Concept-begroting 2015 College van Bestuur December 2014
Colofon Samenstelling Corporate Staff Planning and Control December 2014 Aan de in dit document opgenomen gegevens kunnen geen rechten worden ontleend.
Inhoudsopgave 1. Begrotingsbeleid 1.1 Inleiding 5 1.2 Hoofdlijnen exploitatie 5 1.3 Investeringsbegroting 7 1.4 Balansprognose 8 1.5 Prognose personeelsbezetting en ingeschreven studenten 9 1.6 Financiële risico s 9 2. Bestuursagenda 2015 11 - Onderwijsvisie - Marktaandeel - Graduate School Den Bosch - 2e en 3e geldstroom inkomsten - Leiderschap - Slagvaardige organisatie 3. Voortgang prestatieafspraak 3.1 Overzicht targets prestatieafspraak versus realisatie 14
Begrotingsbeleid 1.1 Inleiding De begroting 2015 van de universiteit bestaat uit de bestuursagenda en de financiële vertaling daarvan. Daarmee is het financiële kader voor de activiteiten van de universiteit vastgelegd. De begroting vormt een onderdeel van de planning en control cyclus die in het afgelopen voorjaar in het TMP 2015-2018 is gestart met de financiële meerjarenprognose van de rijksbijdrage en de collegegelden en de verdeling daarvan over de beheerseenheden. Deze cyclus wordt over anderhalf jaar afgesloten met de vaststelling van de jaarrekening 2015. De financiële meerjarenbegroting bestaat uit de exploitatiebegroting en de investeringsbegroting. Daarnaast wordt een prognose van de balansontwikkeling op hoofdlijnen gegeven en is een prognose van de personele bezetting en het aantal ingeschreven studenten opgenomen. Deze elementen zullen ook in de jaarrekening 2014 worden opgenomen in de continuïteitsparagraaf. Dit hoofdstuk wordt afgesloten met een beschrijving van de grootste financiële risico s. 1.2 Hoofdlijnen exploitatie De begroting 2015 is sluitend en dit is ook meerjarig het geval. Hiermee wordt het financiële beleid van een sluitende exploitatie gecontinueerd en ligt er een solide financiële basis voor de verdere uitvoering van het Strategisch Plan 2014-2017. In de volgde tabel is de meerjarige exploitatiebegroting op hoofdlijnen samengevat: Tabel Samenvatting exploitatiebegroting 2015-2018 Jaarrek. Begroting Marap Begroting Begroting Begroting Begroting (bedragen x 1.000) 2013 2014 2014-4 2015 2016 2017 2018 Baten: - Rijksbijdrage 110.869 115.041 117.506 112.940 112.571 112.527 109.284 - Collegegelden 23.942 24.499 24.486 23.023 23.491 23.771 23.759 - Baten in opdracht van derden 42.228 45.212 45.614 46.804 46.767 45.432 43.331 - Overige baten 13.130 15.487 17.092 15.039 13.759 14.245 13.338 - Financiële baten 1.620 1.295 1.188 1.040 890 770 775 Totaal baten 191.789 201.534 205.886 198.846 197.478 196.745 190.487 Lasten: - Personele lasten 143.743 141.827 146.369 141.395 139.205 136.599 133.255 - Overige lasten 46.049 57.938 54.917 55.624 55.734 54.972 52.972 - Financiële lasten 1.720 1.633 1.633 1.602 1.530 1.459 1.387 Totaal lasten 191.512 201.398 202.919 198.621 196.469 193.030 187.614 Exploitatieresultaat geconsolideerd 277 136 2.967 225 1.009 3.715 2.873 Exploitatieresultaat enkelvoudig 164-317 2.882-4 567 3.156 2.273 Rijksbijdrage en collegegelden De daling van de rijksbijdrage in de meerjarenbegroting ten opzichte van 2014 was vorig jaar al voorzien en is in lijn met de raming van vorig jaar. Dit hangt onder andere samen met de piek in de bekostiging 2014 als gevolg van de langstudeerders die in 2012 afgestudeerd zijn. De terugloop van de studentenaantallen wordt zichtbaar in de collegegelden en met een zekere vertraging in de rijksbijdrage. De daling van de rijksbijdrage wordt gedeeltelijk gecompenseerd door een verhoging van het macro-middelenkader rijksbijdrage vanaf 2014 in verband met hogere studentenaantallen in het wetenschappelijk onderwijs in vergelijking met de eerder door het ministerie van OCW 5
opgestelde referentieraming. Tilburg University ontvangt daarvan m 2. Dit bedrag kan in de loop van 2015 nog neerwaarts worden bijgesteld als blijkt dat de studentenaantallen per 1 oktober 2014 lager uitvallen dan de referentieraming. Daar staat tegenover dat in de loop van 2015 een nominale bijstelling op de rijksbijdrage zal plaatsvinden in verband met de algemene loonontwikkeling. De in het TMP ingeschatte algemene bezuinigingskorting van m 2 op de rijksbijdrage is niet geëffectueerd. Verder wordt een loonbijstelling van 8 ton uitgekeerd ter compensatie van de gestegen sociale lastenpremies in 2014. De collegegelden zijn vanaf 2015 naar beneden bijgesteld in verband met de teruglopende studentenaantallen. Aanvullende allocaties Per saldo vallen de rijksbijdrage en de wettelijke collegegelden in 2015 samen m 4,5 hoger uit dan de TMP-raming. Daarvan is m 2,5 uitgekeerd aan de faculteiten voor de gedeeltelijke dekking van de oorspronkelijk ingediende begrotingstekorten. Van het restant wordt 7 ton besteed aan enkele projecten waarmee nog kosten gemoeid zijn. Dit betreft het BESTprogramma, de vervolgacties op de haalbaarheidsstudie Graduate School en het project NewSIS. Met het restant wordt de universiteitsbegroting sluitend gemaakt door middel van een toevoeging aan de centrale ABR. Compensatie matchingdruk OCW heeft aangekondigd dat vanaf 2015 m 50 per jaar beschikbaar komt ter compensatie van de matchingdruk voor de gehonoreerde projecten in het kader van Horizon 2020. Deze middelen zullen via NWO worden uitgekeerd. NWO is gevraagd om hier een transparant model voor te ontwikkelen met lage administratieve lasten. De middelen komen beschikbaar voor universiteiten, hogescholen, kennisinstituten (NWO en KNAW) en toegepaste onderzoeksinstituten (zoals TNO en DLO). Verwacht wordt dat de middelenverdeling in november 2015 bekend zal zijn. In de voorliggende begroting is hier nog geen rekening mee gehouden. Financiële beheersing Het kostenbewustzijn binnen de universiteit is hoog. De faculteiten en diensten sturen permanent bij op de kosten en de baten zoals de instellingscollegegelden, de baten in opdracht van derden en de bedrijfsmatige inkomsten. Bij de faculteiten en diensten wordt vanaf 2012 tot en met 2015 een bezuinigingsprogramma doorgevoerd dat een structurele besparing van in totaal m 15 op jaarbasis oplevert op de personele lasten van het ondersteunend en beheerspersoneel en op huisvesting en inkoop. Taakstellende begroting De begroting is taakstellend, dat wil zeggen dat voor beheerseenheden - binnen een bepaalde bandbreedte alleen betere resultaten zijn toegestaan. Begrotingstekorten op het niveau van de faculteiten zijn voor het overgrote deel het gevolg van investeringen in onderwijs en onderzoek tijdens de planperiode. Aan het einde van de planperiode hebben alle beheereenheden met uitzondering van TiSEM en LIS een sluitende exploitatiebegroting. Bij TiSEM is sprake van tegenvallende inkomsten als gevolg van de lagere studenteninstroom en zijn aanvullende maatregelen noodzakelijk om de financiën structureel op orde te krijgen waarbij een deelreorganisatie van departementen met een structureel tekort niet zijn uitgesloten. BEST-programma Bij LIS is sprake van een aanzienlijke verbetering ten opzichte van de vorige meerjarenbegroting. Het nog resterende tekort zal in het kader van het BEST-programma worden meegenomen. Het BEST-programma is thans volop in ontwikkeling. Het doel is de ondersteuning van het primaire proces te verbeteren. De eventuele opbrengsten die hieruit voortvloeien zijn in afwachting van de 6
nadere kwantificering en de bestuurlijke besluitvorming nog niet in deze meerjarenbegroting verwerkt. De eventueel vrijvallende middelen zullen worden geïnvesteerd in met name onderwijs. De reorganisatiekosten die samenhangen met het BEST-programma worden gedekt uit het reorganisatiefonds. Daarvoor zullen rechtstreeks middelen worden overgeheveld uit de algemene reserves van faculteiten en diensten. Prijspeil De personele lasten voor het personeel in loondienst zijn gebaseerd op de in 2014 doorlopende CAO NU 2013 en de huidige werkgeverspremies voor sociale lasten en pensioenen plus een opslag van 1,5% met het oog op de onlangs weer opgestarte cao-onderhandelingen. De overige lasten zijn gebaseerd op prijsniveau 2015. Verbonden partijen Bij de verbonden partijen zijn de afgelopen jaren ingrijpende maatregelen getroffen om de verliezen als gevolg van de zeer moeilijke marktomstandigheden weg te werken. De stichting IVA is opgeheven en de stichting IVO wordt na afronding van twee resterende dossiers opgeheven. TIAS BV verwacht in 2014 net als in 2013 een bescheiden positief resultaat bij een iets hogere omzet. Omzet en resultaat zullen de komende jaren langzaam maar zeker groeien. Daarnaast wordt gekeken naar strategische samenwerkingsverbanden waardoor beter kan worden ingespeeld op marktkansen. 1.3 Investeringsbegroting Eind 2013 is de nieuwe strategische vastgoedvisie goedgekeurd. Deze visie heeft een financiële vertaling gekregen in het Lange Termijn Huisvestings Plan (LTHP) waarvan de effecten zijn meegenomen in het TMP. De investeringen in onderstaande tabel komen voort uit het LTHP. Ook de ICT-investeringen zijn vastgelegd in het TMP 2015-2018. Daarbij zijn stelposten opgenomen voor ICT onderwijsruimte. Tabel investeringsbegroting Prognose Begroting Begroting Begroting Begroting Bedragen x 1.000 2014 2015 2016 2017 2018 Investeringen vastgoed 11.341 8.738 24.700 21.013 3.000 Afschrijvingen vastgoed 5.439 5.896 6.371 7.256 7.258 Investeringen ICT 8.165 8.249 8.249 7.575 7.040 Afschrijvingen ICT 4.200 3.817 4.028 3.929 3.953 De belangrijkste vastgoedinvesteringen in de komende planperiode betreffen de renovatie van Simon Building waarna dit gebouw bestemd wordt voor de huisvesting van TSB, de bouw van het Onderwijs- en Zelfstudiecentrum (OZC) en de renovatie van Koopmans Building. 7
1.4 Balansprognose Tabel balansprognose (geconsolideerd) Jaarrek. Marap 4 Begroting Begroting Begroting Begroting Bedragen x 1.000 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Activa Immateriële vaste activa 4.466 4.111 3.756 3.401 3.046 2.691 Materiële vaste activa 124.022 119.098 128.007 137.230 160.545 161.716 Financiële vaste activa 9.791 11.000 11.000 12.000 12.000 13.000 Totaal vaste activa 138.279 134.209 142.763 152.631 175.591 177.407 Vlottende activa Voorraden 83 85 85 85 85 85 Vorderingen 18.985 31.760 31.089 39.732 23.834 26.748 Liquide middelen 96.259 87.624 73.750 50.872 42.222 36.361 Totaal vlottende activa 115.327 119.469 104.924 90.689 66.141 63.194 Totaal activa 253.606 253.678 247.687 243.320 241.732 240.601 Passiva Eigen vermogen 133.237 136.204 136.429 137.438 141.153 145.325 Voorzieningen 7.939 9.986 9.073 9.000 9.000 9.000 Langlopende schulden 38.248 36.279 34.310 32.341 30.372 28.403 Kortlopende schulden 74.182 71.209 67.875 64.541 61.207 57.873 Totaal passiva 253.606 253.678 247.687 243.320 241.732 240.601 Door de exploitatieoverschotten neemt het Eigen Vermogen de komende jaren toe. Daarmee blijft het financiële weerstandsvermogen op peil. Bij de voorzieningen is nog geen rekening gehouden met een voorziening voor de incidentele kosten van het BEST-programma. De langlopende schulden zullen door reguliere aflossingen geleidelijk afnemen waardoor de solvabiliteit geleidelijk zal toenemen. De investeringen in huisvesting en ICT zullen worden gefinancierd met eigen liquiditeiten. Dit heeft consequenties voor de current ratio zoals uit onderstaande tabel blijkt. Beide ratio s blijven boven de door Tilburg University gestelde minimumnormen (current ratio 1, solvabiliteit 0,5). Tabel financiële ratio's (geconsolideerd) 2014 2015 2016 2017 2018 Current ratio¹ 1,7 1,5 1,4 1,0 1,1 Solvabiliteit² 0,5 0,6 0,6 0,6 0,6 ¹ Vlottende activa / kortlopende schulden ² Eigen vermogen / totaal vermogen 8
1.5 Prognose personeelsbezetting en ingeschreven studenten Tabel personele bezetting en ingeschreven studenten excl. deelnemingen Realisatie Prognose Begroting Begroting Begroting Begroting 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Personele bezetting Management/directie 27 26 26 26 26 26 WP 886 873 869 845 809 777 OBP 657 640 630 625 614 606 SA 31 41 35 33 33 33 Totaal personele bezetting (fte) 1.601 1.580 1.560 1.529 1.482 1.442 Totaal ingeschreven studenten 12.599 12.232 12.128 12.185 12.245 12.335 Bij management/directie is alleen het topmanagement gekwantificeerd. Dit betreft leden van het College van Bestuur, de secretaris van de Universiteit, de decanen en directeuren van faculteiten en diensten. De terugloop van het WP baart zorgen. Zekers als bedacht wordt dat de mogelijke consequenties van de nieuwe onderwijsvisie op de taakbelasting van het WP nog niet zijn gekwantificeerd. Tegelijkertijd is er slechts een kleine terugloop van het OBP geprognosticeerd, dit is zeker niet wenselijk bij een veel sterker teruglopend WP. De BEST-operatie zal naar verwachting naast een kwalitatief hoogwaardige organisatie ook een meer efficiënte organisatie opleveren, waardoor dit tot een ander beeld zal leiden dan nu in deze tabel is opgenomen. Hierbij zal ook oog zijn voor de overheadquote van de universiteit, die bij deze cijfers in vergelijking met andere universiteiten relatief hoog is. Ook op dit gebied is het streven om juist in de top van de Nederlandse universiteiten te blijven. De in 2011 gestarte bezuinigingen bij de centrale diensten en de faculteiten zijn in tegenstelling tot het BEST-programma wel in de OBPprognose verwerkt. 1.6 Financiële risico s Marktaandeel De recente instroom in de bacheloropleidingen valt tegen in vergelijking met de TMP-prognose. Dit kan gevolgen hebben voor het marktaandeel ingeschreven studenten en de bekostiging na 2015 inclusief de collegegelden. Prestatieafspraak In 2012 hebben de instellingen prestatieafspraken met OCW gemaakt waaraan een deel van de bekostiging is verbonden. De prestatiebekostiging bestaat uit twee delen. Voor profilering en zwaartepuntvorming ontvangt TiU jaarlijks een selectief budget van k 914 en voor onderwijskwaliteit en studiesucces een voorwaardelijk budget van k 3.589 in 2015 oplopend tot k 3.665 in 2018. Bij onderpresteren kan het prestatiebudget worden ingehouden, het selectief budget vanaf 2015 en het voorwaardelijk budget vanaf 2017. Sociaal leenstelsel De invoering van het sociaal leenstelsel kan invloed hebben op het aantal studenten in het hoger onderwijs. Hier staat tegenover dat partijen in het Nationaal Onderwijsakkoord 2013 hebben afgesproken dat in geval van een sociaal leenstelsel de hiermee gemoeide middelen voor het HO beschikbaar blijven voor kwaliteitsverbetering. Op zeer lange termijn gat het om een bedrag van m 800. 9
Interdepartementaal Beleidsonderzoek Wetenschappelijk Onderzoek (IBO) Op basis van het IBO-rapport bereidt OCW een wetenschapsvisie voor die gevolgd zal worden door een wetenschapsagenda. Eventueel hiermee samenhangende financiële gevolgen voor de onderzoeksbekostiging zijn nog niet bekend. Toekomstgerichte financiering Het Algemeen Bestuur van de VSNU heeft besloten om het onderwerp toekomstgerichte financiering van de universiteiten vanuit het AB op te pakken, als intern VSNU-traject. De verkenning richt zich op het macroniveau en niet op de verdeling. Uitgangspunt is behoud dan wel vergroten van het macrobudget. Nieuw hoofdlijnenakkoord In de planperiode wordt een nieuw hoofdlijnenakkoord afgesloten tussen OCW en de universiteiten en worden nieuwe profileringsafspraken gemaakt. Hier kan een deel van de rijksbijdrage bekostiging aan worden gekoppeld. 10
2. Executive agenda 2015 1. Introduction This document outlines the executive agenda of the Executive Board of Tilburg University for 2015. This executive agenda only includes the major issues for 2015 and not the all other recurrent action lines from the overall Strategic Plan 2014-2017. 2. Major Action lines Strategy 2015 Action line Ambition Strategy Results Responsible Timetable Resources Onderwijsvisie Tilburg University Tilburg University will be known by prospective students for the didactic concept of all programs. Our students and alumni will distinguish themselves and be attractive potential employees because of their skills, competences, knowledge and attitude. More students will be very satisfied with their study program. Creating an university wide overall onderwijsvisie on education and implement it into the programs. All schools have incorporated the new onderwijvisie into their programs Rector Magnificus, Vice-Deans of Education, CS/S&P Late 2014, early 2015: University wide discussion on onderwijsvisie. Early 2015: Final decision by the Executive Board and start of the implementation phase. Discussion phase: S&P staff, input from POW, input from Schools For the implementation phase (2015 and beyond) extra resources will be needed Action line Ambition Strategy Regain Student Market Share for Tilburg University Tilburg University used to have about 5% of the student market share in the Netherlands. For various reasons the market share has decreased over the past couple of years. The ambition is to regain at least 5% of the student market by late 2015. - Redesign Communication Strategy of all the bachelor programs - Renew Marketing Strategy - Renew Bachelor Portfolio Results At least 5% overall student market share by late 2015 Responsible Timetable Resources President Executive Board, Vice-Deans of Education, GS/ERM 2014: task force Marktaandeel Early 2015: implementation of new strategy Budget ERM & CC. Depending on the interim results 2015 extra resources will be considered. 11
Action line Ambition Strategy Graduate School Data Science and Entrepreneurship To diversify the portfolio and outreach of Tilburg University, it is the ambition to start a new Graduate School on Data Science and Entrepreneurship together with TU/e in the city of Den Bosch. The ambition is to start the programs in September 2016. Join forces with TU/e and the city of Den Bosch to start Master and PhD-programs in Den Bosch. Both institutions will provide their expertise on the domains of the graduate school. Results - Master programs offered as of September 2016 Responsible Timetable Resources - PhD-programs offered starting September 2016 - In-house facility for students, PhD s, faculty and entrepreneurs - Presidents Executive Boards TiU and TU/e (equal responsibility) - Steering group including Rector Magnificus - Working group with Deans TiSEM and TLS, project leader (J. van den Bosch) and support from CS/S&P and GS/ERM. Feasibility study finished by the end of 2014 or January 2015. Based on the feasibility study a go/no-go decision will be made. Implementation is foreseen in 2015 and early 2016 to start in September 2016. The feasibility study will specify what resources (fte and ) will be needed as of 2015 and further. Action line Ambition Strategy Results Responsible Timetable Resources Go for Grants Researchers demonstrate funding performance that is in line with their academic status. This concerns researchers in all stages of their academic careers. At all schools, researchers are successful in obtaining NWO Innovational Grants and in obtaining several grants from the European Research Council. Schools will also be successful in obtaining collaborative research grants as partners as well as the leading applicant. Increase the support system for researchers to write innovative research proposals. Keep a strong selection mechanism for strong proposals. Increased number of selected national and international research grants Rector Magnificus, Vice-Deans for Research, CS/S&P and support staff at schools 2015 and beyond n.a. 12
Action line Ambition Strategy Results Responsible Timetable 2015 Resources Leadership Tilburg University The top 20+ leadership of Tilburg University is responsible for leading the schools, services and university. It is the ambition to have a strong leadership at all levels that is fit to lead the university through the next cycle of the strategic plan A series of initiatives are launched to enhance the leadership at school and service level of the university. Leadership program for top 20+ of Tilburg University This action line will have synergy with the action line Slagvaardige organisatie. - Strong leadership at school and service level - Decision making process is transparent and based on the strategy at university wide, at school and at service level - An open culture of cross-school and cross-service level - Excellent team work at all levels of the university President Executive Board Resources Main Issues Strategic Plan, to be decided after the evaluation of the current program Action line Ambition Strategy Results Responsible Timetable Resources Slagvaardige Organisatie The ambitions of the Strategic Plan require a transparent and well managed organisation. The ambition is set up the support services for the university in such a way to streamline processes, to increase efficiency and effectiveness of the support, to increase the cooperation between departments and to decrease silo thinking. In short, the ambition is to make the organisation more decisive and flexible. Streamline the planning and control cycle of all support Build a new structure for the support services based on the BEST-operation New support structure for Tilburg University as of January 2016. Efficient support organization will lead to higher financial budget for education and research Executive Board and Deans of the Schools Late 2014: final report from the steering group 2015: implementation phase January 2016: start of the new support structure for Tilburg University Budget Executive Board for program-management costs, budget schools and service departments for change-over costs. 13
3. Targets prestatieafspraak versus realisatie target < target STUDIESUCCES Uitval TiU Target (cohort 14/15) 22% STUDENTENOORDEEL NSE TiU Target (studiejaar 14/15) 80,5% % tevreden of zeer tevreden Realisatie 2013/14 84,3% Realisatie 2012/13 20,4% Realisatie 2012/13 80,1% Realisatie2011/12 24,7% Realisatie 2011/12 79,9% Realisatie 2010/11 21,7% Realisatie 2010/11 82,3% Realisatie 2009/10 24,9% Switch Target (cohort 14/15) 11% Target (ultimo 2015) 30% BKO Realisatie 1-9-2014 31,5% Realisatie 2012/13 12,3% Realisatie 2013 23,2% Realisatie 2011/12 9,5% Realisatie 2012 13,7% Realisatie 2010/11 11,7% Realisatie 2011 6,4% Realisatie 2009/10 12,3% Bachelorrendement herinschrijvers C+1 CONTACTUREN (420) Target (cohort 11/12) 70% Target (2015/2016) 100% Realisatie 2013/2014 Realisatie 2009/10 70,4% Realisatie 2012/2013 57% Realisatie 2008/09 69,5% Realisatie 2007/08 60,4% Realsiatie 2006/07 58,7% OVERHEAD 1) 62% Target (ultimo 2015) 21% Realisatie 1-9-2014 21,1% Realisatie 2013 21,0% Realisatie 2010 21,8% ¹) vanwege de roostering in twee semesters komen actuelere gegevens betreffende de contacturen begin 2015 beschikbaar 14
Met ingang van 2013 wordt een deel van de rijksbijdrage voorwaardelijk gefinancierd. De middelen worden toegewezen op basis van een prestatieafspraak tussen TiU en OCW over onderwijskwaliteit en studiesucces, profilering van het onderwijs, profilering in het onderzoek en valorisatie. In 2016 wordt beoordeeld of de afgesproken prestaties over de periode tot en met 2015 zijn gerealiseerd. Uit de tabel blijkt dat TiU goed op weg is om de targets van de Prestatieafspraak te halen. Het uitvalpercentage voor de bacheloropleidingen van cohort 2012/2013 (20,4%) is verbeterd ten opzichte van voorgaande cohorten en boven target. De toename van de switch heeft een technische oorzaak, namelijk de naamswijziging van Global Law (TLS). Het studentenoordeel volgens de Nationale Studenten Enquête lag in 2013/2014 ruim boven de target. Dit geldt ook voor het percentage docenten en UD s met een Basis Kwalificatie Onderwijs. 2015 is het toetsjaar voor de realisatie van de prestatieafspraak en de continuering van de voorwaardelijke financiering na 2016. De uitkomst in 2015 is dan ook van cruciaal belang. 15