Zet uw deuren open voor een frisse wervelwind van enthousiaste mbo-studenten Stages en leerbanen zijn voor u als leerbedrijf bekende kost. Daar voegen we graag iets aan toe: de korte bedrijfsbezoeken. Tijdens een kort bedrijfsbezoek krijgt u de kans om uitgebreid kennis te maken met diverse studenten uit uw regio. De student krijgt de kans om in één of twee dagen kennis te maken met uw bedrijf én te laten zien wat hij kan. Bent u benieuwd wat korte bedrijfsbezoeken voor uw bedrijf kunnen betekenen? Neem dan contact op met uw eigen adviseur praktijkleren. Wat zijn korte bedrijfsbezoeken? Korte bedrijfsbezoeken zijn bezoeken waarin een student één of twee dagen meeloopt in de praktijk. Tijdens het bezoek maken de praktijkopleider en de student werkenderwijs persoonlijk kennis met elkaar. Waarom korte bedrijfsbezoeken? Soms vinden jongeren het lastig om zichzelf te introduceren bij stagebedrijven. Tijdens korte bedrijfsbezoeken kunnen zij in een ongedwongen sfeer laten zien wat ze in huis hebben. Hierdoor maken alle studenten meer kans op een passende stageplek. Studenten in het mbo hebben niet altijd een realistisch beeld van beroepen en bedrijven. In een kort bedrijfsbezoek maken ze werkenderwijs kennis met de echte beroepspraktijk. Daardoor kunnen zij een weloverwogen keuze maken voor hun stage, afstudeerrichting of toekomstige loopbaan Wat levert het u als leerbedrijf op? U krijgt een diverse groep jongeren met een frisse blik over de vloer. Werkenderwijs maakt u intensief met hen kennis. De student leert uw bedrijf kennen en u ziet wat de student in huis heeft. Zo kunt u (samen met de school) een weloverwogen keuze maken voor stages, leerbanen en starters vacatures. Bovendien laat u uw maatschappelijke betrokkenheid zien. U vergroot uw naamsbekendheid in de regio en u draagt bij aan de loopbaanmogelijkheden in uw branche. Wat zijn de gouden regels voor een bedrijfsbezoek? Een goed bedrijfsbezoek voldoet aan de volgende gouden regels: Intensief persoonlijk contact Een veilige leeromgeving Samen aan de slag Een realistisch beeld van beroep en bedrijf Open communicatie Kijk hier voor een nadere toelichting 1
Voor wie zijn de korte bedrijfsbezoeken? Korte bedrijfsbezoeken zijn bedoeld voor studenten uit het mbo die een beroepsopleidende leerweg volgen op niveau 3 of 4. Mbo-scholen besteden veel aandacht aan loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB). Zo krijgen studenten inzicht in hun eigen kwaliteiten en motieven, leren ze netwerken en krijgen ze begeleiding bij het maken van keuzes voor hun loopbaan. De korte bedrijfsbezoeken helpen in dit proces van loopbaanoriëntatie. Bijvoorbeeld voor studenten die zoeken naar een passende stage, een leerbedrijf of een eerste baan. Studenten kunnen ook op bezoek komen voordat ze een afstudeerrichting kiezen of als ze zich oriënteren op een andere opleiding. Wat kenmerkt studenten uit het mbo? De klassen in het mbo zijn een afspiegeling van de samenleving in uw regio. Het gaat dus om studenten met uiteenlopende achtergronden, karakters en talenten. Soms hebben ze extra drempels overwonnen, zoals leerproblemen. De meeste mbo-studenten leren graag door te doen. Ze willen het beroep uitproberen en in de praktijk ervaren. Het is belangrijk dat er een veilige leeromgeving is, waarin studenten al hun vragen en zorgen kunnen bespreken. Alle mbo-studenten brengen een frisse blik en hun eigen kwaliteiten mee. Daarmee leveren zij een waardevolle bijdrage aan uw bedrijf. HOE GAAT HET IN ZIJN WERK? 1. De voorbereiding U bespreekt met uw adviseur praktijkleren dat u open staat voor korte bedrijfsbezoeken. SBB plaatst uw gegevens op citydeal.s-bb.nl Studenten zoeken op deze site en kiezen een bedrijf uit voor een bezoek De studenten worden begeleid vanuit de loopbaanbegeleiding op school De student neemt contact met u op en introduceert zichzelf De praktijkopleider zorgt voor de voorbereiding van het programma en bevestigt het bezoek aan de student 2. Het bezoek Tijdens het bezoek werkt de student samen met de praktijkopleider. Daarbij is het belangrijk dat de student intensief persoonlijk kennis maakt met de praktijkopleider en zijn collega s in een veilige leeromgeving zijn vragen en onzekerheden kan bespreken werkenderwijs zijn persoonlijke eigenschappen en talenten kan laten zien een realistisch beeld krijgt van de beroepspraktijk en van het bedrijf samen met de praktijkopleider het bezoek evalueert mogelijk een ingang krijgt voor een stageplek Dit zijn de 5 gouden regels voor een succesvol bedrijfsbezoek Kijk hier voor meer informatie hoe u een interessant programma organiseert Meer informatie over de studenten. Wat kenmerkt u als leerbedrijf? Voor dit project zoekt SBB naar leerbedrijven die de deuren open willen zetten voor korte bedrijfsbezoeken studenten tijdens het bezoek echt de beroepspraktijk laten ervaren enthousiaste praktijkopleiders beschikbaar hebben die tijdens het bezoek met de mbo-student samenwerken stage- en toekomstmogelijkheden bieden voor studenten een open bedrijfscultuur hebben waar ruimte is voor diversiteit Kijk hier of uw bedrijf geschikt is voor korte bedrijfsbezoeken 3. Het vervolg De student reflecteert op het bezoek met zijn loopbaanbegeleider. Vanuit de LOB lessen wordt de student gestimuleerd om in contact te blijven. De student vraagt eventueel direct naar de stagemogelijkheden. De praktijkopleider kan vanuit het bedrijf in contact blijven met de student. Waar vind ik meer informatie? Voor meer informatie kunt u terecht bij uw eigen adviseur praktijkleren. Ook kunt u contact opnemen met Margôt Schoutsen. In deze informatie wordt zowel voor de student als de voor praktijkopleider gesproken over hij, hem en zijn. Hier kan natuurlijk ook zij en haar gelezen worden. 2
IS MIJN BEDRIJF GESCHIKT VOOR KORTE BEDRIJFSBEZOEKEN? Als erkend leerbedrijf bent u zeker geschikt om studenten voor een kort bedrijfsbezoek te ontvangen. Hieronder volgen een aantal aanvullende aandachtspunten: Er is persoonlijke begeleiding mogelijk door de praktijkopleider De student en praktijkopleider gaan tijdens het bezoek echt aan de slag Er heerst een open bedrijfscultuur De verwachtingen zijn helder Het bedrijf biedt stage- en toekomstmogelijkheden voor mbo-studenten De praktijkopleider is mede verantwoordelijk voor stages Het bedrijf is goed te bereiken met de fiets of het openbaar vervoer De praktijkopleider is als beroepsbeoefenaar een rolmodel voor de student. Daarmee is hij de aangewezen persoon om de student te begeleiden. Tijdens het bedrijfsbezoek is hij de hele dag de gids voor de student. Werkenderwijs maken zij persoonlijk kennis en ontstaat er een ongedwongen sfeer. Zo voelt de student zich op zijn gemak en kan hij alle vragen en onzekerheden bespreken. Mbo-studenten leren graag door te ervaren. Daarom is het van belang dat er in het leerbedrijf veel te zien en te doen is. Door samen met de praktijkopleider écht aan het werk te gaan, ervaart de student wat de beroepspraktijk werkelijk inhoudt. Mbo-studenten vormen een diverse groep, dus is het belangrijk dat bedrijven open staan voor diversiteit in hun personeelsbestand. Een open bedrijfscultuur maakt het mogelijk om verschillen in achtergrond, opvattingen, normen en waarden op een open en respectvolle manier met elkaar te bespreken. Voor de student is het belangrijk dat hij duidelijk uitleg krijgt over de regels die gelden in het bedrijf en ook welke functie-eisen er gelden. Daarbij gaat het niet alleen om kennis en ervaring, maar ook om persoonlijke kwaliteiten en talenten. Zo kan de student bepalen of het bedrijf en het beroep bij hem past. De praktijkopleider kan hier aan het eind van de dag ook zijn advies over geven. Een van de doelen van het bedrijfsbezoek is om de kans op een passende stage voor alle studenten te vergroten. Een leerbedrijf kan in aanmerking komen voor bedrijfsbezoeken als er mbo-functies vervuld worden. Het merendeel van de studenten komt na de opleiding immers in een mbo-functie terecht. Door het persoonlijke contact leert de praktijkopleider de student echt kennen. Wanneer de student na het bedrijfsbezoek solliciteert naar een stage krijgt hij dus een eerlijke kans, op basis van de persoonlijkheid en de talenten die hij tijdens het bezoek heeft laten zien. Student en praktijkopleider kunnen contact houden na afloop van het bezoek. De studenten komen meestal zelfstandig naar het bedrijf toe en hebben vaak nog geen rijbewijs of auto. Het bedrijf moet dus per fiets of openbaar vervoer goed te bereikbaar zijn. In het weekend kun je mij altijd vinden in de manege. Voor de paarden en voor de gezelligheid. Ik wil al mijn hele leven dierenarts assistente worden. Ik kom uit een groot gezin en houd van veel mensen om me heen. Zodra ik tijd heb ga ik naar mijn oma in het verzorgingstehuis. Daar doe ik ook vrijwilligerswerk. Mijn vader heeft een supermarkt, maar ik wil zelf een kledingzaak beginnen. Ik draag graag moderne kleren en vind het leuk om andere mensen kledingadvies te geven. Rosalie (17) komt graag een dagje meelopen in uw praktijk. Fatiha (16) wil haar loopbaan starten in de ouderenzorg. Ravi (18) wil het handelsvak leren in een herenmode zaak. 3
WELKE STUDENTEN KOMEN OP BEZOEK? Het mbo Het middelbaar beroepsonderwijs bereidt studenten voor op de beroepspraktijk of op een vervolgopleiding. Mbo-scholen hebben veel contacten met bedrijven en maatschappelijke organisaties in de regio. Alle opleidingen garanderen een goede aansluiting op de praktijk. Het mbo kent verschillende niveaus, leerwegen en sectoren. Korte bedrijfsbezoeken zijn bedoeld voor studenten op niveau 3 en 4 die een beroepsopleidende leerweg (bol) volgen. Niveaus Het middelbaar beroepsonderwijs heeft opleidingen op vier niveaus. De duur van de opleidingen loopt uiteen van een half jaar tot vier jaar. niveau 1 assistentenopleiding voor eenvoudig uitvoerend werk (0,5 tot 1 jaar) niveau 2 basisberoepsopleiding voor uitvoerend praktisch werk (2 tot 3 jaar) niveau 3 vakopleiding tot zelfstandig beroepsbeoefenaar, zelfstandig uitvoerend werk, brede inzetbaarheid (2 tot 4 jaar) niveau 4 middenkaderopleiding (3 tot 4 jaar) en specialistenopleiding (kopstudie van 1 tot 2 jaar), volledig zelfstandig uitvoerend werk, brede inzetbaarheid of specialisatie. Sectoren Meer informatie over de verschillende sectoren en de daarbij behorende beroepen vindt u via onderstaande linken: www.beroepeninbeeld.nl www.mbostad.nl Leerwegen De korte bedrijfsbezoeken richten zich op studenten uit de beroepsopleidende leerweg (bol). Zij volgen tijdens hun opleiding één of meerdere stageperiodes. Meer informatie over de leerwegen vindt u op www.mboraad.nl/het-mbo/soorten-onderwijs/middelbaar-beroepsonderwijs-mbo Een diverse groep Uiteraard is een grote groep studenten niet over één kam te scheren. Het belangrijkste kenmerk van de groep is de grote diversiteit. De klassen in het mbo onderwijs zijn een duidelijke afspiegeling van de samenleving in de regio. In deze groep zitten dus studenten met uiteenlopende achtergronden, karakters en talenten. Soms hebben ze extra drempels overwonnen, zoals leerproblemen. Alle mbo-studenten brengen een frisse blik en hun eigen kwaliteiten mee. Daarmee leveren zij een waardevolle bijdrage aan uw bedrijf. Leervoorkeur De meeste mbo-studenten leren graag door te doen. Ze willen het beroep uitproberen en in de praktijk ervaren. De fysieke beleving van het beroep, sociale contacten in de werkpraktijk en de maatschappelijke betekenis van het beroep zijn daarbij belangrijk. Daarnaast is het ook belangrijk om in een veilige leeromgeving aan de slag te gaan, waar ze in een informele sfeer vragen en zorgen kunnen bespreken en bovendien serieus genomen worden als persoon. Vrienden zeggen dat ik goed kan luisteren. Ik houd niet van grote groepen mensen, ik heb liever persoonlijk contact. Op zaterdag geef ik voetbaltraining aan de F-jes. Super leuk om te doen! Marcel (20) wil een dag meelopen in een apotheek. Ik weet alles van computers. Als hobby bouw ik zelf app s. Ik heb PDD-nos, daarom vind ik het belangrijk om duidelijke opdrachten te krijgen. Daarmee kan ik prima zelfstandig aan het werk. Maak kennis met een aantal studenten? Lees de quotes. Rens (17) bezoekt graag een ICT-bedrijf. 4
HOE WORDT DE STUDENT BEGELEID VANUIT SCHOOL? Voorbereiding tijdens de loopbaanoriëntatie en -begeleiding op school (LOB) Het korte bedrijfsbezoek wordt door de student goed voorbereid en geëvalueerd. Dit gebeurt tijdens de loopbaanoriëntatie en -begeleiding op school. De loopbaanbegeleider stimuleert de student bijvoorbeeld om na te denken over de vraag waarom dit beroep bij hem past en wat hij het bedrijf te bieden heeft. Maar ook over andere vragen, zorgen en twijfels die hij misschien nog heeft. Na deze voorbereiding introduceert de student zichzelf aan de praktijkopleider. Bijvoorbeeld via een e-mail of een kort filmpje. Het bezoek Tijdens het bezoek maakt de student persoonlijk kennis met de praktijkopleider en verschillende collega s. Hij krijgt hierdoor een goed beeld van de mensen en de sfeer in het bedrijf. Doordat hij zelf actief aan de slag gaat krijgt hij ook een realistisch beeld van de beroepspraktijk. Het intensieve contact met de praktijkopleider zorgt voor een ongedwongen sfeer. Hierdoor is het voor de student makkelijker om zijn vragen en onzekerheden te bespreken. Tijdens het samenwerken maken student en praktijkopleider werkenderwijs persoonlijk kennis met elkaar. Bovendien kan de student laten zien welke kwaliteiten hij in huis heeft. Het vervolg Terug op school kijkt de student terug op deze ervaring in de praktijk. Hij denkt na over de volgende vragen: spreekt dit beroep me nog steeds aan, pas ik bij dit bedrijf, sluiten mijn eigen talenten aan bij wat het beroep en het bedrijf vraagt. Op die manier helpt het bezoek de student om weloverwogen keuzes te maken voor vervolgstappen. Wanneer de student enthousiast is over het beroep en het bedrijf, kan de school hem stimuleren om met de praktijkopleider in contact te blijven. Bijvoorbeeld door de praktijkopleider te vragen naar stagemogelijkheden. Ik spreek vloeiend Arabisch, Frans en Engels. Hierdoor kan ik makkelijk mensen aanspreken en helpen. Mijn droom is om een wereldreis te maken en daarover een blog te schrijven. Semra (19) wil kennis maken met de toerisme sector. Voorbereiding op het bezoek Kort bedrijfsbezoek Terugblikken op het bezoek op school en thuis op school en thuis Persoonlijke oriëntatie op talenten en motieven Oriëntatie op het beroep Oriëntatie op de organisatie Contact leggen met de praktijkopleider Beroep en bedrijf ervaren in de praktijk Kennis maken met een beroepsbeoefenaar Laten zien wat je zelf in huis hebt Betekenis geven aan de praktijkervaring Past het beroep bij mij? Past het bedrijf bij mij? Wat is mijn volgende stap? Als er bij ons thuis iets kapot is, kan ik het bijna altijd repareren. Ik doe ook vrijwilligerswerk bij het repair-café. Maar ik lees meestal niet de handleiding, omdat ik dyslectisch ben. Isis (16) bezoekt graag een bedrijf in de techniek. 5
DE 5 GOUDEN REGELS VOOR EEN SUCCESVOL BEDRIJFSBEZOEK! Hieronder vindt u de gouden regels voor het organiseren van een bedrijfsbezoek. Voor een succesvol bedrijfsbezoek laat u elke regel in het bezoek terug komen. 1. Intensief persoonlijk contact Als praktijkopleider bent u een rolmodel voor de student. U begeleidt de student tijdens het bezoek. Werkenderwijs deelt u uw passie voor de beroepspraktijk. Maak daarbij bewust persoonlijk kennis en toon duidelijk interesse in de student. 2. Een veilige leeromgeving Om te leren is het van belang dat de student een veilige leeromgeving ervaart en dat het programma aansluit bij zijn leerstijl. Geef de student ruimte om vragen en zorgen te bespreken en ook de kans om fouten te maken. 3. Samen aan de slag De kern van het bedrijfsbezoek bestaat uit samen werkenderwijs de beroepspraktijk leren kennen. Houd presentaties en uitleg kort, gebruik veel beelden en laat de student vooral veel zelf doen. Kijk voor suggesties bij Samen aan het werk en Wat kan de student doen? 4. Een realistisch beeld van beroep en bedrijf Presenteer niet alleen de mooie, maar ook de mindere kanten van het beroep. Geef een realistisch beeld van het bedrijf en vertel wat de mogelijkheden en onmogelijkheden zijn. Laat de student kennis maken met veel verschillende collega s. Niet alleen op de werkvloer, maar bijvoorbeeld ook met een leidinggevende of een P&O medewerker. Kijk ook bij Hoe maak ik een interessant programma? 5. Open communicatie Stel je in het gesprek met de student open, eerlijk en nieuwsgierig op. Dit doe je door echt goed te luisteren, vragen te stellen en door te vragen voordat je een conclusie trekt. Probeer daarbij je eigen denkpatronen los te laten en je te verplaatsen in de student. Neem niet zomaar aan dat je begrijpt wat een student bedoelt of wat hij lastig vindt. De gesprekstips kunnen u hierbij helpen. GESPREKSTIPS Om een sfeer te creëren waarin de student zichzelf kan zijn en open staat om te leren is goede persoonlijke communicatie essentieel. De volgende gesprekstips kunnen hierbij helpen. Wees een OEN: Open, Eerlijk, NieuwsgierigSta open voor de student, geef deze een kans iets uit te leggen en wees oprecht nieuwsgierig. Gebruik LSD Luisteren, Samenvatten, Doorvragen. Sta in de luisterstand, vat samen wat de student heeft gezegd en vraag door voordat u een conclusie verbindt aan een vraag of reactie van de student. Neem ANNA mee Altijd Navragen, Nooit Aannemen. Neem niet zomaar aan dat u begrijpt wat een student bedoelt of wat hij lastig vindt. Vraag bij twijfel altijd na of het klopt, de samenvatting uit de LSD helpt daarbij. Laat OMA (wat vaker) thuis Oordelen, Meningen, Adviezen. Hoe een student er uit ziet, wat hij vertelt en het gedrag dat hij laat zien, roept direct beelden op in ons eigen referentiekader. Het risico is dat je dat wat je waarneemt direct in hokjes plaatst en er ook een oordeel of mening aanplakt. Deze OMA zorgt ervoor dat je geen open luisterhouding meer hebt. Het is goed om u hierbij te verplaatsen in de belevingswereld van de student, die nog aan het begin van zijn loopbaan staat en weinig concrete ervaring heeft. Smeer NIVEA Niet Invullen Voor Een Ander. ls iets niet duidelijk is, of als de student het bijvoorbeeld lastig vindt iets onder woorden te brengen, vult u wellicht zijn bedoelingen zelf in. Dit kunt u voorkomen door na te vragen en meer LSD toe te passen. Maak je wel DIK Denk in Kwaliteiten. Soms gaat het bezoek niet direct zoals u zich dat had voorgesteld. U merkt bijvoorbeeld dat het gesprek moeizaam gaat, een student pakt het werk niet makkelijk op of vertoont gedrag dat u vervelend vind. Bespreek dit met de student om te voorkomen dat het bedrijfsbezoek hierdoor negatief beïnvloed wordt. Door hierbij niet vanuit irritatie, maar vanuit nieuwsgierigheid vragen te stellen en feedback te geven, staat u open om de achtergrond van het gedrag te ontdekken en te Denken In Kwaliteiten. Het haalt de angel uit de situatie en is ook leerzaam voor de student. 6
WIE BEGELEIDT DE STUDENT TIJDENS HET BEZOEK? Het is de bedoeling dat de student tijdens het bezoek intensief samenwerkt met een beroepsbeoefenaar. Dat is meestal de praktijkopleider binnen uw bedrijf. Hij kent de beroepspraktijk goed en heeft al veel ervaring in het samenwerken met studenten. Hieronder kunt u als praktijkopleider checken of u de juiste kennis, vaardigheden, houding en positie heeft om de student te kunnen begeleiden: Houding U bent enthousiast over het bedrijf en laat passie zien voor het vak. U heeft begrip voor de studenten en verplaatst zich in hun positie. U stelt zich toegankelijk op. U betrekt de student actief bij de beroepspraktijk. U toont persoonlijke interesse in de student en stelt hem op zijn gemak. U staat open voor een frisse blik van de student en bent bereid eigen opvattingen, meningen en aannames los te laten. Kennis U bent zelf beroepsbeoefenaar en weet veel van het vak en van het bedrijf. U kent het bedrijf goed. U bent goed op de hoogte van de bedrijfsregels. U weet wat de functie eisen zijn voor het beroep. Vaardigheden U kunt een kort bedrijfsbezoek organiseren en flexibel inspelen op vragen en verwachtingen vanuit de student. U kunt open communicatie bevorderen en een veilig leerklimaat creëren. U kunt studenten op een respectvolle manier feedback geven. U kunt leerlingen goed instrueren en kennis en vaardigheden overbrengen. Positie U heeft invloed op de selectie van stagiaires en starters. U krijgt tijd en middelen om bedrijfsbezoeken te organiseren. U heeft een uitgebreid (informeel) netwerk in het bedrijf. Ik ben creatief en maak graag muziek. Als er een probleem is, ga ik door tot ik het heb opgelost! Omdat ik ADHD heb, wil ik niet de hele dag achter een bureau zitten. Luuk (18) wil kennismaken met de creatieve industrie. Ik had op de middelbare school moeite om te leren, daarom ben ik van 3 havo naar het mbo gegaan. Hier kan ik lekker met mijn handen aan de slag en heb ik het erg naar mijn zin. Kijk ook bij de 5 gouden regels voor een succesvol bedrijfsbezoek Leo (17) wil aan de slag als elektricien. 7
WAT BEREID IK VOOR ALS PRAKTIJKOPLEIDER? Voor een kort bedrijfsbezoek organiseert u een programma waarin de student een positieve en realistische indruk krijgt van het bedrijf en van de beroepspraktijk. De student of de school maakt zelf een afspraak voor het bedrijfsbezoek. De student wordt door de school gestimuleerd om zich aan u te introduceren, bijvoorbeeld met een e-mail of een filmpje. Zo kunt u het programma afstemmen op de leerdoelen, vragen en het opleidingsniveau van de student. Aarzel niet om zelf contact op te nemen met de student of met de school. Bijvoorbeeld wanneer de informatie die u heeft ontvangen onduidelijk of onvoldoende is. Hieronder vindt u een aantal punten die van belang zijn bij de voorbereiding. Weet wie er komt Wat zijn de vragen, leerdoelen en mogelijke zorgen van de student. Welk type onderwijs volgt de student (niveau, sector, opleiding en leerjaar). In hoeverre heeft de studenten al ervaring opgedaan in de beroepspraktijk. Kijk ook bij Welke studenten komen op bezoek? Bevestig aan de student De datum en start- en eindtijd van het bezoek (bij voorkeur gelijk aan een normale werkdag). Het adres en de route naar het bedrijf. Wat je aan voorbereiding van de student verwacht, welke kleding hij aan moet en of hij zijn eigen lunch moet meenemen. Vertel alvast iets over het programma en over uzelf zodat de student weet wie hem gaat begeleiden en wat hij van de dag kan verwachten. Bereid een programma voor Het is belangrijk om vooraf goed na te denken over het programma. Maak een agenda en deel deze met de student. Een succesvol bedrijfsbezoek heeft een aantal vaste onderdelen en voldoet aan de 5 gouden regels. nodig heeft. Schrijf dit profiel op en bespreek het tijdens de dag expliciet met de student. Houd hier rekening mee in het programma. Zo geeft u een realistisch beeld wat de beroepspraktijk van de student vraagt. Daardoor kan de student zelf ervaren of deze beroepspraktijk ook echt bij hem past. Bereid je collega s voor Betrek ook andere collega s actief bij het bedrijfsbezoek. Informeer hen over het programma, over hun bijdrage en over de student die komt. Op die manier levert iedereen een positieve bijdrage aan de indruk die de student krijgt van het bedrijf. Bovendien voelt de student zich sneller op zijn gemak. Geef de student een gevarieerd beeld van de mensen die in uw bedrijf werken en bedenk ook met wie hij zich makkelijk kan identificeren (bijvoorbeeld een stagiair). Bedenk wat er nodig is om aan de slag te gaan Om de student aan het werk te laten gaan zijn er mogelijk een aantal extra voorzieningen nodig. Denk bijvoorbeeld aan inlogcodes voor bedrijfssystemen; bedrijfskleding; veiligheidskleding en andere zaken. Vergeet ook de interne mens niet (drinken en eten), houd rekening met dieet wensen. Verplaats u in de student De student bevindt zich in een andere levensfase en heeft daardoor een ander referentiekader. Probeer u te verplaatsen in de belevingswereld van de student. Denk bijvoorbeeld terug aan de tijd dat u zelf op school zat, of aan uw eerste dag als stagiair. U kunt ook een jonge collega bij de voorbereiding van het programma betrekken. Vraag hem wat hij lastig vond in het begin, waar hij zich over verbaasde en wat hielp om snel zijn weg te vinden. Bedenk dat een student zich onzeker kan voelen over zaken die voor u vanzelfsprekend zijn en dat hij met sommige zaken nog geen ervaring heeft. Bedenk wat het beroep van de student vraagt De student oriënteert zich op een loopbaan in uw beroepspraktijk. Bedenk daarom voor het bezoek wat de belangrijkste persoonlijke kwaliteiten en beroepsvaardigheden zijn die de student hiervoor 8
HOE MAAK IK EEN INTERESSANT PROGRAMMA? Een goed bedrijfsbezoek sluit aan bij de dagelijkse beroepspraktijk. De agenda volgt dus voor het grootste deel het programma van een gewone werkdag. Om de student een goed beeld te geven van de beroepspraktijk en van het bedrijf, zijn een aantal extra onderdelen belangrijk. Gebruik bij het samenstellen van uw eigen programma vooral uw eigen ervaring en creativiteit. Ter inspiratie vindt u hieronder een aantal belangrijke onderdelen. U kunt ook kijken naar de voorbeeldagenda. Persoonlijke ontvangst en kennis maken Als praktijkopleider ontvangt u de student persoonlijk en bent u de hele dag de gids en vraagbaak voor de student. Creëer een ontspannen sfeer zodat de student zich op zijn gemak voelt en ruim tijd in om persoonlijk kennis te maken. Vertel over uzelf als beroepsbeoefenaar en als privépersoon. Vraag naar de persoonlijke ervaring, achtergrond en kwaliteiten van de student. Bespreek wat de student belangrijk vindt in een baan, in de werkomgeving en in het contact met andere collega s. Geef ook uw reactie op de manier waarop de student zich heeft geïntroduceerd. Beantwoord de vragen en zorgen die hij zelf heeft voorbereid tijdens de LOB op school. Geef tot slot een toelichting op het programma en check of dit tegemoet komt aan de verwachtingen van de student. Voor de persoonlijke kennismaking kunt u de gespreksstarter gebruiken. Gezamenlijke eindreflectie Neem aan het eind van de dag tijd om samen te evalueren. Dit helpt de leerling om een goed antwoord te formuleren op vragen als: Sluit het beroep aan bij mijn eigen wensen en kwaliteiten, voelt ik me op mijn plek in dit bedrijf. Het levert u frisse en nieuwe inzichten op over uw bedrijf en over het programma dat u heeft voorbereid. De evaluatie is niet bedoeld als beoordeling van de student. Uiteraard geeft u wel eerlijk uw feedback. Aan de hand van het profiel dat u heeft voorbereid kunt u bespreken in hoeverre de student de gevraagde eigenschappen en kwaliteiten heeft laten zien tijdens het bezoek. Voor deze evaluatie kunt u gebruik maken van het format voor de eindreflectie. Informatie over het bedrijf en het beroep De student heeft uw bedrijf bewust uitgekozen om op bezoek te komen. Kijk wat de student zelf al weet en geef een korte uitleg over het bedrijf. Vertel ook welke informele activiteiten of gebruiken het bedrijf kent (de bedrijfscultuur). Leg bovendien uit wat de persoonlijke kwaliteiten en beroepsvaardigheden zijn die nodig zijn voor het beroep (het profiel dat u heeft voorbereid). Geef tot slot informatie over de bedrijfsregels en veiligheidsvoorschriften. U kunt hiervoor bestaande bedrijfspresentaties of video s gebruiken. Zorg wel dat de student direct al zijn vragen kan stellen. Een rondleiding en kennis maken met collega s Laat de student zien welke ruimtes en afdelingen er zijn en waar praktische zaken zoals de toiletten en kopieerapparaten zich bevinden. Introduceer de student bij verschillende collega s. Niet alleen op de werkvloer, maar bijvoorbeeld ook bij een leidinggevende of een P&O-medewerker. Een stagiair of junior medewerker kan mogelijk vertellen wat hij bij het bedrijf doet en hoe het aansluit bij zijn opleiding. Verschillende collega s kunnen een praktijkverhaal of succeservaring delen. Nodig hen uit om mee koffie te drinken of te lunchen. Samen aan het werk Het grootste deel van het programma besteedt u door samen echt aan het werk te gaan met (deel) taken uit de beroepspraktijk. Werkenderwijs vertelt u veel over uw ervaring met het beroep. Zie hiervoor ook Samen aan het werk en Wat kan de student doen?. 9
VOORBEELDAGENDA Tijd Wat doen we? Hoe doen we dat? Wie of wat is nodig? 2 weken voor het bezoek Voorbereiding Bekijk introductie van student Programma maken Stuur bevestiging en informatie aan student Collega s informeren en voorzieningen regelen 08.45 uur Ontvangst Persoonlijk Agenda 09.00 uur Kennis maken Informeel gesprek Introductie leerling, Gespreksstarter, eigen verhalen 09.30 uur Bedrijfsinfo Wat weet je al? Het bedrijf De cultuur Beroepsprofiel Regels en veiligheid Zelf vertellen Bedrijfsvideo E-learning Handleiding Vragen beantwoorden 10.00 uur Rondleiding, met koffie Wat en wie zit waar? Collega s voorstellen Leidinggevende en P&O Collega s vooraf informeren 11.00 uur Aan de slag Samen (deel)taken uitvoeren Werkenderwijs leren Afgebakende taken Stap voor stap instructie 12.30 uur Lunch Vooraf doorgeven aan student (zelf meenemen of geregeld) Collega s die aansluiten 15.15 uur Evalueren Terugkijken Vooruitblikken Gezamenlijke eindreflectie 10
GESPREKSSTARTER Kies om beurten een vraag. Geef allebei antwoord op deze vraag. Alle antwoorden zijn altijd goed! Jullie hoeven samen niet alle vragen te beantwoorden. Zelf vragen verzinnen kan natuurlijk ook. Waarom heb je voor dit bedrijf gekozen om te werken (praktijkopleider) of om te bezoeken (student)? Wat is de grootste blunder die je ooit hebt gemaakt? (beide) Wat is jouw beste eigenschap? (beide) Wat is een verborgen talent of hobby die de meeste mensen niet van jou kennen? (beide) Wat vinden je ouders ervan dat je voor dit werk (praktijkopleider) of deze opleiding (student) hebt gekozen? Wat is het belangrijkste in jouw leven? (beide) Waar heb je het meeste zin in vandaag? (beide) Voor wie heb jij heel veel respect en waarom? (beide) Als je één wens mocht doen, wat zou dat dan zijn? (beide) Wat voor mensen werken hier (praktijkopleider)? Wat voor jongeren zitten er in jouw klas (student)? Wat wilde je vroeger worden toe je klein was? (beide) Welke opleiding volg je (student) of heb je gevolgd (praktijkopleider), waarom heb je daar voor gekozen? Wat vind je het leukste van je werk (praktijkopleider) of aan je opleiding (student) en wat het minst leuk (beide)? 11
HOE CREËER IK EEN VEILIG LEERKLIMAAT? De leercirkel voel-kijk-denk-doe Studenten leren vooral als het in een vorm gebeurt die hen aanspreekt en als ze op verschillende manieren met de materie aan de slag gaan. Voor studenten in het mbo, betekent dit vaak dat ze veel willen kijken en doen, want dat past bij hun leervoorkeur. Het betekent ook dat het goed is om hen te stimuleren om ook te voelen en te denken, want dat zorgt ervoor dat er een leerervaring ontstaat die wat oplevert. Met andere woorden, om te leren moeten de studenten de leercirkel (link naar dia 18) voel - kijk - denk - doe doorlopen. Wanneer u dit toepast op het bedrijfsbezoek, dan betekent dit dat het een rijke leerervaring wordt voor de student als hij de gelegenheid krijgt om te voelen hoe het er in het bedrijf en het beroep aan toe gaat, te kijken wat het bedrijf en het beroep inhouden, na te denken over het bedrijf en het beroep, te doen wat de mensen in dit bedrijf en beroep ook doen. Een effectief bedrijfsbezoek is dus gebouwd met bouwstenen uit elk onderdeel van de leercirkel. Om open te staan voor leren is het belangrijk dat de student een veilige leeromgeving ervaart. Daarbij helpen een aantal zaken die ook in de gouden regels en de aanbevelingen voor het bezoek naar voren komen: Een goede voorbereiding door de student en de school De informatie die de student ter bevestiging ontvangt van de praktijkopleider Persoonlijk contact in een ongedwongen setting Een praktijkopleider die de student als een gids door de dag loodst Stap voor stap uitleg van de uit te voeren taken Taken uitvoeren die fout mogen gaan Een omgeving waar de student niet (door derden) op de vingers wordt gekeken Eerlijke en respectvolle communicatie De leercirkel ERVAREN INDRUKKEN OPDOEN Hartelijke ontvangst Rondleiding door het Persoonlijk contact bedrijf Anekdotes Kennismaken Voel Kijk Beeldende presentatie Praktijkverhalen Verschillende mensen leren kennen AAN DE SLAG UITLEG EN REFLECTIE (deel)taken verrichten Informatie opdoen Gesimuleerde (deel) Verwachtingen uitspreken taken verrichten Opdrachten doen Ontdekken: vind ik dit Doe Denk Vragen stellen en beantwoorden Het bezoek evalueren Past dit beroep bij mij/ pas ik bij leuk en ben ik er goed in? het bedrijf? 12
SAMEN AAN HET WERK WAT KAN DE STUDENT DOEN? Het grootste deel van het bedrijfsbezoek ga je samen met de student gewoon aan het werk. Studenten willen een beroep immers graag ervaren. Ze willen weten wat een beroepsbeoefenaar nou daadwerkelijk doet als hij aan het werk is. Daarom is het belangrijk dat je ze onder uw begeleiding (deel)taken laat uitvoeren van het beroep. Afhankelijk van de complexiteit van de taak kunt u daarbij de volgende stappen aanhouden: 1. Voer de taak zelf uit en laat de student afkijken 2. Vraag de student wat hij heeft gezien 3. Leg stap voor stap uit hoe u zelf de taak uitvoert 4. Vraag de student de stappen te herhalen 5. Laat de student de taak zelf uitvoeren 6. Geef indien nodig stap voor stap instructie 7. Evalueer de taak samen 8. Laat de student de taak nogmaals herhalen Bij taken die relatief eenvoudig zijn en waar niet veel mis kan gaan, kunt u de student ook direct laten beginnen met het uitvoeren van de taak. Hij krijgt dan de mogelijkheid te experimenteren. Daarna evalueren jullie samen en laat u de student de taak nogmaals herhalen. U kunt de student ook zelf de keuze geven met welke taak hij wil beginnen of in welke volgorde. Hieronder vind u een aantal suggesties voor de invulling van het programma. Stel uzelf de volgende vragen Wat was het eerste wat ik deed toen ik hier kwam werken? Wat laten we nieuwe medewerkers doen? Bij welke taken kan weinig misgaan? Wat is de essentie van het beroep? Wat kan ik eenvoudig nabootsen of simuleren? Hebben wij een oefen- of leeromgeving? Of een simulator? Taken die u de student kunt laten doen: Laat de student achter de telefoon / toonbank / receptie / in de winkel / in het restaurant klanten helpen. Zet de student achter de computer en laat hem een computertaak doen met specifieke beroeps- of bedrijfssoftware. Simuleer een gesprek tussen de student en een klant of laat de student een afspraak maken met een klant. Laat de student iets meten of onderzoeken. Laat de student een machine bedienen. Laat de student werkzaamheden voorbereiden door benodigdheden klaar te leggen. Suggesties voor praktijkgerichte opdrachten: Soms is het niet mogelijk om de student zelf het echte werk te laten doen. Bedenk dan praktijkgerichte opdrachten. Zo kan de student toch het beroep ervaren. Laat de student bijvoorbeeld: Een beroepsbeoefenaar interviewen. Bestaande producten of diensten beoordelen. Nieuwe producten of diensten bedenken. Bepaalde onderdelen bij elkaar zoeken (in het bedrijf / via toeleveranciers). Reageren op vragen over het beroep. Een oplossing bedenken voor problemen waar je in de praktijk tegenaan loopt. Een instructiefilmpje maken voor een bepaalde taak (op de eigen smartphone). Een e-learning module doen (indien beschikbaar). Op een simulator werken (indien aanwezig). Iets maken dat hij mee naar huis kan nemen. 13
EINDREFLECTIE Denk allebei na over onderstaande vragen. Vul je antwoorden in op het formulier. Bespreek de vragen met elkaar. De student geeft eerst antwoord. Daarna de praktijkopleider. Vragen voor de student Vragen voor de praktijkopleider Wat vond je het leukste aan het bedrijfsbezoek? Wat vond je het leukste aan het bezoek van de student? Wat is je opgevallen aan het bedrijf en aan de praktijkopleider? Wat is je opgevallen aan de student? Wat heb je van het bezoek geleerd? Wat heb je geleerd van het bezoek van de student? Wat heb je vandaag gezien in de praktijk, dat je niet had verwacht? Wat heb je vandaag gezien bij de student, dat je niet had verwacht? Wat heb je volgens jou nodig voor dit beroep? Welke kennis, welke vaardigheden en welke eigenschappen? Wat heb je volgens jou nodig voor dit beroep? Welke kennis, welke vaardigheden en welke eigenschappen? Welke kwaliteiten heb je vandaag gezien bij de praktijkopleider die hem geschikt maken voor dit beroep? Welke kwaliteiten heb je vandaag gezien bij de student die hem geschikt maken voor dit beroep? Op welke punten twijfel je nog of je geschikt bent voor dit beroep? Op welke punten moet de student zich nog ontwikkelen als hij aan de slag wil in dit beroep? Welke tip heb je voor de praktijkopleider? Welke tip heb je voor de student? Welk compliment heb je voor de praktijkopleider? Welk compliment heb je voor de student? Zou je hier graag stage willen lopen? Zijn er hier stagemogelijkheden voor deze student? 14