Financiële benchmark over de cijfers van 2014

Transcriptie

1 Financiële benchmark over de cijfers van 01 Jaarlijkse financiële benchmark van de kengetallen, opgesteld naar aanleiding van de cijfers voortkomend uit de jaarrekeningen over het jaar 01 Ridderkerk, 1 januari 01 VGS Advies

2 Inhoudsopgave INLEIDING... ANALYSE EN VERGELIJKING MET VOORGAANDE JAREN... LIQUIDITEIT... SOLVABILITEIT... RENTABILITEIT... 7 WEERSTANDSVERMOGEN TOTAAL... 8 WEERSTANDSVERMOGEN PUBLIEK KAPITALISATIEFACTOR INCLUSIEF PRIVAAT VERMOGEN KAPITALISATIEFACTOR EXCLUSIEF PRIVAAT VERMOGEN... 1 BEGRIPPENLIJST... 1 COLOFON... 1

3 Inleiding Met dit rapport bieden we u opnieuw een benchmark aan met betrekking tot de cijfers over kalenderjaar 01. In deze benchmark zijn de financiële cijfers opgenomen van de scholen die bij VGS (administratie) zijn aangesloten. De ontwikkeling van de financiële kengetallen laten een kleine stijging van de vermogenspositie van VGS scholen zien. Het onderzoek laat zien dat de gemiddelde solvabiliteit over het algemeen is toegenomen, de rentabiliteit van het merendeel van de scholen positief is, het (geconsolideerde) weerstandsvermogen in vier vergelijkingsgroepen is toegenomen en de kapitalisatiefactor op één groep na is gestegen. Deze kengetallen, waaruit blijkt hoe de scholen er financieel gezien voor staan, geven aan dat VGS scholen over het algemeen financieel gezond zijn. Terwijl het vermogen in 01 veel is gestegen vanwege de extra middelen die vanuit het najaarsakkoord beschikbaar kwamen, is ook in 01 het vermogen iets gegroeid. Dit komt deels ook door de groei van privaat vermogen, aangezien het publieke weerstandsvermogen en de kapitalisatiefactor exclusief privaat vermogen redelijk stabiel bleven ten opzichte van 01. Een benchmark wordt gebruik om de resultaten van de organisatie te vergelijken en te verbeteren, waarbij buiten de muren van de eigen organisatie wordt gekeken. Door middel van een benchmark kan inzicht worden verkregen in de financiële situatie van een specifiek schoolbestuur in vergelijking met de financiële situatie van andere schoolbesturen. Dit inzicht maakt duidelijk in hoeverre de financiële prestaties van uw schoolbestuur zich verhouden tot de financiële prestaties van andere (vergelijkbare) schoolbesturen en of de financiële kengetallen onder- of bovengemiddeld zijn. Een benchmark is geen ideaalplaatje, richtlijn of indicatie voor uw vermogenspositie. Als het gemiddelde van een vergelijkingsgroep een lage risicobuffer heeft, wil dat niet zeggen dat een bestuur met een lage risicobuffer goed presteert. Daarnaast is bijvoorbeeld het behalen van een weerstandsvermogen van 1 bij een gemiddelde in de vergelijkingsgroep van, geen teken van goed beleid. De kengetallen die in dit rapport worden gepresenteerd zijn een momentopname op de balansdatum. Normeringen, gebaseerd op een eigen risicoprofiel en een eigen bestuur specifieke risicoanalyse, blijven leidend. In de analyse zijn de schoolbesturen ingedeeld in zes categorieën, zodat de financiële positie gemakkelijker kan worden vergeleken met schoolbesturen die vergelijkbaar zijn wat betreft aantal leerlingen, aantal scholen of een ontheffing voor de aansluiting bij het Vervangings- en Participatiefonds. In tabel 1 wordt de indeling in vergelijkingsgroepen weergegeven. De financiële benchmark is uitgevoerd op basis van een aantal kengetallen. Aan de hand van deze kengetallen is het mogelijk om kaders te stellen voor het financieel beleid. Daarnaast kunnen de kengetallen worden gebruikt om de financiële situatie van de organisatie te beoordelen én te vergelijken. Zoals voorgaande jaren is ook in de financiële benchmark over 01 gebruik gemaakt van de liquiditeit, de solvabiliteit, de rentabiliteit, het weerstandsvermogen (geconsolideerd & publiek), het geïnvesteerd vermogen en de kapitalisatiefactor (geconsolideerd & publiek). Een verklaring van deze begrippen is opgenomen in de begrippenlijst. De gebruikte cijfers zijn gebaseerd op de jaarrekening 01 van de schoolbesturen die de administratie hebben ondergebracht bij VGS. In de analyse is gecorrigeerd voor uitschieters en zijn de cijfers nauwkeurig onderzocht. Dit komt de kwaliteit van de uitkomsten ten goede, waardoor een goed inzicht wordt verkregen in de financiële positie van uw schoolbestuur ten opzichte van de vergelijkingsgroep. Ondanks de zorgvuldig uitgevoerde analyse, kunnen aan de inhoud van dit rapport geen rechten worden ontleend.

4 Analyse en vergelijking met voorgaande jaren In het vervolg van dit rapport zullen de kengetallen afzonderlijk worden besproken. Voor elk kengetal worden twee grafieken weergegeven, waarbij in de eerste grafiek de uitkomsten van de benchmark 01 worden weergegeven en in de tweede grafiek deze uitkomsten worden vergeleken over een periode van drie achtereenvolgende jaren. In de grafieken worden per kengetal en per vergelijkingsgroep de laagste, mediaan, gemiddelde en hoogste getoond. De mediaan wordt weergegeven, zodat zichtbaar wordt in hoeverre het gemiddelde wordt beïnvloed door veel hoge (of juist lage) n. Wanneer bijvoorbeeld de van het gemiddelde hoger is dan de mediaan, betekent dit dat het merendeel van de schoolbesturen een heeft onder het gemiddelde, maar dat de schoolbesturen met een hogere n, substantieel hogere n hebben. Hierbij dient opgemerkt te worden dat extreme uitschieters in dit onderzoek reeds zijn geëlimineerd. Verder zullen per kengetal de gevonden n worden geanalyseerd. Hierbij zullen eventuele opvallende zaken kort aangestipt worden en zal aandacht worden besteed aan mogelijke vertekeningen in de gevonden resultaten. In onderstaande tabel worden de vergelijkingsgroepen met een aantal kenmerken weergegeven. Tabel 1 Vergelijkingsgroepen Beschrijving Aantal besturen Gemiddeld leerlingaantal 1 tot en met 10 leerlingen tot en met 0 leerlingen tot en met 0 leerlingen meer dan 0 leerlingen 8 98 besturen met twee of meer scholen 1 0 besturen met ontheffing VF/PF Als eerste criterium bij het indelen van de besturen in vergelijkingsgroepen is de ontheffing voor de verplichte aansluiting bij het Vervangings- en Participatiefonds gebruikt. Deze besturen zijn ingedeeld in groep. De indeling is onafhankelijk van bestuursgrootte en leerlingenaantal: zo bevinden zich in de e groep 18 besturen die gezamenlijk 8 scholen onder haar beheer hebben. Als tweede criterium is de hoeveelheid scholen per bestuur gehanteerd. Schoolbesturen waaronder meerdere scholen ressorteren (meerpitters), zijn ingedeeld in groep. De schoolbesturen met één school (eenpitters) zijn vervolgens in de eerste vier groepen ingedeeld op basis van leerlingenaantal. Elk bestuur is maar in één groep ingedeeld. Voor de verdeling op basis van leerlingenaantal is de telling van 1 oktober 01 gehanteerd, omdat de bekostiging en financiële positie van het schoolbestuur in 01 sterk werd bepaald door het aantal leerlingen per 1 oktober 01. Het aantal leerlingen op totaalniveau van de deelnemende scholen in deze benchmark bedroeg in 01 (1 oktober 01).89. Dit betekent een daling van circa 0,%. Een volledig onderzoek over de leerlingenaantallen naar regio over 01, kunt u vinden op In het algemeen zijnde financiële kengetallen gestegen of stabiel gebleven ten opzichte van vorig jaar. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt doordat de extra middelen die voor het onderwijs beschikbaar gesteld zijn ook in 01 hogere baten tot gevolg hadden. Daarnaast zijn de extra middelen uit 01 pas in 01 uitgegeven, waardoor de kengetallen stabiliseren ten opzichte van de kengetallen in 01.

5 1 1 Liquiditeit Gemiddel de Hoogste 1 1,,8 7,07 1,,0,,7 1,,08,0,7 11,9,99,9, 8,9 1,81,,0 11,09 1,9 7,9 7, 11, 1,00 10,00,00 0,00 Totaal gemiddelde:,7 Tabel Liquiditeit Liquiditeit 8,00 7,00 1 7,07,89,91,7,1,,7,8,,,,71,0,08,7 7,,,1,00,00,00 Tabel Historisch verloop gemiddelde n liquiditeit De liquiditeit geeft weer in hoeverre een schoolbestuur op korte termijn kan voldoen aan haar (kortlopende) schulden. De adviesnorm voor de liquiditeit is,0. Uit tabel blijkt dat de gemiddelde n van de liquiditeit ruim boven de gestelde adviesnorm liggen. In 01 had slechts één schoolbestuur een liquiditeitsratio onder de norm, terwijl in 01 drie schoolbesturen een liquiditeitsratio hadden onder de norm. Dit werd voornamelijk veroorzaakt door school specifieke situaties zoals nieuwbouw. Ondanks dat drie schoolbesturen niet boven de liquiditeitsnorm uitkwamen, is de gemiddelde liquiditeit in alle groepen toegenomen ten opzichte van voorgaande jaren. De toename van de baten heeft een positieve weerslag op de liquide middelen van de scholen. De van kortlopende schulden (crediteuren) en/of investeringen beweegt niet of weinig met deze stijging mee waardoor de liquiditeitsratio een positieve ontwikkeling laat zien. Daarnaast hebben de overwegend positieve resultaten (zie de rentabiliteit) bijgedragen aan de stijging van de liquiditeit. In tabel wordt de positieve ontwikkeling in liquiditeit duidelijk weergegeven. Bij alle vergelijkingsgroepen is een stijging waarneembaar. Het is opvallend dat de gemiddelde n van de liquiditeit bij de groepen 1 en het hoogste is. Voor groep 1 is dit te verklaren omdat het om nominaal kleine bedragen gaat. Ook voor groep is dit verklaarbaar, aangezien zij vanwege het hogere eigen risico dat deze schoolbesturen lopen, een hogere risicobuffer aanhouden.

6 1 1 Solvabiliteit Gemiddel Hoogste de 1 0,0 0,7 0,7 0,91 0,1 0,80 0,78 0,88 0,8 0,78 0,77 0,89 0,7 0,80 0,71 0,8 0, 0,7 0,7 0,8 0,0 0,8 0,81 0,89 1,00 0,80 0,0 0,0 0,0 0,00 Totaal gemiddelde: 0,7 Tabel Solvabiliteit Solvabiliteit 1 0,7 0,71 0,71 0,78 0,7 0,7 0,77 0,7 0,7 0,71 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,81 0,79 0,78 0,8 0,80 0,7 0,70 0, Tabel Historisch verloop gemiddelde n solvabiliteit De solvabiliteit is een weergave van de financiële gezondheid van een schoolbestuur op lange termijn. De adviesnorm voor dit kengetal bedraagt 0,0 wat betekent dat de totale vermogen van het schoolbestuur voor minstens bestaat uit eigen vermogen. In tabel wordt de solvabiliteit van de vergelijkingsgroepen weergegeven en is duidelijk zichtbaar dat zowel de gemiddelden alsook de mediaan n vrijwel constant zijn over alle groepen. Bij alle groepen heeft de mediaan een hogere dan het gemiddelde, wat betekent dat een groter aantal schoolbesturen een bovengemiddelde solvabiliteitsratio heeft. Echter de schoolbesturen onder het gemiddelde, hebben een grotere afwijking van het gemiddelde. De minimale n van zowel groep 1 als groep liggen onder de gestelde minimumgrens van 0,. In totaal gaat het om drie schoolbesturen, waarvan twee in groep 1, terwijl dat in 01 twee schoolbesturen waren. Hierbij moet worden opgemerkt dat het bereik in groep 1 het grootst is (0,0 0,91) wat duidt op een hoge mate van fluctuatie. De hoogste n voor de solvabiliteit vinden we in groep, wat te verklaren is vanwege het eigen risicodragerschap. Wat betreft de meerjarenontwikkeling, is in tabel duidelijk weergegeven dat de solvabiliteit over het algemeen is gestegen in de betreffende jaren. Alleen in de groepen en is de solvabiliteit afgenomen ten opzichte van het voorgaand jaar.

7 1 1 Rentabiliteit Gemiddel Hoogste de 1-7,%,1%,% 1,9% -8,8%,%,9% 11,% -,%,%,9% 1,9% -,8%,%,1% 7,7% -,7%,,%,9% -,7%,%,9%,% 1% 1 % -% -1 Totaal gemiddelde:,9% Tabel Rentabiliteit Rentabiliteit 1,%, 1,%,9%,% 0,7%,9%,1% 1,,1%,%,%,% 7,7%,%,9%, 1,% 8% % % % Tabel 7 Historisch verloop gemiddelde n rentabiliteit Het kengetal rentabiliteit geeft een weergave van de winstgevendheid van een organisatie. Een schoolbestuur heeft geen winstoogmerk, waardoor niet automatisch gestuurd wordt op resultaat. Echter is het resultaat van belang voor de vermogenspositie van de school en heeft hierdoor invloed op de investeringsruimte en het weerstandsvermogen. Een negatieve rentabiliteit wil echter niet zeggen dat de school slecht presteert, aangezien een bestuur bewust kan sturen op een negatief resultaat ten bate van het onderwijs. In tabel wordt zichtbaar dat de gemiddelde n van alle categorieën positief en in alle groepen vrijwel gelijk is. Aangezien de extra gelden vooraf bekend waren voor schoolbesturen, zijn hiertegenover ook extra uitgaven gedaan. Op totaalniveau hebben besturen een negatieve rentabiliteit (9 besturen in 01), ofwel een negatief resultaat. Opvallend is dat het bereik in de groepen 1- duidelijk groter is dan in de groepen -. Dit duidt op meer fluctuerende resultaten in de kleinere scholen ten opzichte van de schoolbesturen met een groter aantal leerlingen en/of meerdere scholen. Meerjarig is te zien dat de gemiddelde n van de rentabiliteit in 01 eenmalig hoger ligt. Dit werd veroorzaakt door de toekenning van extra middelen in het najaar van 01. Schoolbesturen hadden toentertijd weinig mogelijkheden om deze extra middelen nog in 01 te besteden. In 01 hebben schoolbesturen meer geanticipeerd op de toegenomen geldstroom, maar desondanks bleef de rentabiliteitsratio (het resultaat) duidelijk hoger dan in 01. 7

8 1 1 Weerstandsvermogen totaal Gemiddel Hoogste de 1 17% % 8% 9% 18% % % 87% 9% % % 8% 9% 9% % 9% % % 7% 8% % % 8% 10 7% % Totaal gemiddelde: % Tabel 8 Weerstandsvermogen geconsolideerd Weerstandsvermogen geconsolideerd 1 8% 7% % % 7% % % % % % % % % % Tabel 9 Historisch verloop gemiddelde n geconsolideerd weerstandsvermogen Een belangrijk en veelbesproken kengetal is het weerstandsvermogen. Dit geeft de vrije vermogensbuffer aan waarmee financiële risico s kunnen worden opgevangen. Het weerstandsvermogen wordt beïnvloed door het resultaat en de investeringen van een school. De in het algemeen gehanteerde adviesnorm voor het weerstandsvermogen ligt op 1%, maar hiervan wordt naar aanleiding van een school specifiek risicoprofiel regelmatig afgeweken. De groep met gemoedsbez scholen in groep hebben een afwijkende norm vanwege de verhoogde financiële risico s die het eigen risicodragerschap met zich meebrengt. Uit tabel 8 blijkt dat het weerstandsvermogen op de kleinere scholen in groep 1 duidelijk hoger ligt dan op de grote scholen (groepen -). Dit komt doordat het bij deze scholen om nominaal lagere bedragen gaat en de risico s voor kleinere scholen nominaal gezien groter zijn. Echter het hoogste gemiddelde is in groep te vinden omdat deze scholen eigen risicodrager zijn en het financiële risico voor deze scholen relatief hoog is. Vijf scholen hebben een lager weerstandsvermogen dan de adviesnorm ( in 01). Dit hoeft niet problematisch te zijn wanneer op basis van de school specifieke risicoanalyse blijkt dat een lager weerstandsvermogen afdoende is. Eén schoolbestuur heeft een negatief weerstandsvermogen, maar is vanwege de representativiteit buiten beschouwing gelaten in dit onderzoek. 8

9 1 1 Wanneer ook de voorgaande jaren hierbij worden betrokken, wordt duidelijk dat het geconsolideerde weerstandsvermogen de afgelopen jaren is gestegen of constant gebleven. Een toename in het weerstandsvermogen kan worden veroorzaakt door achterblijvende investeringen, waardoor in de toekomst meer geïnvesteerd moet worden om de materiële vaste activa op peil te houden. In dat geval betekent een (te) hoog weerstandsvermogen een verhoogd risico met betrekking tot het geïnvesteerd vermogen. Gemiddel Hoogste de 1 11% % 7% 1 % % % 1% 1% % 9% 7% % 8% 8% 1% % % % % % 8 Totaal gemiddelde: % Tabel 10 Geïnvesteerd vermogen Geïnvesteerd vermogen 1 % % % % % 7% % 1% % % 1% 19% % 1% 7% % 1 Tabel 11 Historisch verloop gemiddelde n geïnvesteerd vermogen Het investeringsgedrag kan uitgedrukt worden in het geïnvesteerd vermogen (zie tabel 10 en tabel 11). Zoals bij het weerstandsvermogen is het geïnvesteerd vermogen afgezet tegen de totale rijksbijdragen en dus op een juiste manier te vergelijken. Voor het geïnvesteerd vermogen is geen norm vastgesteld, maar het is wel een goed middel om de relatie aan te tonen met het weerstandsvermogen. Een hoge van het geïnvesteerd vermogen moet immers leiden tot een laag weerstandsvermogen. Uit de tabellen hierboven blijkt dat het geïnvesteerd vermogen over het algemeen stabiel blijft en het eigen vermogen niet is gestegen dankzij een daling van het geïnvesteerd vermogen. 9

10 1 1 Weerstandsvermogen publiek Gemiddel Hoogste de 1 % % % 7% -% % 9% % -% % 8% 9% -8% % % 7% % 9% % -1% % % 7% 8 - Totaal gemiddelde: 9% Tabel 1 Weerstandsvermogen publiek Weerstandsvermogen publiek 1 % 1% 7% 9% 9% % 8% % 19% % % % 9% % % 1% 7% 1 Tabel 1 Historisch verloop gemiddelde n publieke weerstandsvermogen Het publieke weerstandsvermogen geeft het weerstandsvermogen weer op schoolniveau. Dit betekent dat het private vermogen van het bestuur buiten beschouwing is gelaten. In tabel 1 is weergegeven dat de gemiddelde n voor het publieke weerstandsvermogen ruim boven de gestelde adviesnorm liggen. Duidelijk blijkt dat de verschillen tussen groepen minder groot zijn dan ten opzichte van het geconsolideerde weerstandsvermogen. Vier schoolbesturen hebben een negatief publiek weerstandsvermogen (zie ook de laagste n). In de praktijk betekent dit dat verenigingsvermogen is ingezet om (materiële) vaste activa te bekostigen en dat financiële buffers op privaat niveau worden aangehouden. Verenigingsvermogen dat hieraan is besteed kan niet meer op andere manieren worden besteed wat ongunstig kan zijn voor de private vermogenspositie. Meerjarig komt het beeld overeen met het geconsolideerde weerstandsvermogen. In de periode is het publieke weerstandsvermogen licht gegroeid of vrijwel constant gebleven. In de groepen 1 en is het publieke weerstandsvermogen licht gedaald. 10

11 1 1 Kapitalisatiefactor inclusief privaat vermogen Gemiddelde Hoogste 1 8% 81% 1% % 7 7% 11 % 7% 7% 11% 1% 7 7% 11% 9% 7% 71% 101% 7% 8% 8% 109% 1 10 Totaal gemiddelde: 7% Tabel 1 Kapitalisatiefactor inclusief privaat vermogen Kapitalisatiefactor 1 81% 78% 7% 7% 7% 8% 7% 9% % 7% % 7% 71% 7% % 8% 8% 81% Tabel 1 Historisch verloop gemiddelde n geconsolideerde kapitalisatiefactor De efficiëntie van het gebruik van kapitaal wordt weergegeven met de kapitalisatiefactor. Dit kengetal is geïntroduceerd door de commissie Don om daarmee de totale kapitaalbehoefte inzichtelijk te maken. Het kengetal heeft een maximale grens van. Tabel 1 laat zien dat er grote variëteit is tussen groepen, maar ook binnen groepen. De gemiddelde en de mediaan van elke groep is boven de maximale grens van. Maar liefst schoolbesturen hebben een kapitalisatiefactor boven de 9, de vermelding voor excessief rijk. Dit aantal is verdubbeld met het jaar daarvoor. Ten opzichte van de voorgaande jaren is de kapitalisatiefactor gestegen. De schoolbesturen binnen groep hebben de hoogste kapitalisatiefactor. Dit kan verklaard worden door het verhoogde risico dat ze op moeten vangen. Daarnaast laat de grafiek in tabel 1 een trend zien dat grotere schoolbesturen een lagere kapitalisatiefactor hebben. In de kapitalisatiefactor wordt beperkt rekening gehouden met de omvang van de school. Daarom moet de kapitalisatiefactor niet afzonderlijk worden bekeken, maar ook rekening gehouden worden met het weerstandsvermogen en de totale opbouw van het balanstotaal. 11

12 1 1 Kapitalisatiefactor exclusief privaat vermogen Gemiddelde Hoogste 1 % 1% % 17% 1% 1% 8% 18% % 8% 99% % % % 7% % 99% % 7% 7% 98% 1 10 Totaal gemiddelde: % Tabel 1 Kapitalisatiefactor exclusief privaat vermogen Kapitalisatiefactor publiek 1 % % % 1% % 7% 8% % 1% 7 % 8% % 9% % 7% 7% 71% 8 7 Tabel 17 Historisch verloop gemiddelde n publieke kapitalisatiefactor Vanuit het ministerie wordt er bij het bepalen van de kapitalisatiefactor geen onderscheid gemaakt tussen het vermogen van de school (publiek) en het vermogen van de vereniging of stichting (privaat). Het vermogen van de vereniging of stichting is echter veelal opgebouwd uit ouderbijdragen en andere bijdragen. Daarom staan deze gelden los van gelden die door het ministerie zijn toegekend. Om deze reden geeft het een beter beeld om de kapitalisatiefactoren op schoolniveau met elkaar te vergelijken. Uit tabel 1 blijkt dan dat de gemiddelden van vrijwel alle vergelijkingsgroepen tussen en 7 uitkomen. Vergelijkingsgroep is daarbij een uitzondering, vanwege het eigen risicodragerschap, waardoor de schoolbesturen in deze groep een hoger financieel risico lopen op met name personeelsgebied. 1

13 Begrippenlijst Kapitalisatiefactor Dit kengetal is in het najaar van 009 geïntroduceerd door de commissie Don. Met de kapitalisatiefactor wil de commissie inzicht krijgen in dat deel van het kapitaal wat niet of inefficiënt benut wordt, men wil de totale kapitaalbehoefte in kaart brengen. De kapitalisatiefactor wordt berekend door het totale kapitaal (exclusief gebouwen en terreinen) te delen door de totale baten inclusief financiële baten. Als bovengrens adviseert de commissie % voor grote instellingen en voor kleine instellingen. De maximale bovengrens bedraagt 1, keer de norm. Indien er sprake is van een, 1, keer zo groot als de bovengrens is er volgens de commissie sprake van het niet efficiënt benutten van het kapitaal. Men zou immers dezelfde diensten moeten kunnen leveren met minder kapitaal. In de kapitalisatiefactor publiek is gecorrigeerd voor privaat vermogen en private baten. kapitalisatiefactor = (totaal kapitaal - gebouwen en terreinen) totale baten Liquiditeit Deze ratio geeft de mate waarin een organisatie kan voldoen aan haar kortlopende schulden. Dit ken-getal wordt gedefinieerd als: vlottende activa gedeeld door kortlopende schulden. De vlottende activa omvatten de liquide middelen (banksaldo), kortlopende vorderingen (debiteuren), kortlopende effecten en eventuele voorraden. Als minimumgetal kan voor de liquiditeit 1,80 tot,00 worden aangehouden. Een liquiditeitsratio van,00 betekent dat een organisatie op korte termijn twee keer zoveel geld heeft c.q. kan vrijmaken (door bijvoorbeeld verkoop van effecten) dan nodig is om haar korte termijn schulden af te betalen. liquiditeit = vlottende activa kort vreemd vermogen Rentabiliteit Rentabiliteit is de mate van winstgevendheid van een organisatie, in dit geval afgezet tegen de totale baten. Het exploitatieresultaat wordt dus gedeeld door de totale baten. Een rentabiliteit van % geeft derhalve aan dat van de totale baten % werd overgehouden als positief resultaat. Voor rentabiliteit kan moeilijk een advies worden vastgesteld: scholen met een lage vermogenspositie hebben een positieve rentabiliteit nodig om hun vermogen op peil te brengen, terwijl scholen met een te hoog vermogen juist een negatieve rentabiliteit wenselijk kunnen achten. rentabiliteit = exploitatiesaldo totale opbrengsten Solvabiliteit Solvabiliteit wordt omschreven als de mate waarin een organisatie aan al haar schulden kan voldoen. Deze ratio wordt berekend door het eigen vermogen te delen door het balanstotaal. De solvabiliteitsratio laat zien welk gedeelte van het vermogen waarmee de organisatie haar dagelijkse activiteiten financiert, van haar zelf is en dus niet (noch op korte, noch op lange termijn) terugbetaald hoeft te worden aan andere partijen. Voor dit kengetal wordt een minimumniveau van 0,0 aangeraden. 1

14 solvabiliteit = eigen vermogen balanstotaal Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen is de vrije vermogensbuffer die beschikbaar is voor het opvangen van eventuele calamiteiten (of de financiële consequenties hiervan). Het kengetal wordt gedefinieerd als het eigen vermogen minus materiële vaste activa, gedeeld door de rijksbijdragen. Door dit af te zetten tegen de rijksbijdragen (op jaarbasis) wordt gecorrigeerd voor de schoolgrootte. Het kengetal weerstandsvermogen moet feitelijk gelezen worden naast de balans: een school die bijvoorbeeld weinig investeert in haar onderwijs, heeft een lage boek voor activa en zal dus een relatief hoger weerstandsvermogen hebben. Het weerstandsvermogen kan dan ook gebruikt worden als een indicator of bepaalde gewenste investeringen ook mogelijk zijn gegeven de financiële positie. Scholen die enkele jaren een positief resultaat hebben bereikt en daardoor hun vermogen hebben opgebouwd, kunnen gedurende volgende jaren meer investeren en/of een (licht) negatief resultaat draaien. In het weerstandsvermogen op publiek niveau is gecorrigeerd voor het private eigen vermogen. weerstandsvermogen = (eigen vermogen - materiële vaste activa) rijksbijdragen OCW Geïnvesteerd vermogen De reden dat de materiële vaste activa (inventaris en apparatuur, meubilair, leermethoden, etc.) op het eigen vermogen in mindering worden gebracht bij de berekening van het weerstandsvermogen, is dat het vermogen wat aangewend is voor het doen van deze investeringen niet meer vrij beschikbaar is. Als deze activa verkocht moeten worden, zijn geen materialen meer beschikbaar voor het geven van onderwijs waarmee de continuïteit van de school in gevaar wordt gebracht. Daarom wordt bij het weerstandsvermogen ook de ratio van het geïnvesteerd vermogen weergegeven. Deze indicator geeft aan of de investeringen ten behoeve van het onderwijs op peil blijven ten opzichte van het weerstandsvermogen dat in de school wordt aangehouden. geïnvesteerd vermogen = materiële vaste activa rijksbijdragen OCW 1

15 Colofon Dit rapport is een uitgave van: VGS Postbus 980 AA RIDDERKERK T F E advies@vgs.nl I Copyright 01 - VGS 1