Verkiezingsprogramma D66 Bernheze 2014-2018 Bernheze Haalt het beste uit Bernheze 1
Verkiezingsprogramma D66 Bernheze 2014-2018 Voorwoord De gemeente speelt een steeds grotere rol in uw leven. Daarom moet u ook een veel grotere rol in uw gemeente spelen. Dat begint met stemmen op 19 maart; stemmen op D66. De gemeente wordt belangrijker, uw stem dus ook Voorjaar 2014 en u mag wéér naar de stembus. Gaat u weer stemmen? Veel mensen vragen zich af of gemeentepolitiek wel belangrijk is. Ik overtuig u er graag van dat u juist bij deze gemeenteraadsverkiezingen uw stem moet laten horen. Een ijzeren wet in de politiek is: alle politiek is lokaal. Als raadslid, wethouder en burgemeester heb ik gezien hoe dat werkt: de belangrijkste vraag moet steeds zijn Wat betekent dit voorstel voor mensen in hun dagelijks leven, in hun directe omgeving?. Voor D66 is het essentieel dat iedereen meepraat en meebeslist over de plannen die ons raken. Dat is een democratisch recht én, vinden wij, ook een democratische plicht. Het is in ieder geval de beste garantie voor politiek waarin de mens centraal staat. Dat is belangrijk, want er moeten indringende keuzes gemaakt worden. Hoe groot wordt de klas van uw kind komend jaar? Werken beroepsonderwijs en het lokale bedrijfsleven samen tegen jeugdwerkeloosheid? Worden zorg en ondersteuning van ouderen en gehandicapten op maat geleverd? Pakt uw gemeente nu eindelijk de leegstand aan van achterhaalde industrieterreinen en niet gebruikte beeldbepalende gebouwen? Geeft uw gemeente ruimte aan bewoners die samen zonnepanelen op hun daken laten plaatsen? Heeft u als bewoner zelf over dit alles iets te zeggen? De gemeente speelt een steeds grotere rol 2
Verkiezingsprogramma D66 Bernheze 2014-2018 in uw leven. Daarom moet u ook een veel grotere rol in uw gemeente spelen. Dat begint met stemmen; stemmen op D66. D66 werkt aan een samenleving die gebouwd is op vrije mensen die zich inspannen en ontplooien. Hierdoor wordt de samenleving als geheel sterker en rijker. Wij mensen zetten ons van nature niet alleen in voor onszelf, maar ook voor onze naasten, onze leefomgeving, de maatschappij en onze gezamenlijke toekomst. Daarom komt D66 op voor de kansen van iedereen, bijvoorbeeld via het onderwijs. Met een overheid die steunt, randvoorwaarden schept en waar nodig stuurt. D66 weet zeker dat de kracht van mensen onderling de belangrijkste maatschappelijke motor is. Wij vertrouwen op die kracht van mensen, individueel en samen. D66-politici hebben een kenmerkende stijl: we zijn duidelijk over wat we willen, we denken in mensen en niet in groepen, we beginnen bij u en niet bij de regels en houden altijd het oog op de toekomst. Wij zijn optimistisch maar weten ook dat we hard moeten werken om onze idealen te verwezenlijken. Gaat u zitten afwachten of u in de beste of in de slechtste gemeente van Nederland woont? Of gaat u er, samen met D66, voor zorgen dat uw gemeente de handschoen oppakt? U kunt het verschil maken. Zeker hier in Bernheze, in uw eigen omgeving! Wacht niet af. Stem op 19 maart. Beter nog; stem D66! Alexander Pechtold 3
Verkiezingsprogramma D66 Bernheze 2014-2018 Inleiding U leest het verkiezingsprogramma van D66 Bernheze. De thema s die u in dit programma vindt zijn onderverdeeld in kopjes. Ieder thema heeft een inleiding waarin we de visie van waaruit we gaan werken, presenteren. Wilt u meer weten over wat we inhoudelijk voor Bernheze willen betekenen, dan kunt u doorklikken naar een toelichting per deelonderwerp en naar concrete standpunten. Ons team In 2009 besloot een aantal D66 leden uit Bernheze de lokale politiek te gaan volgen. Politiek team D66Bernheze werd opgericht met als doel de lokale politiek kritisch te gaan volgen en toe te werken naar deelname aan de raad vanaf maart 2014. Ondanks de stevige uitdagingen van de decentralisatie van overheidstaken en de grote bezuinigingen, is ons enthousiasme om in onze gemeente aan de slag te gaan de afgelopen jaren gegroeid. Of misschien juist dankzij de grote uitdagingen die er liggen. Meer dan ooit is het nodig om mogelijkheden te zoeken, kansen te benutten, beslissingen te nemen en duurzaam te denken. In de loop van dit proces sloten steeds meer enthousiaste mensen zich aan. Tijdens onze gesprekken over Bernheze blijkt dat we samen veel denkkracht kunnen organiseren. Aan tafel zitten maatschappelijk betrokken mensen uit alle kernen, mensen met verschillende expertise van de beleidsterreinen die in de gemeente een rol spelen. Onze kandidatenlijst geeft een mooi beeld van de samenstelling van ons team. Toch sluiten zich ook na de kandidaatstelling nog mensen aan en nodigen we iedereen die 4
Verkiezingsprogramma D66 Bernheze 2014-2018 zich herkent in onze uitgangspunten en graag mee wil denken, uit om mee te doen. Totstandkoming van het programma Het schrijven van dit programma is begonnen met gespreksavonden, met meningsvormende bijeenkomsten. Leden hebben zich ingelezen op de thema s elkaar bijgepraat vanuit eigen ervaringen, vragen en dilemma s werden geagendeerd voor volgende bijeenkomsten. We hebben input gevraagd aan mensen van verenigingen, ondernemers, dorpsraden en experts op het gebied van bijvoorbeeld ruimtelijke ordening, zorg en welzijn, social return. We zijn op bezoek geweest bij zorginstellingen, scholen en verenigingen. Om de omvang te beperken, zijn niet alle inzichten terug te vinden in dit programma. Maar alle waardevolle input nemen we mee naar de toekomst. We danken iedereen die tijd en aandacht voor ons heeft vrijgemaakt! Inhoud Economie en financiën pagina 6 Bestuur, burger en veiligheid pagina 12 Zorg en welzijn pagina 18 Onderwijs pagina 23 Duurzaamheid pagina 27 Wonen en ruimtelijke ordening pagina 30 Kunst en cultuur pagina 34 Sport en recreatie pagina 37 Europa pagina 40 Lijst met afkortingen en verklaringen pagina 43 5
Verkiezingsprogramma D66 Bernheze 2014-2018 Economie en financiën 6
Verkiezingsprogramma D66 Bernheze 2014-2018 > financiën > belastingen > sociale werkvoorziening > aanbesteden > duurzame economie > (nieuwe) kansen > industrie- en bedrijventerreinen > innovatie > agrofoodsector > regeldruk > kort en concreet Beloon prestaties, verdeel de welvaart Dat is een van de uitgangspunten van D66. Ook in Bernheze wijst deze richtingwijzer ons de weg die we willen inslaan. Want mensen die iets bijzonders presteren, hun nek uitsteken en verantwoorde risico's durven dragen, mogen daarvoor beloond worden. De ondernemer die een bedrijf opricht, mensen in dienst neemt, een meerwaarde heeft voor de gemeenschap, verdient een 7
Verkiezingsprogramma D66 Bernheze 2014-2018 serieuze kans en moet niet worden belemmerd door een ondoorzichtig bos aan regelgeving. Anderszins is het belangrijk dat iedereen dezelfde kansen krijgt. En dat, als het eens flink tegenzit, er een vangnet bestaat, zodat mensen niet koppie-onder gaan, maar kunnen blijven drijven. Dan is het veel makkelijker om de draad weer op te pakken en met vertrouwen in de toekomst en op eigen kracht, verder te gaan. Met andere woorden: D66 gaat uit van de kracht van de individuele burger en geeft de burgers die het moeilijk hebben een helpende hand. D66 richt zich op de kwaliteit van de samenleving. Dit betekent dat we willen zorgen voor een gezond en innoverend bedrijfsleven. Hierbij wordt steeds rekening gehouden met het milieu en onze leefomgeving. Bij innoverend ondernemen staat bij ons duurzaam ondernemen voorop, want alleen dan wordt niet alleen de kwaliteit van leven voor onze eigen generaties gewaarborgd, maar ook die van onze kinderen en kleinkinderen. Ondernemen dus, met de blik op de toekomst. Wij staan voor duurzaam, groen innoveren en daarmee voor kansen creëren, waarbij we rekening zullen houden met ontwikkelingen in de toekomst, zoals de krimpende bevolking vanaf 2025. Op dit moment staat teveel geld, zowel van burgers als van het bedrijfsleven stil. D66 Bernheze wil dat in beweging brengen ondermeer door met burgers en bedrijven in gesprek te gaan over de mogelijkheden van schone energie, een kringloop van grondstoffen en het behoud van biodiversiteit. Dit alles waar mogelijk in een coöperatieve vorm. 8
Verkiezingsprogramma D66 Bernheze 2014-2018 Financiën Om de controlerende rol van de gemeenteraad naar behoren uit te voeren is het noodzakelijk dat de gemeentefinanciën transparant, tijdig beschikbaar en volledig verantwoord zijn. Een actieve rekenkamer kan hierbij een goed instrument zijn. Ook in deze financieel moeilijke tijden vindt D66 een structureel begrotingsevenwicht van groot belang. Dat wil zeggen dat inkomsten en uitgaven in evenwicht moeten zijn. Zonder dat er wordt ingeteerd op de reserves of te leunen op opbrengsten van verkopen van bezittingen zoals bijvoorbeeld grond. Alleen in bijzondere tijden kan en mag er een beroep worden gedaan op het spaarbankboekje van de gemeente. Indien er bezuinigd moet worden vindt D66 het belangrijk dat de gemeente duidelijk en in alle openheid bepaalt wat haar kerntaken zijn. De kerntaken dienen bij bezuinigingen in principe te worden ontzien. De gemeente dient eerst haar eigen uitgaven onder de loep te nemen voordat de OZB wordt verhoogd. Mocht dat toch nodig zijn, dan vindt D66 dat de gemeente op het aanslagbiljet dient uit te leggen waarom de OZB wordt verhoogd en waaraan het geld wordt besteed. Verhogingen dienen bij voorkeur een tijdelijk karakter te hebben. Ook de komende jaren verwacht D66 druk op de gemeentelijke begroting. Dat betekent helaas dat er op een aantal gebieden bezuinigd zal moeten worden. Wanneer dit ten koste zal gaan van arbeidsplaatsen wil D66 aansturen op selectie op basis van kwaliteit. Subsidies zijn wat ons betreft altijd tijdelijk en worden periodiek geëvalueerd. wordt gedecentraliseerd vindt D66 dat de gemeente moet onderzoeken of het mogelijk is om ondernemers die werknemers met een arbeidsbeperking in dienst nemen, te belonen d.m.v. een korting op de OZB. Het uiteindelijke doel is om zoveel mogelijk mensen naar een duurzame en volwaardige baan te begeleiden en te laten participeren in de gemeente waar zij woonachtig zijn. Werkgevers worden wat D66 betreft ook ondersteund bij het in dienst nemen van mensen met een arbeidsbeperking, zodat zij geen hinder ondervinden van onnodige bureaucratie. Aanbesteden De gemeente heeft een rol te vervullen als werkgever, maar ook als opdrachtgever, door slimmer aan te besteden. De prestatieladder socialer ondernemen (PSO) is mooi voorbeeld van verantwoord opdrachtgeverschap. Goed aanbesteden is meer dan zo goedkoop mogelijk aanbesteden. De gemeente heeft hier een duidelijke verantwoordelijkheid voor inwoners en milieu. D66 wil waakzaam zijn op dit proces. Het is belangrijk dat ondernemer en werknemers worden ondersteund en dat er serieuze kansen worden geboden. Goed overleg met de betrokken partijen is hierbij onontbeerlijk. Social Return wordt wat ons betreft alleen op een duurzame manier ingezet zodat ondernemers niet met onredelijke eisen en bureaucratie worden geconfronteerd en de inzet van werknemers bijdraagt aan hun kansen op de arbeidsmarkt. Door functioneel aan te besteden biedt de gemeente ruimte om de innovatiekracht van lokale en kleinere bedrijven aan te spreken. Belastingen D66 gaat uit van het principe: de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten en de vervuiler betaalt. Het is eerlijker riool- en waterschapsbelasting te heffen op basis van daadwerkelijk gebruik en niet op basis van bezit van een woning. De OZB is het sluitstuk van de gemeentelijke begroting maar deze kan en mag alleen worden verhoogd als we de inwoners goed kunnen uitleggen wat we met de verkregen meeropbrengst gaan doen. Wel wordt een jaarlijkse prijs- en indexverhoging voorgestaan. Ter verbetering zou de toeristenbelasting gelabeld kunnen worden, waarbij precies wordt aangegeven waar deze aan kan worden uitgegeven. Sociale werkvoorziening Nu de arbeidsparticipatie van het rijk naar de gemeente Duurzame economie D66 Bernheze ziet welvaart in meer dan alleen geld. Wij zien ook kansen in bijvoorbeeld het registreren en het waarderen van de gezondheid van ons leefmilieu. In het waarborgen van energiezekerheid. In het beschikbaar zijn van banen voor onze inwoners. Wat D66 betreft faciliteert de gemeente actieve burgers en komt zij deze, waar mogelijk, tegemoet. (Nieuwe) kansen D66 gelooft in de eigen kracht van mensen. De gemeente heeft dan ook een actieve rol bij het stimuleren van initiatieven door burgers op het gebied van nieuwe markten. Mooie voorbeelden hiervan zijn de opkomende markt voor biologische producten en het duurzaam bouwen. Deze nieuwe manier van ondernemen past binnen de groene plattelandsgemeente die we zijn. 9
Verkiezingsprogramma D66 Bernheze 2014-2018 De gemeente heeft een taak in het leefbaar houden van de verschillende kernen en standplaatshouders die daar een rol in kunnen spelen moeten die mogelijkheid krijgen. Vrijheid van ondernemen is een groot goed. D66 wil echter wel waken voor een oneerlijke concurrentiepositie die een bedreiging vormt voor ondernemers uit Bernheze die in de leefbaarheid van de kern een belangrijke rol spelen. De gemeente moet de bouwsector, waar het kan, zoveel mogelijk faciliteren; hier zijn de laatste tijd veel klappen gevallen. Industrie- en bedrijventerreinen Bernheze wordt omringd door verstedelijkt gebied en in de buurt zijn diverse industrieterreinen gevestigd. Een aantal bestaande bedrijventerreinen binnen onze gemeente moet voldoende worden onderhouden en zo mogelijk aangepast aan de eisen van deze tijd. Deze revitalisering moet samen met de ondernemers en hun koepelorganisaties worden opgepakt. D66 wenst een onderzoek naar de vraag van lokale ondernemers naar mogelijkheden om zich te vestigen op Heesch-West. Bovendien is het nodig om te onderzoeken hoe we Heesch-West zo efficiënt mogelijk kunnen aanwenden voor het opwekken van groene energie. D66 denkt hierbij in eerste instantie aan het plaatsen van zonnepanelen. Hierbij wordt de lange termijn niet uit het oog verloren. Indien er serieus behoefte is aan een bedrijventerrein in de ( nabije) toekomst dat ten goede komt aan onze gemeente, aan lokale bedrijven en werknemers, willen we de boot niet missen. In het geval van daadwerkelijke behoefte aan een bedrijventerrein Heesch-West, wordt dit wat D66 betreft opengesteld voor bedrijven van maximaal categorie4. Het is zaak dat we als gemeente Bernheze zeggenschap houden over de invulling van Heesch- West. Het betreft tenslotte onze voortuin. Voor alle industrie- en bedrijventerreinen geldt dat milieueisen moeten worden vastgesteld en gehandhaafd. We vinden het belangrijk dat een GES (gezondheidseffectscreening) wordt uitgevoerd als onderlegger voor het vaststellen van normen. Innovatie Om kleine en startende ondernemers zoals ZZP ers meer kansen te bieden, wil D66 het gebruik van verzamelgebouwen voor die bedrijven bevorderen. Leegstaande panden binnen en buiten de bebouwde kom kunnen op deze manier hergebruikt worden. De Heeswijkse kerk wordt wat D66 betreft een lichtend voorbeeld op dit gebied. Door gebruikmaking van Europese regionale fondsen kunnen ondernemers beter worden gefaciliteerd. Duurzaam ondernemen verdient aanbeveling. Ook de agrarische sector is nog niet uitgedacht. D66 pleit voor continu aandacht voor vergroting van diervriendelijk ondernemen en vermindering van de milieubelasting in deze sector. Bij nieuwbouw en/of verbouw moet de laatste stand van techniek op dit gebied standaard worden toegepast. Om klaar te zijn voor een duurzame toekomst adviseert D66 de infrastructuur op orde te brengen en bijvoorbeeld glasvezel in de hele gemeente aan te leggen. Agrofoodsector De agrofoodsector is een belangrijke spil in onze regio. Daarom wordt door de provincie terecht fors geïnvesteerd in de economische activiteiten die samenhangen met de voedselproductie. De keten is nu al zwaar vertegenwoordigd in onze regio, maar staat aan de vooravond van een transformatie. D66 vindt dat Bernheze moet inzetten op het benutten van de kansen op vernieuwing en innovatie. De agrarische sector vervult een belangrijke rol in Bernheze. Een kleine 10% van de bevolking werkt in deze sector en mede hierdoor is zij van belangrijke economische waarde. De sector is beeldbepalend, we zijn letterlijk een groene gemeente! En de sector heeft onder meer door de schaalvergroting van de afgelopen jaren, een grote invloed op ons leefklimaat. D66 vindt de agrarische sector belangrijk voor onze voedingsindustrie en stelt tegelijkertijd duidelijke eisen betreffende het milieu, volksgezondheid en dierenwelzijn. Nieuwe Europese regelgeving gaat dit jaar van kracht. Agrarische ondernemers die een omslag willen maken naar biologische bedrijfsvoering mogen wat D66 betreft, net als andere ondernemers, niet worden gehinderd door onnodige bureaucratie. Regeldruk D66 vindt het belangrijk dat bedrijven zich gesteund voelen door de gemeente. Met het actief verminderen van de regeldruk en een vlotte afwerking kan de gemeente de bedrijven hierin tegemoet komen. D66 kiest voor controle achteraf, in plaats van microregulering vooraf. De ondernemer kan zelf de juiste keuze maken indien er sprake is van tegengestelde regelgeving. Het helemaal afschaffen van de Welstandscommissie is hierbij de juiste keuze 10
. Kort en concreet > Een actieve rekenkamer die de gemeenteraad gevraagd en ongevraagd controleert. > Kerntaken in principe ontzien bij bezuinigingen. > Subsidies zijn wat ons betreft altijd tijdelijk en worden periodiek geëvalueerd. > De gemeente moet onderzoeken of het mogelijk is om ondernemers die werknemers met een arbeidsbeperking in dienst nemen, te belonen d.m.v. een korting op de OZB. > Goed aanbesteden is meer dan zo goedkoop mogelijk aanbesteden. > De gemeente heeft een actieve rol bij het stimuleren van initiatieven door burgers op het gebied van nieuwe kansen. > D66 is voorstander van het afschaffen van de Welstandscommissie. > D66 maakt een zorgvuldige afweging met betrekking tot bedrijventerrein Heesch- West. > De infrastructuur op orde brengen en bijvoorbeeld glasvezel in de hele gemeente aanleggen. > Het actief verminderen van de regeldruk en een vlotte afwerking van aanvragen. > Ondernemers krijgen het vertrouwen zelf de juiste keuze te maken indien er sprake is van tegengestelde regelgeving. > Een eerlijke heffing van riool- en waterschapsbelasting op basis van daadwerkelijk gebruik en niet op basis van bezit van een woning of bedrijf. 11
Bestuur, burger en veiligheid 12
> dienstverlening en inspraak > transparantie > nieuwe taken > veiligheid > privacy > kort en concreet Bernheze is een mooie, groene gemeente. Een gemeente waar het prettig wonen is of je nu in Heesch woont, in Loosbroek, in Nistelrode, in Vorstenbosch, Heeswijk of Dinther. Onze gemeente kenmerkt zich door 'eenheid in verscheidenheid.' Eenheid waar het gelijk beleid voor alle inwoners betreft, verscheidenheid omdat iedere kern haar eigen karakter heeft weten te behouden. Iets waar wat D66 betreft ruimte voor moet zijn en blijven. Gelijkwaardigheid, ja! Maar niet allemaal door eenzelfde mal geperst. Hoewel we veel zaken goed geregeld hebben in Bernheze, hebben ook wij met de financiële crisis te maken. De werkloosheid is opgelopen, mensen hebben minder te besteden, een aantal winkelpanden staat leeg. Dit vraagt om een overheid die de energie van haar inwoners aanjaagt en versterkt. Niet door het maken van regels, maar door het scheppen van voorwaarden voor succes. 13
Door ruimte te bieden aan initiatiefrijke mensen. Ruimte voor eigen oplossingen, ruimte voor persoonlijke ontwikkeling, ruimte voor groei. Ruimte bieden betekent ook dat we mensen in staat willen stellen die ruimte te pakken. Kansen geven om deel te nemen aan de samenleving. Meedenken over beslissingen die in deze tijd genomen moeten worden. Hiervoor is goede scholing nodig, maar ook adequate zorg en toegankelijk openbaar vervoer. Ruimte bieden betekent ook dat we over onze eigen grenzen heen kijken. Het sociaal liberalisme streeft naar vrijheid voor ieder individu, maar verliest het belang van de samenleving in de meest brede zin van het woord niet uit het oog. We kijken verder dan ons eigen belang. Zo verbinden we het kleine met het grote. De straat met de wijk, de kern met de gemeente. De gemeente met de provincie en met de rest van het land. En als land staan we ook niet alleen maar maken we deel uit van Europa. D66 staat pal voor het belang van alle inwoners van Bernheze, maar weet dat we als onderdeel van een groter geheel meer kansen creëren, ook voor de generaties die na ons komen, gelijke kansen voor onze kinderen en kleinkinderen. We leven in een steeds grotere wereld, die in vrijheid met elkaar verbonden is. Dat is een groot goed en kan op de juiste manier vorm gegeven ons allen veel opleveren. Onderlinge sociale contacten en verbanden zijn belangrijk in iedere gemeente en zeker ook in Bernheze. Zij bepalen de 14
veerkracht en vitaliteit van de gemeente als geheel en die van de afzonderlijke kernen in het bijzonder. Samenleven doe je zelf, maar niet alleen. D66 ondersteunt graag initiatieven van inwoners die leiden tot een grotere cohesie. Daarbij zijn we er ons van bewust dat grenzen vervagen. We wonen in Heesch, maar werken in Oss, we wonen in Heeswijk, maar onze kinderen gaan in Veghel naar school. Als gemeente moet je daar je ogen niet voor sluiten, maar openstaan voor deze ontwikkelingen en de ontwikkelingen die in de toekomst op ons af komen. Mensen zijn niet gelijk, maar wel gelijkwaardig. Wij vinden dit belangrijk. Mensen hebben verschillende behoeften en problemen en dat vraagt om individuele oplossingen. Oplossingen die de overheid met haar inwoners bedenkt en niet voor haar inwoners! Dienstverlening en inspraak Ruimte bieden voor inspraak is voor D66 vanzelfsprekend. Sterker nog, wat D66 betreft wordt op steeds meer terreinen beleid bepaald van 'onderaf', niet voor maar door en met inwoners samen. De gemeentelijke organisatie dient te worden omgebouwd van een aanbodgerichte organisatie naar een vraaggerichte organisatie. Initiatieven van mensen onderling die passen in het gemeentebeleid moet de gemeente zoveel mogelijk faciliteren en open tegemoet treden. Mooie voorbeelden hiervan zijn BECO en de stichting actief burgerschap in Heeswijk-Dinther. Deze initiatieven sluiten naadloos aan op ons vertrouwen in de eigen kracht van mensen, een van de uitgangspunten van het D66 gedachtegoed. D66 wil een nieuwe impuls geven aan het raadplegen van inwoners. We zien ondermeer kansen op het gebied van leefbaarheid, verkeersoverlast en parkeerdruk. Dat stelt ons voor de opdracht om burgers adequaat en op tijd van informatie te voorzien. Ook bij het invullen van bijvoorbeeld bezuinigingen durft D66 de burger actief te betrekken. De bezuinigingen worden dan niet over de burger uitgestort, maar de gemeenteraad kan het te bezuinigen bedrag vaststellen en inwoners de kans geven dit mee in te vullen. De overheid dient dienstbaar te zijn, professioneel en met een krachtige visie maar moet zich laten voeden door wat er onder burgers leeft. Om dit goed te doen vindt D66 dat de lijnen kort moeten zijn, de volksvertegenwoordigers goed benaderbaar en de gemeente als geheel zo toegankelijk mogelijk. Digitaal is niet altijd dichtbij genoeg. Overheden digitaliseren steeds meer dienstverlening, dit biedt voordelen van gemak voor de burgers en levert efficiencyvoordelen op voor de gemeente. Ook D66 ziet de voordelen van digitale dienstverlening en dienstverlening op afstand. Bewoners kunnen gemakkelijk allerlei zaken regelen zonder iedere keer een afspraak te moeten maken, bijvoorbeeld voor parkeer- en bouwvergunningen. Digitalisering is echter niet de magische formule om gemeente en burger dichter bij elkaar te brengen. De fysieke afstand tussen gemeentehuis en bewoner kan voor sommigen in onze gemeente oplopen tot 15 km. De gemeente zal dan ook naast digitalisering in moeten zetten op maatwerk; wijkgericht en 15
individueel. Voor een wijk- of dorpsberaad gaan de inwoners niet naar het gemeentehuis maar gaat de gemeente naar de wijk. In incidentele gevallen moet het mogelijk zijn af te spreken op een locatie dichterbij of zelfs bij mensen thuis. Dit flexibele dienstverleningsmodel is al toegepast in andere gemeentes en daaruit is gebleken dat de waardering van bewoners is toegenomen en de kosten gelijk zijn gebleven. De openingstijden van het gemeentehuis dienen te worden aangepast aan de moderne tijd, waarbij door het werken op basis van afspraak de wachttijden van de balie moeten worden weggewerkt. Uiterlijk in 2017 kunnen zoveel mogelijk regelzaken, zoals het aanvragen van een vergunning, digitaal worden afgehandeld. Vergunningsaanvragen kunnen worden vereenvoudigd en als de overheid niet tijdig handelt wordt een aangevraagde vergunning automatisch toegekend. Bij vertrouwen op de eigen kracht van mensen horen minder regels en vindt controle plaats op het proces en niet vooraf. Transparantie De feiten en aannames waarop de raad haar beslissingen neemt dienen openbaar te zijn, de beslissingen transparant. Daarbij hoort het in een vroeg stadium betrekken van burgers bij besluitvorming. De raad is het hoogste orgaan van de gemeente en als democraten vinden wij dat zij verantwoordelijkheid moet nemen. Daarbij hoort een zorgvuldige en transparante afweging van alle mandaten gegeven aan het college. De raadsvergaderingen zijn wat D66 betreft in principe altijd openbaar. D66 is voorstander van referenda om besluiten van de gemeenteraad te corrigeren, te bevestigen, of ter raadpleging voor te leggen aan de inwoners. Zorgvuldige communicatie is hierbij noodzakelijk. Het taalgebruik van de overheid is vaak onbegrijpelijk. In hoeverre kun je het mensen kwalijk nemen dat ze niet reageren als ze een vraag niet begrijpen? Iedereen moet op de hoogte zijn van talloze procedures en regels. De bureaucratie maakt het onnodig ingewikkeld, vooral voor mensen die toch al moeite hebben om het leven te begrijpen. Het is tijd voor klare taal en minder regels, voordat nog meer mensen afhaken, omdat ze niet mee kunnen komen. Nieuwe taken D66 vindt het belangrijk dat de gemeente beschikt over de benodigde slagkracht om de taken die op ons af komen goed en adequaat te kunnen uitvoeren. Of de gemeente Bernheze hiertoe voldoende is toegerust, zal serieus moeten worden onderzocht. Belangrijke taken zoals jeugdzorg, arbeidsparticipatie en de AWBZ ( WMO) komen naar de gemeente. Deze komen naast de taken die de gemeente nu al heeft uit te voeren. D66 vindt dat deze extra taken heel goed dicht bij huis, dus door de gemeente en niet vanuit Den Haag, kunnen worden uitgevoerd. De gemeente staat tenslotte dichter bij de burger dan de Rijksoverheid. Om dit te kunnen bekostigen krijgen de gemeenten weliswaar extra geld, maar helaas is dit waarschijnlijk te weinig om alles goed te kunnen uitvoeren. Deze belangrijke taken uitvoeren terwijl er minder geld tegenover staat,hoe doe je dat, zonder in te leveren op kwaliteit? We zullen dus moeten uitzoeken of dit mogelijk is in onze gemeente, of we genoeg expertise in huis hebben zodat de voorzieningen in onze gemeente op het juiste niveau kunnen blijven. Zoals het er nu uitziet is onze gemeente in ieder geval niet groot genoeg om alles zelf te doen. Daarom zijn er ook nu al een aantal samenwerkingsverbanden, waarin een behoorlijk aantal taken met andere gemeenten samen worden uitgevoerd. Dit kan een goede oplossing zijn, maar wij vragen ons wel af hoe de democratische controle bij al die verschillende regelingen gewaarborgd is, zeker nu deze in aantal en grootte toenemen. Wat ons betreft is de gemeenteraad het belangrijkste orgaan in de gemeente en kan het niet zo zijn dat zij op belangrijke terreinen buiten spel staat. Daarnaast zijn onderwerpen als jeugdzorg en WMO te belangrijk en mag daar niet slordig mee worden omgesprongen, zeker niet als het op een andere manier beter kan. Er ligt dus een behoorlijke uitdaging om toch efficiencywinst te willen behalen. Daarom wil D66 één wethouder verantwoordelijk maken voor een efficiënte en effectieve gemeentelijke organisatie. D66 wil dat de gemeente het gesprek aangaat met de inwoners van Bernheze en hierbij eerlijke en duidelijke informatie geeft over de inhoud van haar takenpakket enerzijds en de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden anderzijds. De dialoog met inwoners uit alle kernen en binnen de politiek, kan beginnen als de inwoners weten wat er echt speelt. Wat D66 betreft gebeurt dit open en transparant en worden de inwoners, wat er ook gebeurt, goed geïnformeerd en bij de definitieve besluitvorming betrokken. Een goed functionerende volksvertegenwoordiging is onmisbaar. Wij kiezen voor samenwerking tussen gemeenten op basis van heldere transparante 16
overeenkomsten in plaats van logge bureaucratische gemeenschappelijke regelingen. Daarbij kiezen we voor een controlerend democratisch orgaan, waarin vertegenwoordigers partijstandpunten innemen. Veiligheid D66 Bernheze wil dat de inwoners meer betrokken worden bij de veiligheid van eigen buurt en straat. We zijn ervan overtuigd dat dit tot een veiliger en prettiger leefomgeving zal leiden. De inwoner is ervaringsdeskundige; effectieve veiligheidsmaatregelen kunnen niet alleen van hoger hand bedacht en opgelegd worden. Er komt jaarlijks een budget ten behoeve van de portefeuillehouder veiligheid om op kleine schaal initiatieven van burgers, instellingen en bedrijven te ondersteunen om Bernheze veiliger te maken. Een preventieve integrale aanpak met politie, OM en de inwoners van Bernheze staat hierbij voorop. Na invoering van de nationale politie (januari 2013) is het minder vanzelfsprekend dat lokale veiligheid voldoende aandacht krijgt. Wij vinden het belangrijk dat de gemeenteraad meer regie neemt om te zorgen dat er voldoende aandacht is voor de veiligheid in Bernheze. Een groot aantal verkeersdrempels in Bernheze wordt wat D66 betreft verwijderd. Ze roepen Kort en concreet schijnveiligheid op en zijn een bron van irritatie. Ook de hulpdiensten worden gehinderd door deze drempels. Er zijn in Nederland voldoende alternatieven voorhanden. Het terugdringen van doorgaand (vracht)verkeer door de kernen is een belangrijk aandachtspunt. Dit levert meer verkeersveiligheid op en een prettiger leefomgeving in de dorpskernen door bijvoorbeeld minder uitlaatgassen. Een belangrijk en actueel knelpunt is bijvoorbeeld de ontsluiting van Heeswijk- Dinther. Met de huidige geplande aansluiting is er wel een deel dat profiteert maar heeft het verkeer afkomstig van ondermeer het LOG, de waterzuivering en de Middegaal (Veghel) geen alternatieve route dan dwars door het dorp. D66 wil dat daar zo snel mogelijk verandering in komt. Privacy D66 wil dat er duidelijke richtlijnen worden opgesteld voor het waarborgen van de privacy van burgers. Zeker in het kader van de nieuwe verantwoordelijkheden van de gemeente wordt het waarborgen van privacy, en dus van persoonlijke vrijheid, een uitdaging waarop doorgepakt moet worden. Wij pleiten voor het onderbrengen van een privacybeleid bij een van de wethouders. > Bij belangrijke nieuwe taken zoals jeugdzorg, arbeidsparticipatie en de AWBZ (WMO) staat kwaliteit voorop. > Waarborgen van de democratische controle bij alle verschillende en nieuwe taken die in samenwerkingsverbanden zullen worden uitgevoerd. > De gemeentelijke organisatie en dienstverlening wordt omgebouwd van een aanbodgericht naar vraaggericht. > Burgers worden in een vroeg stadium betrokken bij besluitvorming. D66 wil een nieuwe impuls geven aan het raadplegen van inwoners. > Initiatieven van mensen onderling die passen in de visie van de gemeente willen we zoveel mogelijk faciliteren en open tegemoet treden. Mooie voorbeelden hiervan zijn BECO en de stichting actief burgerschap in Heeswijk-Dinther. > Een budget van 100.000 ten behoeve van de portefeuillehouder veiligheid om initiatieven van burgers, instellingen en bedrijven te ondersteunen om Bernheze veiliger te maken. > Een aantal verkeersdrempels in Bernheze wordt wat D66 betreft zo snel mogelijk verwijderd. > Het terugdringen van doorgaand (vracht)verkeer door de kernen. 17
Zorg en welzijn 18
> ouderenzorg > WMO > sociale zaken > jeugdzorg > kort en concreet Dicht bij de burgers. D66 is er voorstander van dat alles op het gebied van sociale zaken, zorg, welzijn, jeugd en onderwijs zoveel mogelijk in één hand wordt gehouden, aangezien deze onderwerpen veelal met elkaar verweven zijn. Vanuit de gemeente, dicht bij de burgers, kan maatwerk worden geleverd. Van de inwoners zal de komende jaar steeds meer worden gevraagd bij het verrichten van taken in de zorg voor familie, vrienden en kennissen. Op dit moment zijn er al veel mantelzorgers actief. Het is de taak van de gemeente hen dusdanig te ondersteunen dat overbelasting van deze mensen wordt voorkomen. Voor inwoners die geen familiesteun hebben, zal de overheid de verantwoordelijkheid moeten nemen. Mantelzorg wordt het meest effectief en comfortabel uitgevoerd als dit op vrijwillige basis gebeurt. D66 gaat uit van eigen kracht van mensen. Dat is niet hetzelfde als :'zoek het zelf maar uit'. Mensen houden, ook als ze ouder worden of hulpbehoevend graag zeggenschap over hun eigen leven. Dat is hun goed recht. 19
Als het niet meer lukt om zelf of met behulp van de directe omgeving zorgtaken geregeld te krijgen kan een beroep op de gemeente worden gedaan. Wat D66 betreft is het stimuleren van en mogelijk maken van zelfstandigheid van de inwoners geen bezuinigingsmaatregel en mag het dat ook niet worden. De ervaring met WMO, Jeugdzorg en gezondheidszorg leert dat een goede samenwerking noodzakelijk is voor goede zorg, kwaliteit en kostenbeheersing. Aan de decentralisatie van Rijkstaken naar de gemeenten is de verwachting gekoppeld dat gemeenten beter in staat zullen zijn om deze samenwerking te organiseren. D66 is van mening dat de uitvoering van o.a. WMO, jeugdzorg, jongeren- en ouderenbeleid en andere zorgverlening dichtbij de mensen thuis moet worden georganiseerd, omdat het gaat om mensenwerk en het belangrijk is dat er een goede band is tussen de uitvoerende organisatie en de cliënt. Doordat deze organisaties op gemeentelijk niveau kleiner zijn en dicht bij elkaar zitten, zou ook de afstemming makkelijker moeten verlopen. Voor de administratieve afhandeling van al deze dienstverlening en het bijhouden van dossiers per cliënt is het vaak beter om dit op centraal niveau te regelen. Hier zal volgens D66 dan ook de grootste uitdaging zitten. D66 pleit er dan ook voor dat de gemeente er voor zorgt dat de registratie van zorg & welzijn zo centraal mogelijk wordt georganiseerd in plaats van door iedere organisatie afzonderlijk. Het doel is dat er vanuit gemeentelijk oogpunt een volledig overkoepelend beeld is van een cliënt, waardoor afstemming en samenwerking tussen verschillende organisaties beter en eenvoudiger zal verlopen. 20
Ouderenzorg In de meeste gevallen is het welzijn van ouderen groter als ze zolang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. De meeste ouderen willen dat zelf ook. D66 wil dat de gemeente helpt met het mogelijk maken van huishoudelijke ondersteuning. Tevens zorgt de gemeente, wat D66 betreft, voor adequate huisvesting in de wijken, zodat ouderen gemakkelijk mee kunnen blijven doen. Het bouwen van levensloopbestendige huizen of faciliteren van verbouw van bestaande woningen levert hieraan een bijdrage. Wij juichen initiatieven van inwoners zelf, zoals in de zogenaamde CPO-projecten van harte toe. Maar ook een goede samenwerking met de woningbouwcorporatie is van groot belang. Mantelzorgwonen is wat D66 betreft een mooi voorbeeld van het combineren van zorg en autonomie. Een belangrijke rol moet er wat ons betreft zijn voor preventie. Adequate voorlichting over leefstijl, gezonde voeding en bewegen voor ouderen heeft tot gevolg dat men langer gezond en fit blijft. De klanten van de WMO en de AWBZ zijn verenigd in cliëntenraden. Deze worden wat D66 betreft meer betrokken bij het helpen en beoordelen van de zorgaanbieders. Klachten die er zijn over bijvoorbeeld rolstoelvervoer, huishoudelijke hulp of wijkverpleging hoeven niet meer bij de zorgverleners te worden gemeld door de cliënt. Hiertoe wordt een speciaal gemeentelijk telefoonnummer in het leven geroepen, waar de cliënt naar toe kan bellen. Bij aanbestedingen worden klachten en klachtafhandeling in de besluitvorming meegenomen. WMO D66 is voorstander van het organiseren van zorg bij mensen in de buurt. De gemeente heeft een belangrijke rol bij het stimuleren van samenwerking tussen zorgverleners, zorgverzekeraars en instellingen. De zogenaamde ketenzorg wordt, in geval van chronische ziekten, zoveel mogelijk toegepast. Hierbij werken huisartsen, wijkverpleging en specialisten rondom de patiënt nauw samen. De behandeling en financiering worden op elkaar afgestemd. De huisarts en de wijkverpleging spelen hierbij een belangrijke rol. De AWBZ is geen definitief recht voor iedereen, maar een voorziening die de gemeente kan toekennen als er geen andere mogelijkheden zijn zoals bijvoorbeeld mantelzorg door familie, vrienden of kennissen. De meest comfortabele zorg wordt namelijk verleend door mensen dichtbij de zorgbehoevende. Hierbij dienen de belasting en belastbaarheid van de mantelzorgers niet uit het oog te worden verloren! De gemeente kan hen ondersteunen door bijvoorbeeld een aantal dagen per jaar toegang te verlenen tot vervanging door professionele zorgverleners, zodat de mantelzorgers eens op vakantie kunnen. Voor mensen met een ernstige beperking en chronische ziekten blijft, wat D66 betreft, de AWBZ wel een recht. In de nabije toekomst zal de verantwoordelijkheid voor de AWBZ geheel bij de gemeente komen te liggen. Jeugdzorg Bij de uitvoering van de jeugdzorg zet D66 nadrukkelijk het kind centraal. Dat klinkt vanzelfsprekend, maar is het helaas niet. D66 is voorstander van decentralisatie van de verantwoordelijkheid voor jeugdzorg naar de gemeenten, omdat zo de zorg voor het kind zoveel mogelijk in de eigen omgeving kan worden gerealiseerd. Het is op deze manier eenvoudiger om een verbinding tussen school en thuis tot stand te brengen. D66 kiest er niet voor om te bezuinigen via decentralisatie van de jeugdzorg! Wij zijn geen voorstander van een eigen bijdrage in de jeugdzorg. Preventie in de jeugdzorg door het geven van voorlichting over opvoeding en gezondheid is van grote waarde. D66 vertrouwt ook in deze op de eigen kracht van mensen, op de eigen kracht van gezinnen. Effectieve gezinszorg zal op termijn leiden tot minder uithuisplaatsingen. Het is belangrijk aandacht te besteden aan de klik tussen de aangewezen toezichthouder, voogd of hulpverlener en het gezin. Waarheidsvinding is een belangrijk aandachtspunt. In geval van meldingen van verwaarlozing of misbruik dient de gemeente snel te handelen, altijd met oog voor de specifieke situatie en zonder dat kinderen te lang in onzekerheid blijven verkeren. Sociale zaken De samenleving ziet bijstand steeds meer als een gunst waar ook iets tegenover mag staan. D66 kan zich hierin vinden en vindt dat de gemeente bijstandsgerechtigden ook maatschappelijk nuttig werk mag laten doen, zolang dit de zoektocht naar een baan niet in de weg staat en mensen in reguliere banen niet worden verdrongen door mensen in de bijstand. Voor D66 is het een gegeven dat er helaas ook mensen zijn die door persoonlijke omstandigheden van een uitkering afhankelijk zullen blijven. D66 pleit voor snelle hulp bij schuldenproblematiek, zodat verslechtering van de situatie wordt voorkomen. D66 vindt dat bestaande wachtlijsten 21
weggewerkt moeten worden en dat nieuwe wachtlijsten moeten worden voorkomen. Indien het hiertoe noodzakelijk is dat betalingsachterstanden bij bijvoorbeeld nutsbedrijven of woningcoöperaties aan de gemeente moeten worden doorgegeven, dan vindt D66 dat dat, met privacywaarborgen, moet kunnen. D66 vindt dat er een fatsoenlijk integratiebeleid gevoerd dient te worden. We zijn tegen strafbaarstelling van illegaliteit en vinden dat ieder dossier op humanitaire basis moet worden bekeken. Mensen in nood zijn kwetsbaar. Er zit een groot gat tussen het landelijk beleid en beeld in Den Haag en de praktijk waar het uitgeprocedeerde asielzoekers betreft. De gemeente heeft een zorgplicht voor al haar inwoners. Voor arbeidsmigranten gelden dezelfde regels en CAO's als voor Nederlandse arbeiders. (Tijdelijke) huisvesting dient te voldoen aan minimum eisen. Kort en concreet > De gemeente moet ervoor zorgen dat ouderen gemakkelijk kunnen blijven deelnemen in de samenleving. > Cliëntraden worden meer betrokken bij het helpen en beoordelen van zorgaanbieders. > Er wordt een speciaal gemeentelijk telefoonnummer in het leven geroepen waar knelpunten in de zorgverlening kunnen worden gemeld door de cliënt. > D66 is voorstander van het organiseren van zorg bij mensen in de buurt. > Voor mensen met een ernstige beperking en chronische ziekten blijft wat D66 betreft, de AWBZ een recht. > Bij de uitvoering van de jeugdzorg zet D66 nadrukkelijk het kind centraal. > D66 pleit voor snelle hulp bij schuldenproblematiek. 22
Onderwijs 23
> het jonge kind > onderwijshuisvesting > succesvol opleiden jongeren > kort en concreet Onderwijs ligt aan de basis van een goede toekomst. Onderwijs is het antwoord op de maatschappelijke vraagstukken waar we mee geconfronteerd worden. Criminaliteit, betaalbaarheid van de zorg, het voedselvraagstuk, een economische crisis; wij zijn er van overtuigd dat onderwijs aan de basis ligt van een goede toekomst. De huidige maatschappij vraagt om autonome mensen die kritisch kunnen zijn en die zich verbonden voelen met de wereld, met de mensen om hen heen. Die opdracht ligt er voor het onderwijs en wat D66 betreft staan de leraren er in Bernheze niet alleen voor. Wij willen dat de gemeente de verbindende factor wordt: tussen school en kinderdagverblijf of buitenschoolse opvang, tussen school en sportverenigingen, tussen school en kunst- en cultuurinstellingen. De gemeente kan hierin voorop gaan in concrete zin door het faciliteren en organiseren van samenwerking en verbinding. Bernheze huisvest elf scholen voor basisonderwijs en een tweetal scholen voor voortgezet onderwijs. De schoolbesturen zijn eerstverantwoordelijk maar de gemeente is medeverantwoordelijk over de hele lijn en misschien wel het meest voor de jongste groepen en de leerlingen die niet 24
vanzelfsprekend in het regulier onderwijs worden opgenomen. Wij nemen onze verantwoordelijkheid en zetten onderwijs prominent op de agenda. Het jonge kind De laatste jaren is er door de Rijksoverheid bezuinigd op de doelgroep van 0 6 jaar. Denk aan kinderopvang, peuterspeelzaalwerk en onderwijs. D66 wil peuterspeelzalen, kinderopvang en scholen dichter bij elkaar brengen in brede scholen of integrale kindcentra om zo de juiste expertise bij elkaar te brengen. Daarbij is het onmisbaar dat wethouder, scholen en andere betrokken instellingen, samen inventariseren wat de stand van zaken is, dat een sterke pedagogische visie op de ontwikkeling van kinderen centraal staat. De wethouder geeft het onderwijs en de instellingen ruimte om hier invulling aan te geven maar houdt consequent actief vinger aan de pols en organiseert samenwerking, inspiratie en verbinding. Onderwijshuisvesting D66 staat voor een goed binnenklimaat en een goed leerklimaat. Verouderde scholen wil D66, met het geld dat bestemd is voor onderwijshuisvesting, renoveren of herbouwen. De gemeente mag in de visie van D66 de middelen voor onderwijshuisvesting en educatie in het algemeen alleen uitgeven aan het doel waarvoor ze bestemd zijn. Onderinvesteren is wat ons betreft geen optie, meer investeren als de lokale situatie daarom vraagt wel. We vinden het daarom goed dat de gemeente samen met het onderwijs ook kijkt naar mogelijkheden om passend onderwijs lokaal goed te huisvesten. D66 gaat er op toezien dat de beschikbare middelen zo goed en efficiënt mogelijk worden besteed, waarbij de kwaliteitsnormen (VNG en onderwijsraden) leidend moeten zijn. Bij alle nieuwe of te verbouwen schoolgebouwen willen we de kansen op medegebruik bekijken zodat organisaties die zich bezig houden met de ontwikkeling van kinderen ook daadwerkelijk dichter bij elkaar kunnen komen. Ruimte bieden aan bijvoorbeeld sport- en muziekverenigingen past daar bij. Succesvol opleiden jongeren We zijn er trots op dat in onze regio voortijdig schoolverlaten (VSV) door jongeren het minst voor komt van Nederland, slechts 2,5% in 2012. Hoewel onze gemeente geen vervolgopleidingen huisvest, vindt D66 Bernheze samenwerking met het MBO en HBO in ons omringende gemeenten belangrijk. Een goede aansluiting van onderwijs op de arbeidsmarkt is een belangrijk wapen tegen jeugdwerkeloosheid. Een klankbordgroep, waarbinnen buurgemeenten, MKBondernemingen en scholen vertegenwoordigd zijn, moet daar wat ons betreft een rol in spelen. Deze klankbordgroep kan gevraagd en ongevraagd advies uitbrengen aan deelnemende gemeenten. D66 Bernheze ziet de gemeente een actieve rol spelen bij het opzetten en ondersteunen van leerwerktrajecten en het faciliteren van adequate stageplekken. Wij hebben de verantwoordelijkheid om samen te zorgen dat jongeren een goede opleiding kunnen volgen. Als we daar actief op inzetten waar dit binnen Bernheze kan dan zorgen we voor verbinding van jongeren met onze ondernemers en de dorpen. Om talent maximaal te stimuleren en als onderwijs aan te sluiten op dat wat de arbeidsmarkt in alle gelederen van de samenleving vraagt, wil D66 kijken naar het stimuleren van techniek en (informatie)technologie, ook in het PO zodat ook technische interesse en talent al vroeg wordt aangesproken en ontwikkeld. Kort en concreet > De gemeente moet een verbindende factor zijn tussen scholen onderling, tussen school en kinderdagverblijf of buitenschoolse opvang, tussen school en sportverenigingen, tussen school en kunst- en cultuurinstellingen. > De gemeente mag in de visie van D66 de middelen voor onderwijshuisvesting en educatie algemeen alleen uitgeven aan het doel waarvoor ze bestemd zijn. > Verouderde scholen wil D66, met het geld dat bestemd is voor onderwijshuisvesting, renoveren of herbouwen. Uitgangspunt daarbij is het dichter bij elkaar brengen van instanties die zich met opvoeding bezig houden. 25
> D66 Bernheze ziet de gemeente een actieve rol spelen bij het opzetten en ondersteunen van leerwerktrajecten en het faciliteren van adequate stageplekken. > De gemeente heeft een actieve rol in een klankbordgroep, waarbinnen buurgemeenten, MKB ondernemingen en scholen vertegenwoordigd zijn. 26
Duurzaamheid 27
> energie > groene groei > kort en concreet Duurzaamheid op alle vlakken van de samenleving. Ons huidige niveau van welvaart en welzijn gunnen we ook aan onze kinderen en kleinkinderen daarom staat duurzaamheid hoog op onze agenda. We gaan zorgvuldig om met natuurlijk hulpbronnen, met ons landschap en ons historisch erfgoed. We willen financieel niet boven onze stand leven en gunnen toekomstige generaties dezelfde kansen als wijzelf hebben. Het woord duurzaamheid wordt te vaak expliciet voor natuur en milieu gebruikt. Duurzaamheid zou wat ons betreft op alle vlakken van de samenleving een leidend principe moeten zijn. Of het nu gaat om onderwijs, bouwen, natuur en milieu, economie, het verenigingsleven of besturen. Politiek gezien is de lange termijn vaak moeilijk te verkopen omdat effecten niet direct zichtbaar zijn. D66 durft keuzes te maken omdat we ons realiseren dat duurzaam inzetten nodig is en dat daarin nu actie moet worden ondernomen om zo snel mogelijk de vruchten te kunnen plukken van een wereld, een gemeente, die in balans is. Energie D66 wil dat de gemeente pro-actief locaties voor duurzame energie-opwekking identificeert, en zich sterk maakt voor een snelle (of zelfs pro-actieve) vergunningverlening. Draagvlak onder burgers is cruciaal. Daarom moet de gemeente actief aansturen op omarming van initiatieven door burgers. Dit kan de gemeente bevorderen door pro-actieve communicatie, maar ook door bijv. leges van vergunning te koppelen aan zichtbare investeringen, burgerparticipatie in de investering in energieopwekking te ondersteunen of door specifieke projecten onderdeel te maken van het integraal duurzaamheidsplan. Groene groei Groene groei is meer dan een abstract ideaal; het biedt ons ook een weg uit de crisis. Als we durven te kiezen voor innovatie, leidt dat niet alleen tot schone productie, maar ook tot economische groei en daarmee werkgelegenheid. Nu 28
al worden banen gecreëerd door het aanleggen van zonnecellen op daken, het kweken van duurzame vis en het omzetten van rioolslib tot kunstmest. D66 pleit voor een nieuw economisch model, waarin energie en grondstoffen een gesloten cirkel vormen. Kort en concreet Waarin niets verloren gaat. Dat begint bij een overheid die vernietiging van potentieel herbruikbare grondstoffen zwaarder belast, maar tegelijkertijd ook producenten, wetenschap en afvalbedrijven bij elkaar brengt. D66 steunt dan ook van harte de initiatieven van de Bernhezer Energiecoöperatie (BECO) > Voor D66 is duurzaamheid in alles het leidende principe. > D66 maakt zich sterk voor een integraal duurzaamheidplan. > D66 wil dat de gemeente proactief locaties voor duurzame energieopwekking identificeert en snel en proactief vergunningen verleent. 29
Wonen en ruimtelijke ordening 30
> wonen > de openbare ruimte > buitengebied > kort en concreet Ruimte bieden en kansen creëren. D66 kiest ook op het gebied van wonen en ruimtelijke ordening heel bewust voor ruimte bieden en kansen creëren. Wij willen ruimte bieden aan initiatieven van inwoners, ontwikkelaars en corporaties. Hierbij neemt duurzaam en energiezuinig bouwen een prominente plaats in. Wij kiezen voor een groene en krachtige gemeente, voor behoud van groen en voor verhoging van kwaliteit en toegankelijkheid van onze kernen. Wonen D66 is voorstander van bouwen naar behoefte. Het samen kunnen bouwen, zoals dat gebeurt in de zogenaamde CPO-projecten juichen wij toe. Dat is een ultieme vorm van dat bouwen waar behoefte aan is. Dit geldt ook voor individueel opdrachtgeverschap. Ook op dit gebied geldt dat teveel regels beperkend werken, dat D66 eigen initiatieven van inwoners wil faciliteren. De gemeente kiest in onze optiek voor toetsing achteraf en staat open voor vernieuwende ideeën. D66 wil dat de gemeente zorg draagt voor voldoende levensloopwoningen, in de buurt van voorzieningen, zodat mensen op een goede en veilige manier zolang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. Mantelzorgwonen moet makkelijker worden. D66 is voorstander van een nieuwe vorm van woningsplitsing van particuliere woningen (dus niet alleen boerderijen) met als doel dat senioren langer in hun huis kunnen blijven wonen. Bijkomend effect is dat bijvoorbeeld starters gemakkelijker woonruimte vinden en op die manier minder snel het dorp verlaten. Om realistisch te kunnen begroten en starters een kans te geven dienen alternatieven voor de dure grondprijs onderzocht te worden. Verschillende gemeenten werken inmiddels met lease- of pachtconstructies. D66 wil dat bekeken wordt of dit voor Bernheze ook een goede optie is. De gemeenten krijgen van het Rijk de verantwoordelijkheid over de wooncorporaties. Wat D66 betreft richten de corporaties zich zoveel mogelijk op hun kerntaak, namelijk het bouwen en beheren van sociale huurwoningen. Ook in Bernheze komt scheefwonen voor. D66 steunt de lokale aanpak hiervan. Het is belangrijk dat de gemeente precies weet om hoeveel situaties van scheefwonen het in Bernheze gaat, vervolgens dienen er voldoende (huur)woningen gerealiseerd te worden waarnaar kan worden doorgestroomd. Sociale woningbouw dient ook zo duurzaam mogelijk te zijn. Indien de woningbouwcorporatie hiertoe extra investeringen moet doen, is D66 voorstander van het realiseren van het terugverdienmodel. 31