Streekpact 2013-2018 Ontwerp

Streekpact 2013-2018 Ontwerp Ten geleide We beleven moeilijke economische tijden. Sinds het najaar van 2008 beheersen achtereenvolgende crisissen de actualiteit. Maar net nu dienen zich ook mogelijkheden aan om onze economie regionaal te vernieuwen, versterken en voort uit te bouwen. Meer dan ooit wil het RESOC Brugge, het Regionaal Sociaaleconomisch Overlegcomité, een prominente rol opnemen om die kansen te benutten. Een visie voor het regionaal socio-economisch beleid... Met het Streekpact 2013-2018 verwoordt RESOC Brugge de visie op gewenste sociaaleconomische ontwikkelingen voor de regio Brugge in de nieuwe lokale bestuursperiode. Deze visie wordt geformuleerd door en gedistilleerd uit een brede groep van regionale stakeholders: werknemersorganisaties, werkgeversorganisaties, provinciebestuur, gemeentelijke overheden, onderwijsinstellingen, bedrijven, alle RESOC-partners en een aantal andere belangrijke actoren uit de streek. Het uitgangspunt voor dit nieuwe Streekpact is: welke economische en maatschappelijke evoluties komen op ons af, en hoe kan de regio Brugge daar optimaal op inspelen met eigen regionale troeven, accenten, projecten...? We onderscheiden diverse economische en maatschappelijke trends, die de volgende jaren een impact zullen hebben: een globaliserende economie creativiteit en kennis maken het verschil demografische vergrijzing en ontgroening toenemende vraag naar ruimte uit diverse sectoren delen wordt een levenswijze/ondernemerswijze: nieuwe vormen van sociaal (net)werken beïnvloeden elk aspect van de maatschappij zoeken naar duurzaamheid en efficiëntie in consumptie - productie - maatschappij Elke trend zal problemen, uitdagingen en complexiteit met zich mee brengen maar vooral ook nieuwe kansen. Net door daar op te anticiperen vanuit het RESOC-overleg kunnen deze kansen maximaal worden benut in het voordeel van de regio. De finale doelstelling is dan ook om van deze streek een regio te maken waar het dankzij een gefocust socio-economisch beleid goed is om te ondernemen, te werken, te wonen, te studeren... Dit verklaart meteen ook de brede scope van het Streekpact 2013-2018, onderverdeeld in diverse thematische doelstellingen. 1

Daarnaast bevat het Streekpact als sluitstuk ook een reeks dromen en ambitieuzere ideeën voor de regio Brugge, waarvan de stakeholders op zijn minst de haalbaarheid op langere termijn willen onderzoeken. geënt op Europese, Vlaamse en provinciale toekomstvisie... RESOC Brugge kijkt over de bestuursmuren heen naar Europese, Vlaamse en provinciale ambities en beleidslijnen. De EU2020-strategie, het Pact 2020 en de initiatieven van Vlaanderen in Actie, het Vlaams loopbaanakkoord 2012-2014, het Groenboek Ruimte Vlaanderen in 2050, de provinciale beleidsnota s zijn stuk voor stuk belangrijke beleidsdocumenten die een invloed hebben op het regionale socio-economische beleid. RESOC Brugge pleit voor integratie en samenwerking van de verschillende beleidsniveaus in de verwezenlijking van zijn project voor regio Brugge dat in dit Streekpact 2013-2018 zijn neerslag vindt. vertaald in ambitieuze doelstellingen... RESOC Brugge wil samen met u allen werken aan een toekomstvisie voor de Brugse regio en haar inwoners door: een duurzame toekomst voor allen te ambiëren. RESOC Brugge wil samen met u vooruitkijken en anticiperen op tendensen en innovaties die een toekomst met welvaart en welzijn voor iedereen helpen bouwen. Ambitie, daadkracht en regionale samenwerking zijn onze sleutelwoorden. nieuwe trends, opportuniteiten tot samenwerking en regionale dossiers te detecteren en promoten. RESOC Brugge engageert zich om vinger aan de regionale pols te houden door maatschappelijke trends te detecteren. De communicatie, kennisuitwisseling en het verzamelen van objectieve informatie blijft een van onze essentiële taken als noodzakelijke voorwaarde voor samenwerking en toekomstgerichte actie in de regio Brugge. organisaties, mensen en verenigingen te inspireren en motiveren om acties uit het Streekpact uit te voeren. Onze regio telt heel wat expertise, verspreid over diverse organisaties, bedrijven en individuen. Deze kennis wil RESOC Brugge inzetten om te bouwen aan onze regionale toekomst. Ook het verder ontwikkelen van activiteiten en netwerken over de grenzen heen van gemeenten, organisaties, zuilen... is noodzakelijk om regionale win-winsituaties te creëren. Daarnaast wil RESOC Brugge ook investeren in het stimuleren van partners om gezamenlijk de regionale acties van het Streekpact uit te voeren. vernieuwende (piloot)projecten te initiëren en/of regionaal uit te rollen. Binnen de diverse domeinen van het Streekpact kunnen positieve pilootprojecten een meerwaarde bieden aan regionale vernieuwing. Ook bij het regionaal uitrollen van een specifiek project van een organisatie of gemeente kan RESOC Brugge een rol spelen, hetzij met expertise, het verzamelen van een 2

partnernetwerk of financiering. We hebben de ambitie om niet alleen projecten te initiëren, maar streven naar verankering van projecten die een structureel regionaal effect kunnen hebben. en omgezet in concrete acties. Uiteraard is de finaliteit van dit Streekpact een maximale realisatie van de doelstellingen in de periode 2013-2018. Daarom worden per doelstelling diverse concrete acties voorgesteld die in de komende legislatuur tot uitvoering kunnen worden gebracht. RESOC Brugge zal als katalysator optreden door middel van : het adviseren en sensibiliseren van regionale streekdossiers het ondersteunen van innovatieve projecten en pilootcases die de Streekpactdoelstellingen onderschrijven het creëren van engagement van trekkende en ondersteunende partners het realiseren van financiële partnerschappen ter uitvoering van concrete projecten het bewaken van een doordachte inzet op alle thema s in het Streekpact 2013-2018. Om het succes van het Streekpact beter meetbaar te maken, introduceert RESOC Brugge deze legislatuur jaarprogramma s. Dit laat toe de doelstellingen van het brede Streekpact 2013-2018 te spreiden in de tijd, jaarlijks scherp te stellen in functie van de socio-economische actualiteit en het engagement bij de betrokken partners te herbevestigen. Het Streekpact wordt zo een levend, dynamisch gegeven. Een bijkomend voordeel is dat er ook ruimte kan worden gemaakt voor niet voorziene of verdere projecten die voortvloeien uit een eerdere of eenmalige actie. Concreet zal RESOC Brugge jaarlijks 3 hoofdprioriteiten aanduiden waarop acties worden afgestemd en projecten kunnen worden ingediend. Bovendien wordt voor projecten geënt op de doelstellingen van het Streekpact, ook in financiering voorzien via : provinciale trekkingsrechten: RESOC Brugge voorziet een budget om regionale projecten financieel te ondersteunen met cofinanciering. Het totale budget voor deze trekkingsrechten wordt ter beschikking gesteld door de provincie, de projectgoedkeuring gebeurt via het RESOC. gemeentelijke trekkingsrechten: de 10 gemeenten in de regio engageren zich om jaarlijks een budget van 0.50 Euro per inwoner op hun begroting in te zetten op projecten in het kader van het Streekpact. RESOC Brugge zal werken met thematische calls waarin de noden van de gemeenten centraal staan om verdere samenwerking te stimuleren tussen gemeenten en partners, in het belang van een versterkte regio. Dit budget wordt aangewend als cofinanciering voor een regionaal project, na goedkeuring door het burgemeestersoverleg. Europese projecten: door in te schrijven op Europese programma s voor regionale projecten kan een multiplicatoreffect. Het Streekpact 2013-2018 wordt uitgevoerd door vele trekkende en samenwerkende partners in de Brugse regio, gemeenten, provincie, tal van vzw s met regionale blik, arbeidsmarktactoren, 3

werkgevers- en werknemersorganisaties, de havenverenigingen... Zij werken met kennis van zaken toe naar een duurzame, inclusieve en innovatieve toekomst voor de regio. Wij roepen hen dan ook op om zich kandidaat te stellen bij RESOC Brugge om samen de doelstellingen uit het Streekpact 2013-2018 en daarmee ook de toekomstuitdagingen voor regio Brugge te verwezenlijken. Samen kunnen we zoveel meer betekenen voor regio Brugge dan alleen! 4

1. De 6 uitdagingen Bij het tot stand komen van het Streekpact 2013-2018 is gewerkt met een proces van brede consultatie 1, met verschillende methodes en uitgebreide inspraak. Dit document is dan ook gebaseerd op: een monitoring van de realisaties van het vorige Streekpact 2007-2012 relevant literatuuronderzoek brainstormsessies om de nieuwe thema s en noodzakelijke acties voor de regio te bepalen integratie van vernieuwende ideeën in functie van een langere termijnvisie en durven dromen een uitgebreide interviewronde bij de stakeholders van RESOC Brugge bilaterale gesprekken met relevante partners uit de regio (politici, administraties, ondernemers) 2 thematische regiotafels waar een stand van zaken van het Streekpact-in-wording werd gegeven. Op basis van al deze bronnen en de huidige economische trends zien we voor de komende 6 jaar 6 grote uitdagingen voor de regio Brugge, waarbinnen we doelstellingen formuleren met concrete acties. 1. Uitdaging 1: Werken aan een versterkt regionaal economisch weefsel 2. Uitdaging 2: Mobiliteit & bereikbaarheid: cruciaal voor ontwikkeling van de regio 3. Uitdaging 3: Werk op maat 4. Uitdaging 4: Leerrijke regio 5. Uitdaging 5: Leefbaarheid: betaalbaar en kwalitatief wonen 6. Uitdaging 6: Eenstemmigheid, imago en impact van de regio: conditio sine qua non voor het Streekpact Deze zes uitdagingen worden in het Streekpact stuk voor stuk uitgediept. Daarnaast definiëren we 4 horizontale doelstellingen, die een rode draad vormen doorheen elke ambitie van dit Streekpact 2013-2018: 1 Een overzicht van de gesprekken en brainstormsessies met stakeholders tijdens de consultatieronde vindt u in bijlage. 5

Innovatieve regio: het Streekpact 2013-2018 zet in op initiatieven die het regionaal sociaaleconomisch weefsel aanzetten tot vernieuwing en verandering. Duurzame regio: in elk aspect van het Streekpact - ruimtegebruik, mobiliteit, ondernemerschap, werken, wonen, bestuur, levenskwaliteit - is duurzaamheid een belangrijk streven op twee manieren: duurzame inzet van overheidsmiddelen, die focust op structurele verankering van (piloot)projecten en projecten met een multiplicatoreffect voor de streek. duurzame regionale ontwikkeling met een optimaal evenwicht tussen economische, ecologische, en sociale belangen. Evenwichtige regio: streven naar een evenwichtige en verregaande samenwerking tussen centrumstad en randgemeenten, uitgaande van concrete win-winsituaties die bijdragen tot de algemene regionale ontwikkeling. Daarbij moet ook rekening worden gehouden met de specificiteit van de kustgemeenten. Regio met ruimte voor kansengroepen: kansengroepen, zowel op het vlak van arbeidsmarkt, maar ook met betrekking tot armoede en risico op sociale uitsluiting, moeten bijkomende aandacht krijgen binnen de projecten in het kader van het Streekpact 2013-2018. 6

1. Uitdaging 1: Werken aan een versterkt regionaal economisch weefsel Het economisch weefsel in de regio Brugge is gediversifieerd, met als grote troeven de aanwezigheid van een sterke haven, een cluster van multinationals, een netwerk van KMO s en een belangrijke beleveniseconomie. Toch staan de ondernemingen, zowel uit de profit- als de non-profitsector voor grote uitdagingen. Hoe maken zij het verschil in een geglobaliseerde economie, die steeds sneller evolueert? Hoe investeren we regionaal in innovatie, duurzaamheid, onderzoek en ontwikkling, inclusieve economie? Hoe maken we van het economische verhaal van de regio een succes voor iedereen? Om keuzes te kunnen maken voor acties die het regionaal economisch weefsel versterken, laten we ons voor het Streekpact 2013-2018 inspireren door een aantal evoluties die duidelijke kansen bieden voor de regio Brugge: Er is een duidelijke transformatie gaande van de Europese economie naar een economie waar kennis en performantie het verschil zullen maken. Deze evolutie stimuleert technologische innovatie en vernieuwing in alle sectoren. Steeds meer aandacht gaat naar een evenwicht tussen concurrentie/productiviteit en duurzaamheid/levenskwaliteit. Als gevolg daarvan winnen de principes van duurzame consumptie en productie aan belang. Onze economische toekomst zal gebaseerd moeten zijn op duurzame groei met focus op innovatieve en creatieve toegevoegde waarde. Dit schept kansen en noodzaak voor een verhoogde arbeidsparticipatie van vrouwen, ouderen en jongeren, kansengroepen... Rekening houdend met deze tendensen, heeft de regio Brugge geen andere keuze dan in te zetten op innovatie en duurzame economie. Om hier geïntegreerd werk van te maken, zien we volgende doelstellingen: 1. Cultiveer een bruisende ondernemerscultuur 2. Zorg voor innovatieve én inspirerende ruimte voor ondernemers 3. Geef maximale kansen aan transformerend ondernemerschap 4. Ontwikkel een clusterbeleid voor regionale speerpuntsectoren Dit moet resulteren in een versterkt regionaal economisch weefsel met ruimte voor: 7 slimme economie: innoverende en creatieve bedrijven, klaar voor de uitdagingen van morgen groene economie: duurzame economie met aandacht voor leefomgeving witte economie: omwille van de knowhow in de regio zijn er vele kansen voor een uitgebouwde zorgeconomie waarin de profit en social profitsector elkaar vinden inclusieve economie: de regio zet in op sociale cohesie en meer mogelijkheden voor kansengroepen

Doelstelling 1.1. Cultiveer een bruisende regionale ondernemerscultuur Hoewel zij niet steeds die uitstraling geniet, is de regio Brugge een ondernemende streek. Dat blijkt ondermeer uit volgende statistische gegevens: Brugge is een ondernemende stad: meeste ondernemingen (9.368) en oprichtingen (816) in 2011 in West-Vlaanderen. In de regio Brugge vernieuwt het economische weefsel zich snel: veel ondernemers treden uit, maar er zijn ook veel starters. Regio Brugge bekleedde in 2009 de tweede plaats in West-Vlaanderen qua netto aangroei van nieuwe ondernemers. Het Brugs Bedrijvencentrum kent een volledige bezetting, met 25 kantoren, 50/50 verdeeld over starters en groeiers, gemiddelde verblijfsduur van 3 jaar. Een dynamisch en divers netwerk van ondernemers is de sleutel tot een bloeiende regio waar men de kansen grijpt om innoverend te ondernemen. Daarbij is een totaalaanpak van belang: de regio moet via specifieke acties inzetten op starters, groeiers en gevestigde waarden. Kortom: het bedrijfsleven in zijn geheel. ACTIEPLAN 1: Investeer in het succes van starters Succesvol starten is geen evidentie, maar wel een noodzaak voor een gezond concurrentieel ondernemersweefsel. Een regionaal beleid om starters een stabiele omgeving met voldoende kansen en ondersteuning te bieden, verhoogt de nettoaangroei van nieuwe ondernemers. het onderzoeken van diverse mogelijkheden van ondersteuning voor starters in de regionale speerpuntsectoren. Dit moet hen toelaten met zo weinig mogelijk risico s en maximale ondersteuning creatief en innovatief op te starten naar een economische bedrijfsfinaliteit (bv. principe van incubatoren en/of acceleratoren). het organiseren van een financieel ondersteuningsbeleid voor buitengewone of beloftevolle projecten. Dit kan onder verschillende vormen: durfkapitaal vanuit de overheid en privésector, het faciliteren van informeel investeren voor innoverende startups,... (bv. evenement voor investeerdersgroep, initiatieven rond regionale crowdfunding). het aanbieden van uitgebreide en vlot bereikbare dienstverlening aan starters: een uniek loket dat juridisch, financieel en administratief advies geeft en waar nodig doorverwijst. het creëren van laagdrempelige toegang tot instrumenten om te innoveren via gedeeld gebruik van hardware (bv. 3d printers...) wat ook zorgt voor kruisbestuiving tussen ondernemers, studenten, kenniscentra... 8

het faciliteren van de opstap naar ondernemerschap voor kansengroepen via het bestaande systeem van activiteitencoöperaties en startersfaciliteiten voor ondernemingen uit de sociale economie. het evalueren van bestaande infrastructuur en creëren van voldoende nieuwe inspirerende ruimtes voor start-ups, al dan niet georganiseerd als bedrijvencentrum. (zie verder onder doelstelling 1.2). het promoten van ondernemerschap in het onderwijs door ondernemers voor de klas te brengen. ACTIEPLAN 2: Maak innoverende groeiers tot blijvers Bestaande bedrijven ondersteunen in hun zoektocht naar groei zorgt niet alleen voor regionale economische groei, maar biedt ook kansen tot verankering. Die expansie kan vele vormen aannemen: ruimtelijke uitbreiding, productinnovatie, internationalisering, Vanuit de regio zijn er heel wat mogelijkheden om hierrond ondersteuning te bieden. het uitbouwen van een volwaardig economisch loket als one stop shop, waar mogelijk in de gemeenten van de regio, of in een samenwerking tussen verschillende gemeenten. het creëren van een voldoende groot aanbod aan beschikbare bedrijfsruimte (panden en gronden) in de regio, en het aanbod via een toegankelijk systeem consulteerbaar maken voor ondernemers. het onderzoeken en ontwikkelen van een methodiek en overleg in functie van retentie van industriële activiteit. Dit gebeurt best in samenspraak met hogere overheden en via een gecoördineerd ondersteunend beleid. het inzetten op ondersteuning van innovatie en technologische ontwikkeling, vooral gericht op de regionale speerpuntsectoren. (zie verder onder doelstelling 1.4) ACTIEPLAN 3: De regio is een bruisende ontmoetingsplek voor ondernemers Door de transformatie naar een kenniseconomie, wint het uitwisselen van ervaringen en cocreatie steeds aan belang. Heel wat West-Vlaamse ondernemingen, vaak familiaal geleid, werken in stilte en meestal alleen aan fantastische producten en diensten... Meer netwerking en open innovatie en een betere kennis van onze sterktes zal bijdragen tot een dynamischer ondernemersregio. het inrichten van een ondernemerscentrum op maat van de regionale noden, met aandacht voor inspirerende ruimte voor (startende) ondernemers, verschillende soorten dienstverlening, contactpunt met gemeenten, coworkingruimte, integratie 9

met innoverende (landbouw)ondernemers... het promoten en faciliteren van nieuwe vormen van en professionalisering in het ondernemerschap: open innovatie, kennisdeling en informatieuitwisseling, peer-to-peer economie, competentiemangement in HR, korte ketens, het aantrekken van internationaal ondernemerschap door middel van goede regiomarketing, promoten van de regio als internationale congreslocatie en een versterkte aanwezigheid op internationale beurzen (bv. samen met de haven van Zeebrugge). het ondersteunen van netwerking door het stimuleren van innovatieve ondernemersnetwerken en organiseren van contactmomenten waar starters, groeiers en gevestigde ondernemers elkaar kunnen ontmoeten. het versterken van de website ondernemende regio Brugge als digitaal infopunt voor ondernemers in en buiten de regio. Doelstelling 1.2. Creëer inspirerende ruimte om te ondernemen Bij het creëren van een positief vestigingsklimaat voor ondernemers, is ruimte een belangrijk criterium. Een regio die aantrekkelijk wil zijn voor haar bestaande ondernemers en potentiële investeerders, beschikt over een voldoende groot en gediversifieerd aanbod aan ruimte voor bedrijven. Ondernemingen en overheden hebben vanuit hun maatschappelijke verantwoordelijkheid echter ook een taak om te investeren in duurzame en architecturaal waardevolle gebouwen. Dat draagt bij tot een positief imago voor henzelf en voor de regionale bedrijventerreinen. Gelet op de beperkte beschikbaarheid aan ruimte, zal het regionale beleid in de periode 2013-2018 moeten focussen op een duurzaam ruimtegebruik met een evenwicht tussen economische, ecologische en sociale belangen. ACTIEPLAN 1: Maximaliseer de ontwikkeling van bestaande ruimte Het regionale beleid kan een sturende rol opnemen inzake duurzame ontwikkeling van nieuwe terreinen, reconversie van verouderde zones en inbreiding in bestaande bedrijfsterreinen. De leidraad daarbij is de creatie van voldoende ruimte om te ondernemen en het opzetten van projecten die samenwerking tussen bedrijven stimuleren. het detecteren en in kaart brengen van terreinen en panden voor herbestemming, inbreiding en het delen van bedrijfsruimte, om vervolgens onbenutte bedrijfsgronden en leegstaande panden als eerste te activeren. 10

het voorzien in inspirerende ruimte voor starters, groeiers en KMO s door bijv. gebruik te maken van oude kloostergebouwen of inbreiding in bestaande bedrijfssites. Dit kan leiden tot goedkopere en tegelijk aantrekkelijke ruimtes. het ontwikkelen van instrumenten om leegstand te verhinderen, op gemeentelijk of regionaal niveau. het ontwikkelen van nieuwe bedrijfsruimte, bij voorkeur aansluitend bij bestaande projecten: onderzoek de mogelijkheden voor duurzaam ruimtegebruik in de haven van Zeebrugge, voor de verdere ontwikkeling van de voormalige kazerne in Sijsele en voor de eventuele uitbreiding van de Transportzone Zeebrugge. het uitwerken van een gepast vergunningenbeleid dat satellietkantoren, antennepunten en tijdelijke kantoorcomplexen mogelijk maakt. ACTIEPLAN 2: Stimuleer samenwerkingen inzake ruimtegebruik Het voorlopig schaarse aanbod aan nieuwe ruimte om te ondernemen verhoogt de noodzaak om in onze regio meer bedrijfsruimte te delen, met andere bedrijven, ontwikkelaars of particulieren. Gedeeld ruimtegebruik kan meerdere voordelen opleveren: schaalvoordelen, kostenbesparing, energie-efficiëntie, clustering en cocreatie, het onderzoeken en ter beschikking stellen van ruimte voor coworking in al zijn vormen (bv. ruimte in leegstaande panden of het herinrichten van bestaande onbenutte kantoorruimte in bedrijven). het promoten van duurzame bedrijfsprocessen op bedrijventerreinen en in andere bedrijfsruimte: investeren in ecosysteemdiensten, gesloten water- en materiaalkringlopen... het stimuleren van samenwerking tussen bedrijven, ontwikkelaars, onderwijsinstellingen, overheden en particulieren voor wat betreft delen van ongebruikte ruimte of polyvalent gebruiken van grote en dure infrastructuur. het intensifiëren van overleg tussen het regionale en provinciale beleid inzake ruimtelijke ordening om tot coherente informatie-uitwisseling en visies te komen over algemene beleidsbeslissingen (bv. windmolenproblematiek, hoogspanningsmasten,..) en concrete regionale dossiers. ACTIEPLAN 3: Voorzie een ijzeren voorraad voor de toekomst De regio moet in haar ruimtelijke planning ook over voldoende mogelijkheden beschikken om in de toekomst bedrijven te kunnen huisvesten op nieuwe locaties. 11

het deblokkeren van reeds bestemde ruimte voor bedrijventerreinen via een spoedige en rechtszekere beslissing over de afbakening van het regionaalstedelijk gebied Brugge. het organiseren van de nodige planningsprocessen in functie van langetermijn uitgifte van nieuwe bedrijventerreinen. het opzetten van een database of overzicht van beschikbare bedrijfsruimte via een monitoring van geplande terreinen, terreinen in uitvoering, leegstaande plaatsen in bedrijfsverzamelgebouwen, enz Doelstelling 1.3. Geef ruimte aan transformerend ondernemerschap Wanneer het economisch weefsel transformeert, krijgt ook het ondernemerschap nieuwe invullingen. Het delen van kennis en van productiemiddelen draagt bij tot economische rationalisatie, waarbij schaalvergroting niet langer de enige mogelijkheid is om concurrentieel te zijn. De voordelen uit gedeelde kennis en/of productie, in combinatie met een veranderde regionale afzetmarkt die zoekt naar kwaliteit en duurzaamheid, bieden mogelijkheden om de concurrentie aan te gaan met internationale massaproductie. ACTIEPLAN 1: Stimuleer het nieuwe ondernemerschap Er zijn tal van innoverende vormen van ondernemerschap: coöperatief ondernemerschap, cocreatie, initiatieven rond korteketenproductie, co-sourcing van mensen en middelen, samenwerkingen met sociale economie enz... Ook de regio Brugge kan hier zuurstof aan geven met als bijkomend voordeel dat jonge ondernemers in eigen streek kansen kunnen grijpen. het sensibiliseren rond en ondersteunen van coöperatief ondernemerschap en open innovatie. het bijstaan en linken van ondernemers op zoek naar gedeelde productie, diensten, opslagruimtes en productiemiddelen. het creëren van een rollend fonds voor regionale groene starters en onderzoek (alternatieve energie, cradle-to-cradle, enz...). het realiseren van een overkoepelende visie tussen de gemeenten inzake kernversterkend beleid, en het onderzoeken van mogelijke instrumenten daartoe. het ondersteunen van de ontwikkeling en promotie van lokale landbouwafzetmarkten in de vorm van directe consumentenpunten. ACTIEPLAN 2: Stimuleer sociale innovatie 12

Ook de krapte op de arbeidsmarkt doet ondernemers zoeken naar nieuwe manieren om het menselijke kapitaal maximaal in te zetten.het regionaal sociaaleconomisch beleid kan hier inspirerend en stimulerend werken. het stimuleren van inspraak en een ondernemende geest op de werkvloer: iedereen voelt zich betrokken bij de organisatie en denkt mee. het promoten van pilootprojecten die inzetten op innovatieve arbeidsorganisatie(bv. cosourcing, Flanders Synergy). het ondersteunen van initiatieven voortvloeiend uit het maatwerkdecreet met aandacht voor kwalitatieve tewerkstelling van kansengroepen. het faciliteren en introduceren van sociale economie als HR-expert en -innovator bij reguliere economie via geijkte ondernemersnetwerken. Doelstelling 1.4. Ontwikkel een clusterbeleid voor regionale speerpuntsectoren De Vlaamse regering ontwikkelt een Nieuw Industrieel Beleid en kiest daarbij voor een clusterbeleid. Zo n versterkte samenwerking tussen ondernemers, onderzoeks- en onderwijsinstellingen, beleidsinstanties, dienstenaanbieders, e.a... moet leiden tot een versnelde creatieve en innovatieve injectie. Het spreekt voor zich dat het Streekpact daarop voortbouwt. Deze samenwerkingsverbanden kunnen immers versterkt worden door een geografische nabijheid. RESOC Brugge stelt een aantal regionale speerpuntsectoren voor, waarvan een eerste bottom-up diagnose door de stakeholders uitwijst dat zij kunnen uitgroeien tot sterke clusters die een win-win betekenen voor innovatie en creativiteit van alle actoren. Steeds blijft daarbij de einddoelstelling het ontwikkelen van een duurzaam netwerk van een sterke regionale innoverende kenniseconomie. De sectoren die regionale speerpunten kunnen worden zijn: Transport, distributie en logistiek Metaal, mechatronica en ICT Beleveniseconomie Print, multimedia en creatieve sector Zorg Voor sommige regionale speerpuntsectoren kan verder gebouwd worden op bestaande initiatieven van clusterbeleid. Trefpunt Zorg en de werking van de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij die gegroeid is uit het project West-Poort zijn belangrijke aanzetten voor respectievelijk de cluster Zorg en de cluster Transport, Distributie en Logistiek. Voor elke cluster dient een beleid op maat uitgewerkt te worden. Niettemin zal elke ontwikkeling van clusterbeleid volgens eenzelfde stramien verlopen: 13

1. mobilisatie: gericht opbouwen van belangstelling en participatie van lokale actoren 2. diagnose: maken van een brede inventaris van de context/ontwikkelingsfase van de cluster, met versterkte aandacht voor bottom-up diagnose vanuit de cluster zelf 3. strategie van samenwerking: definiëren van de voornaamste acties en doelstellingen in samenwerking met de belangrijkste stakeholders 4. implementatie: uitwerken van acties en concrete maatregelen 5. evaluatie: beoordelen en meten van output van het clusterbeleid RESOC Brugge wil in het ontwikkelen van een passend clusterbeleid voor deze regionale speerpuntsectoren de nadruk leggen op de implementatie. Overleg met de actoren uit deze sectoren zal cruciaal zijn om de kritische succesfactoren van het beleid te bepalen. Het Streekpact formuleert bij deze doelstelling alvast een eerste aanzet voor wat het clusterbeleid in de gedetecteerde speerpuntsectoren kan inhouden. ACTIEPLAN 1: Detecteer vernieuwende regionale speerpuntsectoren en stimuleer samenwerking met het bestaand Vlaams en provinciaal clusterbeleid Vernieuwing in het regionale economische landschap komt in hoofdzaak uit ondernemerschap tot stand. Daarom is het belangrijk om bij de uitbouw van een concentratiebeleid ook een detectiemechanisme op te zetten voor kleine of ontluikende initiatieven die de potentie hebben om uit te groeien tot nieuwe speerpuntsectoren. Anderzijds is het belangrijk om de vinger aan de pols te houden van de Vlaamse of provinciale initiatieven, waarop onze regionale speerpuntsectoren kunnen inzetten: het Vlaamse Nieuw industrieel Beleid, de Vlaamse visienota Creatieve industrieën en het provinciaal beleid Fabrieken voor de Toekomst voor de kennisgedreven clusters Cleantech, agro-voedingsindustrie en materials & plastics. Deze FvT bieden bedrijven, in het bijzonder KMO s, interdisciplinaire ondersteuning in de kennisgedreven ontwikkeling van hun industriële activiteiten. het organiseren van informatie-uitwisseling met betrekking tot het Vlaams en provinciaal beleid waarop Brugse regionale speerpuntsectoren kunnen inzetten. het betrekken van relevante regionale ondernemers en onderwijsinstellingen in de 3 economische kennisclusters voor West-Vlaanderen: blue energy, agrovoeding, materials & plastics cluster. het bekendmaken van de dienstverlening van de Fabrieken voor de Toekomst naar regionale spelers (bedrijven, onderzoeksinstellingen, onderwijs en KMO s) die kunnen aansluiten bij de 3 provinciale clusters. het ontwikkelen van een streekgebonden overkoepelend orgaan (opleiding, gemeentebesturen, sociale tewerkstelling, onderwijs, reguliere werkgeversveld ) voor de brede sociale economie, met als doel synergie te 14

creëren en nieuwe acties op te zetten. ACTIEPLAN 2: Regionaal clusterbeleid Transport, distributie en logistiek De haven van Zeebrugge speelt een belangrijke rol in de regionale economie. Met ruim 22.000 directe en indirecte jobs en ongeveer 300 actieve bedrijven is ze veruit de grootste werkgever van de streek. De haven evolueert mee met de internationale trend van loutere toegangspoort naar regisseur in de distributieketen en facilitator voor logistiek met toegevoegde waarde (vb. productie-ondersteunende activiteiten zoals afwerking, kwaliteitscontrole, herverpakken...). Een regionaal concentratiebeleid Transport, distributie en logistiek moet de haven verder laten groeien op een duurzame multimodale manier. De investering in een logistieke draaischijf kan leiden tot bijkomende tewerkstelling bovenop de transporten distributieactiviteiten van deze toegangspoort. RESOC Brugge ondersteunt de verdere ontwikkeling van de provinciale acties rond de TDL-cluster in de regio: efficiënte multimodale en duurzame ontsluiting realiseren voor transport in, van en naar de haven van Zeebrugge ruimte creëren voor hoogwaardige logistieke dienstverleners inzetten op een bedrijfsvriendelijk klimaat voor TDL-bedrijven publiek draagvlak realiseren voor een performante logistieke sector kennis en innovatie in logistiek vergroten het wegwerken van de missing links in de multimodale infrastructuur om een efficiënte en duurzame ontsluiting van de haven te realiseren met een groter evenwicht tussen de verschillende modi. het ontwikkelen van meer samenwerking tussen de Vlaamse havens. het detecteren en stimuleren van initiatieven voor vrachtbundeling vanuit de logistieke clusters in het hinterland en in regio Brugge als methode voor duurzame transportcorridors. het promoten van de haven als draaischijf voor hoogwaardige logistieke activiteit bij industriële clusters in de regio Brugge en in het hinterland. het bevorderen van innovatie in logistieke processen, zowel bij verladers als logistieke dienstverleners door investeringen in slimme logistieke systemen (bv. ICT-compatibiliteit tussen haven en logistieke dienstverleners in het hinterland) te faciliteren en valoriseren (bv. via LED-logistiek). het investeren in verbondenheid tussen haven en regio door diverse communicatie-initiatieven: naamsverandering Zeehaven van Brugge, uitbreiding 15

van het project Zeebrugge Open, een vervolgcongres rond Haven en regio, een belevingscentrum rond de sector TDL,... het integreren van kennis over de sector TDL en slimme logistiek in reguliere onderwijsprogramma s, bijv. door samenwerking tussen onderwijs en bedrijfwereld binnen het Maritiem Opleidingscentrum of het postgraduaat supply chain management. het opstellen van een strategisch plan voor de optimalisering en uitbreiding van de Transportzone Zeebrugge. ACTIEPLAN 3: Benut de opportuniteiten van clusterbeleid voor Metaal, mechatronica en ICT Metaal en mechatronica zijn belangrijk voor de regionale industrie: de metaalsector is goed voor 50% van de totale industriële tewerkstelling. Binnen die metaalsector neemt de mechatronica bijna 7 op de 10 arbeidsplaatsen in. In de regio Brugge is de sector mechatronica drie keer zo belangrijk voor de regionale tewerkstelling als in Vlaanderen. Daarnaast is aandacht voor de technologische ICT-sector een belangrijk gegeven voor innovatie in de regio. Een regionaal clusterbeleid zal moeten inzetten op verankering, innovatie en transformatie van de sector. het in kaart brengen van de sterke krachten in de sectoren metaal, mechatronica & ICT in regio Brugge, met aandacht voor stakeholders (bedrijven, beleid, onderwijs, opleidingen,...), bestaande samenwerkingen en detectie van missing links. het proactief detecteren van concrete en acute noden van regionale bedrijven, zodat de overheden waar mogelijk mee voor oplossingen kunnen zorgen. het promoten van samenwerking tussen KMO s, grotere bedrijven, overheidsinstellingen, kennisinstellingen als een manier om autonome groei te bevorderen. het onderzoeken van mogelijkheden rond nieuwe trends als smart grids, cleantech, slimme verkeersgeleiding door onderzoek en ontwikkeling van bedrijven en het wetenschappelijk onderzoek in de kennisinstellingen aan elkaar te koppelen. het onderzoeken van good practices en ondersteunen van pilootprojecten om ook maximaal positieve effecten te genereren in traditionele sectoren. ACTIEPLAN 4: Bouw cultuur, toerisme, horeca & gastronomie en detailhandel uit tot een hechte regionale cluster belevingseconomie 16

In de zoektocht naar economische groei, zal ook de evolutie naar een beleveniseconomie belangrijk zijn. De consument gaat op zoek naar authentieke of specifieke ervaringen eerder dan naar bepaalde producten of diensten. Cultuur, toerisme, horeca & gastronomie en detailhandel - sectoren die vandaag al sterk uitgebouwd zijn in onze regio - kunnen door een hechtere samenwerking en clustering nieuwe kansen bieden om in te spelen op deze trend. De regio Brugge heeft daarenboven als bijkomende troef een uniek en divers landschappelijk kader: de kust, de groene gordel Brugse Ommeland en het historisch erfgoed (Brugge, kastelen, fortengordel, polderdorpen). Daarbij hoort een sterk uitgebouwd toeristisch en recreatief productaanbod, met heel wat ingrediënten die bijdragen tot de beleveniseconomie. Enkele van de belangrijkste troeven op een rijtje: succesvolle groene wandel- en fietsproducten groot cultureel aanbod in centrumstad Brugge en de randgemeenten bloeiende regionale horeca: gerenommeerde topgastronomie, aanwezigheid van de Vlaamse visveiling, streekproducten waaier aan hotels en logies: bloeiende regionale hospitality, unieke charmehotels en een interessant aanbod plattelands- en kustlogies groot aantal unieke onderwijs- en kennisinstellingen (Spermalie, Ter Groene Poorte, foodpairing Sense for Taste,...) creatief ambachtelijk vakmanschap groeiend congres- en cruisetoerisme In eerste instantie zal het regionale clusterbeleid de focus moeten leggen op het vermarkten van de bestaande troeven en op geïntegreerde samenwerking tussen de diverse actoren en sectoren. Uiteraard blijft het ook belangrijk om te investeren in vernieuwing van het productaanbod en bescherming van het unieke landschappelijk kader. het afstemmen van het cultuur- en toeristisch beleid in de bredere regio, over de gemeentegrenzen heen (inhoudelijk en qua marketing), met als doelstelling beleveniseconomie te laten uitgroeien tot een volwaardige, kwaliteitsvolle en duurzame economische sector. het stimuleren van kennisdeling en samenwerking tussen diverse actoren uit toerisme, cultuur, detailhandel, horeca & gastronomie. het ontsluiten en vermarkten van waardevolle natuur- en cultuurlandschappen als nieuwe toeristisch-recreatieve producten (Staats-Spaanse forten en linies, watererfgoed zoals kanaal Brugge-Gent, de Lieve tussen Damme en Moerkerke...). 17

het onderzoeken van opportuniteiten voor nieuwe toeristische of recreatieve ontwikkelingen bijv. innovaties rond creatief ambachtelijk vakmanschap, slow tourism, zorghotels of het betrekken van sociale economie bij belevenisprojecten. het investeren in een volwaardig congrescentrum voor middelgrote congressen, bij voorkeur gecombineerd met de expertise van regionale hogescholen en kennisinstellingen. Dit zal toelaten de groeicapaciteit van het congrestoerisme optimaal te benutten in het belang van de hele regio. het openstellen van de onthaalinfrastructuur voor cruiseschepen voor het brede publiek (bv. voor toeristisch-recreatief onthaalbeleid). het inzetten op ervaringsuitwisseling binnen de regio over creatieve oplossingen voor kernversterkend beleid zodat een gemeentelijke kern toeristisch-recreatief waardevol blijft. het benutten van korteketensamenwerking tussen lokale landbouwproductie, visverwerkende nijverheid en gastronomie & horeca. het ondersteunen van de kruisbestuiving tussen de voedings- en visverwerkende nijverheid en de cluster agro-voedingsindustrie in Midden-West-Vlaanderen. het blijven investeren in culturele infrastructuur, het cultureel aanbod en in nieuwe opportuniteiten voor recreatieve ontsluiting, als belangrijke trekkers voor de regionale beleveniseconomie. ACTIEPLAN 5: Regionaal clusterbeleid voor Print-, multimedia- en creatieve sector Onze regio kent een historisch sterke sector gedrukte media met prominente ankerpunten in de print-, multimedia- en creatieve sector. Dit heeft geleid tot een waar netwerk van PR-, communicatie- en reclamebedrijven, en ook een creatieve poot in de ICT-sector. Op die manier heeft de regio Brugge een belangrijke speerpuntsector in huis in wat Vlaanderen de creatieve industrieën noemt. Creatieve industrieën verruimen het regionale economische weefsel: ze leveren een belangrijke bijdrage aan de economie, zijn een bron van werkgelegenheid en zijn bovendien een van de snelst groeiende sectoren, ze kunnen uitgroeien tot toeleveranciers van niet-technologische innovatie, ze leveren concurrentievoordeel op tegenover massaproductie bij de hedendaagse meerwaardezoekende consument, en creatieve trajecten zorgen voor bijkomende effecten voor commerciële toepassingen. Het is dus zaak de bestaande sterkhouders in de creatieve industrie ook maximaal in te zetten om het economisch weefsel verder te vernieuwen. Een clusterbeleid met versterkte samenwerking tussen verschillende spelers zoals regionale ondernemers, onderzoeks- en onderwijsinstellingen, beleidsinstanties, dienstenaanbieders... met subsectorale kruisverbanden, is een valabele stap voor consolidatie én innovatie in de creatieve sectoren en voor positieve impulsen naar de traditionele sectoren toe. 18

het in kaart brengen van de diverse subsectoren van de creatieve industrieën in regio Brugge, met aandacht voor stakeholders (bedrijven, beleid, onderwijs, opleidingen), bestaande samenwerking en detectie van missing links. het onderzoeken van samenwerking tussen ondernemers, onderwijs en beleid met het oog op financiële ondersteuning binnen het kader Creatieve industrieën in Vlaanderen. het faciliteren van kenniscentra en spin-offs om innovatie te bevorderen, bv. in samenwerking met het Competentiecentrum voor Print&multimedia-industrie, om good practices te bundelen en vernieuwende pilootprojecten te ontwikkelen. het inzetten op creatieve regiomarketing: inspirerende conferenties, ontsluiting van publieke data uit de regio via mobiele apps, Dit moet ook de brain drain van creatieve krachten tegengaan. ACTIEPLAN 6: Bouw Trefpunt Zorg uit tot een regionaal clusterbeleid witte economie De zorgsector is historisch verankerd en sterk uitgebouwd in de regio Brugge: er is een groot en gespecialiseerd aanbod, ze is een grote werkgever, kent een ruim onderwijsaanbod, toonaangevende bedrijven en nieuwe infrastructuurprojecten. Met andere woorden: de regio blinkt uit in zorg, die dankzij een pool van expertise en kennis ook een bron van innovatie is. Daarnaast speelt de vergrijzing, als gevolg van de aantrekkingskracht van de stad Brugge en de kust, hier meer dan elders in Vlaanderen. Dit zal leiden tot een exponentieel stijgende zorgvraag, en een toestroom van een financieel draagkrachtig publiek. Dit opent perspectieven. Trefpunt Zorg is een netwerk getrokken door RESOC Brugge met een groot aantal partners uit de zorgsector, onderwijs, bedrijven, overheden en stakeholders. Hierin werd al de aanzet gegeven tot een regionaal clusterbeleid, specifiek voor de noden van de zorgsector. Visie, missie en actievoorstellen worden verder uitgewerkt in de nota Brugge Zorgregio, waar drie thema s centraal staan: regiomarketing, onderwijs-arbeidsmarkt en economie-innovatie. het actualiseren en communiceren over de missie en acties van Trefpunt Zorg, en het relevant houden van het netwerk. Dit moet het imago van de zorgcluster versterken en het draagvlak over de economische waarde van de zorgsector vergroten. 19

het organiseren en stimuleren van netwerkinitiatieven die de diverse zorgactoren in de regio dichter bij elkaar brengen (bv. Trefdag Zorg II). het tot stand brengen van een betere match tussen vraag en aanbod van zorgonderwijs en de zorgarbeidsmarkt, bv. via sectoraal overleg in samenwerking met RTC West-Vlaanderen. het ontwikkelen van initiatieven die innoverend en kwaliteitsvol zorgonderwijs bevorderen in nauw contact met de zorgsector. Dit moet mee de instroom in zorgberoepen verhogen, bv. via inleefmomenten, toekenning Eerder Verworven Competenties, technologie in opleidingsaanbod. het organiseren van vormingssessies, workshops, lerende netwerken, congressen, enz... die technologische innovatie en kennisontwikkeling in de zorgsector bevorderen. het onderzoeken van de mogelijkheden om de economische finaliteit van de zorgsector en om kennisuitwisseling in de zorgsector te veruitwendigen, bv. creëren van een bedrijvenzone Zorg, een kennis- of onderzoekscentrum witte economie, een kennisdatabank, enz... het organiseren van startersondersteuning voor innoverende zorginitiatieven, economische spin-offs en (technologische) innovatie. het ontwikkelen van methodes en acties om mantelzorginitiatieven en vrijwilligerswerk in de zorgsector te ondersteunen en bijkomende meerwaarde te laten genereren. het onderzoeken van de mogelijkheden voor de ontwikkeling van een regionaal dienstenaanbod voor medische en niet-medische diensten in functie van thuisverzorging. 20

2. Uitdaging 2: Mobiliteit & bereikbaarheid: cruciaal voor ontwikkeiing van de regio Mobiliteit vormt in elk beleid een belangrijk aspect, omdat het een cruciale factor is voor de ontwikkeling van een wijk, bedrijventerrein, gemeente en regio. Het blijkt ook bij bewoners en bedrijven met stip de belangrijkste prioriteit te zijn. Met dit Streekpact willen we mobiliteits- en bereikbaarheidsinitiatieven ontwikkelen, met de nadruk op duurzaamheid, efficiëntie en groene of slimme mobiliteit. De regio moet de komende zes jaar werk maken van volgende doelstellingen: 1. Het ontwikkelen van een regionaal mobiliteitsoverleg 2. Het stimuleren van duurzame mobiliteit 3. Het optimaliseren van infrastructuur Doelstelling 2.1. Ontwikkel een regionaal mobiliteitsoverleg Het mobiliteitsbeleid wordt vandaag in hoofdzaak gevoerd op het niveau van de gemeenten en de Vlaamse overheid. Nog te vaak leidt dit tot situaties waarbij werkzaamheden te weinig gecoördineerd worden uitgevoerd of waarbij er te weinig communicatie gebeurt naar belanghebbenden. Een masterplan voor de regio en een structureel mobiliteitsoverleg worden als oplossing naar voor geschoven. ACTIEPLAN 1: Organiseer een structureel overleg in de regio. Een eerste stap om de mobiliteit in de regio Brugge te verbeteren, bestaat erin de impact van grote infrastructuurwerken en mobiliteitsstromen over de gemeentegrenzen heen in kaart te brengen en zo naar oplossingen te zoeken. het tot stand brengen van een regionaal mobiliteitsoverleg tussen overheden en diverse aanbieders met beslissingskracht en duidelijke bevoegdheden. Hierbij wordt voor een integratie gezorgd van alle beschikbare mobiliteitsinformatie van regionale en lokale organisaties en stakeholders. het uitwerken van een eengemaakt regionaal mobiliteitsbeleid door afstemming en kennisuitwisseling over bv. ontradend parkeerbeleid, tarifiëring, openbaar vervoer het overleggen over regionale win-winsituaties en afwikkeling van regionale mobiliteit: bv. niet-streekeigen verkeer rond buitengebied leiden, lokaal en doorgaand verkeer zoveel mogelijk splitsen, verkeersluwe centra... 21

het onderzoeken van modaliteiten voor financiering en uitvoering van projecten binnen de mobiliteitsvisie. ACTIEPLAN 2: Organiseer open en brede mobiliteitscommunicatie Betrokkenheid en duidelijke informatie zijn cruciaal om de aanvaarding van en eventuele hinder bij (grootschalige) wegwerkzaamheden te faciliteren. het organiseren van burgerbetrokkenheid en open communicatie bij grote infrastructuurwerken, in gemeenschappelijk overleg tussen lokale overheden. het communiceren over de regionale mobiliteitsvisie door organisatie van een congres, event, enz... het creëren van draagvlak en overleg met betrekking tot een binnenvaartverbinding voor interregionaal transport en waar mogelijk personenvervoer. Doelstelling 2.2. Stimuleer duurzame mobiliteit Hoewel de regio Brugge geen structurele fileproblemen ervaart zoals grotere steden, is ook hier een evolutie naar meer duurzame mobiliteit een noodzaak. De wegeninfrastructuur laat geen ongebreidelde verdere groei van de verkeersstromen toe. Bovendien komt steeds vaker de vraag naar meer leefbaarheid en omgevingskwaliteit. Dit vereist een doordacht beleid dat duurzaamheid bij verplaatsingen vooropstelt. Bovendien opent dit economische perspectieven, wanneer de regio erin slaagt een voorloper te zijn inzake duurzame mobiliteit en slimme logistiek. ACTIEPLAN 1: Delen is het nieuwe duurzaam Dit actieplan spitst zich toe op acties die het gedeeld gebruik van vervoer stimuleren of promoten. het faciliteren van personenvervoer naar eenzelfde bestemming, zowel voor woon-werkverkeer als recreatief verkeer, bv. door ondersteuning van initiatieven voor georganiseerd woon-werkverkeer naar moeilijk bereikbare bedrijventerreinen. het stimuleren van vrachtenbundeling bij bedrijven, bv. onder de vorm van georganiseerd goederenvervoer van en naar gemeentelijke centra via een overslagpunt of verdeelcentrum. 22

het opzetten van projecten om bestaande parkeerruimte bij bedrijven, dienstencentra, winkelruimte... op bepaalde tijdstippen te delen met bewoners, toeristen en bedrijven als alternatief voor nieuwe parkeergelegenheid. het organiseren van een aanbod huurfietsen en fietscambio op randparkings, centrale gemeentelijke plaatsen, stations, bushaltes... en het diversifiëren van dit aanbod (elektrische fietsen, bakfiets, boodschappentas...). het investeren in beveiligde fietsstallingen voor verschillende doelgroepen (bewoners, pendelaars, toeristen...). ACTIEPLAN 2: Duurzame modi stimuleren en innoveren De regio Brugge moet inzetten op duurzame vervoersmiddelen als primaire modi in een mobiliteitsvriendelijke regio. Onder duurzame modi verstaan we: openbaar vervoer (bus, trein, tram), gedeeld vervoer, fiets, voetganger, elektrisch vervoer, en goederenvervoer over de waterwegen en het spoor. Ook slimme oplossingen voor regionale mobiliteitsproblematieken maken deel uit van een toekomst met duurzame mobiliteit. het organiseren van een afgestemd en geïntegreerd aanbod van verschillende openbaar vervoermodi (trein, tram, bus, taxi). Waar mogelijk krijgen deze modi voorrang op het andere verkeer. het investeren in interregionale verbindingen voor openbaar vervoer, afgestemd op de voornaamste verkeersstromen (voornamelijk bus). In het kader hiervan worden ook de mogelijkheden voor tram en lightrail onderzocht. het stimuleren van projecten voor duurzame mobiliteit: fietsgebruik voor korte afstanden, carpoolen en autodelen. het faciliteren van een netwerk van (zelfstandige) oplaadpunten voor elektrische auto s en fietsen bv. commercieel-recreatieve oplaadpunten in horeca en/of detailhandel langs fietsroutes van de groene gordel regio Brugge. het onderzoeken van de opportuniteiten voor elektrisch vervoer in industriële settings. het onderzoek van nieuwe duurzame vervoersystemen (roltapijt; lightrail...) binnen de bestaande regionale ankerbedrijven het stimuleren van investeringen in nieuwe ICT-toepassingen voor een betere verkeersgeleiding en duurzaam vervoer, zoals slimme verkeerslichten, bundeling van vracht- en personenvervoer en GPS-toepassingen voor verkeerssignalisatie of slimme gebruiksvergoedingen voor infrastructuur. ACTIEPLAN 3: Verkeersveilige (fiets)verbindingen 23

Onze regio heeft vele kenmerken die haar fietsvriendelijk maken. Hier kan nog verder werk van worden gemaakt om de fiets ook voor niet-recreatief gebruik te promoten. het creëren van functionele fietssnelwegen als voorstedelijke en interregionale verbindingen. het ondersteunen van pilootprojecten voor (elektrische) fiets-pakjesdiensten en taxifietsen. het ontwikkelen van een routeplanner voor fietsverbindingen, met extra informatie vb. over de beleveniseconomie, over beschikbare oplaadpunten voor elektrische fietsen, enz... Doelstelling 2.3. Optimaliseer infrastructuur: wat zijn de missing links tegen 2020? De voorbije jaren werd een inhaalbeweging ingezet om de primaire weginfrastructuur in de regio te verbeteren en uit te breiden: heraanleg kruispunten N31 in Sint-Michiels-Brugge, opstart realisatie A11 Brugge-Westkapelle, planning heraanleg N49 Zelzate-Knokke. Die noodzakelijke realisatie van nieuwe infrastructuur moet volledig worden uitgevoerd, maar tegelijk moet de regio blijvend ijveren voor verdere investeringen om haar missing links te realiseren. ACTIEPLAN 1: Optimaliseer de multimodale ontsluiting van de Zeebrugse haven Als grote economische poort is de haven een belangrijke factor in de regionale mobiliteit. Het aanpassen van de weginfrastructuur om de bereikbaarheid van de haven te verbeteren en om regionaal en doorgaand verkeer te splitsen, is slechts de eerste stap. Meer dan ooit is een modal split en het inzetten op de diverse mogelijkheden voor goederentransport een noodzaak, in het belang van de (verkeers)leefbaarheid van de regio én in het belang van de logistieke leefbaarheid van de haven, die aansluiting nodig heeft met het hinterland. het voltooien van de geplande weginfrastructuurwerken aan de N31 * volwaardig afrittencomplex Bevrijdingslaan * doortocht Chartreuseweg * voltooien leefbare doortocht Zwankendamme (Hollands op-en afrittencomplex, boogbrug fietsers en voetgangers, brug over N31) * voltooi de leefbare doortocht N31 in kern Lissewege 24