Ontwikkelingen in zorg, welzijn en wonen. Joop Blom, voorzitter commissie Zorg en Welzijn en Wonen NVOG VOOR: Vereniging etnos. Zoetermeer, 20 januari 2016
Vergrijzing in Nederland. 20 januari 2016 Vereniging etnos 2
Ontwikkelingen. De overheid heeft in de zorg de burger in de vorige eeuw zijn eigen regie en eigen verantwoordelijkheid ontnomen. Dit door steeds meer verstrekkingen solidair te gaan regelen via belastingen en premies in de zgn. verzorgingsstaat. Meer dan90 % van de zorg is gemiddeld thans solidair gefinancierd, eigen betalingen en eigen risico zijn in verhouding de laagste in Europa, de macro kosten relatief de hoogste (Bron: rapport Euro Health Consumer index 2014). De zorg in Nederland is de beste in Europa in heel de wereld, wel kostbaar (Bron Rapport Euro Health Consumer index 2014) De burger heeft problemen met de hoogte van belastingen en premies, maar als men zorg nodig heeft wil men de beste zorg zonder op de kosten te hoeven letten! 20 januari 2016 Vereniging etnos 3
Wat wordt gemiddeld per volwassene voor de zorg betaald? 2015 2016 Nominale premie zorgverzekering 1162 1206 Inkomensafhankelijke premie 1580 1596 Gep. van 4,85% naar 5,50%! Premie Wet Langdurige zorg 1076 1083 Premie: 9,65% Eigen Betalingen/ Risico 381 373 E.R. ZKV van 375 naar 385! Via belastingen 1412 1406 Hierin kinderen en WMO Totaal 5611 5664 Plus 1 %! Gemiddelde Zorgtoeslag 301 343 Uit belastingen (Bron begroting VWS) Totale kosten van de curatieve- en ouderen zorg in 2016 : 73 miljard 20 januari 2016 Vereniging etnos 4
Definitie van gezondheid (WHO) Was: Gezondheid is een toestand van welbevinden. Sedert 2014 : Gezondheid is het vermogen om zich aan te passen en een eigen regie te voeren in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven. 20 januari 2016 Vereniging etnos 5
Noodzaak tot veranderingen. Al medio 90er jaren werd al volop gesproken over noodzakelijke veranderingen in de curatieve en langdurige zorg. Pas in 2006 werd de wet de nieuwe zorgverzekering ingevoerd. In 2015 is zowel de inhoud, de organisatie en de financiering van de langdurige zorg veranderd en gemoderniseerd. NVOG heeft in al deze jaren meegedacht en meegesproken en meegestuurd, dikwijls met partners ouderen- en gepensioneerden organisaties, om voor de ouderen het beste te bereiken. Wel met het uitgangspunt dat wij vonden dat de veranderingen noodzakelijk zijn om de kwaliteit en toegankelijkheid van de zorg in de toekomst te behouden tegen aanvaardbare kosten. 20 januari 2016 Vereniging etnos 6
Participatiemaatschappij. De Nederlander was eraan gewend geraakt dat de zorg iets van de overheid was. Met de mens centraal zal meer gebruik gemaakt moeten worden van hulp uit de sociale omgeving! Eigen regie en eigen verantwoordelijkheid in de zorg wordt uitgangspunt. Wat men zelf kan, als persoon, met de sociale omgeving of financieel, moet men zelf doen (en zelf betalen!?). Recht op zorg is vervangen door plicht van de overheid (centraal en gemeentelijk) om zorg te leveren als het niet anders kan. Financiering door preies en belastingen. Preventie zal een belangrijk item worden om uit de zorg en fit te blijven! 20 januari 2016 Vereniging etnos 7
Macht- en markt problematiek. De (door de wet gegeven) macht van de zorgverzekeraar om voor hun verzekerden de zorg in te kopen staat ter discussie. De zorgverzekeraar is wettelijk verplicht zowel curatieve ( als zorgverzekeraar) als langdurige zorg (via regionale zorgkantoren) kwalitatief goede, toegankelijke en qua kosten verantwoorde zorg in te kopen voor zijn verzekerden. De zorgverlener wil in overleg met zijn cliënt hem/haar de beste zorg verlenen, zonder rekening te houden met de kosten daarvan. Algehele vrijheid van keuze van de zorgverlener door de cliënt zal leiden tot hogere kosten (en dus premie!) en veel minder kostenbeheersing door eigen beslisvrijheid door de zorgverleners. Niet alles wat kan, hoeft! Engelse of Amerikaanse toestanden moeten wij hier vermijden! 20 januari 2016 Vereniging etnos 8
Zorgverzekering ( ZVW) Ingevoerd 1-1-2006. Verplichte basisverzekering voor iedere Nederlandse ingezetene. Overheid bepaalt de inhoud na raadpleging van het veld. Premie macro 50% nominaal en 50 % inkomensafhankelijk. Eigen risico 2015: 375, 2016 385 per volwassen verzekerde. De zorgverzekeraar koopt op de zorgmarkt zorg in voor zijn verzekerden op basis van kwaliteit, toegankelijkheid en kosten. Gemiddelde betaalde premies voor de normale basisverzekering zijn de afgelopen 8 jaar relatief weinig gestegen, het eigen risico wel! De ouderen-gepensioneerden organisaties zijn tegen zgn. budgetpolissen! 20 januari 2016 Vereniging etnos 9
Zorgverzekering 2. Thuisverpleging in de zorgverzekering (valt niet in het eigen risico! ) Huisarts is de poortwachter van de zorg (Echter loop niet voor ieder wissewasje naar de huisarts!) Wijkverpleegster terug in de wijk! Medicijnen: de huisarts schrijft het middel voor, de apotheker zoekt, in overleg met de zorgverzekeraar, het beste en goedkoopste merk medicijn. Preventie: meer bewegen, minder roken, drink matig, zelfmedicatie, voorkom corpulentie. Aanvullende verzekering is vrij en een commercieel product van de zorgverzekeraar! 20 januari 2016 Vereniging etnos 10
Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) Gemeentelijke ondersteuning op het gebied van zelfredzaamheid, participatie, beschermd wonen en opvang. Tot eind 2014 voornamelijk landelijk via de AWBZ. De gemeente is beter in staat te beoordelen wat haar burgers nodig hebben. De eerste verantwoordelijkheid ligt bij de burger zelf, de samenleving = gemeente springt bij als men het zelf niet kan regelen. Verstrekking in natura, per individu of groep of via een Persoons Gebonden Budget. Een financiële eigen bijdrage naar inkomen en vermogen. 20 januari 2016 Vereniging etnos 11
Wet Maatschappelijke Ondersteuning 2. Door de gemeentelijke verantwoordelijkheid ontstaan er verschillen in de invulling per gemeente. Vele gemeenten werken samen! Gemeenten moeten hun besluit baseren op de uitkomst van een gesprek met de burger. Het budget huishoudelijke hulp is met 40 % verminderd met een overgangsregeling in 2015. Dit betekent minder uren en ontslagen! De gemeentelijke overheid verwacht ook van de sociale omgeving van de burger een inzet voor hulp. 20 januari 2016 Vereniging etnos 12
Wet Langdurige Zorg (WLZ) De Wet Langdurige Zorg regelt de zorg en verblijf als een burger 24/7 zorg en toezicht nodig heeft. Het Centrum Indicatie Zorg regelt, na een gesprek en onderzoek, de indicatie. Het regionaal Zorgkantoor is verantwoordelijk voor de inkoop van de natura zorg in verpleeghuizen. Men kan ook kiezen voor verpleging in eigen huis via een Volledig Pakket Thuis (VPT), Modulair Pakket Thuis ( MPT) of en Persoons Gebonden Budget. Men moet dan wel aantonen dat dit met behulp van familie (partner) en sociale omgeving ook goed geregeld kan worden. Een jaar verpleeghuis kost op dit moment tussen de 70.000 en 80.000. Er moet een inkomens- en vermogensafhankelijke eigen bijdrage worden betaald Momenteel 90.000 ouderen in een verpleeghuis ( 3 % van de 65 Plussers) Project: Waardigheid en trots, liefdevolle zorg voor onze ouderen. 20 januari 2016 Vereniging etnos 13
Verzorgingshuis oude stijl wordt afgebouwd! Ouderen die nu nog in een verzorgingshuis wonen mogen daarin blijven, echter door inkrimping kan er verhuisd moeten worden. Een aantal verzorgingshuizen wordt omgebouwd tot huurwoningen voor ouderen ( of studenten! ), een aantal afgebroken. Beleid regering en woningbouwcoöperaties: weinig woningen voor ouderen! Particulier initiatief: te weinig interesse. Zorg ervoor dat je huis aangepast is voordat het noodzakelijk is. Degenen die niet oud kunnen of willen worden in hun eigen woning zullen, als men ook het eigen huis onvoldoende kan aanpassen aan de wensen, via een woningbouwvereniging of particulier een aangepaste woning moeten huren of kopen. 20 januari 2016 Vereniging etnos 14
Nu beginnen met nadenken over je woonsituatie! Denk eens na : kan en wil ik in mijn huidige woning oud worden. Moet ik mijn woning aanpassen? Denk aan bv. tijdelijke aanbouw! Domotica en E-Health, moderne begrippen voor reeds bestaande hulpmiddelen. Informatie : www.alleszelf.nl, www.woonz.nl www.woonzorg.nl 20 januari 2016 Vereniging etnos 15
Zorgcoöperaties, Hulpcentrales en Stadsdorpen. In Nederland zijn, door particulier initiatief, soms met medewerking van de gemeente, door vrijwilligers organisaties opgericht om de oudere en gehandicapte die thuis wonen, te helpen en steun te verlenen. Ook hulp voor eenzame ouderen hoort daar meestal bij. Zie b.v. www. zorgcoöperatiehoogeloon.nl en www.stadsdorpenamsterdam.nl De NVOG wil dat via haar lidorganisaties gaan activeren. 20 januari 2016 Vereniging etnos 16
Moet alles nog wat kan? Euthanasie? Veel discussie in Nederland over moet alles nog wat kan. Dit moet een besluit blijven van de behandelend specialist en de betrokken persoonlijk niet van de overheid. De overheid kan wel besluiten medicijnen en bepaalde ingrepen (buitenland? niet in het pakket van de basisverzekering op te nemen. Ook veel discussie over mogelijkheden van levensbeëindiging, vooral bij zware dementie ( Laatste wil pil!) Wij wachten op het rapport van de commissie Schnabel hierover af. 20 januari 2016 Vereniging etnos 17
2030. Er is een studie gestart naar de nodige curatieve en langdurige zorg en zorgberoepen in 2030 door Zorg Instituut Nederland. In 2030 zal, ondanks het verder doorwerken van de veranderings activiteiten nu, de zorgvraag in Nederland met 50 % zijn gestegen! Dit is financieel en qua personeelsbezetting, ook na de recente wijzigingen, in de huidige organisatie niet te realiseren. Op 10 april 2015 werd het rapport over de nodige organisatie- en beroepenstructuur 2030 aan de minister uitgereikt. EHealth en domotica zal de basis zijn van de individuele gezondheidszorg. Er staan ons en toekomstige ouderen dus nog vele wijzigingen te wachten! 20 januari 2016 Vereniging etnos 18
Tot slot. Wij zullen zelf veel meer moeten gaan doen om vitaal te blijven, ons lichaam en onze geest gezond te houden. Preventie activiteiten, die de burger zelf moeten worden geregeld, zullen daarbij uitgangspunt zijn. Denk na wat u zelf kan doen voor uw gezondheid, voordat u een zorgverlener raadpleegt! Denk na wat u in uw huis moet veranderen om daar op een goede wijze oud te kunnen worden en voer dat uit voordat het te laat is! De Nederlandse solidaire verzorgingsstaat zal verder worden verminderd! 20 januari 2016 Vereniging etnos 19
Vragen? Stel ze mij Bedankt voor uw aandacht! De NVOG is deelnemer aan het project seniorvriendelijke ziekenhuizen 20 januari 2016 Vereniging etnos 20