Afstemming in de ondergrond

Transcriptie

1 Kennisconferentie Duurzame Ontwikkeling van de Ondergrond Afwegingen voor de diepe ondergrond: wat kom je tegen? Afstemming in de ondergrond Linda Maring (Deltares) Arjan van Harten (Provincie Drenthe) Programma :45 uur Parallelsessies Ronde 1 13:45 14:00 uur 14:00 14:15 uur Inleiding: informatiebehoefte en afwegingskaders (Linda Maring) Praktijkervaringen Drenthe (Arjan van Harten) 14:15 14:40 uur Discussie: rol, keuzes, samenwerken, kennis, voorbeelden, lopende initiatieven en programma s, ondersteuning 14:40 14:45 uur Afronding tbv slotdiscussie uur Pauze 1

2 informatiebehoefte en afwegingskaders Waarom en wanneer is het belangrijk om activiteiten in de ondiepe ondergrond en de diepe ondergrond op elkaar af te stemmen? Hoe doe je dat? Welke instrumenten zijn voorhanden (afwegingskaders, kaarten, informatie) De ondergrondse ruimte Een schematisch overzicht m diepe ondergrond ondiepe ondergrond - 5 km S.F. van Gessel, EAGE 2009, S.F. van Gessel, Ondergrondse February 1, 2011S.F. ruimte in van beeld, Gessel, 20 januari St.Quirin D workshop

3 Wat gaat er mis als er geen rekening mee wordt gehouden? Ondiepe ondergrond horizontaal Waterlaag: Concurrentie! 3

4 Diepe ondergrond horizontaal Diepe ondergrond bovengrond Instorting boven een zoutholte in Twente TNO-NITG 4

5 Diepe ondiepe ondergrond Schaliegas door Hydraulic fracturing / fracking informatiebehoefte en afwegingskaders Waarom en wanneer is het belangrijk om activiteiten in de ondiepe ondergrond en de diepe ondergrond op elkaar af te stemmen? Hoe doe je dat? Welke instrumenten zijn voorhanden (afwegingskaders, kaarten, informatie) 5

6 Bovengrondse behoefte Tijdschalen: dynamiek van de lagen en korte/lange termijn effecten of winsten Ondiep ruimtegebruik Potentie voor Bescherming bodemfuncties Potenties diepe ondergrond voor gwbescherming Geschikt voor WKO >50 Mton Geschiktheid voor CO 2 opslag: hoog Geschiktheid voor geothermie Duurzaamheid: people, planet en profit, maatschappelijke, ecologische en economische belangen meewegen Ruimteschalen: lokale regionale en landelijke (mondiale) schaal, andere belangen, ambities, kosten (incl schade) en baten Mton Ronde 2, Sessie 5: Governance van de diepe ondergrond 6

7 Haalbaarheidsstudie ruimtelijke planning van het gebruik van de ondergrond (VROM, RPD, 1997) Breed afwegingskader gebruik van de Ondergrond (SKB, 2002) De ondergrond in een lagenbenadering voor RO: een grondslag voor de Deltametropool (SKB, 2003) ILG: vanaf 2003 Bouwstenen van een bodemvisie. Bodembeheer in ruimtelijke ontwikkelingen (2005) Aan het werk met visie. Het opstellen en uitdragen van een bodemvisie (2006) Provinciale bodemvisies BIELLS ILG informatie pilots ( , e.v.) Handreiking plannen met de ondergrond ruimtexmilieu (VROM, 2007) Ruimtelijke ordening van de Ondergrond (VROM, 2007) Routeplanner bodemambities (Bodem+, 2007) Gemeentelijke bodemvisies Preadvies duurzaam gebruik van de ondergrond (TCB, 2008) Redeneerlijn van de ondergrond (VROM 2009) Baten van de ondergrond (SKB 2009) Duurzame ruimtelijke ordening van de diepe ondergrond (SKB 2009) Gebruik van de ondergrond, Ingrediënten voor een afweging (TCB, 2009) Stakeholder PaRticipatie bij de ONtwikkeling van Gemeentelijke Bodemambities (SKB, 2009) Convenant bodemontwikkelingsbeleid en spoedlocaties (Departementen, UvW, IPO en VNG, 2009) Beleidsvisie duurzaam gebruik ondergrond Handreiking ordening van de ondergrond, fysiek en juridisch afwegingskader (VROM, 2010) Afwegingskader voor de ondergrond met toepassing binnen cases (SKB, Overijssel, R dam etc, 2010-heden). Provinciale bodemvisies: Gelderland: energiebesparing en winning (CO 2 -opslag) Drenthe: toepassen bodemenergie (incl geothermie) en gasopslag (zowel strategisch aardgas als CO 2 ) Flevoland: prioritair thema duurzame energie (WKO en geothermie) Overijssel: 11 ondergrondthema s waaronder zoutwinning, bodemenergie Utrecht, Zeeland, Noord-Holland: Bodemenergie Rijksvisie: Voor CO 2 en geothermie houdt het Rijk een sturende rol in samenspraak met gemeenten en provincies (ronde 1, sessie 2. toepassing van wet en regelgeving voor de diepe ondergrond) 7

8 Handvatten: (potentie)kaarten (zie ronde 2, sessie 6, ondergrond in beeld) Brabantse bodemwijzer t Zeeuws Bodemvenster ThermoGIS diep (zie ronde 2, sessie 4 geothermie: onze nieuwe bron van energie) Het expertisenetwerk bodem en ondergrond (ronde 1, sessie 3) SKB/SIKB/Bodem+ 8

9 Tot zover de voorbeelden, afwegingskaders, kaarten en informatie Nu de praktijk: Presentatie visie op de ondergrond Arjan van Harten, provincie Drenthe 9