Prof.dr. J.L.C.M. van Saase, Rotterdam Dr. J.W.J. van Esser, Breda Multi-organ toxicity due to chronic occupational heavy metal exposure D.J.L. van Twist, C.V. Hoge, G.H. Koek, H. ten Cate Maastricht University Medical Centre, Maastricht 3 From endocrine to cardiac storm: ventricular fibrillation in a young patient with thyrotoxicosis and Brugada syndrome L. Both, J.P.H. van Wijk Gelderse Vallei Hospital, Ede 8 Secondary causes for osteoporosis significantly contribute to fracture risk in patients with osteopenia and a recent fracture F. Malgo, N.A.T. Hamdy, N.M. Appelman-Dijkstra Leiden University Medical Centre, Leiden 9 15
Donderdag 24 april 2014 Preventing misdiagnosis of Fabry disease: a consensus recommendation for improved diagnosis in adults presenting with kidney disease or left ventricular hypertrophy and mutations of unknown clinical significance B.E. Smid, L. van der Tol, M. Biegstraaten, F. Cecchi, R.H. Lekanne Dit Deprez, P.M. Elliott, S. Florquin, D.A. Hughes, R.A. Lachmann, J.P. Oliveira, A. Ortiz, P.G.Postema, E. Svarstad, W. Terryn, J. Timmermans, C. Tøndel, L. Vogt, S. Waldek, C. Wanner, A.C. van der Wal, F. Weideman, M.L. West, M.A. van den Bergh Weerman, G.E. Linthorst, C.E. Hollak Academic Medical Centre, Amsterdam Careggi Hospital, Florence Heart Hospital, London Royal Free & University college medical school, London National Hospital for Neurology and Neurosurgery, London Hospital São João, Porto IIS-Fundacion Jimenez Diaz, Madrid Haukeland University Hospital, Bergen Gent University Hospital, Gent Radboud University Medical Centre, Nijmegen University Hospital Wurzburg, Wurzburg Dalhousie University, Halifax 34 Cholesteryl-Ester Storage Disease: Two Family Cases of an Underreported and Underdiagnosed Disease B. Sjouke, M.A. Alleman, J.W.J. van der Stappen, J.E.M. Groener, A. Pepping, R. Wevers, A. Gouw, B.D. Dikkeschei, G.S. Mijnhout, G.K. Hovingh Academic Medical Centre, Amsterdam Isala Clinics, Zwolle Leiden University Medical Centre, Leiden Radboud University Medical Centre, Nijmegen 38 17.00-18.00 Parallelsessie 4: Case Reports/Research Zaal 0.5 Voorzitters: Prof.dr. J.W. de Fijter, Leiden Dr. P.J. de Vries, Hilversum Microbial Strangulation After a Chinese Dinner? J. Vergragt, T.J. Blokhuis, D.W. de Lange Ikazia Hospital, Rotterdam University Medical Centre Utrecht, Utrecht 4 Persisting arthralgias after a stay in Brazil: an unfamiliar infectious risk for visitors to the 2014 FIFA World Cup C.A.D. Slegers, M. Keuter, A.V. van der Ven, Q. de Mast Radboud University Medical Centre, Nijmegen 17 16
Donderdag 24 april 2014 A comparison of the diagnostic value of MRI and FDG-PET/CT in suspected spondylodiscitis I.J.E. Kouijzer, C. Smids, F.J. Vos, T. Sprong, A.J.F. Hosman, W.J.G. Oyen, C.P. Bleeker-Rovers Jeroen Bosch Hospital, Den Bosch Radboud University Medical Centre, Nijmegen St Maartens Clinic, Nijmegen 18 Maastricht s experience in implementing an Antimicrobial Stewardship program J.M.L. de Kort, R.F.J. Benus, A.A. Moens, F.H. van Thiel, D. Posthouwer Maastricht University Medical Centre, Maastricht 19 Plasmodium falciparum malaria recrudescence occuring 2.5 years after leaving an endemic country M.A.H. Berrevoets, A.S.M. Dofferhoff Radboud University Medical Centre, Nijmegen Canisius-Wilhelmina Hospital, Nijmegen 20 17.00-18.00 Parallelsessie 5: Case Reports/Research Zaal 2.1 Voorzitters: Dr. B.J. Looij, Geleen Dr. Y.W.J. Sijpkens, Den Haag Constipation and coloured urine: the diagnostic challenge of acute intermittent porphyria C.H.M. Leenen, M. Westerman, C.E.H. Siegert, J. Veenstra St Lucas Andreas Hospital, Amsterdam 5 Effect of oxygen status on innate immune functions in human endotoxemia H.D. Kiers, J. John, E. Janssen, G.J. Scheffer, J.G. van der Hoeven, P. Pickkers, M. Kox Radboud University Medical Centre, Nijmegen 22 A shocking finish of the Dam tot Damloop J.A.J. Douma, R.J.L.F. Loffeld Zaans Medical Centre, Zaandam 25 17
Donderdag 24 april 2014 The Effect of Intravenous Iron Dosing Patterns on Anemia Management in Chronic Hemodialysis Patients W.M. Michels, B.G. Jaar, P.L. Ephraim, Y. Liu, D.C. Miskulin, N. Tangri, S.M. Sozio, T. Shafi, D.C. Crews, J.J. Scialla, W.L. St.Peter, A. Mcdertmott, K. Bandeen-Roche, L.E. Boulware Onze Lieve Vrouwe Hospital, Amsterdam Johns Hopkins University School of Medicine, Baltimore Tufts University School of Medicine, Boston Seven Oaks General Hospital, University of Manitoba, Winnipeg University of Miami Miller School of Medicine, Miami University of Minnesota College of Pharmacy, Minneapolis 28 Liraglutide reverses insulin-associated weight gain, improves glycemic control and decreases insulin dose in patients with type 2 diabetes. Results from a 26-week, randomized, controlled trial (ELEGANT) H.M. de Wit, G.M.M. Vervoort, H.J.J. Jansen, W.J.C. de Grauw, B.E. de Galan, C.J. Tack Radboud University Medical Centre, Nijmegen Jeroen Bosch Hospital, Den Bosch 40 17.00-18.00 Parallelsessie 6: Case Reports/Research Zaal 0.11 Voorzitters: Mw. Prof.dr. M.M.E. Schneider, Utrecht Dr. W.G. Meijer, Hoorn Drug induced fatal hepatic toxicity after 1 week nitrofurantoin N.C.W. Laurenssen, M. Kramer, R. Aydinli, J. Gisolf, J. Verhave Rijnstate Hospital, Arnhem Health Centre Velperweg, Arnhem 6 Olmesartan causing prominent diarrhea and malabsorption J.J.B. Janssen, P. Nijeboer, C.J.J. Mulder St. Elisabeth Hospital, Tilburg VU University Medical Centre, Amsterdam 10 Exocrine insufficiency in chronic pancreatitis; flexible dosing of pancreatic enzymes improves treatment outcome E.C.M. Sikkens, D.L. Cahen, J. de Wit, C.W.N. Looman, F. Kubben, M.J. Bruno St Lucas Andreas Hospital, Amsterdam Erasmus Medical Centre, Rotterdam Maasstad Hospital, Rotterdam 11 18
Donderdag 24 april 2014 The incidence of acute kidney injury (AKI) after a single-dose of gentamicin in the emergency department J.M.L. de Kort, M. Cobussen, P.J.L. Heuvelmans, S.H. Lowe, P.M. Stassen Maastricht University Medical Centre, Maastricht 26 Hydration prior to CT-pulmonary angiography is not required for prevention of contrast induced-acute kidney injury: The Randomized Nefros Trial J.K. Kooiman, Y.W.J. Sijpkens, M. van Buren, J.H.M. Groeneveld, S.R.S. Ramai, A.J. van der Molen, N.J.M. Aarts, C.J. van Rooden, S.C. Cannegieter, H. Putter, T.J. Rabelink, M.V. Huisman Leiden University Medical Centre, Leiden Bronovo Hospital, Den Haag Haga Hospital, Den Haag Medical Centre Haaglanden, Den Haag 27 17.00-18.00 Parallelsessie 7: Case Reports/Research Zaal 0.2/0.3 Voorzitters: Dr. R. Heijligberg, Ede Dr. A.F. Mulder, Utrecht Direct and delayed ICU admission in elderly patients E. Pijpers, M. Bosch, A. Zwietering, P. Stassen Maastricht University Medical Centre, Maastricht 21 Does the Weekend Effect exist in Elderly Internal Medicine Patients visiting the Emergency Department? S.H.A. Brouns, J.J.H. Wachelder, F.S. Jonkers, S.L.E. Lambooij, H.R. Haak Máxima Medical Centre, Eindhoven 23 Organizational Factors induce Prolonged Emergency Department Length of Stay in Elderly Patients S.H.A. Brouns, S.L.E. Lambooij, J. Dieleman, I.T.P. Vanderfeesten, P.M. Stassen, H.R. Haak Máxima Medical Centre, Eindhoven Eindhoven University of Technology, Eindhoven Maastricht University Medical Centre, Maastricht 24 19
Donderdag 24 april 2014 Effects of a web-based intervention on physical activity and metabolism in older adults: randomized controlled trial C.A. Wijsman, R.G.J. Westendorp, E.A.L.M. Verhagen, M. Catt, P.E. Slagboom, A.J.M. de Craen, D. Vroege, K. Broekhuizen, W. van Mechelen, D. van Heemst, F. van der Ouderaa, S.P. Mooijaart Bronovo Hospital, Den Haag Leiden University Medical Centre, Leiden EMGO Institute, VU Medical Centre, Amsterdam Institute for Ageing and Health, Newcastle University, Newcastle Upon Tyne Institute for Evidence Based Medicine in Old Age (IEMO), Leiden Netherlands Consortium for Healthy Ageing (NCHA), Leiden 35 Age-adjusted d-dimer cut-off levels to rule out pulmonary embolism: a prospective outcome study: the ADJUST study P.L. den Exter, J. van Es, M. Righini, P.M. Roy, F. Verschuren, A. Ghuysen, O. Rutschmann, O. Sanchez, M. Jaffrelot, A. Trinh-Duc, C. Le Gall, J. Schmidt, A. Principe, A.A. van Houten, M. ten Wolde, R.A. Douma, G. Hazelaar, P.M.G. Erkens, K.W. van Kralingen, M.J. Grootenboers, M. Durian, Y.W. Cheung, G. Meyer, H. Bounemeaux, M.V. Huisman, P.W. Kamphuisen, G. Le Gal Leiden University Medical Centre, Leiden Academic Medical Centre, Amsterdam Geneva University Hospital, Geneva University Hospital of Angers, Angers Cliniques Universitaires St-Luc, Brussels Liege University Hospital, Liege Hôpital Européen Georges Pompidou, Paris Brest University Hospital, Brest Centre Hospitalier d Agen, Agen Centre Hospitalier d Argenteuil, Argenteuil Centre Hospitalier Universitaire de Clermont- Ferrand, Clermont-Ferrand Centre Hospitalier de Morlaix, Morlaix Maasstad Hospital, Rotterdam Flevo Hospital, Almere Rijnstate Hospital, Arnhem Maastricht University Medical Centre, Maastricht Van Weel Bethesda Hospital, Dirksland Amphia Hospital, Breda Erasmus Medical Centre, Rotterdam University Medical Centre Groningen, Groningen Ottawa Health Research Institute, Ottawa 36 20
Donderdag 24 april 2014 17.00-18.00 Parallelsessie 8: Case Reports/Research Zaal 2.7/2.8 Voorzitters: Prof.dr. R.P. Koopmans, Maastricht Dr. F.L.G. Erdkamp, Geleen 18.00-19.15 Borrel Expo Foyer Metastatic Breast Cancer: What is the real benefit of chemotherapy in clinical practice? J.L. Bakker, K. Wever, J.H. van Waesberghe, A. Beeker, H. Meijers, I.R. Konings, H.M.W. Verheul Spaarne Hospital, Hoofddorp VU University Medical Centre, Amsterdam 29 Limited value of the online Adjuvant! program in older breast cancer patients N.A. de Glas, W. van de Water, E.G. Engelhardt, E. Bastiaannet, A.J.M. de Craen, J.R. Kroep, H. Putter, A.M. Stiggelbout, N.I. Weijl, C.J.H. van de Velde, J.E.A. Portielje, G.J. Liefers Leiden University Medical Centre, Leiden Bronovo Hospital, Den Haag Haga Hospital, Den Haag 30 Oncogenic osteomalacia associated with a B-cell non-hodgkin lymphoma J.H. Elderman, M. Wabbijn, F.E. de Jongh Ikazia Hospital, Rotterdam 31 Willingness to undertake chemotherapy and attitudes towards costs for therapy in the Netherlands A.T. Zuur, E.F.M.M. van Dijk, M. Coskuntürk, J. van der Palen, E.M. Adang, P.F.M. Stalmeier, T.N.H. Timmer-Bonte, A.N.M. Wymenga Medical Spectrum Twente, Enschede Radboud University Medical Centre, Nijmegen 32 Severe symptomatic hypocalcemia in a patient with metastatic prostate cancer: hungry bone syndrome associated with extensive osteoblastic metastases P.W. Holm, M. Tascilar Isala Clinics, Zwolle 33 18.00-19.30 NIV Loop Trajectum Start (inschrijven vanaf 17.30) 19.30-01.00 Cabaret Groningen Het hoogste adres! Zuidhal Diner en feest 21
Vrijdag 25 april 2014 08.00-08.45 Inschrijving en koffie/thee Trajectum 08.45-09.45 Plenaire sessie: Auditorium 1 Schop de Heilige Huisjes omver! Moderator: Mw. Dr. H.A.H. Kaasjager, Utrecht Jury: Mw. W.E.M. Schouten, Amsterdam Dr. F.L.J. Visseren, Utrecht Mw. Dr. P.C. Oldenburg, Amersfoort 10.00-10.45 Meet the expert-sessies - Ronde 3 Zaal 0.4 Zaal 0.5 Zaal 2.1 Zaal 0.2/0.3 Zaal 0.8 Zaal 0.11 Zaal 2.7/2.8 Zaal 0.1 Echografie: abdomen, hals en lijnen M.J. Blans, Arnhem Dr. K. Hoogenberg, Groningen Dr. F.H. Bosch, Arnhem J. Vergragt, Utrecht Mw. Dr. R.T. Netea-Maier, Nijmegen Het ABC van de acute geneeskunde Mw. D.A.W.A. Joosen, Maastricht M.C.M. de Groot, Haarlem Dr. P.W.B. Nanayakkara, Amsterdam J. Alsma, Rotterdam Elektrolytstoornissen Dr. E.J. Hoorn, Rotterdam Dr. L. Vogt, Amsterdam Nieuwe orale anticoagulantia (NOAC s) Mw. Dr. M. Söhne, Nieuwegein Dr. M. Coppens, Amsterdam Huidziekten Mw. V. Verstraeten, Maastricht Dr. Ch. Henquet, Maastricht Mw. E. Jagtman, Maastricht Antimicrobiële resistentie voor de internist: van surveillance tot richtlijnen Prof.dr. J.T. van Dissel, Leiden Dr.ing. E.F. Schippers, Den Haag Schildkliernodi Prof.dr. J.W.A. Smit, Nijmegen Mw. Prof.dr. Th.P. Links, Groningen Multipel myeloom Dr. N.W.C.J. van de Donk, Utrecht Dr. M.D. Levin, Dordrecht 22
Vrijdag 25 april 2014 Zaal 2.14 Zaal 2.9/2.10 Zaal 0.9 Cushing - nieuwe behandeling Dr. R.A. Feelders, Rotterdam Mw. Dr. E.F.C. van Rossum, Rotterdam Omgang met Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) Mw. A. Weiland, Rotterdam Dr. J.T.M. van Leeuwen, Groningen Mw. J.M. Gol, Groningen Dosering van medicatie Prof.dr. A.H.J. Mathijssen, Rotterdam Dr. A.D.R. Huitema, Amsterdam 10.45-11.15 Koffie/theepauze met een versnapering Expo Foyer 11.15-12.00 Meet the expert-sessies - Ronde 4 Zaal 0.4 Zaal 0.5 Zaal 2.1 Zaal 0.2/0.3 Zaal 0.8 Zaal 0.11 Echografie: abdomen, hals en lijnen M.J. Blans, Arnhem Dr. K. Hoogenberg, Groningen Dr. F.H. Bosch, Arnhem J. Vergragt, Utrecht Mw. Dr. R.T. Netea-Maier, Nijmegen Het ABC van de acute geneeskunde Mw. D.A.W.A. Joosen, Maastricht M.C.M. de Groot, Haarlem Dr. P.W.B. Nanayakkara, Amsterdam J. Alsma, Rotterdam Elektrolytstoornissen Dr. E.J. Hoorn, Rotterdam Dr. L. Vogt, Amsterdam Nieuwe orale anticoagulantia (NOAC s) Mw. Dr. M. Söhne, Nieuwegein Dr. M. Coppens, Amsterdam Huidziekten Mw. V. Verstraeten, Maastricht Dr. Ch. Henquet, Maastricht Mw. E. Jagtman, Maastricht Antimicrobiële resistentie voor de internist: van surveillance tot richtlijnen Prof.dr. J.T. van Dissel, Leiden Dr.ing. E.F. Schippers, Den Haag 23
Vrijdag 25 april 2014 Zaal 2.7/2.8 Zaal 0.1 Zaal 2.14 Zaal 2.9/2.10 Zaal 0.9 Schildkliernodi Prof.dr. J.W.A. Smit, Nijmegen Mw. Prof.dr. Th.P. Links, Groningen Multipel myeloom Dr. N.W.C.J. van de Donk, Utrecht Dr. M.D. Levin, Dordrecht Cushing - nieuwe behandeling Dr. R.A. Feelders, Rotterdam Mw. Dr. E.F.C. van Rossum, Rotterdam Omgang met Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) Mw. A. Weiland, Rotterdam Dr. J.T.M. van Leeuwen, Groningen Mw. J.M. Gol, Groningen Dosering van medicatie Prof. dr. A.H.J. Mathijssen, Rotterdam Dr. A.D.R. Huitema, Amsterdam 12.15-13.00 Plenaire sessie: Toppublicaties Auditorium 1 Moderator: Prof.dr. R.O.B. Gans, Groningen Treatment of HCV Infection by Targeting MicroRNA Dr. H.W. Reesink, Amsterdam Bardoxolone Methyl in Type 2 Diabetes and Stage 4 Chronic Kidney Disease Prof.dr. D. de Zeeuw, Groningen PLS3 mutations in X-linked osteoporosis with fractures Mw. C. Zillikens, Rotterdam 13.00-14.00 Plenaire sessie: Interne Geneeskunde III Auditorium 1 Voorzitter: Prof.dr. Y.M. Smulders, Amsterdam Infectieziektenbestrijding anno 2014: kansen en bedreigingen Prof.dr. J.T. van Dissel, Leiden When things go wrong: making the case for peer support Mrs. Dr. J. Shapiro, USA 14.00-14.30 Lunch en einde Expo Foyer 24
25
Victoza 6 mg/ml, EU/1/09/529/002 (verpakking met 2 voorgevulde pennen). Samenstelling: liraglutide 6 mg/ml; oplossing voor injectie in een voorgevulde pen. Een voorgevulde pen bevat 18 mg liraglutide in 3 ml. Indicaties: Behandeling van volwassenen met type 2 diabetes mellitus om glykemische controle te bereiken in combinatie met metformine of een SU-derivaat bij patiënten bij wie onvoldoende glykemische controle werd bereikt bij maximaal verdraagbare doseringen van monotherapie met metformine of een SU-derivaat, of in combinatie met metformine en een SU-derivaat of metformine en een TZD bij patiënten bij wie onvoldoende glykemische controle werd bereikt bij een duale behandeling. Dosering: Ter verbetering van de gastro-intestinale verdraagbaarheid is de startdosering 0,6 mg liraglutide per dag. Na tenminste één week dient de dosering te worden verhoogd naar 1,2 mg. Enkele patiënten hebben naar verwachting baat bij een verhoging van de dosering van 1,2 mg naar 1,8 mg en op basis van klinische respons, kan de dosering na tenminste één week worden verhoogd naar 1,8 mg om de glykemische controle verder te verbeteren. Doseringen hoger dan 1,8 mg per dag worden niet aanbevolen. Contra-indicaties: Overgevoeligheid voor het werkzame bestanddeel of voor één van de hulpstoffen. Werking: Liraglutide is een GLP-1-analoog met 97% sequentiehomologie met humaan GLP-1 dat zich bindt aan de GLP-1-receptor en deze activeert. De werking van liraglutide wordt mogelijk gemaakt via een specifieke interactie met GLP-1-receptoren, hetgeen leidt tot een verhoging van cyclisch adenosinemonofosfaat (camp). Liraglutide stimuleert de insulinesecretie op een glucoseafhankelijke manier. Tegelijkertijd verlaagt liraglutide een ongewenst hoge glucagonsecretie, eveneens op een glucoseafhankelijke manier. Bij hoge bloedglucoseconcentraties wordt zo de insulinesecretie gestimuleerd en de glucagonsecretie geremd. Omgekeerd vermindert liraglutide tijdens hypoglykemie de insulinesecretie terwijl de glucagonsecretie niet wordt belemmerd. Het mechanisme voor het verlagen van de bloedglucoseconcentratie zorgt ook voor een lichte vertraging van de maaglediging. Liraglutide vermindert het lichaamsgewicht en de lichaamsvetmassa via mechanismen die betrekking hebben op een verminderd hongergevoel en een verlaagde energie-inname. Bijwerkingen: De meest frequent gerapporteerde bijwerkingen tijdens klinisch onderzoek waren aandoeningen van het gastro-intestinale systeem: misselijkheid en diarree kwamen zeer vaak voor, terwijl braken, obstipatie, abdominale pijn en dyspepsie vaak voorkwamen. Bij het begin van de behandeling met Victoza kunnen deze gastrointestinale bijwerkingen frequenter voorkomen. Bij voortzetting van de behandeling nemen deze bijwerkingen gewoonlijk binnen enkele dagen of weken af. Hoofdpijn en rhinofaryngitis kwamen ook vaak voor. Daarnaast kwam hypoglykemie vaak voor, en zeer vaak als Victoza wordt gebruikt in combinatie met een sulfonylureumderivaat. Ernstige hypoglykemie is voornamelijk waargenomen bij de combinatie met een sulfonylureumderivaat. Allergische reacties waaronder urticaria, rash en pruritus zijn gemeld na het in de handel brengen van Victoza. Belangrijkste waarschuwingen: Victoza mag niet worden gebruikt bij patiënten met type 1 diabetes mellitus of voor de behandeling van diabetische ketoacidose. Victoza is geen vervanger voor insuline. De toevoeging van liraglutide bij patiënten die reeds met insuline behandeld worden, is niet geëvalueerd en wordt daarom niet aanbevolen. Er is beperkte ervaring met patiënten met congestief hartfalen NYHA-klasse I-II. Er is geen ervaring bij patiënten met congestief hartfalen NYHA-klasse III-IV. Er is beperkte ervaring bij patiënten met IBD en diabetische gastroparese en Victoza wordt daarom niet aanbevolen voor deze patiënten. Gebruik van GLP-1-analogen werd geassocieerd met het risico op pancreatitis. Er zijn enkele gevallen van acute pancreatitis gemeld. Schildklierbijwerkingen, met inbegrip van een verhoogde calcitoninespiegel, struma en schildkliertumor werden gemeld in klinische studies, in het bijzonder bij patiënten met een voorgeschiedenis van schildklieraandoeningen. Patiënten die Victoza krijgen in combinatie met een sulfonylureumderivaat hebben mogelijk een verhoogd risico op hypoglykemie. Klachten en verschijnselen van dehydratatie, inclusief een gewijzigde nierfunctie, werden gemeld bij patiënten die behandeld worden met Victoza. Patiënten die behandeld worden met Victoza dienen geïnformeerd te worden over het potentiële risico op dehydratatie met betrekking tot gastro-intestinale bijwerkingen en dienen voorzorgsmaatregelen te nemen om een vochttekort te voorkomen. Bewaren: Bewaren in de koelkast (2 C - 8 C). Niet in de vriezer bewaren. Niet in de buurt van het vriesvak bewaren. Na ingebruikname: 1 maand houdbaar. Bewaren beneden 30 C of bewaren in de koelkast (2 C - 8 C). Laat de pendop op de pen ter bescherming tegen licht. Farmacotherapeutische groep: Geneesmiddelen gebruikt bij diabetes, overige bloedglucoseverlagende geneesmiddelen, met uitzondering van insulines. ATC-code: A10BX07 Afleverstatus: U.R. Datum: maart 2013. Zie voor de volledige productinformatie www.ema.europa.eu. Referenties: 1. SmPC Victoza, maart 2013 2. Internal Calculations based on IMS Midas Quantum data, July 2013. 3. GIP-CVZ 2013 Novo Nordisk B.V. Postbus 443 2400 AK Alphen aan den Rijn T +31 (0)172 44 96 00 informatie@novonordisk.com novonordisk.nl diabetesbehandelaar.nl 26
Verkorte productinformatie Forxiga 5 en 10 mg filmomhulde tabletten (4 november 2013). Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg wordt verzocht alle vermoedelijke bijwerkingen te melden. Farmaceutische vorm en samenstelling: Elke tablet bevat dapagliflozine propaandiolmonohydraat, overeenkomend met respectievelijk 5 mg of 10 mg dapagliflozine. Farmacotherapeutische groep: Geneesmiddelen gebruikt bij diabetes, andere bloedglucoseverlagende geneesmiddelen, uitgezonderd insulines. ATC code: A10BX09. Indicatie: Forxiga is geïndiceerd bij volwassen patiënten, 18 jaar en ouder, met type 2 diabetes mellitus om de bloedglucoseregulatie te verbeteren als: Monotherapie: Wanneer enkel dieet en lichaamsbeweging geen adequate verbetering van de bloedglucoseregulatie geeft bij patiënten voor wie het gebruik van metformine ongeschikt wordt geacht wegens onverdraagbaarheid. Add-on combinatietherapie: In combinatie met andere glucoseverlagende geneesmiddelen inclusief insuline, wanneer deze samen met dieet en lichaamsbeweging geen adequate verbetering van de bloedglucoseregulatie geven. Dosering: De aanbevolen dosering is 10 mg dapagliflozine eenmaal daags. Bij patiënten met een ernstige leverfunctiestoornis wordt een startdosis van 5 mg aangeraden, indien deze goed wordt verdragen kan de dosis worden verhoogd naar 10 mg. Contra indicaties: Overgevoeligheid voor het werkzame bestanddeel of voor één van de hulpstoffen. Waarschuwingen en voorzorgen: Forxiga dient niet gebruikt te worden bij patiënten met type 1 diabetes mellitus of voor de behandeling van diabetische ketoacidose. De werkzaamheid van Forxiga is afhankelijk van de nierfunctie. De werkzaamheid van Forxiga is verminderd bij patiënten met matige nierinsufficiëntie en naar verwachting afwezig bij patienten met ernstige nierinsufficiëntie. Forxiga wordt niet aanbevolen voor gebruik bij patiënten met matige tot ernstige nierinsufficiëntie (CrCl < 60 ml/min of egfr < 60 ml/min/1,73 m 2 ). Forxiga is niet onderzocht bij patiënten met ernstige nierinsufficiëntie (CrCl < 30 ml/min of egfr < 30 ml/min/1,73 m 2 ) of end-stage nierfalen. Het wordt aanbevolen om regelmatig de nierfunctie te controleren. De blootstelling aan dapagliflozine is verhoogd bij patiënten met ernstige leverinsufficiëntie. De werking van dapagliflozine leidt tot een verhoging van de diurese. Dat gaat gepaard met een matige verlaging van de bloeddruk. Dapagliflozine wordt niet aanbevolen bij patiënten die lisdiuretica gebruiken. Voorzichtigheid is geboden bij patiënten waarbij een door dapagliflozine geïnduceerde bloeddrukdaling mogelijk risicovol is. Dapagliflozine wordt niet aanbevolen bij patiënten met volumedepletie. Bij patiënten met gelijktijdige condities die kunnen leiden tot volumedepletie wordt een zorgvuldige controle van de volumestatus en electrolyten aanbevolen. Bij patiënten die volumedepletie ontwikkelen dient een tijdelijke onderbreking van de behandeling met dapagliflozine te worden overwogen totdat de depletie is gecorrigeerd. Oudere patiënten kunnen een verhoogd risico hebben op volumedepletie en hebben een grotere kans om behandeld te worden met diuretica. De uitscheiding van glucose via de urine kan gepaard gaan met een verhoogd risico op urineweginfecties, daarom moet tijdens de behandeling van pyelonefritis of urosepsis worden overwogen om tijdelijk te stoppen met dapagliflozine. Onder proefpersonen van 65 jaar en ouder kwamen bijwerkingen gerelateerd aan nierfunctiestoornissen of nierfalen en volumedepletie vaker voor bij proefpersonen die werden behandeld met dapagliflozine dan bij placebo. De meest gemelde bijwerking gerelateerd aan de nierfunctie was een verhoogd serumcreatinine. Dit was meestal van voorbijgaande aard en omkeerbaar. De therapeutische ervaring bij patiënten van 75 jaar en ouder is beperkt en initiatie met dapagliflozine wordt bij deze populatie niet aanbevolen. De ervaring in NYHA-klasse I-II is beperkt en er is geen ervaring uit klinische studies met dapagliflozine in NYHA-klasse III-IV. Uit voorzorg wordt dapagliflozine niet aanbevolen voor gebruik bij patiënten die gelijktijdig worden behandeld met pioglitazon. Verhoogd hematocriet is waargenomen bij behandeling met dapagliflozine. Voorzichtigheid is geboden bij patiënten met een reeds aanwezig verhoogd hematocriet. Dapagliflozine is niet onderzocht in combinatie met glucagon-like peptide-1 (GLP-1) analogen. Als gevolg van het werkingsmechanisme zullen patiënten die Forxiga krijgen positief testen op glucose in hun urine. Patiënten met de zeldzame erfelijke aandoeningen galactose-intolerantie, Lapp-lactasedeficiëntie of glucose-galactosemalabsorptie dienen dit geneesmiddel niet te gebruiken. Wanneer een zwangerschap wordt vastgesteld, dient de behandeling met dapagliflozine te worden gestaakt. Dapagliflozine mag niet worden gebruikt in de periode dat borstvoeding wordt gegeven. Interacties: Dapagliflozine kan het diuretisch effect van thiazide en lisdiuretica versterken met mogelijk een verhoogd risico op dehydratatie en hypotensie. Bij gecombineerd gebruik met dapagliflozine kan een lagere dosering insuline of insuline afscheidingsbevorderend middel zoals sulfonylureum nodig zijn om het risico op hypoglykemie te verkleinen. De effecten van roken, dieet, kruidenproducten en alcoholgebruik op de farmacokinetiek van dapagliflozine zijn niet bestudeerd. Bijwerkingen: Zeer vaak ( 1/10): hypoglykemie (bij gebruik met SU of insuline). Vaak ( 1/100, <1/10): vulvovaginitis, balanitis en gerelateerde genitale infecties, urineweginfectie, rugpijn, dysurie, polyurie, dyslipidemie, verhoogd hematocriet. Soms ( 1/1.000, <1/100): vulvovaginale pruritus, volumedepletie, dorst, obstipatie, hyperhidrose, nycturie, verhoogd bloedcreatinine, verhoogd bloedureum. Afleverstatus: U.R., volledige vergoeding onder voorwaarden. Uitgebreide productinformatie: Voor de volledige productinformatie wordt verwezen naar de SPC-tekst op www.b-ms. nl en www.astrazeneca.nl. Voor overige informatie en literatuurservice: Bristol-Myers Squibb BV, Postbus 4058, 3502 HB Utrecht. Tel. 030 300 2222. AstraZeneca BV, Postbus 599, 2700 AN Zoetermeer. Tel. 079 363 2222. 732NL13PR09571-01 75906.011Exp01/10/2015 Referentie: 1. SPC Forxiga 27
Plattegrond Level 0 (souterrain)
Plattegrond Level 1 (begane grond) Plattegrond Level 2 (eerste verdieping)
Expoplattegrond
Nieuw perspectief in de behandeling van diabetes type 2* FORXIGA, de eerste SGLT2-remmer Werkt insulineonafhankelijk door uitscheiding van overtollig glucose via de nieren 1 Vergoed per 1 november 2013 * Voor volledige indicatie: zie SPC Forxiga. Referenties en verkorte productinformatie elders in deze uitgave 732NL13PR09571-01 75906.011Exp01/10/2015