RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Duo 2002, lokatie Kasteel Spangen Plaats : Rotterdam BRIN nummer : 13BC C1 Onderzoeksnummer : 257454 Datum onderzoek : 25 november 2013 en 13 maart 2014 Datum vaststelling : 22 mei 2014
Pagina 2 van 14
INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING............................................ 5 2 BEVINDINGEN.......................................... 7 3 TOEZICHTARRANGEMENT................................. 14 Pagina 3 van 14
Pagina 4 van 14
1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 25 november 2013 en op 13 maart 2014 een onderzoek uitgevoerd op basisschool Duo 2002, locatie Kasteel Spangen naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. De inspectie heeft voor Duo 2002, locatie Kasteel Spangen een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat de opbrengsten mogelijk onvoldoende zijn. Op 10 september en 17 oktober 2013 heeft de inspectie de uitkomsten van deze risicoanalyse met het bestuur besproken. Naar aanleiding van dit gesprek is besloten een onderzoek uit te voeren om eventuele tekortkomingen vast te stellen. Tijdens dit onderzoek worden er ook indicatoren gescoord in het kader van een landelijk stelselonderzoek naar de staat van het primair onderwijs in Nederland. Het doel van dit onderzoek is het verzamelen van informatie over een aantal indicatoren, waarover de inspectie rapporteert in het Onderwijsverslag 2013-2014. Het onderwijsleerproces was nagenoeg op orde en de eindopbrengsten zouden aar verwachting weer voldoende worden. Om die reden is na overleg tussen het bestuur van de school en inspectie besloten een extra onderzoeksdag in te plannen. Op 13 maart 2014 heeft de inspectie wederom de school bezocht om de eindopbrengsten 2014 vast te stellen. Ook zijn de tussenopbrengsten van januari/februari 2014 beoordeelt om de borging van de kwaliteit te beoordelen. Toezichthistorie Op 22 november 2012 heeft de inspectie in overleg met het bestuur een preventief kwaliteitsonderzoek uitgevoerd. Tijdens dit onderzoek bleken de tussenopbrengsten, de zorg en de kwaliteitszorg in het algemeen onvoldoende. De school behield zijn basissarangement, omdat de eindopbrengsten toen nog voldoende waren. Pagina 5 van 14
Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids en het schoolplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijk verplichte onderdelen in de schoolgids en het schoolplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Onderzoek en analyse van jaardocumenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1/2b, 3a, 4, 5, 6 en 8 Gesprekken met de directie en de intern begeleider over de kwaliteit van de indicatoren. Een gesprek met leraren. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bestuur na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: de opbrengsten, het leerstofaanbod, de leertijd, het didactisch handelen, de afstemming, de zorg en begeleiding en de kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2012 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Pagina 6 van 14
2 BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs 2012. Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2012 op www.onderwijsinspectie.nl. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Pagina 7 van 14
Opbrengsten 1 2 3 4 5 1.1* De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2* De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. Leerstofaanbod 1 2 3 4 2.1* Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2* De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8. 2.3 De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4* De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. 2.6 De school heeft een aanbod gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving. Tijd 1 2 3 4 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Schoolklimaat 1 2 3 4 4.4 De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.5 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school. 4.6 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op de afhandeling van incidenten in en om de school. Pagina 8 van 14
Schoolklimaat 1 2 3 4 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. Didactisch handelen 1 2 3 4 5.1* De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. 5.4 De leraren zorgen voor structuur in de onderwijsactiviteiten. 5.6 De leraren geven expliciet onderwijs in strategieën voor denken en leren. 5.7 De leraren geven de leerlingen feedback op hun leer- en ontwikkelingsproces. 5.9 De leraren passen verschillende werkvormen toe. Afstemming 1 2 3 4 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Begeleiding 1 2 3 4 7.1* De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Zorg 1 2 3 4 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3* De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Pagina 9 van 14
Kwaliteitszorg 1 2 3 4 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. 9.7 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving. Wet- en regelgeving Ja Nee NT1A NT2A NT4A NT4B De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO). Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). Pagina 10 van 14
2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op basisschool Duo 2002, locatie Spangen, als voldoende. Sinds het preventief kwaliteitsonderzoek van 2012 is er hard gewerkt om het onderwijsleerproces op orde te brengen. Zowel in de groepen, op het niveau van de interne zorg en dat van de schoolleiding zijn verbetertrajecten ingezet, die hun uitwerking niet hebben gemist. De inspectie ziet de resultaten van deze aanpak op alle niveaus terug en stelt vast dat de tekortkomingen, zoals geconstateerd in 2012, in de leertijd, zorg en begeleiding en de kwaliteitszorg voor een belangrijk deel zijn weggewerkt. Op 13 maart 2014 heeft de inspectie geconstateerd dat alle inspanningen zich vertaald hebben in voldoende eindopbrengsten. De tussenopbrengsten waren in juni 2013 voldoende en zijn in januari 2014 wederom voldoende. De inspectie vraagt aandacht voor het feit dat de analyse- en diagnostische vaardigheden nog onvoldoende aanwezig zijn, waardoor de kans bestaat dat leerlingen de verkeerde hulp ontvangen. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Opbrengsten De eindopbrengsten op locatie Spangen zijn, na drie jaar onvoldoende, in 2014 weer voldoende. Door een gedegen evaluatie van de opbrengsten het afgelopen schooljaar is het opbrengstgericht denken en handelen van de leerkrachten vergroot. De tijd tussen november 2012 en februari 2013 was te kort om de vorige groep 8 nog boven de ondergrens van de inspectie te brengen. De huidige groep 8 is door middel van een plan van aanpak en extra inzet van een leerkracht gedegen voorbereid. Deze inspanningen hebben geleid tot een groei in vaardigheidsscores en tot resultaten die op voldoende niveau liggen. De tussentijdse resultaten - waarbij de inspectie kijkt naar technisch lezen in groep 3 en 4, begrijpend lezen in groep 6 en rekenen en wiskunde in groep 4 en 6 - zijn over het geheel genomen in juni 2013 en januari 2014 voldoende. Alleen de resultaten voor begrijpend lezen in groep 6 liggen, ondanks een groei in vaardigheidsscores nog onder de ondergrens. De school heeft het laatste jaar enorm ingezet om de woordenschatlessen, een belangrijk onderdeel bij begrijpend lezen naast het aanleren van strategieën, te verbeteren. Pagina 11 van 14
Nu de vaardigheidsscores groeien wordt de kloof verkleind met de ondergrenzen van de inspectie voor begrijpend lezen en realiseert de school zich dat zij de afgelopen jaren dit onderdeel van het onderwijs verwaarloosd heeft. Voor leerlingen in de bovenbouw met specifieke onderwijsbehoeften heeft de school nu ontwikkelingsperspectieven opgesteld, die bij de tussenevaluaties laten zien dat deze leerlingen zich voldoende naar hun mogelijkheden ontwikkelen. Indicator 1.5 betreffende de sociale competenties van de leerlingen heeft de inspectie niet kunnen beoordelen omdat de school niet beschikt over betrouwbare en valide opbrengstgegevens van de leerlingen uit groep 8. De school maakt echter wel gebruik van een beredeneerd aanbod voor de sociaalemotionele ontwikkeling. Onderwijsleerproces Net als vorig jaar is het didactisch handelen op orde. Er is wederom geconstateerd dat alle leerkrachten instaat zijn aansprekend, doelmatig en interactief uit te leggen. Ook is het klassenmanagement door de hele school eenduidig en echt doorleefd door de leerkrachten en leerlingen. Dit geeft veel houvast voor de leerlingen, dat in het algemeen daardoor betrokken zijn. De inspectie heeft tijdens de lesobservaties goede voorbeelden gezien van differentiatie in instructie, verwerking en tijd. Juist op een school met een grote diversiteit aan onderwijsbehoeften is dit essentieel. De grootste vooruitgang is geboekt bij de differentiatie in onderwijstijd. Er wordt nu gericht gekeken of groepen, groepjes van leerlingen of individuele leerlingen door extra leertijd ondersteund kunnen worden. De meer complexere didactische vaardigheden vragen nog aandacht op Duo 2002. De leerkrachten geven veel positieve feedback aan de leerlingen. Een aandachtspunt is nog wel het feedback geven op de wijze waarop het antwoord, het resultaat of het product tot stand is gekomen (procesfeedback). Tevens kunnen de leerkrachten tijdens de lessen het gebruik van leer- en denkstrategieën een meer herkenbare plaats gaan geven. Hardop voordenken en voordoen, ook bij controle-activiteiten, verhoogt het interactief lesgeven. Zorg en begeleiding Tijdens het vorige onderzoek in 2012 waren het diagnosticeren, het planmatig uitvoeren van de zorg en het evalueren onvoldoende. De intern begeleider is hard aan de slag gegaan en heeft grote vooruitgang geboekt. Het volgen van de leerlingen door middel van methodegebonden en niet methodegebonden toetsen is meer dan voldoende. Er zijn zelfs duidelijke afspraken vastgelegd over de wijze van toetsen en dit wordt ook strikt nageleefd. Alle gegevens van de Pagina 12 van 14
leerlingen worden geanalyseerd in de groepsoverzichten. De groepsplannen en de week/dagplanningen laten zien dat de leerkrachten er conclusies uit trekken voor het differentiëren bij de instructie, de verwerking en de onderwijstijd. Daar waar mogelijk wordt nu gestructureerd hulp ingezet om bijvoorbeeld de meerbegaafde leerlingen of de 'zorgleerlingen te ondersteunen door inzet van extra personeel. Hiervoor zijn plannen opgesteld, die concrete doelen, een aanpak en afspraken over de evaluatie, bevatten. Een aandachtspunt bij de zorg blijft de diepgaande analyse (indicator 8.2). De hulp kan nog beter aansluiten als er goed wordt gezocht naar het werkelijke probleem door meer op zoek te gaan naar de oorzaak. Kwaliteitszorg Ook hier is in tegenstelling tot het vorige onderzoek maar één onvoldoende indicator. Het cyclisch proces van de kwaliteitszorg is bijna op orde. De directie heeft de onderwijsbehoefte van de leerlingenpopulatie in beeld en heeft het onderwijsleerproces daar ook op afgestemd. De resultaten worden op directieniveau geëvalueerd en daarna met het team besproken. Daar waar nodig, worden ook conclusies getrokken en nieuwe streefdoelen gesteld. Ook heeft de directie door extra klassenbezoeken geïnvesteerd in het borgen van de verbeteractiviteiten. Hoewel het bestuur voor een kwaliteitsinstrument heeft gekozen, is het systematisch en zo objectief mogelijk zelfevalueren nog niet van de grond gekomen (indicator 9.3). Dit vraagt aandacht van de schoolleiding, omdat zo ook de kwaliteit van het didactisch model, het pedagogisch klimaat, de leertijd en de zorg vierjaarlijks in beeld blijft. Pagina 13 van 14
3 TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan de basisschool Duo 2002, locatie Spangen, het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. Pagina 14 van 14