O17.000549* Evaluatie onkruidbeheer op verhardingen 2016
1. Inhoudsopgave 1. Inhoudsopgave... 2 2. Inleiding... 3 3. Evaluatie onkruid op verhardingen... 3 3.1 Nieuwe wetgeving... 3 3.2 Raadsvoorstel gemeente Súdwest-Fryslân... 3 3.3 Uitvoering 2016... 3 3.4 Zijn de verwachtingen uitgekomen?... 4 3.5 Extra middelen... 5 3.6 Wat zijn de verwachtingen?... 5 3.7 Hoe gaan we het doen in 2017... 6 3.8 Communicatie... 6 4. Bijlagen... 7 Pagina 2 van 7 O17.000549
2. Inleiding Op 12 november 2015 heeft de gemeenteraad van Súdwest-Fryslân besloten te stoppen met chemische onkruidbestrijding op verhardingen. Vanaf 31 maart 2016 is een landelijk verbod ingegaan. Professionele gebruikers mogen geen gewasbeschermingsmiddelen op verhardingen meer toepassen. De gemeenteraad heeft in 2016 geen extra budget vrijgemaakt voor de duurdere alternatieve bestrijdingsmethoden en heeft daarmee ingestemd met een lager onderhoudsniveau. Nu we een jaar verder zijn is er behoefte om het onkruidbeheer op verhardingen te evalueren. Wat hebben we afgelopen jaar gedaan? Zijn de verwachtingen uitgekomen? Hoe zit het met de financiën? Hoe gaan we de onkruidbestrijding in 2017 en de jaren erna organiseren? Op deze en andere vragen krijgt u in dit rapport antwoord. 3. Evaluatie onkruid op verhardingen 3.1 Nieuwe wetgeving Met ingang van 31 maart 2016 mogen professionele gebruikers geen gewasbeschermingsmiddelen op verhardingen toepassen. Dat staat in het wijzigingsbesluit gewasbeschermingsmiddelen en biociden. Het verbod geldt nu nog alleen voor verhardingen. Zogenoemde laagrisicomiddelen, zoals het gebruik van azijn, vallen eveneens onder het verbod op chemische onkruidbestrijding op verhardingen. Vanaf 1 november 2017 wordt het verbod uitgebreid naar niet-verhardingen. Uitzonderingen zijn sportterreinen (inclusief golfbanen), siertuinen (bijvoorbeeld een rosarium) en recreatieterreinen (campings en dergelijke). Chemische middelen worden nog wel toegestaan om plagen te bestrijden zoals de eikenprocessierups, Amerikaanse vogelkers of Duizendknoop. Particulieren mogen nog wel chemische middelen als Roundup toepassen, al is het gebruik op verhardingen ook hier verboden. 3.2 Raadsvoorstel gemeente Súdwest-Fryslân O.0000001E Op 12 november 2015 heeft de raad ingestemd met een verbod op chemische middelen op verhardingen. Door op voorhand een besluit te nemen was het mogelijk om op tijd aannemers te vragen om alternatieve methoden op een aantal plaatsen uit te voeren. In het openbaar groen en op sportvelden wordt al langer geen gebruik meer gemaakt van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen. Raadsvoorstel 2015: A. per direct te stoppen met het gebruik van chemische middelen op verhardingen; B. het onkruidbeheer uit te voeren met het huidige budget; C. in te stemmen met een lager onderhoudsniveau met betrekking tot onkruidgroei op verhardingen; D. bewoners en bedrijven vragen mee te helpen trottoirs onkruidvrij te maken. 3.3 Uitvoering 2016 Afgelopen jaar is dit voorstel uitgewerkt naar de volgende acties: Een plaatselijke aannemer houdt alleen de 16 belangrijkste dorps- en stadscentra schoon op een basisniveau met behulp van heet water. Dit geldt ook voor de binnensteden van Sneek en Bolsward (binnen de oude stadsgrachten) en de paden van 12 begraafplaatsen. Pagina 3 van 7 O17.000549
Centrum van Hindeloopen wordt onkruidvrij gemaakt met behulp van heet water De goten worden 2 keer per jaar schoongehouden door een combinatie van 2 borstelmachines en een veegmachine. Daarnaast worden de goten een paar keer per jaar geveegd door de afdeling Reiniging. 2 borstelmachines worden hele jaar ingezet om verhardingen schoon te maken Bewoners en bedrijven worden gevraagd trottoirs, paden en parkeerterreinen zelf schoon te houden 3.4 Zijn de verwachtingen uitgekomen? Bij deze keuze zijn vorig jaar een aantal verwachtingen geschetst van mogelijke consequenties. Hieronder wordt antwoord gegeven op deze verwachtingen: Veel straten, paden en trottoirs zullen snel overwoekerd raken met hoog onkruid en grassen, zeker op plaatsen waar weinig betreding is. Dit heeft zich op enkele plaatsen voorgedaan, met name op plaatsen waar weinig betreding was ( zie ook antwoord bij volgende punt). Onacceptabel veel onkruid langs de kade in Tirns. Het netheidsbeeld van veel trottoirs, wegen en paden wordt laag tot zeer laag en is strijdig met het eerder door de raad afgesproken netheidsbeeld (gemiddeld basis) Pagina 4 van 7 O17.000549
Aan de hand van 13 meetpunten op diverse verhardingstypen in verschillende dorpen en steden is het onderhoudsbeeld gemeten met behulp van speciale meetapparatuur (weedviewer). Vooral in de maanden juni, juli en augustus is het netheidsbeeld van hoog naar basis gegaan. Plaatselijk zelfs laag. Het onderhoudsbeeld van veel goten bleef sterk achter omdat er minder frequent is geveegd. De reden hiervan is dat een van de drie veegwagens een groot deel van het jaar is ingezet bij de twee borstelmachines. Dankzij twee borstelrondes is het netheidsniveau vanaf het najaar op de meeste plaatsen weer basis of hoog (zie bijlage). Mogelijk speelt mee dat het chemiegebruik van de afgelopen jaren nog nawerkt. Ook een droge nazomer heeft een positieve uitwerking gehad op het netheidsbeeld. Na een intensieve borstel- en veegronde heeft er weinig hergroei plaatsgevonden van ongewenste kruiden. In de meeste jaren treedt hergroei zonder chemiegebruik binnen 14 dagen weer op. Het beeld is veel lager dan het afgesproken netheidsbeeld van de aangrenzende groenvoorzieningen. Vooral in de zomermaanden ontstond er een verschil in netheid tussen openbaar groen en verhardingen/goten. Plaatselijk gevaarlijke situaties door gladheid, vooral bij nat weer. Er zijn geen gevallen bekend van valpartijen als gevolg van onkruid op verhardingen, dit is dus zoals het nu lijkt meegevallen. Grote kans op beschadiging van de bestrating door opdrukkend onkruid. Heeft zich nog niet voorgedaan, wel ontstond op enkele plaatsen boomopslag (els, wilg) die zonder ingrijpen in de toekomst schade zal veroorzaken aan de bestrating. Grotere kans op stagnatie waterafvoer naar de kolken door overmatige onkruidgroei Er is geen sprake geweest van stagnatie waterafvoer door onkruid. Door de chemische bestrijding zijn veel onkruiden en grassen verdwenen. Bij extensivering van het beheer wordt dit voordeel binnen 1 jaar teniet gedaan Is tot nu toe meegevallen. Sterke achteruitgang van de leefbaarheid Zo ver is het niet gekomen, wel sterke toename meldingen, die vaak ook aangaven hoe hoog de verwachtingen van de melder zijn. Grote toename aantal klachten (afhandeling kost ook geld!) Deze verwachting is uitgekomen. Het aantal meldingen is gestegen van 60 in 2015 naar 174 in 2016. Verzoeken om extra maatregelen te nemen zijn vrijwel allemaal afgewezen als gevolg van het ontbreken van voldoende financiële middelen. Meestal was er onvoldoende noodzaak om gelijk op elke melding te reageren. In 2015 gingen de meldingen vooral over de nadelen (gezondheidsrisico) van het gebruik van chemische middelen (Roundup) Verwachte toename gebruik chemische bestrijdingsmiddelen door bewoners en bedrijven (geen verkoopverbod voor particulieren). Dit is strijdig met doelstellingen van het Rijk. Hier zijn geen cijfers van bekend. Wel is gebruik van chemische middelen incidenteel geconstateerd op onze verhardingen, naast andere middelen zoals azijn en zout. Naar het particulier gebruik van chemische middelen wordt landelijk wel onderzoek naar gedaan. Het particuliere gebruik moet sterk dalen, anders volgt ook voor deze doelgroep een verkoopverbod. Afgelopen jaar is aandacht besteed om burgers te stimuleren om de verhardingen mee schoon te houden. Dit is gedaan aan de hand van tips voor bewoners via persberichten, Facebook- en Twitterberichten. Gelukkig zijn er veel mensen die zelfwerkzaamheden hebben uitgevoerd, al gaat het maar om een klein deel van de verhardingen. 3.5 Extra middelen Voor 2017 is de post onkruidbestrijding op verhardingen met 200.000, - verhoogd. In totaal is nu 461.467, - beschikbaar. Met deze huidige verhoging van middelen is een hoger netheidsbeeld te halen dan afgelopen jaar. Om het onderhoudsbeeld van 2015 te evenaren is naar verwachting nog eens 175.000, - structureel nodig. 3.6 Wat zijn de verwachtingen? De verwachting is een toename van de onkruiddruk op alle elementverhardingen. Hoe snel die ontwikkeling gaat, is moeilijk te zeggen. De gemeente kan voorlopig reageren voor zover de situatie erom vraagt. Het netheidsbeeld op de trottoirs, goten en paden zal naar verwachting acceptabel zijn (gemiddeld basis). Het netheidsbeeld van wegen, pleinen en parkeerterreinen zal lager uitvallen, omdat Pagina 5 van 7 O17.000549
het onkruid in het groeiseizoen niet of nauwelijks wordt bestreden. In december 2017 volgt opnieuw een evaluatie en kunnen zaken worden bijgestuurd. 3.7 Hoe gaan we het doen in 2017 De elementverhardingen waarop in 2016 het onkruid met heet water werd bestreden, worden ook in 2017 behandeld. Het gaat hier om een 16-tal centra en (historische) kernen. Deze worden op niveau Hoog onderhouden. Daar worden aan toegevoegd alle voetpaden en naastliggende goten in alle dorpen en steden, deze op niveau Basis. De meest onkruidgevoelige plekken worden dan met de momenteel best werkzame methode onderhouden. De afdeling Beheer Onderhoud Groen heeft 2 borstelmachines met machinisten beschikbaar, die worden ingezet wanneer dat nodig is. De afdeling Reiniging is weer op volle sterkte en zorgt voor schone goten. Aannemers houden de trottoirs, straatgoten en bestrating van de sportcomplexen schoon met behulp van thermische methoden (heet water); Gemeente houdt de goten schoon met veegmachines; De gemeente is paraat om in de periode september t/m maart, waar dat nodig is, een intensieve borstel-/veegronde met eigen machines uit te voeren. De veegfrequentie zal in 2017 weer wat hoger zijn. Bewoners worden gevraagd om vooral hun parkeerplekken zelf onkruidvrij te maken/netjes te houden Er wordt ook ingezet om overbodige verhardingen om te vormen naar gras. Daar is 2015 en 2016 jaar al een begin mee gemaakt langs verschillende kades in Sneek. Ook zijn veel arbeidsintensieve schelpenpaden op begraafplaatsen omgevormd naar onderhoudsarme halfverhardingen (duo mix paden). Bij nieuwe aanleg zal er meer rekening worden gehouden met het toekomstig beheer. In 2018 wordt een deel van Littenseradiel toegevoegd aan onze gemeente. Wij verwachten dan dat een vierde veegmachine noodzakelijk is. 3.8 Communicatie Begin 2017 wordt opnieuw aandacht besteed aan dit onderwerp, met tips voor zelfwerkzaamheid op de website, Facebook en Twitter. Pagina 6 van 7 O17.000549
4. Bijlagen Netheidsniveau Basis (B) is het streefniveau Onkruidverloop op verschillende types verhardingen in Súdwest-Fryslân in 2016 Pagina 7 van 7 O17.000549