RAPPORT VAN BEVINDINGEN FINANCIEEL CONTINUITEITSTOEZICHT

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN FINANCIEEL CONTINUITEITSTOEZICHT bij Stichting Protestants Christelijk Basisonderwijs Leiderdorp Plaats : Utrecht Bestuursnummer : Onderzoeksnummer : Documentnummer : Datum onderzoek : Februari september 2015 Datum vaststelling : 29 oktober 2015

2

3 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Toezichtarrangement financiële continuïteit 9 Pagina 3 van 9

4

5 1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs (hierna: de inspectie) heeft in de periode februari september 2015 onderzoek verricht naar de financiële positie van Stichting Protestants Christelijk Basisonderwijs Leiderdorp (hierna: PCBO Leiderdorp). Aanleiding voor het onderzoek was het gegeven dat het bestuur reeds onder aangepast financieel toezicht staat. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit een analyse van de jaarrekening 2014 en van de verstrekte documenten uit hoofde van het aangepast financieel toezicht. Tevens vond op 21 september 2015 een gesprek plaats met het bestuur. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie de financiële positie van het bestuur, met als leidende vraag of de financiële continuïteit van de instelling, en daarmee het onderwijs binnen afzienbare termijn in het geding is. Toezichtkader en afbakening onderzoek De inspectie is bij haar onderzoek uitgegaan van de Beleidsregel Financieel toezicht po en vo 2011 inclusief de aanpassingen toegelicht in de sectorale nieuwsbrieven en tevens vermeld op Het onderzoek is niet te kwalificeren als een accountantsonderzoek. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de financiële positie. Hoofdstuk 3 bevat het toezichtarrangement. Pagina 5 van 9

6

7 2 Bevindingen 2.1 Kengetallen In de volgende tabel staan de signaleringswaarden waarmee de inspectie de jaarcijfers van onderwijsbesturen/onderwijsinstellingen vergelijkt in haar jaarlijkse risicoanalyse, afgezet tegen de kengetallen van PCBO Leiderdorp en haar rechtsvoorganger Protestants Christelijke Schoolvereniging Leiderdorp over de jaren 2012, 2013 en 2014: Primair onderwijs Liquiditeit (current ratio) 1 0,26 0,43 0,57 Solvabiliteit 2 0,30 0,12 0,27 0,35 Rentabiliteit laatste 3 jaar negatief -3,9% 1,9% 3,2% Personele lasten/rijksbijdrage 0,95 90% 85% 84% Personele lasten/totale baten 0,90 87% 81% 81% Financiële buffer < 0-24% -17% -17% Uit deze getallen blijkt dat de financiële positie van het bestuur in 2012 was gedaald tot een zorgelijk niveau. De liquiditeit en de solvabiliteit2 zijn ultimo 2014 aanzienlijk verbeterd. Nochtans blijven de liquiditeit en de financiële buffer onder de signaleringwaarden. De kengetallen liquiditeit en solvabiliteit2 zijn in 2013 en 2014 geflatteerd door de herstructurering van een schuld aan de gemeente (die een kortlopende schuld heeft omgezet in een langlopende). De inspectie acht de financiële positie ultimo 2014 daarom nog kwetsbaar. 2.2 Overige bevindingen Het bestuur heeft in de periode te maken gehad met een meerjarige negatieve rentabiliteit, die mede werd veroorzaakt door relatief hoge personeelskosten; er is niet tijdig gereageerd op teruglopende leerlingenaantallen. Daarnaast heeft het bestuur ruim bijgedragen aan vernieuwbouw en renovatie van één van de scholen van het bestuur, in aanvulling op investeringen van de gemeente. In 2013 heeft het bestuur een reorganisatieplan inclusief sociaal plan opgesteld en geïnvesteerd in het financieel beheer. Dit heeft reeds in 2013 geleid tot een afname van het aantal fte s met 9. Voorts is per 1 augustus ,7 fte in het risicodragend deel van de formatie geplaatst. De personeelskosten van deze medewerkers werden gedekt door het instellen van een vervangingspool. Per 1 augustus 2014 zijn deze medewerkers vertrokken en hebben zij allemaal een andere baan gevonden als voortvloeisel uit de vervangingspool. Door genoemde maatregelen én geholpen door de extra middelen uit hoofde van het Nationaal Onderwijsakkoord en het Herfstakkoord ( ) is in 2013 voor het eerst sinds jaren weer een positief exploitatieresultaat behaald; dit bedroeg ruim Het exploitatieresultaat over 2014 is zeer positief ( ) en overschrijdt daarmee de begroting van ruimschoots. Pagina 7 van 9

8 De liquiditeitspositie heeft zich ten opzichte van begin 2013 verbeterd. De kredietfaciliteit die het bestuur verkregen had bij het Ministerie van Financiën werd begin 2014 nog slechts beperkt aangesproken. De liquiditeit is in 2014 nog niet verder toegenomen, omdat de hoogste noodzakelijke investeringen (vervanging lesmethode e.d.) moesten worden uitgevoerd. In 2015 zijn de liquide middelen toegenomen tot ruim per september Door de daling van de laatste jaren is het aantal leerlingen op bassischool Willem de Zwijger en basisschool de Regenboog lager dan de opheffingsnorm. Voor De Regenboog is dit op 1 oktober 2015 voor het derde opeenvolgende jaar en daarmee houdt de bekostiging per 1 augustus 2016 op. Het bestuur heeft daarop besloten de Regenboog als nevenvestiging onder te gaan brengen bij de Willem de Zwijgerschool. Met een voortgezet behoedzaam personeelsbeleid meent het bestuur dit financieel op te vangen. Een aantal pensioneringen maakt dit mede mogelijk. De financiële consequenties van deze ontwikkelingen voor zowel de baten als de lasten zijn verwerkt in de meerjarenraming De begroting 2015 (inclusief meerjarenraming tot en 2018) laat een verdere verbetering van de financiële positie zien door het genereren van exploitatieoverschotten. Vanuit de realisatiecijfers tot en met augustus 2015 volgt een prognose voor het exploitatieresultaat van ruim (positief). In stabilisering van het aantal leerlingen blijft de grootste uitdaging liggen voor het bestuur voor de komende periode aangezien deze ontwikkeling bepalend is voor de realisatie van de meerjarenbegroting. Hierbij gaat het bestuur uit van stabilisering van het aantal leerlingen op 710 leerlingen. In het gesprek van 21 september 2015 geeft het bestuur aan dat het aantal leerlingen licht is toegenomen van 698 per 1 oktober 2014 tot 709 per 1 oktober De daadwerkelijke realisatie van de meerjarenbegroting is vervolgens bepalend voor de capaciteit van het bestuur om de langlopende lening van de gemeente in 2018 af te lossen, c.q. in overleg met de gemeente toch over te gaan tot besteding van niet uitgegeven subsidie. Voor beide scenario s zijn echter liquiditeiten nodig, die worden gegenereerd met de toekomstige exploitatieoverschotten. Tot slot geeft de bestuurder aan in elk geval tot eind 2017 zijn taken voort te zetten. Met het oog op de continuïteit voor de lange termijn benadrukt de inspectie het belang van een goede overdracht van de aansturing van de stichting. Samengevat Samengevat kan worden geconcludeerd dat het bestuur maatregelen heeft genomen om de financiële positie te verbeteren. Ook de toelichting die het bestuur tijdens het bestuursgesprek heeft gegeven op het monitoren van de liquiditeitspositie en de begroting 2015 draagt bij aan het beeld dat het bestuur inzicht heeft in en grip heeft op de financiële positie van de stichting. Dit geeft vertrouwen dat de geprognosticeerde positieve resultaten over 2015 t/m 2018 zullen worden behaald en de financiële positie verder zal verbeteren. Pagina 8 van 9

9 3 Toezichtarrangement financiële continuïteit Basis financieel toezicht De bevindingen in hoofdstuk 2 geven aanleiding tot het aanpassen van het financiële continuïteitstoezicht. Dit betekent dat het aangepast financieel toezicht wordt opgeheven en dat basis financieel toezicht wordt ingesteld. Pagina 9 van 9