Verslag Datum verslag Opgemaakt door Joost van den Roovaart Datum bespreking 10 juni 2010 Aantal pagina's 5 Vergadering Eerste bijeenkomst werkgroep Schematisatie en schaalniveau's Nieuwbouw KRW-Verkenner Aanwezig Peter Goethals (Universiteit van Gent), Johan Bode (Waterschap Peel en Maasvallei), Ronald Bakkum (HHS Delfland), Robert Smit (WUR, PT), Bert Bellert (RWS-WD), Simon Groot (Deltares, PT), Peter Cleij (PBL, PT), Erwin Meijers (Deltares, PT), Joost van den Roovaart (Deltares, PT) PT = Projectteam KRW-Verkenner 1. Programma - Start met lunch en voorstelrondje; - Welkom en inleiding door Joost van den Roovaart; - Stand van zaken Nieuwbouw: presentatie door Erwin Meijers over de stand van zaken van de Nieuwbouw; - Selectie discussieonderwerpen en discussieronde; - Vervolgafspraken. 2. Doel van de bijeenkomst Het doel van deze werkgroep is om met een aantal nauw betrokken experts van gedachten te wisselen over de opzet en uitwerking van de onderwerpen schematisatie en schaalniveau s in de nieuwe KRW-Verkenner. De voorstellen van het projectteam om in de nieuwe KRW- Verkenner met deze onderwerpen om te gaan worden getoetst aan de ideeën en wensen van deskundigen. Specifieke discussiepunten worden geïnventariseerd. Waar mogelijk worden zaken al meegenomen in de lopende Nieuwbouwactiviteiten. Daarnaast worden voorstellen voor acties voor de langere termijn geformuleerd. De resultaten van deze bijeenkomst en nog een tweede bijeenkomst van deze groep worden samen met de uitkomsten van de werkgroep Ecologische kennisregels samengevat in een voorstel dat wordt ingebracht in de Stuurgroep KRW-Verkenner (in principe in de vergadering van 14 september 2010). 3. Stand van zaken Nieuwbouw Erwin start met een demo/presentatie over de schematisatie en schaalniveau s in de nieuwe Verkenner. N.a.v. de presentatie is er ruimte voor vragen en discussie, waarbij de volgende punten naar voren zijn gekomen:
2/5 RG: Hoe is de link met de Emissiemodule? Er zijn zeker inhoudelijke raakvlakken. We willen wel graag optimaal gebruik maken van reeds bestaande software en technieken, zoals in de Emissiemodule beschikbaar zijn, maar we willen liever geen extra afhankelijkheden inbouwen, zodat je per sé genoodzaakt ben om de Emissiemodule te gebruiken wanneer je de KRW-Verkenner wil draaien. Deze vraag komt bij discussiepunt 6 nog aan de orde. PG: Is het nodig om de waterbalans steeds opnieuw door te rekenen of alleen als er iets is veranderd? Dit ligt momenteel nog niet vast. Het hangt onder meer af van hoe snel kan worden gerekend. Als de berekening (relatief) traag is, is het aan te bevelen om intelligentie in te bouwen, zodat bijv. alleen de stoffenbalans wordt berekend en voor de waterbalans wordt uitgegaan van reeds uitgevoerde berekeningen. Bij de volgende bijeenkomst zal hier nader op worden ingegaan. JB: Hoe kennen we de bronnen toe, m.n. de diffuse bronnen? De diffuse en puntbronnen worden toegekend aan de watersysteemeenheden, dat kunnen oppervlaktewatereenheden zijn of afwateringseenheden. De bedoeling is dat per watersysteemeenheid een lijst is op te roepen met bronnen die hieraan zijn gekoppeld, zowel puntbronnen als diffuse bronnen. RB/JB: Is er wel een aparte netwerkeditor nodig? Veel is al beschikbaar in SOBEK, je kan de KRW-Verkenner ook als een post-processing zien. Toch is een aparte editor nodig omdat je de KRW-Verkenner ook stand-alone wil kunnen gebruiken, onafhankelijk van een SOBEK-toepassing. We willen de editor daarom wel zo simpel mogelijk houden. JB: Het kunnen importeren van informatie vanuit bestaande SOBEK-toepassingen is heel belangrijk voor de waterschappen. Vaak hebben waterschappen uitgebreide, gedetailleerde en gevalideerde SOBEK-toepassingen beschikbaar. Het is heel belangrijk dat deze kunnen worden benut in de KRW-Verkenner en dat je niet weer helemaal overnieuw bij af hoeft te beginnen met een nieuwe KRW-Verkenner applicatie. Dit is een heel helder signaal en een belangrijke wens vanuit de waterschappen. De import vanuit SOBEK staat in de planning voor de derde release. Het is wel technisch complex omdat je bepaalde info moet aggregeren. Bij dit punt is nauwe betrokkenheid van de waterschappen bij het bouwproces en mogelijk testen gewenst. PG: Is er een terugkoppeling voorzien vanuit de ecologie naar de stoffenbalans? M.a.w.: als een maatregel wijzigingen opleveren in de ecologie (en de EKR-score), worden dan veranderingen in de stofconcentratie van bijv. nutriënten t.g.v. deze veranderingen in de ecologie ook meegenomen? Nee, dat is nu niet voorzien Het is zeker relevant, maar maakt op dit moment het instrument nog te complex. Rekenen met deze feed-back is wel mogelijk, maar dan moet je deze er zelf in stoppen. Andere vragen/onderwerpen zijn gekoppeld aan de specifieke discussieonderwerpen en komen later terug in de discussie (zie onder punt 4) of in de volgende bijeenkomst. 4. Inventarisatie en prioritering discussieonderwerpen Er is een inventarisatie gemaakt van een aantal discussieonderwerpen rond de thema s schematisatie en schaalniveau s, die van belang worden geacht voor de Nieuwbouw en verdere ontwikkeling van de KRW-Verkenner. In totaal zijn een 9-tal onderwerpen benoemd.
3/5 Deze zijn vervolgens (door de niet-projectteamleden) geprioriteerd. Voor de geselecteerde onderwerpen en de gevolgde werkwijze: zie bijlage 1. Voor deze bijeenkomst is gefocussed op de 2 discussieonderwerpen met de hoogste prioriteitscore (resp. de volgnrs. 3 en 1 uit de bijlage). 4.1 Betrouwbaarheid Een aantal punten komt in de discussie naar voren, deze zijn hieronder kort weergegeven. Op verschillende punten in het systeem speelt betrouwbaarheid een rol, bijv. bij: emissies, ecologie/ecologische kennisregels en output (bijv. verschil tussen nat en droog jaar). PG: in algemene zin kunnen we onderscheid maken tussen: 1. onzekerheid van inputgegevens (bijv. stroming, waterkwaliteit, emissies); 2. onzekerheid in processen en modellering; 3. onzekerheid die te maken heeft met het schaalniveau. JB: vooral 1 is van belang. Het lijkt erop of 1 ook buiten de Verkenner kan worden uitgewerkt. Je kan de onzekerheid van de inputdata apart beschrijven. PG: de Univ. Van Gent heeft veel ervaring hiermee op het gebied van waterkwaliteit. SG: de vraag is hoe we dat in het instrument verwerken? JB: het zou ook mooi zijn als je de KRW-Verkenner kan gebruiken als diagnosetool om juist te zien waar de grootste onbetrouwbaarheid zit in je berekeningsproces. PG: wanneer je als output info per deelmaatlat krijgt, en dan iets kan zeggen over betrouwbaarheid, ben je al een heel eind. PG: bij 2 kan je wel de spreiding die zit in je kennisregels in kaart brengen (bijv. de spreiding tussen de jaren in de Limnodata). RB: het is belangrijk om na te denken hoe de overige wateren (niet KRW-wateren) in de Verkenner komen. In principe zullen deze er ook, vooral in geaggregeerde vorm, in moeten zitten. Ad 2: zoals de huidige kennisregels met de regressiebomen in de nieuwe Verkenner zijn opgenomen is heel transparant, dat helpt ook bij inzicht krijgen in de betrouwbaarheid. PG: hier is zeker winst te halen. Over de onzekerheid van ecologische modellen kunnen we zinnige dingen zeggen, bijv. met gevoeligheidsanalyses. Ad 3: dit is heel lastig. Algemeen gesteld wordt de betrouwbaarheid kleiner als het schaalniveau kleiner wordt, maar dit is een glijdende schaal en is voor specifieke onderdelen (bijv. emissiebronnen) weer anders dan voor andere. JB: misschien kunnen we een handleiding maken hoe en waar de onbetrouwbaarheid is te verminderen, of anders wellicht een soort minimumdrempel aangeven waarbij het niet meer zinnig is om meer te detailleren. SG: we moeten hierbij meer denken aan checklist met tips en waarschuwingen dan aan een kookboek, waarin gedetailleerd wordt voorgeschreven wat wel kan en wat niet. Als samenvatting kunnen we stellen dat: -de driedeling voorgesteld door PG goed werkbaar lijkt; -we voor 1 in principe dit buiten het instrument KRW-Verkenner om moeten beschrijven; -we voor 2 dit nader moeten uitwerken, bij voorkeur in samenwerking met de Universiteit van Gent; -we voor 3 vooral denken aan een checklist met tips en waarschuwingen, die met de KRW- Verkenner kan worden uitgebracht.
4/5 4.2 Welke info is nodig als input voor de nieuwe KRW-Verkenner? Hier is kort over gesproken. Dit onderwerp wordt voorbereid voor de volgende bijeenkomst, waarbij vooral de nadruk komt te liggen op de info die nodig is voor de schematisatie van de oppervlaktewateren. 5. Vervolg De deelnemers waren enthousiast om op korte termijn een tweede bijeenkomst van de groep te plannen, dit is 1 september geworden (10-16 uur, incl. lunch bij Deltares, Utrecht, Princetonlaan). De tweede bijeenkomst is er op gericht om: 1. Een demo te geven van de stand van zaken m.b.t. schematisatie. 2. Verder te gaan met het bespreken van de geïnventariseerde discussiepunten. 3. De discussies om te zetten in concrete voorstellen voor de korte of langere termijn.
5/5 Bijlage 1. Overzicht van discussieonderwerpen en toekenning prioriteit door gebruikers volg nr. discussieonderwerp prioriteit 1 t/m 9, waarbij 1=hoogst PG RB JB BB som prioriteit 1=hoogst 1 Welke info is nodig als input voor de nieuwe KRW-Verkenner? Is deze ook beschikbaar? 2 Verschillen en overeenkomsten tussen de landsdekkende en de regionale applicaties 3 Betrouwbaarheid: hoe kunnen we dit vorm geven binnen het instrument? 4 Tijdschaal van rekenen: wat is wenselijk en wat is haalbaar? 5 Visualiseren van de input en output: wat willen we zien en hoe? 6 Koppeling van de KRW-Verkenner met SOBEK en met de Emissiemodule 7 Detailniveau van schematisatie, bronnen, maatregelen 8 Koppeling van de KRW-Verkenner berekeningen met meetresultaten 9 Modulaire berekeningen van water- en stoffenbalans 3 6 2 2 13 2 2 7 8 6 23 7 4 3 1 1 9 1 9 2 4 3 18 4/5/6 8 9 7 9 33 9 1 5 5 7 18 4/5/6 7 1 6 4 18 4/5/6 5 4 3 5 17 3 6 8 9 8 31 8 Werkwijze: 1 Door het projectteam is een voorzet gemaakt van mogelijke discussieonderwerpen, deze zijn aangevuld door de niet-projectteam leden, wat een totaal van 9 onderwerpen opleverde. 2 Deze onderwerpen zijn door de niet-projectteamleden (4 personen) geprioriteerd van 1 t/m 9, waarbij 1 de hoogste prioriteit was. Idee hierbij was dat we vooral geïnteresseerd zijn in de geluiden van de gebruikers. 3 De prioriteitscores zijn gesommeerd, waarbij de laagste som de hoogste (gezamelijke) prioriteit weergeeft. 4 Deze som is weer omgezet in een prioriteit 1 t/m 9, waarbij 1 de hoogste prioriteit weergeeft. PG = Peter Goethals RB = Ronald Bakkum JB = Johan Bode BB = Bert Bellert