Projectopdracht en Plan van aanpak Energievisie gebruik boven- en ondergrond Datum: april/mei 2016 Economie en Leefomgeving Postbus 20.000, 7900 PA Hoogeveen Telefoon 14 0528 Fax 0528-191325 Email info@hoogeveen.nl Internet www.hoogeveen.nl
PAGINA 2 VAN 12 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Projectopdracht... 3 Plan van aanpak gehele project... 5 Plan van aanpak fase 1... 7 BIJLAGE 2. Capaciteitsplanning gemeentelijke organisatie... 12
PAGINA 3 VAN 12 A. Inleiding A1. Aanleiding Het college van B&W heeft in het collegeprogramma vastgelegd zowel met een visie op de energielandschappen als een visie op de ondergrond te komen. Aangezien deze twee onderwerpen nauw met elkaar verweven zijn is besloten deze in één document Visie onder en bovengrond gemeente Hoogeveen vast te leggen. Programmabegroting 2015-2018: Structuurvisie onder- en bovengrond De onder- en bovengrond kent steeds meer toepassingen op het gebied van energie en opslag. Te denken valt aan zonne- en windenergie. Daarnaast worden de komende jaren keuzes gemaakt over onder andere de winning van schaliegas, de opslag van koolstofdioxide, restwarmte, stikstof en kernafval. Ook wordt op kleine schaal geothermie toegepast in Nederland. Zowel op provinciaal als rijksniveau zijn/worden structuurvisies voor de ondergrond opgesteld. Om als gemeente regie te houden willen we in 2016 aan de slag met een gemeentelijke visie waarin wij onze eigen ambities ten aanzien van het gebruik van de Hoogeveense onder- en bovengrond vastleggen. A2. Projectaanpak Op dit project is het Protocol Projectmanagement van de gemeente Hoogeveen van toepassing. B. Projectopdracht B1. Doel Ruimtelijke en milieutechnische kaders en randvoorwaarden bepalen waar ontwikkelingen en initiatieven in de onder- en bovengrond aan getoetst worden. Hierbij gaat het om zaken als zon, wind, ondergrondse opslag, geothermie, etcetera (niet uitputtend). B2. Projectresultaat Een uitwerking van de fysieke structuurvisie in de vorm van een breed gedragen visiedocument over het benutten van de mogelijkheden die de boven- en ondergrond in Hoogeveen bieden en waarin is aangegeven waar in de gemeente welke ontwikkeling(en) wel of niet mogelijk is/zijn en waarom.
PAGINA 4 VAN 12 B3. Projectafbakening Het project is gereed nadat het visiedocument bestuurlijk is vastgesteld. Het project omvat niet de uitvoering en/of de uitvoeringsstrategie. Het projectresultaat geeft aan waar in de gemeente welke ontwikkeling(en) wel of niet mogelijk is/zijn en waarom en gaat niet in op de concrete maatregelen die nodig zijn om Hoogeveen in 2040 CO2 neutraal te maken. De uitwerking van dergelijke maatregelen en het beschrijven van de gemeentelijke ambitie en welke rol daarbij hoort, hoort thuis in het klimaatbeleid. Het projectresultaat geeft ten aanzien van de volgende onderdelen ruimtelijke en milieutechnische kaders en randvoorwaarden over de (on)mogelijkheden in de gemeente Hoogeveen: o Ondergrond: o Ondergrondse opslag in zoutkoepel(s) - gassen / perslucht etcetera o Warmtekoudeopslag (WKO) o Hoge temperatuur opslag (HTO) o Ondergrondse infrastructuur (zone voor kabels en leidingen, mede in relatie tot warmtenetten) o Diepe ondergrond / (ultradiepe) Geothermie o Schaliegas o Bovengrond: o Zonneweides o Windenergie o Biovergisters o Biomassacentrales o Energieleverende gewassen o Warmtekrachtkoppeling (WKK) Er is een toename onstaan van het aantal problemen rondom kabels en leidingen in de ondergrond. Vaak zijn deze problemen het gevolg van onduidelijkheden over de toepassing van regels en richtlijnen en de verdeling van verantwoordelijkheden. Dit project gaat hier niet op in. Er wordt een seperaat beleidsdocument opgesteld over hoe wij hier binnen de gemeente Hoogeveen mee omgaan. B4. Uitgangspunten project Het project wordt getrokken door een projectteam bestaande uit gemeentelijk personeel. Tijdens de totstandkoming worden externe belanghebbende partijen geraadpleegd door middel van werksessies. Indien er over een bepaald onderwerp geen kennis binnen de gemeente is, bestaat de mogelijkheid hiervoor een specialist in te huren. Interne personeelsinzet wordt niet doorberekend op het project Het projectresultaat heeft een feitelijk en beschrijvend karakter en gaat niet in op de gemeentelijke ambities met betrekking tot klimaatadaptatie en klimaatneutraliteit in 2040.
PAGINA 5 VAN 12 B5. Opdrachtgever en projectleider De bestuurlijke opdrachtgever is Gert Vos. De ambtelijke opdrachtgever is Arthur Wijngaarden. De projectleider is Erik Dusseljee. C. Plan van aanpak gehele project C1. Projectstart en voorbereiding daarop Het project is gestart met een projectstartup, waarin met een aantal relevante betrokkenen de input is geleverd voor het voorliggende plan van aanpak en de projectopdracht. Fase Fase 1 Verkenning, onderzoek/analyse en inventarisatie: Inwoners, raadsleden, bedrijven, overheden, kennis- en onderwijsinstellingen en maatschappelijke organisaties wordt tijdens een bijeenkomst/inspiratiesessie gevraagd input te leveren over boven- en ondergrondthema s in relatie tot het energievraagstuk. Inventarisatie RO, landschap/natuur en milieu; wat zijn de kansen en bedreigingen per deelaspect die voortvloeien uit geldend gemeentelijkprovinciaal- en /of rijksbeleid c.q. wet- en regelgeving en/of te verwachten overlast? Indien mogelijk wordt dit op kaart gezet. Op onderdelen kan nader onderzoek nodig zijn om de inventarisatie gedegen uit te kunnen voeren. Fase 1 wordt afgerond met een beslisdocument waarin de resultaten van deze fase zijn opgesomd. Informerende presentatie/bijeenkomst gemeenteraad. Planning Gereed september/oktober 2016
PAGINA 6 VAN 12 Fase 2 uitwerkingsfase: opstellen concept-visie op basis van het principe ja-tenzij en de resultaten van fase 1. Fase 2 start pas nadat het beslisdocument van fase 1 is vastgesteld. Fase 3 Procedurele fase: Na afronding van de concept visie wordt het concept vastgesteld en vrijgegeven voor inspraak De reacties van de inspraakprocedure worden verwerkt en waar nodig en mogelijk / wenselijk wordt de visie aangepast cq bijgesteld, waarna de visie ter vaststelling wordt aangeboden aan de gemeenteraad Fase 3 eindigt met het vaststellen van de visie door de gemeenteraad. Dit is tevens het einde van het project. Gereed eind 2016 Uiterlijk tweede kwartaal 2017 C2. Financiën De visie wordt in eigen beheer opgesteld. De inzet van eigen personeel wordt niet doorbelast op het project. Het is waarschijnlijk dat voor bepaalde onderdelen nader onderzoek nodig is. Het budget dat hiervoor nodig is bedraagt naar verwachting maximaal 10.000,- en wordt gefinancierd uit bestaande middelen. C3. Risicoanalyse Risico s Boekje in de kast Onvoldoende draagvlak Uit de hand lopen van planning risico dat private initatieven reeds ontstaan voordat de visie klaar is Statisch document; aandacht houden voor nieuwe ontwikkelingen. Beheersmaatregel Realistische en praktische visie opstellen die werkbaar is en een goed toetsingskader is voor initiatieven en ontwikkelingen. Bewaking door projectleider. Eventueel praktijktoets bij marktpartijen uitvoeren. Communicatieplan en adequate borging van externe partijen in projectorganisatie. Met name relevant voor windenergie. Maatwerk leveren voor concrete initiatieven en anticiperen op eindproduct. Bewaking van projectafbakening door projectleider. Evaluatie: periodiek wordt de visie geevalueerd en waar nodig bijgesteld.
PAGINA 7 VAN 12 C4. Participatie Het project wordt breed en integraal aangepakt. Er wordt gestart met een of meerdere bijeenkomsten met als doel mensen/partijen te inspireren en deze bij het vormgeven van de visie te betrekken. De bijeenkomsten worden georganiseerd voor onze inwoners, raadsleden, bedrijven, overheden, kennis- en onderwijsinstellingen en maatschappelijke organisaties. Hierbij wordt bijvoorbeeld gedacht aan de provincie Drenthe, de Natuur- en Milieufederatie, nutsbedrijven, kennis- en onderwijsinstellingen, Instituut voor Natuureducatie en milieu (IVN), plaatselijke belangenverenigingen en het NLTO. Er zal actief worden gezocht naar inwoners, bedrijven en (kennis)instellingen die een rol, bijvoorbeeld tijdens werksessies, willen vervullen bij de totstandkoming van de visie. De concept visie wordt ter inzage gelegd, waarbij iedereen wordt opgeroepen mee te denken. De gemeenteraad wordt gedurende het visietraject bijgepraat tijdens informatiebijeenkomst(en). Uiteraard kunnen individuele raadsleden een actieve rol vervullen bij de totstandkoming van de visie. D. Plan van aanpak fase 1 D1. Doel Verkenning, onderzoek/analyse en inventarisatie: Inventarisatie RO, landschap/natuur en milieu, wensen inwoners; wat zijn de kansen en bedreigingen per deelaspect die voortvloeien uit geldend gemeentelijk- provinciaal- en /of rijksbeleid c.q. wet- en regelgeving en/of te verwachten overlast/opbrengsten/wensen? D2. Beoogd resultaat Een beslisdocument waarin de resultaten van deze fase zijn opgesomd in de vorm van een concrete beschrijving per onderdeel van de kansen en bedreigingen. Dit als gevolg van de toetsing aan voornoemde aspecten, al dan niet voorzien van kaartmateriaal waar dat mogelijk is.
PAGINA 8 VAN 12 D3. Activiteiten fase 1 PL = projectleider SG = stuurgroep PG = projectgroep Activiteit Toelichting Eige naar Besluit door 1. Vaststelling PL SG / B&W Mei 2016 projectopdracht / plan van aanpak De projectopdracht en het plan van aanpak wordt vastgesteld door B en W nadat de stuurgroep is geinformeerd. Planning (streven naar afronding op) 2. Samenstelling projectorganisatie 3. Opstellen communicatiestrategie / plan Na vaststelling van de projectopdracht en het plan van aanpak wordt de projectorganisatie ingericht, worden vergaderingen ingepland en gaat het project van start. Hiertoe vraagt de projectleider intern capaciteit aan bij het management aan de hand van de capaciteitsraming uit dit document. In overleg met team communicatie wordt de communicatiestrategie uitgedacht. 4. Informatieavond(en) Ophalen wensen/eisen/info belanghebbenden en creeeren draagvlak. 5. Inventarisatie uitvoeren Inventarisatie RO, landschap/natuur en milieu; wat zijn de kansen en bedreigingen per deelaspect die voortvloeien uit geldend gemeentelijk- provinciaal- PL; PG PL; PG PG PG AOG/SG Mei 2016 SG Mei/Juni 2016 Begin juli of 2 e week september 2016 (voor of na zomervakantie) September/Oktober 2016
PAGINA 9 VAN 12 Activiteit Toelichting Eige naar Besluit door en /of rijksbeleid c.q. wet- en regelgeving en/of te verwachten overlast? Indien mogelijk wordt dit op kaart gezet. Op onderdelen kan nader onderzoek nodig zijn om de inventarisatie gedegen uit te kunnen voeren. 6. Opstellen PL Oktober 2016 beslisdocument 7. Vaststellen beslisdocument Fase 1 wordt afgerond met een beslisdocument waarin de resultaten van deze fase zijn opgesomd. Ook wordt hierin het plan van aanpak voor fase 2 concreet uitgewerkt. Vaststelling van het beslisdocument markeert de overgang naar fase 2. PL SG, Trojka en B en W Planning (streven naar afronding op) November 2016 D4. Projectorganisatie fase 1 Projectgroep Doel Afstemming en coordinatie Samenstelling 1. Erik Dusseljee (projectleider) 2. Jannetje Kolijn (vakspecialist duurzaamheid) 3. Sandra van Slageren (verantwoordelijk voor werkgroep bovengrond; groene draad ) 4. Erwin Kuipers en / of Erik Dusseljee (verantwoordelijk voor werkgroep ondergrond) 5. Communicatie, ntb, op afroep Terugkoppeling vanuit de werkgroepen boven- en ondergrond vindt plaats door de genoemde personen in de projectgroep. Frequentie Maandelijks
PAGINA 10 VAN 12 Werkgroep Bovengrond Doel: Uitwerken van de inventarisatie en de verschillende deelaspecten voorzover het de bovengrond aangaat: o Zonneweides o Windenergie o Biovergisters o Biomassacentrales o Energieleverende gewassen o Warmtekrachtkoppeling (WKK) Samenstelling 1. Erik Dusseljee 2. Sandra van Slageren 3. Kees Hofstee 4. Jannetje Kolijn 5. Mineke de Jong 6. Robert Koetschruiter 7. Johanna de Vries 8. Stedenbouwkundig tekenaar (Leo de Olde ) 9. Provincie Drenthe / nutsbedrijven (op afroep / ad hoc wanneer nodig) Frequentie Maandelijks
PAGINA 11 VAN 12 Werkgroep ondergrond Doel: Uitwerken van de inventarisatie en de verschillende deelaspecten voorzover het de ondergrond aangaat: o Ondergrondse opslag in zoutkoepel(s) - gassen / perslucht etcetera o Warmtekoudeopslag (WKO) o Hoge temperatuur opslag (HTO) o Ondergrondse infrastructuur o Diepe ondergrond / (ultradiepe) Geothermie o Schaliegas Samenstelling 1. Erwin Kuipers 2. Erik Dusseljee 3. Rients Turkstra (op afroep) 4. Provincie Drenthe (in overleg te bepalen: M. van Vulpen / D. Wimmers / G.J. Evers / A. Schepers) 5. Nutsbedrijven (op afroep / ad hoc wanneer nodig) 5. Eventuele externe deskundigheid op onderdelen (af te wegen door PL) Frequentie Maandelijks Stuurgroep Doel: Tijdens de duur van het project strategische beslissingen nemen. Samenstelling 1. Wethouder Gert Vos (Duurzamer Hoogeveen; bestuurlijk opdrachtgever) 2. Wethouder Anno Wietze Hiemstra (aantrekkelijk wonen, structuurvisie) 3. Erik Dusseljee (PL) 4. Arthur Wijngaarden (AO) Frequentie Wanneer nodig, gekoppeld aan afronding fase (beslisdocument)
PAGINA 12 VAN 12 BIJLAGE 1. Capaciteitsplanning gemeentelijke organisatie Naam Afdeling Uren E. Dusseljee Realisatie team ELO 350 E. Kuipers SBC - Projecten 40 J. Kolijn Realisatie team ELO 40 S. van Slageren SBC team Fysiek 40 R. Turkstra Realisatie team ELO 40 K. Hofstee Realisatie team Ruimtelijke Ontwikkeling 40 R. Koetschruiter Realisatie team Ruimtelijke Ontwikkeling 40 L. de Olde Realisatie team Ruimtelijke Ontwikkeling 40 J. de Vries Realisatie team ELO 40 M. de Jong Realisatie team Ruimtelijke Ontwikkeling 40 A. Wijngaarden Realisatie team ELO 20 Projectondersteuning, NTB Realisatie - bedrijfsbureau 100